ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ

ΣΠΑΣΜΕΝΕΣ ΨΥΧΕΣ
Οι "Σπασμένες Ψυχές" είναι το πρώτο μυθιστόρημα που έγραψε ο Νίκος Καζαντζάκης, και το έγραψε στο Παρίσι το πρώτο εξάμηνο του 1908. (. . .) Το μυθιστόρημα δημοσιεύθηκε σε είκοσι τέσσερεις συνέχειες στο περιοδικό "Νουμάς" στην Αθήνα, 1909-1910, και ο Καζαντζάκης το εμφάνισε με ψευδώνυμο: Πέτρος Ψηλορείτης. (. . .) "Οι Σπασμένες Ψυχές αποτελούν μια στροφή στην πνευματική πορεία του Νίκου Καζαντζάκη. Με το μυθιστόρημα αυτό (. . .) απελευθερώνεται από τα εναγώνια ερωτήματα και τους φιλοσοφικούς προβληματισμούς που ταλάνιζαν το πνεύμα του κατά ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΤΑ ΠΑΛΑΤΙΑ ΤΗΣ ΚΝΩΣΣΟΥ
Καρδιά του καλοκαιριού, μεσημέρι. Ο ήλιος πέφτει κατακόρυφα απάνω από το κοσμοξακουσμένο Παλάτι της Κνωσού και τα προύντζινα διπλά πελέκια, οι πολύχρωμες στέγες, οι φαρδιές αυλές λάμπουν. Ο ποταμός κυλάει ήσυχα μέσα σε ανθισμένες ροδοδάφνες. Ελιές, κυπαρίσσια, συκιές, δεξιά κι αριστερά στις όχθες άνθρωποι κάθουνται κάτω από τον ίσκιο και τρώνε. Οι δούλοι μέσα στο Παλάτι πηγαινόρχουνται, ξεπροβαίνουν από τα υπόγεια, περνούν γρήγορα γρήγορα τους στενόμακρους διαδρόμους, ανεβαίνουν τις μαρμαρένιες σκάλες, κουβαλούν φαγιά στους αρχόντους. Βου...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΟΝ ΓΚΡΕΚΟ (ΧΑΡΤΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ)
Παππού αγαπημένε, πόσος καιρός πέρασε από τη νύχτα εκείνη που κοιμήθηκα στο Τολέδο κι οσμίστηκες πως έφτασε ένας Κρητικός στη γειτονιά σου και σηκώθηκες από το μνήμα σου, γίνηκες όνειρο κι ήρθες και με βρήκες; Μια αστραπή; Τρεις αιώνες; Ποιος μπορεί στον αέρα της αγάπης να ξεχωρίσει την αστραπή από την αιωνιότητα; Πέρασε από τότε μια ζωή όλη μου τη ζωή ήμουν ένα δοξάρι σε ανήλεα, αχόρταγα χέρια πόσες φορές τ' αόρατα χέρια τέντωσαν, παρατέντωσαν το δοξάρι και το άκουγα να τρίζει να σπάσει! Ας σπάσει! φώναζα με είχες, μαθές, προστάξει, πα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΣΚΗΤΙΚΗ (ΧΑΡΤΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ)
Μια κρίσιμη βίαιη στιγμή είναι η ιστορική εποχή μας ετούτη, ένας κόσμος γκρεμίζεται, ένας άλλος δεν έχει ακόμα γεννηθεί. Η εποχή μας δεν είναι στιγμή ισορρόπησης, οπόταν η ευγένεια, ο συμβιβασμός, η ειρήνη, η αγάπη θα 'τανε γόνιμες αρετές. Ζούμε τη φοβερή έφοδο, δρασκελίζουμε τους οχτρούς, δρασκελίζουμε τους φίλους που παραπομένουν, κιντυνεύουμε μέσα στο χάος, πνιγόμαστε. Δε χωρούμε πια στις παλιές αρετές κι ελπίδες, στις παλιές θεωρίες και πράξες. Ο άνεμος του ολέθρου φυσάει αυτή είναι σήμερα η πνοή του Θεού μας ας πάμε μαζί του! Ο άνεμ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΒΡΑΧΟΚΗΠΟΣ
