ΙΔΡΥΜΑ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗ

ΚΑΛΛΙΜΑΧΟΣ ΚΑΙ ΧΡΥΣΟΡΡΟΗ
Γραμμένο μάλλον από ένα μέλος της αυτοκρατορικής οικογένειας των Παλαιολόγων στα τέλη του 13ου ή στις αρχές του 14ου αιώνα, το έμμετρο ερωτικό-περιπετειώδες μυθιστόρημα ή μυθιστορία Καλλίμαχος και Χρυσορρόη σώζεται σε ένα μόνο χειρόγραφο του 16ου αι., που φαίνεται να προέρχεται από την Κρήτη. Αν και δεν γνώρισε ίσως τη διάδοση καναδυό άλλων παρόμοιων υστερομεσαιωνικών έργων, το έργο προξένησε κάποια εντύπωση στην εποχή της σύνθεσής του. Ο λόγιος Μανουήλ Φιλής αφιέρωσε μάλιστα ένα ολόκληρο ποίημα στον συγγραφέα του, ερμηνεύοντας την ιστορία...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟ ΛΑΙΚΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙ
Η μορφή αυτού του βιβλίου υπαγορεύτηκε από τη λογική ότι θα ήταν χρήσιμη μια έκδοση η οποία θα περιείχε έναν ικανό αριθμό παραμυθιών αντιπροσωπευτικών της νεοελληνικής παραμυθικής τέχνης (όσο είναι δυνατό να επιτευχθεί ένας τέτοιος στόχος), παράλληλα με μια εισαγωγή στο παραμύθι και στην παραμυθολόγια (. . . ) Ο αναγνώστης ενδεχομένως να αναρωτηθεί αν ο αριθμός παραμυθιών που περιλαμβάνονται στην έκδοση μας είναι επαρκής για να δοθεί η εικόνα του ελληνικού παραμυθολογίου. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι διαθέτουμε έναν τεράστιο αριθμό καταγεγραμ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ
Ο λόγος των ελληνικών μέσων ενημέρωσης, πολλαπλασιασμένος αντίλαλος των διεθνών πρακτορείων ειδήσεων ή αυθεντικό προϊόν της εγχώριας κοινότητας των επαγγελματιών δημοσιογράφων και των συνεργατών αρθρογράφων που εκλαϊκεύουν τον λόγο των επιστημών, της τεχνολογίας και της θεωρητικής κριτικής, αποτελεί σε μεγάλο βαθμό μιαν αχαρτογράφητη επικράτεια. Εξίσου άγνωστος, ως προς το ιστορικό του διάνυσμα και τη γλωσσική/ειδολογική του σύσταση, είναι και ο πρωτεϊκός λόγος της μαζικής επικοινωνίας (διαφήμιση, ντοκιμαντέρ, τηλεοπτικές σειρές, κόμικς κ....
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΠΟ ΤΟΝ ΦΟΡΜΑΛΙΣΜΟ ΣΤΟΝ ΜΕΤΑΔΟΜΙΣΜΟ
Η εννεάτομη σειρά "The Cambridge History of Literary Criticism" αποτελεί μια συνολική ιστορική επισκόπηση της κριτικής της λογοτεχνίας του δυτικού κόσμου, από την κλασική αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Αντικείμενο της είναι τόσο η θεωρία της λογοτεχνίας όσο και η κριτική πράξη. Στόχος της είναι να λειτουργήσει ως έγκυρο έργο νηφάλιας εξιστόρησης και ακριβούς αναφοράς, και όχι ως απλή καταγραφή δεδομένων. Δεν επιδιώκει να συντάσσεται με τη μια ή την άλλη άποψη, αλλά και δεν υπεκφεύγει ούτε προφασίζεται ουδετερότητα, όταν αντιμετωπίζει επίμαχα ζητ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΕΤΡΙΚΗ
Το "Introduction to Greek Metre"είναι η συντομευμένη μορφή ενός εκτενέστερου βιβλίου που εκδόθηκε στην Οξφόρδη το 1982 με τον λιτό τίτλο "Greek Metre". Το έργο όμως εκείνο, που προοριζόταν για τον ειδικό ερευνητή, χρειαζόταν επίτμηση, αναδιάρθρωση της ύλης και αύξηση των παραδειγμάτων, αν επρόκειτο να χρησιμεύσει ως μια εισαγωγή που δεν θα τρομοκρατούσε τον αρχάριο με το εύρος και το βάθος των αναλύσεων ή το πλήθος των στατιστικών πινάκων. Παρά την επίτμηση που υπέστη, το νέο βιβλίο είναι το πληρέστερο σύγχρονο εισαγωγικό εγχειρίδιο για το...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΥΜΕΝΕΙΑ ΚΑΙ ΣΑΠΦΙΑΔΗΣ
Η νουβέλα Ευμένεια και Σαπφιάδης ("Η κομψή ιστορία Το κατ' Ευμένειαν και Σαπφιάδην, ή και Κατάσκοπος των του κόσμου πραγμάτων την επωνυμίαν είληχεν"), συνθεμένη πιθανότατα ήδη μέσα στον 18ο αιώνα και αντιγραμμένη στον μοναδικό γνωστό χειρόγραφο μάρτυρά της από τον κτήτορά του, Κωνσταντινουπολίτη Κωνσταντίνο Ρωσσέτ(η, -ο), μάλλον πριν από το 1803, αποτελεί έναν παράδοξο όσο και ερεθιστικό συνδυασμό αρχαιόθεμης μυθογραφικής διήγησης για τις διαφορές και τις σχέσεις των δύο φύλων και μιας εύχυμης ανάπλασης του πρώτου τμήματος του δημοφιλέστατ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΒΑΡΛΑΑΜ ΚΑΙ ΙΩΑΣΑΦ
[. . .] Το παρόν βιβλίο έχει ως στόχο του αφενός να παρουσιάσει σφαιρικά τις μέχρι σήμερα γνωστές δημώδεις παραλλαγές του αγιολογικού μυθιστορήματος "Βαρλαάμ και Ιωάσαφ" και αφετέρου να προσφέρει τα κείμενα του ιταλικού προτύπου και του χειρογράφου της Λαύρας. [. . .] (ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΡΟΛΟΓΟ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ)...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΨΥΧΑΡΗΣ ΚΑΙ Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ
Ο παρών τόμος περιλαμβάνει τις ανακοινώσεις της ΙΑ΄ Επιστημονικής Συνάντησης του Τομέα Μεσαιωνικών και Νέων Ελληνικών Σπουδών που πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο του 2004 στη Θεσσαλονίκη και ήταν αφιερωμένη στον Ψυχάρη με την αφορμή της επετείου των 150 χρόνων από τη γέννηση και των 75 από τον θάνατό του. Η περίπτωση του Ψυχάρη δεν είναι απλή. Είναι Έλληνας της Διασποράς που η μητρική του γλώσσα δεν ήταν τα ελληνικά είναι αυτός που αναγνώρισε την προτεραιότητα της κοινής γλώσσας του λαού και ενθάρρυνε τη γραπτή αποτύπωσή της είναι ο καθηγη...
Διαβάστε περισσότερα...

ΙΜΠΕΡΙΟΣ ΚΑΙ ΜΑΡΓΑΡΟΝΑ
Η περιπετειώδης και ερωτική μυθιστορία του Πέτρου και της Μαργαριτούλας (σερ Πέρου, (Ε)μπέριου, (Ι)μπέριου και Μαργαρόνας) είναι ένα δημοφιλέστατο υστερομεσαιωνικό και αναγεννησιακό μεσογειακό λογοτέχνημα που, μέσω των δυτικοευρωπαϊκών εκδοχών του, γοήτευσε ευρωπαϊκούς λαούς, λογίους μα και καλλιτέχνες ως και τον 20ό αιώνα (Cervantes, Lope de Vega, Ludwig Tieck, Brahms). Πρωταγωνιστές του δύο πανέμορφοι, γενναιότατοι, μορφωμένοι, χαρισματικοί και, προπαντός, ατίθασοι, τολμηροί, εφευρετικοί και αντισυμβατικοί, στην αρχή, νεαροί ηγεμονόπαιδε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ
Με τον τόμο αυτό το Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών εγκαινιάζει μια σειρά εκδόσεων που έχει τον γενικό τίτλο "Ελληνική γλώσσα: συγχρονία και διαχρονία" και καλύπτει τρεις θεματικές: (α) την ετυμολογία της ελληνικής, (β) τις γλωσσικές επαφές, και (γ) την κοινή και τα προβλήματά της. Συγκεκριμένα, στον πρώτο αυτό τόμο περιλαμβάνονται 23 εργασίες, οι περισσότερες από τις οποίες παρουσιάστηκαν στο 1ο Διεθνές Συνέδριο για την Ετυμολογία της Ελληνικής Γλώσσας (Αρχαίας, Μεσαιωνικής και Νέας), που διοργάνωσε το Ινστιτούτο στις 5 και 6 Νοεμβρίου 20...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΜΗΡΟΥ ΟΔΥΣΣΕΙΑ
Το βιβλίο αυτό απευθύνεται σε όσους μαθαίνουν την ελληνική ως δεύτερη/ξένη γλώσσα και βρίσκονται σε μέσο ή και προχωρημένο επίπεδο γλωσσομάθειας. Περιέχει τις είκοσι τέσσερις ραψωδίες της Οδύσσειας του Ομήρου, δοσμένες περιληπτικά και σε όσο γίνεται απλούστερη νεοελληνική γλώσσα. Στόχος του βιβλίου, εκτός από τη γλωσσική εξάσκηση και τον εμπλουτισμό του λεξιλογίου, είναι να προσφέρει γνώσεις από τη μυθολογία και τον αρχαίο ελληνικό κόσμο και πολιτισμό, καθώς επίσης και να κεντρίσει το ενδιαφέρον των διδασκομένων για μελέτη και άλλων έργων ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΕΤΡΙΚΗ
Η πρώτη έκδοση του βιβλίου τούτου έγινε στα 1930. Επειδή έπρεπε τότε να ανασκευάσω θεωρίες για τη φύση και τη δομή των νεοελληνικών στίχων που τις πίστευα -και τις πιστεύω πάντα- αβάσιμες, είχα βρεθή στην ανάγκη να βαρύνω το βιβλίο μου με έναν πρόλογο αρκετά μεγάλο και κάπως δυσανάλογο με την έκταση του βιβλίου. Σήμερα, έπειτα από τόσα χρόνια, η επανάληψη εκείνης της πολεμικής φαίνεται πια περιττή, και μπορώ να περιοριστώ, για τη δεύτερη τούτη έκδοση, σε λίγα λόγια, για να εκθέσω απλά το σκοπό του βιβλίου και τις βάσεις όπου στηρίζεται. Όπ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΡΑΓΜΑΤΟΛΟΓΙΑ
(. . .) Στόχος της συγκεκριμένης σειράς είναι να σκιαγραφήσει επιμέρους πεδία στη μελέτη της γλώσσας για αναγνώστες και αναγνώστριες που δεν διαθέτουν απαραίτητα ειδικότερες γλωσσολογικές γνώσεις. Αποτελεί μια πρώτη επαφή με τον χώρο της γλωσσολογικής πραγματολογίας και ταυτόχρονα λειτουργεί αποτελεσματικά ως εισαγωγικό εγχειρίδιο στη διδασκαλία της. (. . .) (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΒΕΛΘΑΝΔΡΟΣ ΚΑΙ ΧΡΥΣΑΝΤΖΑ
Το έμμετρο ερωτικό-περιπετειώδες μυθιστόρημα ή μυθιστορία Βέλθανδρος και Χρυσάντζα, που σώζεται σε ένα μόνο, σύμμικτο χειρόγραφο του 16ου αι., συνεχίζει την παράδοση των υστεροβυζαντινών δημωδών ερωτικών διηγήσεων του 14ου αι. (κυρίως του Καλλίμαχος και Χρυσορρόη, έργου που ο Βέλθανθρος φαίνεται να το προϋποθέτει, και με το οποίο διαλέγεται δημιουργικά και, κατά τόπους, σχεδόν παρωδικά). Η αρχική σύνταξη του Βέλθανδρου δεν μπορεί να προσδιοριστεί χρονικά με βεβαιότητα, φαίνεται όμως ότι το σωζόμενο κείμενό του έχει δεχτεί επεξεργασία και α...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΚΑΙ ΝΟΣΤΟΣ ΤΟΥ ΟΔΥΣΣΕΑ
