ΟΜΗΡΟΣ

ΟΜΗΡΟΣ: ΙΛΙΑΔΑ / ΟΔΥΣΣΕΙΑ (ΣΕΤ-ΣΚΛΗΡΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ))
Ο Όμηρος, "πρίγκηψ των ποιητών" κατά τον Πλάτωνα, απευθυνόμενος στη Μούσα για να διηγηθεί τα κατορθώματα ανθρώπων και θεών και τις περιπέτειες που σημάδεψαν την επιστροφή του Οδυσσέα, συνέθεσε δύο έπη, την Ιλιάδα και την Οδύσσεια, που αντιπροσωπεύουν και συμβολίζουν ένα από τα σπουδαιότερα επιτεύγματα της ελληνικής σκέψης και του δυτικού πολιτισμού γενικότερα. Πέρα από την αναμφισβήτητη πρωτογενή αξία των επών, ως προς το ήθος, τη γενναιότητα, την τιμή και τη δόξα των ηρώων, αλλά και τη στάση των ανθρώπων απέναντι στη μοίρα τους, η σκηνική...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΜΗΡΟΣ: ΟΔΥΣΣΕΙΑ
(. . .) Διαβάζοντας την "Οδύσσεια" απ' το πρωτότυπο παρατήρησα, με έκπληξη ομολογώ, ότι πολλά από τα έθιμα και τις εκφράσεις, που αναφέρονται στο ανεπανάληπτο αυτό έπος, συναντάμε και στις μέρες μας, στην καθημερινότητά μας και στον λόγο μας, πράγμα που φανερώνει τη συνέχεια της γλώσσας σ' αυτόν τον τόπο, έστω και αν οι κάτοικοί της δεν μπορούν πλέον να επαίρονται για την παιδεία τους όπως στην αρχαιότητα, που οι Έλληνες θεωρούσαν βάρβαρο, πάντα μη έχοντα ελληνική παιδεία. Και είναι τόσο πολλοί οι βάρβαροι στις μέρες μας και ειδικότερα σ' ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΜΗΡΟΣ: ΙΛΙΑΣ (ΤΕΤΑΡΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Ραψωδίες Ν, Ξ, Ο, Π. Μάχη κοντά στα πλοία. Η Ήρα κοιμίζει τον Δία και ο Ποσειδώνας βοηθάει κρυφά τους Έλληνες. Ο Αίας τραυματίζει τον Έκτορα. Ο Δίας το αντιλαμβάνεται και οργίζεται. Σκληρή μάχη κοντά στα πλοία. Ο Πάτροκλος φορά την πανοπλία του Αχιλλέα και βγάζει τους Μυρμιδόνες στη μάχη. Ο Έκτωρ σκοτώνει τον Πάτροκλο. Ο Όμηρος, ο μέγιστος επικός της Ελληνικής αρχαιότητας, έζησε τον 8ο π.Χ. αιώνα. Η χρονολόγησή του όμως είναι αμφισβητούμενη. Σχετικά με την καταγωγή του φιλονικούσαν πολλές πόλεις, από τις οποίες η Σμύρνη είχε μάλλον τις δικ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΜΗΡΟΣ: ΟΔΥΣΣΕΙΑ - ΡΑΨΩΔΙΑ Η
Το Αρχαϊκό Έπος φαίνεται να αγαπά τη διακριτική συμμετρία - τούτο ισχύει κατ' εξοχήν για την Οδύσσεια. Όσο κι αν η διαίρεσή της σε είκοσι τέσσερεις ραψωδίες δεν ανήκει στην προαίρεση του ποιητή (την επέβαλαν, με τα δικά τους μέτρα αφηγηματικής οικονομίας, οι αλεξανδρινοί Γραμματικοί), ευδιάκριτα είναι τα αφηγηματικά κεφάλαια, που με τη θεματική τους συνοχή συγκροτούν τα δύο μεγάλα μέρη του έπους, μοιρασμένα ανά δώδεκα ραψωδίες. (. . .) (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΜΗΡΟΣ: ΟΔΥΣΣΕΙΑ - ΡΑΨΩΔΙΑ Φ