«Μέσα από τις περιπέτειες της καρδιάς και του πνεύματος, ο ήρωας του μυθιστορήματος αξιώνεται να δώσει νόημα στον κόσμο και να διατυπώσει μια θεωρία για τον προορισμό του ανθρώπου. "Διπλή πορεία". Ο ήρωας καταλήγει στον "Κήπο των Βράχων", έναν κήπο δίχως λουλούδια, δίχως δέντρα, δίχως νερό αλλά που με τους γυμνούς βράχους του δίνει την εικόνα της ελεύθερης ψυχής που δεν έχει ψευδαισθήσεις, δεν έχει ελπίδες. Ο ήρωας του "Βραχόκηπου" μυσταγωγείται προς το τέρμα αυτό από τον έρωτα. Η κύρια δοκιμασία του συνίσταται στο ερωτικό πάθος που του ε...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΦΤΩΧΟΥΛΗΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ
(...) Για μένα ο Άγιος Φραγκίσκος είναι το πρότυπο του στρατευόμενου ανθρώπου, που με ακατάπαυστο σκληρότατον αγώνα κατορθώνει κι επιτελεί το ανώτατο χρέος του ανθρώπου, ανώτερο κι από την ηθική κι από την αλήθεια κι από την ωραιότητα: να μετουσιώνει την ύλη που του εμπιστεύθηκε ο Θεός και να την κάνει πνέμα. (ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΡΟΛΟΓΟ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΑΔΕΡΦΟΦΑΔΕΣ
(...) Σπάνια, και στα καλά τα χρόνια ακόμα, ακούγουνταν στο χωριό ετούτο γέλιο ενάντια στη φύση τους φάνταζε, ξετσιπωσιά μεγάλη οι γέροι στρέφουνταν, μάζευαν τα φρύδια, και το γέλιο κόβουνταν. Κι όταν έφταναν οι τρανές γιορτάδες, τα Χριστούγεννα, οι Απόκριες, η Λαμπρή, κι έτρωγαν οι κακόμοιροι οι άνθρωποι λίγο πιο πολύ, έπιναν λίγο πιο πολύ, και σήκωναν τον άχαρο λαιμό να τραγουδήσουν, το μοιρολόι ήταν εκείνο, μονόκορδο, σπαραχτικό, που το 'παιρνε το ένα στόμα και το περνούσε στο άλλο και το τερέριζε θρηνητικά και δεν είχε τελειωμό! Τι π...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΔΥΣΣΕΙΑ (ΣΚΛΗΡΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ)
Πιέτε της Άρνας το γλυφό νερό να καθαρίσει ο νους σας, ξαλησμονήστε τα φαρμάκια σας και τ' άτιμα συφέρα, τα σπλάχνα σας να γίνουν σα μωρού, παρθένα, ανέγνοια, αφράτα ανθίσετε έρριζα, μυαλά, να 'ρθεί το αηδόνι να λαλήσει! Και σεις, γερόντοι, σύρετε φωνή, να 'ρθούν ξανά τα δόντια, να 'ρθουν τα κορακάτα σας μαλλιά, κι ο νους ο νιος να στρίψει! Μα τον αφέντην Ήλιο, ορκίζουμαι, και την κερα-Φεγγάρω, ψευτόνειρό 'ναι τα γεράματα και φαντασιά 'ναι ο χάρος όλα 'ναι της ψυχής καμώματα και του μυαλού παιχνίδια, όλα αλαφρό μελτέμι που φυσάει και τα ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΣΚΗΤΙΚΗ
Μέχρι τώρα οι ελληνικές εκδόσεις της Ασκητικής - και ουδείς μπορεί να πει πόσες και πότε έγιναν - περιείχαν μόνο το κείμενο του Καζαντζάκη, χωρίς σχολιασμό. Μετά την τελική έκδοση του 1945, οριστική θεωρείται πλέον η, με φιλολογική και τυπογραφική επιμέλειά μου και σε συνεργασία με τη θετή μητέρα μου Ελένη Ν. Καζαντζάκη, τυπωθείσα το 1985, με το σύστημα της μονοτυπίας, στα Τυπογραφεία Ζαβαλή στη Λευκωσία και εικοσάκις έκτοτε επανεκτυπωθείσα στην Αθήνα. Η εικοστή επανέκδοση περιέχει στο τέλος της, ως Επίμετρο, ένα διαφωτιστικό ενημερωτικό κ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΒΙΟΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΤΟΥ ΑΛΕΞΗ ΖΟΡΜΠΑ
Πότε ο σκοπός είναι άγριος και σου 'ρχεται να πλαντάξεις, γιατί καταλαβαίνεις ξαφνικά πως η ζωή σου ήταν ανούσια και κακομοιριασμένη, ανάξια του ανθρώπου και πότε ο σκοπός είναι θλιβερός, και νιώθεις πως η ζωή περνάει και χύνεται σαν άμμος ανάμεσα από τα δάχτυλά σου και δεν υπάρχει σωτηρία. Η ψυχή μου πάει κι έρχεται, από την μιαν άκρη στην άλλη του στήθους, σα σαΐτα, κι υφαίνει. Υφαίνει τους λίγους ετούτους μήνες που θα περάσω στην Κρήτη, κι ο Θεός να με συχωρέσει, μα θαρρώ πως είμαι ευτυχής. Ο Κομφούκιος λέει: "Πολλοί ζητούν την ευτυχία...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΚΑΠΕΤΑΝ ΜΙΧΑΛΗΣ
Ο νους του αγκάλιασε πονετικά την Κρήτη. Την αγαπούσε σαν ένα πράμα ζωντανό, ζεστό, πού 'χε στόμα και φώναζε, και μάτια κι έκλαιγε, και δεν ήταν καμωμένη από πέτρες και χώματα κι από ρίζες δέντρων, παρά από χιλιάδες χιλιάδες παππούδες και μάνες, που δεν πεθαίνουν ποτέ τους, παρά ζουν και μαζεύουνται κάθε Κυριακή στις εκκλησιές κι' αγριεύουν κάθε τόσο, ξετυλίγουν μέσα από τα μνήματα μια θεόρατη σημαία και πιάνουν τα βουνά. Κι απάνω στη σημαία ετούτη, χρόνια σκυμμένες οι αθάνατες μάνες, έχουν κεντήσει με τα κορακάτα και γκρίζα και κάτασπρα μ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΟΝ ΓΚΡΕΚΟ (ΣΚΛΗΡΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ)
Η Αναφορά μου στον Γκρέκο δεν είναι αυτοβιογραφία η ζωή μου η προσωπική για μένα μονάχα έχει κάποια, πολύ σχετική, αξία, για κανένα άλλον η μόνη αξία που της αναγνωρίζω είναι ετούτη: ο αγώνας της ν' ανέβει από σκαλοπάτι σε σκαλοπάτι και να φτάσει όσο πιο αψηλά μπορούσαν να την πάνε η δύναμή της και το πείσμα - στην κορφή που αυθαίρετα ονομάτισα Κρητική Ματιά. Θα βρεις λοιπόν, αναγνώστη, στις σελίδες ετούτες την κόκκινη γραμμή, καμωμένη από στάλες αίμα μου, που σημαδεύει την πορεία μου ανάμεσα στους ανθρώπους, στα πάθη και στις ιδέες. Κάθ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΞΑΝΑΣΤΑΥΡΩΝΕΤΑΙ
