ΜΙΕΤ (ΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΗΣ)

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ
Η συγγραφή μιας Εισαγωγής σε οποιονδήποτε ειδικό επιστημονικό κλάδο παρουσιάζει, από μεθοδολογική άποψη, δυσκολίες παρόμοιες με τη σύνταξη ενός ευσύνοπτου βιβλιογραφικού δελτίου ερευνών. Πριν απ' όλα απαιτείται αυτοπειθαρχία και αυταπάρνηση, γιατί ο συγγραφέας πρέπει, όσο είναι δυνατόν, να εκθέσει και να αξιολογήσει μόνο τα αδιαμφισβήτητα στοιχεία, αποφεύγοντας κάθε λογής εικασίες, τόσο δικές του όσο και ξένες. Ειδικά στον τομέα του αρχαίου θεάτρου οι προϋποθέσεις για ένα τέτοιο εγχείρημα είναι πολύ περιορισμένες. Επειδή το αποσπασματικό υ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΜΝΗΜΗΣ (ΧΑΡΤΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ)
Το θέμα αυτού του βιβλίου δεν είναι οικείο στους περισσότερους αναγνώστες. Λίγοι γνωρίζουν ότι οι Έλληνες, που εφηύραν πολλές τέχνες, εφηύραν και μια τέχνη της μνήμης, η οποία πέρασε, όπως και οι υπόλοιπες τέχνες τους, στη Ρώμη, και από εκεί στην ευρωπαϊκή παράδοση. Η τέχνη αυτή έχει αντικείμενο την απομνημόνευση και χρησιμοποιεί μια τεχνική αποτύπωσης «θέσεων» και «εικόνων» στη μνήμη. Συνήθως αποκαλείται «μνημοτεχνική», και στη νεότερη εποχή θεωρείται μάλλον επουσιώδης κλάδος της ανθρώπινης δραστηριότητας. Αλλά σε όλες τις εποχές πριν από...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΩΣ ΔΙΑΒΑΖΕΙΣ ΕΝΑΝ ΠΙΝΑΚΑ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ (ΣΚΛΗΡΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ)
Το πόνημα αυτό έχει διπλό στόχο: να δώσει καταρχάς στοιχεία για να στοχαστούμε την αινιγματική σχέση ανάμεσα στον ζωγραφικό πίνακα και τον θεατή του, θεωρώντας τον πρώτο ως αντικείμενο του βλέμματος, άρα και ως αντικείμενο ανάγνωσης του δεύτερου. Η ανάλυσή μας θα στηριχτεί σε ορισμένα προνομιακά παραδείγματα που, μεταξύ άλλων, προσφέρουν έργα του Νικολά Πουσσέν, του Ζαν Μπατίστ Σιμεόν Σαρντέν, του Πητ Μόντριαν και του Πάουλ Κλέε. Ο δεύτερος στόχος είναι η συγκρότηση μιας επιστήμης, ή τουλάχιστον των στοιχείων μιας επιστήμης, όχι της ζωγραφ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΔΟΞΑ ΤΩΝ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΩΝ
Κανένας άλλος τεχνολογικός σχεδιασμός ή κοινωνικός θεσμός δεν αντιπροσωπεύει τη νεωτερικότητα όσο ο σιδηρόδρομος. Κανένα άλλο ανταγωνιστικό μέσο μεταφοράς, καμιά κατοπινή τεχνολογική καινοτομία, καμιά άλλη βιομηχανία δεν έχει επιφέρει αλλαγές σε τέτοια κλίμακα, ή δεν τις έχει διευκολύνει τόσο, όσο η εφεύρεση και η καθιέρωση του σιδηρόδρομου. Ο Πήτερ Λάσλετ αναφέρθηκε κάποτε στον "κόσμο που χάσαμε" - στον ασύλληπτα διαφορετικό χαρακτήρα των πραγμάτων όπως ήταν κάποτε. Προσπαθήστε