Το κύριο θέμα της εικοστής πρώτης ραψωδίας είναι η «τόξου θέσις» -έτσι επέγραψαν οι αλεξανδρινοί Γραμματικοί. Τοξοθεσία λοιπόν (τόξο και φαρέτρα, φαρέτρα και βέλη, βέλη και πελέκια από γκρίζο σίδερο, Οδυσσέας τοξότης), η οποία οφείλεται, έστω και με έμπνευση μόνο «φρόνιμη» και «συνετή» αλλά και «έξυπνη», «ευρηματική». Γιατί με την τοξοθεσία η βασίλισσα της Ιθάκης ανταγωνίζεται κατά κάποιον τρόπο το πολύτροπο του Οδυσσέα. Αφού στην πραγματικότητα πρόκειται για δόλο, αποτελεσματικότερο μάλιστα από τον άλλο, διασημότερο, δόλο της του ιστού, μ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΜΗΡΟΣ: ΟΔΥΣΣΕΙΑ - ΡΑΨΩΔΙΑ Ξ
Η δέκατη τέταρτη ραψωδία φαίνεται περιφερειακή, ή ακόμη και έκκεντρη , σε σχέση προς τον κύριο, μυθολογικό και συντακτικό, άξονα του έπους. Αυτή εξάλλου η ιδιορρυθμία προβλημάτισε ικανούς ομηριστές, οι οποίοι δεν δίστασαν να δηλώσουν αμηχανία και δυσφορία καταλήγοντας κάποτε στο ολισθηρό συμπέρασμα ότι στην προκειμένη περίπτωση σφηνώθηκε μια πρόσθετη και περιττή διήγηση, οφειλόμενη σε μεταγενέστερο διασκευαστή. Τα επιχειρήματά τους είναι ασφαλώς υπολογίσιμα, εκτός κι αν αποδειχτούν καθ' οδόν αντιστρέψιμα. Όπως κι αν έχει το πράγμα, πρέπει ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΜΗΡΟΣ: ΟΔΥΣΣΕΙΑ - ΡΑΨΩΔΙΑ Ο
Η δέκατη Πέμπτη ραψωδία λειτουργεί σαν διπλή γέφυρα στην εξέλιξη της Οδύσσειας: από θεματική άποψη διεκπεραιώνει την επικείμενη συνάντηση του Οδυσσέα και του Τηλέμαχου από αφηγηματική σκοπιά συμπλέκει μεταξύ τους δρώμενα που αφορούν στον γιο και στον πατέρα, όσο ακόμη τους χωρίζει η απόσταση, η οποία διαρκώς ωστόσο μειώνεται, για να μηδενιστεί στην επόμενη ραψωδία, με τη συνεύρεσή τους και τον αμοιβαίο τους αναγνωρισμό. (. . .) (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΜΗΡΟΣ: ΟΔΥΣΣΕΙΑ - ΡΑΨΩΔΙΑ Ρ
Αν ως αφηγηματικός χώρος της Ιλιάδας ορίζεται αδρομερώς η Τροία (εκτός και εντός του κάστρου της), αναλογικώς ο αφηγηματικός χώρος της Οδύσσειας μοιράζεται εκτός και εντός της Ιθάκης. Σ' αυτές τις δύο ομόκεντρες, άνισης όμως ακτίνας, περιφέρειες δραματοποιούνται το μεγάθεμα του νόστου και το συμπληρωματικό θέμα της μνηστηροφονίας, τα οποία αντιστοιχούν στα δύο μεγαθέματα της Ιλιάδας, στον πόλεμο και στην ομιλία. (. . .) Στην Ιθάκη πάντως εξελίσσεται ο εσωτερικός νόστος του Οδυσσέα, ακολουθώντας κυκλική διαδρομή από την αγροτική περιφέρεια ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΜΗΡΟΣ: ΟΔΥΣΣΕΙΑ - ΡΑΨΩΔΙΑ Ψ