"Κάθεται ο Αγάς της λυκόβρυσης στο μπαλκόνι του απάνω από την πλατεία του χωριού, καπνίζει το τσιμπούκι του και πίνει ρακή. Ψιχαλίζει ήσυχα, τρυφερά, και στα γυρτά χοντρά μουστάκια του, τα φρεσκοβαμμένα με καραμπογιά, κρέμουνται λαμπυρίζοντας μερικές ψιχάλες κι ο Αγάς, ξαναμμένος από τη ρακή, τις αναγλείφει να δροσερέψει. Δεξά του στέκεται όρθιος ο σεΐζης, ένας θεόρατος άγριος ανατολίτης, αλλήθωρος και κακομούτσουνος, με την τρουμπέτα του ζερβά του κάθεται διπλοπόδι, απάνω σε βελουδένιο μαξιλάρι, ένα όμορφο στρουμπουλό τουρκόπουλο, που τ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΚΑΠΕΤΑΝ ΜΙΧΑΛΗΣ
Όταν άρχισα, τώρα στα γεράματα, να γράφω τον Καπετάν Μιχάλη, ο κρυφός σκοπός μου ήταν τούτος: να σώσω, ντύνοντάς το με λέξες, τ' όραμα του κόσμου όπως το δημιούργησαν τα παιδικά μου μάτια. Κι όταν λέω τ' όραμα του κόσμου, θέλω να πω τ' όραμα της Κρήτης. Δεν ξέρω τι γίνουνταν, την εποχή εκείνη, στ' άλλα παιδιά της λευτερωμένης Ελλάδας μα τα παιδιά της Κρήτης ανάπνεαν έναν αέρα τραγικό στα ηρωικά και μαρτυρικά χρόνια του Καπετάν Μιχάλη, όταν οι Τούρκοι πατούσαν ακόμα τα χώματά μας και συνάμα άρχιζαν ν' ακούγουνται να ζυγώνουν τα αιματωμένα ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΦΙΣ ΚΑΙ ΚΡΙΝΟ
Το «Όφις και Κρίνο» είναι το πρώτο βιβλίο του Νίκου Καζαντζάκη και αποτελεί προάγγελο της οικουμενικής λογοτεχνικής δημιουργίας του. Χρονολογία εκδόσεώς του το 1906, με ψευδώνυμο Κάρμα Νιρβαμή. Πρόκειται για ένα εκρηκτικό ερωτικό βιβλίο, στο οποίο, μαζί με τις εφηβικές εμπειρίες του, καταθέτει φύτρα της κοσμοθεωρίας του και ινδάλματα του νου και της καρδίας του. [...] Εξ αρχής το βιβλίο προκάλεσε συγκλονιστική εντύπωση. Έγκριτοι δημοσιογράφοι και πνευματικοί άνθρωποι, ασχολήθηκαν μ’ αυτό. Οι βιβλιοκρισίες τους είναι βαθυστόχαστες, χιουμορι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ, Ο ΑΣΥΜΒΙΒΑΣΤΟΣ
Η συγγραφέας αυτού του βιβλίου έζησε με τον Νίκο Καζαντζάκη τριάντα ολόκληρα χρόνια. Ήταν γι’ αυτόν σύντροφος και σύζυγος, συμπαραστάτης και βοηθός, φίλος και συνοδοιπόρος. Ήταν, όπως ο ίδιος λέγει, «το εφταγύναικο, το εφταπέτσινο σκουτάρι της ζωής του που καμιά σαγίτα δεν το περνάει». (. . .) Αποτελεί η αναγνώριση αυτή για την Ελένη το πιο άξιο έπαθλο. Αλλά το έπαθλο γεννά καινούριο χρέος και το βιβλίο τούτο είναι ουσιαστικά μια νέα έκφραση χρέους προς τον οικουμενικό συγγραφέα της νεώτερης Ελλάδας και προς τους μελετητές του έργου του. Ε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΑΞΙΔΕΥΟΝΤΑΣ ΙΣΠΑΝΙΑ (ΧΑΡΤΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ)