να φανταστείτε έναν κόσμο πριν από το σιδηρόδρομο, καθώς και ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΕΡΓΟ ΚΑΙ Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Στον πρώτο τόμο, Ο Λερουά-Γκουράν συνδυάζει τεχνική, οικονομία και γλώσσα στην αναζήτηση μιας συνολικής εικόνας της ανθρώπινης εξέλιξης: η ταυτόχρονη χρήση του χεριού και του προσώπου ωριμάζει ευθύς εξαρχής στη συμπεριφορά πολλών βιολογικών ειδών, ενώ η εξέλιξη του σώματος και του εγκεφάλου επιτρέπει να διαμορφωθεί μια πραγματική "παλαιοντολογία της γλώσσας". Με βάση τη γνώση του εδάφους και του περιβάλλοντος προσδιορίζονται η οικονομία στις κοινωνίες των κυνηγών καρποσυλλεκτών, οι συνθήκες εμφάνισης της γεωργίας και της κτηνοτροφίας, αλλ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΕΡΓΟ ΚΑΙ Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ (ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Στον δεύτερο τόμο, ο Λερουά-Γκουράν χρησιμοποιεί τη βιολογική προσέγγιση των κοινωνικών φαινομένων για να αναλύσει δύο πεδία: τη μνήμη και τη χειροπραξιακή τεχνική αφενός, τον συμβολισμό των ρυθμών και των μορφών αφετέρου. Η φαντασιακή ελευθερία και η τύχη του έμφρονος ανθρώπου κρίθηκαν, κατά τον Λερουά-Γκουράν, από τις διαδοχικές "απελευθερώσεις": από την απελευθέρωση του χεριού ώς την απελευθέρωση του εργαλείου, της μυϊκής δύναμης, της μνήμης. (Από την παρουσίαση της έκδοσης)...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΤΗΣ ΖΑΚΥΘΟΣ
Η Γυναίκα της Ζάκυθος είναι ένα ιδιαίτερα οξύ σατιρικό κείμενο γραμμένο σε ρυθμικό πεζό λόγο. Η ωμή και τρομαχτικά ρεαλιστική καταγραφή των απεχθών πράξεων της ανώνυμης πλούσιας ζακυνθινής Γυναίκας γίνεται σε πρώτο πρόσωπο από τον όχι τυχαία συνονόματο του ποιητή Ιερομόναχο Διονύσιο. Η αγιότητα του αφηγητή Ιερομόναχου δικαιολογεί άμεσα το ρόλο του επίγειου κριτή, που τον αναλαμβάνει αυτοδικαίως, καθώς και τις υπερφυσικές, σχεδόν θεϊκές, ικανότητές του: είναι οραματιστής και προφήτης, παντογνώστης και πανταχού παρών. (Απόσπασμα από την εισα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗ
Οι εικόνες του φωτογραφικού αρχείου του ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ, που περιλαμβάνει αυτή η έκδοση, δείχνουν τον καλλιτέχνη στον χώρο της δουλειάς του. Όπως σημειώνει στην εισαγωγή του ο Κώστας Ιωαννίδης, στον χώρο του εργαστηρίου και μέσα από την τριβή με σχέδια, υλικά, εργαλεία, ιδέες και ανθρώπους, κυοφορείται και συμβαίνει το θαύμα της καλλιτεχνικής δημιουργίας. "Εκεί έρχονται οι λίγοι εκλεκτοί, φίλοι, καλλιτέχνες, πάτρονες, για να παραστούν σε μέρος της διαδικασίας ή να δουν πρώτοι απ' όλους το τελικό αποτέλεσμα". Το εργαστήρι δεν είναι μόνον χώρος δη...
Διαβάστε περισσότερα...