Ο κορυφαίος αναγνωρισμός του έπους επιβάλλεται με εντυπωσιακή καθυστέρηση στην αφηγηματική ροή της Οδύσσειας - γεγονός που σκανδάλισε αρκετούς ομηριστές. Τον προετοιμάζουν ωστόσο δύο προηγούμενες ομιλίες ανάμεσα στον Οδυσσέα και στην Πηνελόπη: έμμεση και σύντομη η πρώτη στη ραψωδία ρ' άμεση, διεξοδική και δραματοποιημένη στη ραψωδία τ'. Σ' αυτή μάλιστα την ομιλητική σκηνή ο αναγνωρισμός του ήρωα από τη γυναίκα του ματαιώνεται την τελευταία στιγμή - τελικώς αντί της Πηνελόπης αναγνωρίζει τον Οδυσσέα η Ευρύκλεια. (. . .) (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΜΗΡΟΣ: ΟΔΥΣΣΕΙΑ - ΡΑΨΩΔΙΑ Σ
Σε κάθε συγκροτημένη αφήγηση, ο μύθος φαίνεται να προηγείται, η πλοκή να έπεται. Η πλοκή είναι ο τρόπος με τον οποίο εμφανίζεται στο αφηγηματικό επίπεδο ο μύθος, τόσο ως προς τα πραγματικά και συμβολικά του στοιχεία, όσο και ως προς τις βασικές δομικές λειτουργίες του. Ο μύθος μερίζεται συνήθως σε διαδοχικά επεισόδια, τα οποία υπακούουν κατά βάση στη χρονολογική ακολουθία και συστήνουν κάποιου είδους αιτιακή σχέση, σχηματίζοντας έτσι τον υποκείμενο πραγματολογικό άξονα της αφήγησης. Η πλοκή παρεμβαίνει καθ' οδόν και, στις πιο έντεχνες αφηγ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΜΗΡΟΣ: ΟΔΥΣΣΕΙΑ - ΡΑΨΩΔΙΑ Τ
Η δέκατη ένατη ραψωδία εύλογα θεωρείται πέτρα σκανδάλου. Σκανδάλισε πολλούς μελετητές της «Οδύσσειας» σε 3 τουλάχιστον επίπεδα: σύνθεσης, πλοκής και σκηνοθεσίας. Το σκάνδαλο σύνθεσης αναφέρεται συνήθως στην απροσδόκητη έκβαση της ραψωδίας. Το σκάνδαλο πλοκής και σκηνοθεσίας αναγνωρίζεται σε αμφίβολους συνειρμούς και ελιγμούς της αφήγησης στο εσωτερικό της. Ενόψει του τριπλού αυτού σκανδάλου οι ερμηνευτικές αποφάσεις διχάζονται. Κάποιοι το χρεώνουν εξολοκλήρου στην κακοτεχνία (έστω στην αμηχανία) περισσοτέρων ή ενός διασκευαστή, με αποτέλεσ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΜΗΡΟΣ: ΟΔΥΣΣΕΙΑ - ΡΑΨΩΔΙΑ Χ
Η εικοστή δεύτερη ραψωδία της «Οδύσσειας», όπως το προδηλώνει και ο αλεξανδρινός τίτλος της («Μνηστηροφονία»), είναι η φονικότερη του έπους. Το φονικό φτάνει κάποτε στο όριο της ανελέητης σκληρότητας και στιγματίζει το σώμα του Οδυσσέα με αίμα και λύθρο μέσα στο ίδιο του το σπίτι. Θα χρειαστεί φωτιά και θειάφι για τον εξαγνισμό ο ήρωας, προτού αντικρίσει την Πηνελόπη, προωθήσει τον κορυφαίο αναγνωρισμό του, επανακτήσει τη συζυγική κλίνη και τη βασιλική εξουσία. Με άλλα λόγια: Ο πολύτλας Οδυσσέας αντιστρέφεται εδώ σε πολύφονον -ιδιότητα που...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΜΗΡΟΣ: ΟΔΥΣΣΕΙΑ - ΡΑΨΩΔΙΑ Υ