Ο αληθινός Ισπανός έχει ακόμα μέσα του βαθιά τη νομαδική νοσταλγία πολεμούσε κι αλήτευε, γιατί τέτοια η φύση του λαχταρούσε τις περιπέτειες, αγωνίζουνταν να γλιτώσει από τη μέτρια ζωή και να προφτάσει να τελέψει ένα μεγάλο έργο πριν πεθάνει. Έτσι ξηγιέται η μεγάλη, φαινομενικά, αντινομία της ισπανικής ψυχής, που τόσοι σοφοί δεν μπόρεσαν με τη λογική να τη νιώσουν: Πάθος και τίποτα! Αυτοί είναι οι δυο πόλοι, και γύρα τους περιστρέφεται η ισπανική ψυχή: το πάθος, η λαχτάρα, ο θερμός εναγκαλισμός της ζωής και συνάμα το συναίστημα πως όλα α...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΘΕΙΑ ΚΩΜΩΔΙΑ
[...] Η "Θεία Κωμωδία" είναι η καλύτερη βιογραφική πηγή του Δάντη. Στο έπος αυτό μας εξομολογάται ο ίδιος πώς γεννήθηκε σε καλό αστερισμό, πώς αγαπούσε με πάθος τη μελέτη, πώς σεβόταν τους δασκάλους του, και πάνω απ' όλους το Βιργίλιο μας αναφέρει τους φίλους της νιότης του και το μεγάλο του έρωτα στη Βεατρίκη έπειτα τις περιπλάνησές του στ' ανθρώπινα πάθη, πώς σώθηκε από την αμαρτία και πήρε την "ίσια στράτα" πώς έλαβε σφοδρό μέρος στην πολιτική της πατρίδας του και πόθησε την ένωση και την ευτυχία της Ιταλίας. Τέλος, πώς διώχτηκε, πώς...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΥΜΠΟΣΙΟΝ
Ήσυχο αεράκι αποσπερνό σηκώθηκε απ' τη θάλασσα και δρόσισε τη φρυμένη γης. Ένας γλάρος πέταξε μια στιγμή, ζύγιασε τα φτερά και στάθηκε ανάερα κ' έπειτα, μονομιάς, χύμηξε στη θάλασσα, σπάθισε με τη δεξιά φτερούγα το πρόσωπο του νερού κι αναπεταρίζοντας δυο και τρεις βολές κάθισε, με τα πόδια σμιχτά, στο κύμα. Κι άξαφνα δυο δελφίνια, μακριά, τινάχτηκαν κ' έλαμψε στο σούρουπο το γυαλιστερό, θροφανό κορμί τους κ' ευτύς χάθηκαν σε μακροβούτι και ξανάφαναν πέρα, αρμενίζοντας το ένα δίπλα στο άλλο, με σηκωμένη την ορά. [...] (Από την έκδοση)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΠΟ ΤΟ ΠΟΙΗΤΙΚΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ
(. . .) Η Οδύσσεια του Καζαντζάκη αρχίζει ακριβώς στο σημείο στο οποίο τελειώνει ο φόνος των μνηστήρων στην Ομηρική Οδύσσεια. Ο ήρωας αμέσως αντιμετωπίζει με επιτυχία μια ανταρσία των οικογενειών των θυμάτων και ελέγχει τις αποθήκες και την περιουσία του. Την άλλη μέρα επισκέπτεται τους τάφους των προγόνων του και τους προσφέρει χοές από το αίμα των μνηστήρων. Έπειτα ανεβαίνει στο ψηλότερο βουνό της Ιθάκης για να χαρεί το νησί του από ψηλά. Το άλλο βράδυ εξιστορεί στο πατέρα του, τη γυναίκα και το γιο του, πως σώθηκε από τρεις μεγάλους κιν...
Διαβάστε περισσότερα...