Το βιβλίο αυτό εισηγείται μια δοκιμαστική ανάγνωση της Οδύσσειας με βάση τον αμφίσημο χαρακτήρα που παρουσιάζουν οι τέσσερις πρώτες ραψωδίες του έπους: οι θεοί γνωρίζουν ότι ο Οδυσσέας είναι ζωντανός και προορισμένος πια να γυρίσει στην Ιθάκη οι άνθρωποι θεωρούν τον Οδυσσέα αφανισμένο και νεκρό. Από τη συμβολή θεϊκής γνώσης και ανθρώπινης άγνοιας παράγεται μια διαλογική διάζευξη: ο Οδυσσέας μπορεί να ζει, μπορεί και να είναι πεθαμένος. Έτσι ξεκινά το έργο, και αυτό είναι ένα πρώτο δείγμα ποιητικής διαλεκτικής στην Οδύσσεια. Στην προεπική ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΡΧΑΙΚΗ ΕΠΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ
Με τον προκείμενο τόμο συμπληρώνεται το ερευνητικό και συγγραφικό πρόγραμμα το οποίο αποτυπώθηκε μέχρι στιγμής σε πέντε εγχειρίδια, προορισμένα για διαταξική υποστήριξη της αρχαιογνωσίας και της αρχαιογλωσσίας στο Γυμνάσιο. Πρόκειται για εγχείρημα συνεταιρικό, με θέμα την Αρχαϊκή επική ποίηση, όπως θεμελιώθηκε και ασκήθηκε στα δυο διαδοχικά ομηρικά έπη. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΚΑΚΟΠΑΝΤΡΕΜΕΝΗ
Η "Κακοπαντρεμένη" ή "Ρίμα για τον γέρο και το κορίτσι" είναι ένα ανώνυμο, σατιρικό και διδακτικό ποίημα του 15ου αιώνα ή των αρχών του 16ου, με θέμα τον ηλικιακά και κοινωνικά αταίριαστο γάμο μιας νέας κοπέλας με έναν γέρο, που δίνει ως πλούσιο "αντίπροικο" ρούχα, χρήματα, ακόμη και ακίνητα. Με αφηγήτρια (ίσως και συγγραφέα) μια πολύπειρη κι ελευθερόστομη γυναίκα, το ποίημα απευθύνεται κυρίως στα ανύπαντρα κορίτσια, προειδοποιώντας για τις συνέπειες ενός τέτοιου γάμου. Ο βρομερός, αδύναμος και ερωτικά ανίκανος γέρος σύζυγος, οι πικρές εμπ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΦΩΝΟΛΟΓΙΑ
Το βιβλίο απευθύνεται πρωτίστως σε φοιτητές και φοιτήτριες γλωσσολογίας που επιθυμούν να λάβουν είτε εισαγωγικές είτε πιο εξειδικευμένες γνώσεις για το επιστημονικό πεδίο της φωνολογίας. Θα μπορούσε, επίσης, να αποτελέσει χρήσιμο ανάγνωσμα για εκπαιδευτικούς που ασχολούνται με θέματα γλώσσας, για τους ειδικούς σε φωνολογικές διαταραχές και για όσους έχουν ευρύτερο ενδιαφέρον για το πεδίο της φωνολογίας. Παρόλο που δεν προϋποθέτει πρότερες γνώσεις φωνολογίας, είναι απαραίτητη η εξοικείωση του αναγνώστη με στοιχειώδεις γλωσσολογικές έννοιες....
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΕΝΘΟΣ ΘΑΝΑΤΟΥ, ΖΩΗΣ ΜΑΤΑΙΟΝ ΚΑΙ ΠΡΟΣ ΘΕΟΝ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ
Το δημώδες λυρικό, ηθικοδιδακτικό ομοιοκατάληκτο ποίημα που επιγράφεται "Πένθος θανάτου, ζωής μάταιον και προς Θεόν επιστροφή" (1520) του Γιούστου Γλυκού από την Κορώνη της Πελοποννήσου ήταν ένα πολύ αγαπητό ανάγνωσμα σε όλο τον 16ο αι. (παραδίδεται σε ένα χειρόγραφο αντίγραφο και τέσσερις σωζόμενες έντυπες βενετικές εκδόσεις με επιμελητή τον Ζακυνθινό Δημήτριο Ζήνο). Κεντρική ιδέα του το "memento mori" (= να θυμάσαι τον θάνατο, δηλ. πως κάποτε θα πεθάνεις), άρα η παροδικότητα της ζωής και των γήινων αγαθών, το ευμετάβολο της ανθρώπινης τύ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΠΥΘΙΟΝΙΚΟΙ ΤΟΥ ΠΙΝΔΑΡΟΥ