Η εικοστή ραψωδία ανακόπτει προσώρας την εξέλιξη της αφήγησης. Ύστερα από τη μακρά συζυγική ομιλία της προηγούμενης ραψωδίας και πριν από την τοξοθεσία και τη μνηστηροφονία, που συμπλέκονται στις δύο επόμενες ραψωδίες, η αφήγηση κατά κάποιον τρόπο εδώ σταθμεύει. Σε τούτο συντελεί και η απραξία της νύχτας, που εξελίσσεται σε διαδοχική αγρυπνία Οδυσσέα και Πηνελόπης και επιβάλλεται στο πρώτο μέρος της ραψωδίας. Αλλά και όταν ξημερώνει η άλλη κρίσιμη μέρα, πάνδημη γιορτή του τοξότη θεού Απόλλωνα, όλα όσα συμβαίνουν προετοιμάζουν, αλλά δεν προ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΜΗΡΟΣ: ΟΔΥΣΣΕΙΑ - ΡΑΨΩΔΙΑ Ν
Με τη δέκατη τρίτη ραψωδία η Οδύσσεια βρίσκει τη μέση του δρόμου της. Ο ποιητής το αποφασίζει, ο ακροατής το αισθάνεται και οι αλεξανδρινοί γραμματικοί εδώ χάραξαν τη βαθιά διαχωριστική γραμμή μοιράζοντας το ποίημα στα δύο: δώδεκα ραψωδίες στη μια μεριά κι άλλες τόσες στην άλλη. Με τέτοια μοιρασιά το έπος ταλαντεύεται και ισορροπεί - το ζύγι είναι θαυμαστής ακρίβειας. Κλείνοντας ο εξωτερικός κύκλος του νόστου, ανοίγει ο εσωτερικός με την ενύπνια μεταφορά του ήρωα από τη Σχερία στην Ιθάκη. Στον πρώτο κύκλο είναι γραμμένα τα πάθη της θάλασσ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΜΗΡΟΣ: ΟΔΥΣΣΕΙΑ - ΡΑΨΩΔΙΑ Ω
Η εικοστή τέταρτη ραψωδία, η τελευταία της «Οδύσσειας», προκάλεσε πολλές επιφυλάξεις. Από τα αλεξανδρινά κιόλας χρόνια κάποιοι τη θεώρησαν παραπανίσια και επείσακτη. Πρόκειται όντως για ιδιόρρυθμη ραψωδία, τόσο ως προς τα θέματά της όσο και ως προς τον συντακτικό της τρόπο. Δύο στοιχεία της τουλάχιστον σκανδαλίζουν: αφενός ο επαναληπτικός αφετέρου ο περιληπτικός της χαρακτήρας -ενδείξεις για ορισμένους μελετητές συνθετικής αμηχανίας ή και αδεξιότητας. Το κρίσιμο ωστόσο ζητούμενο στην προκειμένη περίπτωση είναι άλλο: κατά πόσον η εικοστή τέ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΜΗΡΟΣ: ΟΔΥΣΣΕΙΑ (ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Ραψωδίες ε, ζ, η, θ: Η Καλυψώ αφήνει τον Οδυσσέα να φύγει. Ναυάγιο της σχεδίας. Σωτηρία στο νησί των Φαιάκων. Η Αθηνά εμφανίζεται στο όνειρο της Ναυσικάς. Ο Οδυσσέας στο ανάκτορο του Αλκίνοου. Συνέλευση των Φαιάκων. Το βασιλικό δείπνο και οι αγώνες. Άσματα του Δημόδοκου. Ο Όμηρος, ο μέγιστος επικός της Ελληνικής αρχαιότητας, έζησε τον 8ο π.