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ (ΧΑΡΤΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ)
Το βιβλίο αυτό αποτελεί ιστορική επισκόπηση της νεοελληνικής λογοτεχνίας από τη βυζαντινή περίοδο ως τις μέρες μας, με μια εισαγωγή για την ελληνική γλώσσα. Στο πρώτο μέρος παρουσιάζεται η λογοτεχνική δημιουργία από τις πρώτες αρχές μέχρι τον 18ο αιώνα: η λογοτεχνία πριν από την Άλωση (11ος-15ος αιώνας) και μετά την Άλωση (15ος-17ος αιώνας) ιδίως στην Κρήτη και την Κύπρο, καθώς και το έργο των λογίων της Διασποράς. Ιδιαίτερα κεφάλαια αφιερώνονται στη λογοτεχνική ακμή στην Κρήτη τον 17ο αιώνα και στο δημοτικό τραγούδι. Στο δεύτερο μέρος ανα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΙΜΗΣΙΣ
Ο Τζωρτζ Στάινερ χαρακτηρίζει το βιβλίο αυτό του Άουερμπαχ "μεγαλειώδη μελέτη", "έργο εξαιρετικού διαμετρήματος" και ένα από "τα μέγιστα επιτεύγματα της συγκριτικής γραμματολογίας", ενώ ο Έντουαρντ Σαΐντ έχει γράψει ότι η Μίμησις είναι "ένα από τα πλέον αξιοθαύμαστα και σημαντικά βιβλία λογοτεχνικής κριτικής που εμφανίστηκαν ποτέ... ένα μνημειώδες έργο". Στο έργο αυτό, που γράφτηκε μεταξύ των ετών 1942 και 1945, ο Άουερμπαχ ερευνά τους διάφορους τρόπους ερμηνείας και απεικόνισης της πραγματικότητας στην ευρωπαϊκή λογοτεχνική δημιουργία για...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ: ΑΛΚΗΣΤΗ (ΔΙΤΟΜΟ-ΧΑΡΤΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ)
Στην ιστορία της Άλκηστης, της αφοσιωμένης συζύγου του Αδμήτου, που δέχθηκε να προσφέρει τη ζωή της για να ζήσει ο άντρας της, ιστορία την οποία δραματοποίησε ο Ευριπίδης, ο Lesky (1925) αναγνώρισε ένα παραμυθικό μοτίβο διαδεδομένο όχι μόνο στον ελλαδικό χώρο αλλά και σε άλλους λαούς (Γερμανία, Ρωσία, Φινλανδία και Ελβετία). Εδώ περιοριζόμαστε να παραθέσουμε τη νεοελληνική εκδοχή που μνημονεύει ο Ν. Γ. Πολίτης (1909, 250-251), όπου αυτός που προσφέρει τη ζωή του υπέρ της σωτηρίας του άλλου μέλους του ζευγαριού δεν είναι ο άνδρας, όπως συμβ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο δημιουργισμός και οι επικριτές του στην αρχαιότητα
Γράφοντας αυτό το βιβλίο, προσπάθησα να δείξω πως οι μεγάλοι Έλληνες στοχαστές της αρχαιότητας -από τους Αναξαγόρα, Εμπεδοκλή και Σωκράτη, ως τους Πλάτωνα, Δημόκριτο, Αριστοτέλη και Στωϊκούς- ανέπτυξαν τις σκέψεις τους σχετικά με τις απαρχές του κόσμου και της αιτιώδους δομής του. Χωρίς να είναι θρησκευτικά δογματικοί, ετούτοι οι ανυπέρβλητοι στοχαστές ανέπτυξαν τη δημιουργιστική θεωρία τους τονίζοντας την εξηγητική αξία της και ξεκινώντας μια ανοιχτή συζήτηση με τους επικριτές τους. Έτσι ο δημιουργισμός γεννήθηκε ως μια εξαιρετικά ορθολο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΧΡΗΜΑ ΚΑΙ ΣΚΕΨΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ
Πώς εξηγείται η εμφάνιση της φιλοσοφίας και της τραγωδίας στην Ελλάδα του 6ου αιώνα π.Χ.; Στο "Χρήμα και σκέψη στην αρχαία Ελλάδα", ο Ρίτσαρντ Σήφορντ υποστηρίζει ότι, για να απαντήσουμε στο ερώτημα αυτό, θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ένα κορυφαίας σημασίας ιστορικό γεγονός: την εφεύρεση και τη ραγδαία εξάπλωση του νομίσματος. Η καθολική διάδοση του χρήματος στην ελληνική κοινωνία οδήγησε σε ριζικό μετασχηματισμό των κοινωνικών σχέσεων και συνέβαλε στη σύλληψη του σύμπαντος ως απρόσωπου συστήματος (στην προσωκρατική φιλοσοφία) και στην πα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ (ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΤΟΜΟΣ-ΧΑΡΤΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ)
Σ' αυτό το κλασικό εισαγωγικό φιλοσοφικό σύγγραμμα εκτίθεται με μοναδική σαφήνεια η εξέλιξη της ευρωπαϊκής φιλοσοφίας από την απώτατη Αρχαιότητα ως τη σύγχρονη εποχή και γίνεται φανερό μέσα από ποιες διαδικασίες της σκέψης διαμορφώθηκαν οι θεμελιακές αρχές με τις οποίες σήμερα εννοούμε επιστημονικά και κρίνουμε τον κόσμο και τη ζωή. Το κέντρο βάρους του βιβλίου εντοπίζεται σε αυτό που από φιλοσοφική άποψη είναι το πιο σημαντικό: στην ιστορία των προβλημάτων και των εννοιών, που οι συγγραφείς τη συλλαμβάνουν ως ένα συνεχές όλον. Ο Δεύτερος ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΕΡΙ ΚΑΘΗΚΟΝΤΩΝ
Ο παρών τόμος προσφέρει την πρώτη εκτενώς σχολιασμένη απόδοση στην κοινή νεοελληνική του έργου "Περί καθηκόντων" (De officiis) του Κικέρωνα, έργου με φιλοσοφικές καταβολές που εντοπίζονται στη φιλοσοφία της Μέσης Στοάς, στις χαμένες για εμάς ηθικές πραγματείες του Παναίτιου άπο τη Ρόδο και του Ποσειδώνιου από την Απάμεια της Συρίας. Στο έργο του Κικέρωνα η Στωική ηθική θεωρία προσαρμόζεται απολύτως στα πολιτικά και κοινωνικά συμφραζόμενα της ύστερης ρωμαϊκής δημοκρατίας. Εδώ, όπως άλλωστε και στο αντίστοιχο έργο του Παναίτιου "Περί του καθ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΜΙΣΑΝΘΡΩΠΟΣ
ΣΚΗΝΗ ΠΡΩΤΗ Φιλέντ, Αλσέστ ΦΙΛΕΝΤ Μα τί συμβαίνει, τί έπαθες; ΑΛΣΕΣΤ Άσε με, αγαπητέ μου. ΦΙΛΕΝΤ Τί λόξα πάλι σ' έπιασε, τί τρέχει; Μίλησε μου! ΑΛΣΕΣΤ Είπα, άσε μ' ήσυχο, λοιπόν, εξαφανίσου μάλλον! ΦΙΛΕΝΤ Μα δίχως να οργιζόμαστε, ακούμε και τον άλλον. ΑΛΣΕΣΤ Εγώ θέλω να οργίζομαι και δεν ακούω λέξη. ΦΙΛΕΝΤ Μ' αυτές σου τις απότομες εκρήξεις μ' έχεις μπλέξει, και μόλο πού 'σαι φίλος μου, με τα καμώματά σου... ΑΛΣΕΣΤ Φίλος σου εγώ; Παρακαλώ, σβήσε με απ' τα χαρτιά σου. Ως τώρα τ' αναγνώριζα και με το παραπάνω, μα ως είδανε τα μάτια μου με πο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ «ΣΤΟΙΧΕΙΩΔΕΙΣ ΜΟΡΦΕΣ ΤΟΥ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΥ ΒΙΟΥ» ΤΟΥ ΕΜΙΛ ΝΤΥΡΚΕΜ