Χ. αιώνα. Η χρονολόγησή του όμως είναι αμφισβητούμενη. Σχετικά με την καταγωγή του φιλονικούσαν πολλές πόλεις, από τις οποίες η Σμύρνη είχε μάλλον τις δικαιότερες απαιτήσεις. Για τη ζωή του πλάστηκαν πολ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΜΗΡΟΣ: ΟΔΥΣΣΕΙΑ (ΠΕΜΠΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Ραψωδίες ρ, σ, τ, υ: Ο Οδυσσέας στο συμπόσιο των μνηστήρων. Τον αναγνωρίζει ο σκύλος του. Σύγκρουση Οδυσσέα και Ίρου. Η Πηνελόπη μπροστά στους μνηστήρες. Αναγνώριση του Οδυσσέα από την Ευρύκλεια. Τα προ του φόνου των μνηστήρων. Ο Όμηρος, ο μέγιστος επικός της Ελληνικής αρχαιότητας, έζησε τον 8ο π.Χ. αιώνα. Η χρονολόγησή του όμως είναι αμφισβητούμενη. Σχετικά με την καταγωγή του φιλονικούσαν πολλές πόλεις, από τις οποίες η Σμύρνη είχε μάλλον τις δικαιότερες απαιτήσεις. Για τη ζωή του πλάστηκαν πολλοί μύθοι. Κατά την επικρατέστερη παράδοση, ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΜΗΡΟΣ: ΟΔΥΣΣΕΙΑ (ΤΕΤΑΡΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Ραψωδίες ν, ξ, ο, π: Απόπλους από το νησί των Φαιάκων. Άφιξη στην Ιθάκη. Ο Οδυσσέας συνομιλεί με τον Εύμαιο. Ο Τηλέμαχος γυρίζει στην Ιθάκη και πηγαίνει στον Εύμαιο. Αναγνώριση Οδυσσέα και Τηλέμαχου. Ο Όμηρος, ο μέγιστος επικός της Ελληνικής αρχαιότητας, έζησε τον 8ο π.Χ. αιώνα. Η χρονολόγησή του όμως είναι αμφισβητούμενη. Σχετικά με την καταγωγή του φιλονικούσαν πολλές πόλεις, από τις οποίες η Σμύρνη είχε μάλλον τις δικαιότερες απαιτήσεις. Για τη ζωή του πλάστηκαν πολλοί μύθοι. Κατά την επικρατέστερη παράδοση, πέθανε στην Ίο. Εκτός από τη...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΜΗΡΟΣ: ΙΛΙΑΣ (ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΤΟΜΟΣ-ΣΚΛΗΡΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ)

ΟΜΗΡΟΣ: ΟΔΥΣΣΕΙΑ (ΕΚΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Ραψωδίες φ, χ, ψ, ω: Η Πηνελόπη υπόσχεται ότι θα παντρευτεί αυτόν που θα τεντώσει το τόξο. Μόνο ο Οδυσσέας το κατορθώνει, και αμέσως σκοτώνει τους μνηστήρες. Τον αναγνωρίζουν η Πηνελόπη και ο πατέρας του. Ο Ερμής οδηγεί τις ψυχές των μνηστήρων στον Άδη. Ο Όμηρος, ο μέγιστος επικός της Ελληνικής αρχαιότητας, έζησε τον 8ο π.Χ. αιώνα. Η χρονολόγησή του όμως είναι αμφισβητούμενη. Σχετικά με την καταγωγή του φιλονικούσαν πολλές πόλεις, από τις οποίες η Σμύρνη είχε μάλλον τις δικαιότερες απαιτήσεις. Για τη ζωή του πλάστηκαν πολλοί μύθοι. Κατά τη...
Διαβάστε περισσότερα...