Οι "Στοιχειώδεις μορφές του θρησκευτικού βίου" αποτελούν κατά γενική ομολογία το σημαντικότερο έργο του Εμίλ Ντυρκέμ. Χρειάστηκαν δεκαεπτά ολόκληρα χρόνια για να συγκροτηθεί το αντικείμενο της κοινωνιολογίας της θρησκείας και να σχηματιστούν οι βασικές γραμμές του επιχειρήματος που διατρέχει το βιβλίο. Η απήχηση του έργου στον επιστημονικό κόσμο έδειξε, ήδη από την εποχή της δημοσίευσής του (1912), το μέγεθος της συμβολής του Ντυρκέμ στην κοινωνική επιστήμη. Ο Μωρίς Αλμπβάκς γράφει στη νεκρολογία του για τον Ντυρκέμ: «Η μεταβολή των κοινων...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΩΝ
Γιατί το έγραψε αυτό το βιβλίο ο Μπρωντέλ; Γιατί πάσχισε να το εισάγει στη Μέση Εκπαίδευση της Γαλλίας; Διότι πίστευε πως ο πρωταρχικός ρόλος της ιστορίας, όπως εκείνος την εννοούσε, είναι να μας δίνει τη δυνατότητα, μέσω του παρελθόντος, να καταλάβουμε το παρόν, την εποχή που ζούμε. Κατά συνέπεια, θεωρούσε απαραίτητο, «οι νέοι, πριν τελειώσουν το σχολείο τους, να είναι σε θέση, όταν διαβάζουν μια εφημερίδα, να καταλαβαίνουν τι λέει». Πέρα όμως απ' αυτό, ο Μπρωντέλ πίστευε ακόμη ότι γνωρίζοντας το παρελθόν και έχοντας χάρη σ' αυτό καταλάβε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΛΑΤΩΝ
Το βιβλίο αυτό προσφέρει μια ανάλυση των πλατωνικών διαλόγων και όχι συστηματική ταξινόμηση του περιεχομένου τους κατά θέματα. Ο συγγραφέας αποφεύγει την υποταγή σε σχήματα και απόψεις που προσπαθούν να επιβάλλουν μια συγκεκριμένη οπτική στη μελέτη των έργων του Πλάτωνα. Ιδιαίτερη προσοχή δίνει στη χρονολόγηση των διαλόγων και στη σκιαγράφηση του ιστορικού πλαισίου και της εποχής, δεδομένου ότι η κατανόηση των πλατωνικών κειμένων προϋποθέτει τη γνωριμία του αναγνώστη με τα πρόσωπα των διαλόγων, τα περισσότερα από τα οποία έπαιξαν σημαίνοντ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΩΚΡΑΤΗΣ
Ο τρίτος τόμος του έργου του Guthrie, «History of Greek Philosophy», περιλαμβάνει τους σοφιστές και τον Σωκράτη. Η συνεξέτασή τους, στην οποία ο συγγραφέας επιμένει με ιδιαίτερη έμφαση, επιτρέπει να κατανοήσουμε πληρέστερα όχι μόνο τις επιμέρους θεωρίες των σοφιστών και τον σωκρατικό αντίλογο, αλλά τον αρχαίο ελληνικό διαφωτισμό στο σύνολό του. Σε αυτό το βιβλίο εξετάζεται η προσωπικότητα και η φιλοσοφική σπουδαιότητα του Σωκράτη. Αλλά, σε αντίθεση με άλλους μελετητές, οι οποίοι προσεγγίζουν τον Σωκράτη μόνο από τη σκοπιά του Πλάτωνα ή και...
Διαβάστε περισσότερα...