ΠΑΛΑΜΑΣ ΚΩΣΤΗΣ

ΠΑΛΑΜΑΣ: ΠΟΙΗΜΑΤΑ
Επιλογή των πιο αντιπροσωπευτικών ποιημάτων του μεγάλου νεοέλληνα ποιητή που σε έναν του στίχο λέει: "Ακούστε με, είμαι του καιρού μου και όλων των καιρών". Πράγματι ο κορυφαίος λυρικός ποιητής, ο μεγαλόπνοος οραματιστής, ο εφευρετικός τεχνίτης του στίχου και του πεζού, ο καταπληκτικός γλωσσοπλάστης, ο βαθύς στοχαστικός νους που η ευθανασία του απλώνεται από τα πιο ατομικά ως τα πλατύτερα εθνικά και παναθρώπινα ενδιαφέροντα, Κωστής Παλαμάς, είναι πάντοτε επίκαιρος και συναρπαστικός. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΡΙΣΕΥΓΕΝΗ
[...] Η συγκέντρωση του σχετικού υλικού οδηγεί στο συμπέρασμα, ότι τα θεατρικά ενδιαφέροντά του ξεπερνούν τόσο σε έκταση όσο και σε βάθος αυτό που νομίζαμε ώς σήμερα "θεατρικό Παλαμά". Σε καμιά περίπτωση δεν περιορίζεται μόνο στη συγγραφή της "Τρισεύγενης" ήδη πολύ νωρίτερα υπάρχουν θεατρικά βιώματα και σκηνικές συγκινήσεις η απόρριψη και η άτυχη πορεία της "μοναχοκόρης" του ίσως έπαιξαν κάποιο ρόλο στο να μη γράψει πια άλλα θεατρικά έργα, άν και ο ίδιος σχεδίαζε ώς τα βαθιά γεράματα τη συγγραφή δραματικών έργων με αρχαία, βυζαντινή και ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΦΛΟΓΕΡΑ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΙΑ
[...] Η πίστη στην αντοχή και διάρκεια του Ελληνισμού δεν έχει καμιά σχέση με κανενός είδους σωβινισμό, ιδεολογία άλλωστε που απέρριπτε με αποτροπιασμό ο Παλαμάς. Το έργο είναι βαθιά ρωμαντικό -όχι με την τρέχουσα σημασία, του όρου- άλλα γιατί ενσαρκώνει τη χαρακτηριστικότερη ιδέα του ρωμαντικού ιστορισμού, που είναι η ενότητα και η διάρκεια του Ελληνισμού. Παρ' όλ' αυτά η Φλογέρα του Βασιλιά δεν είναι ιστορικό ποίημα, υποβαστάζεται όμως από την ελληνική ιστορία τεσσάρων χιλιάδων χρόνων. Πραγματικά, πρόκειται για μιαν από τις σπουδαιότερες...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΤΡΙΣΕΥΓΕΝΗ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΔΙΗΓΗΜΑΤΑ
Ο Κωστής Παλαμάς ήταν μια πολυπρισματική προσωπικότητα, που κυριάρχησε για πολλά χρόνια στο προσκήνιο, στην πρώτη γραμμή, της νεοελληνικής λογοτεχνικής παραγωγής. Αυτό που δεν είναι, ωστόσο, τόσο γνωστό είναι η πλευρά του διηγηματογράφου Κωστή Παλαμά: έγραψε δεκαέξι διηγήματα σε δύο τόμους, το εκτενέστερο Θάνατος Παλληκαριού, που στην εποχή του έτυχε ένθερμης υποδοχής από το κοινό και την κριτική, και το μόνο θεατρικό έργο του, Η Τρισεύγενη. Από άποψη ποιότητας, τα διηγήματα του Παλαμά δεν υστερούν σε τίποτα από τα αριστουργηματικά του ποι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΤΗ ΡΑΧΗΛ
"Η αλήθεια είναι πως τα γράμματά σου και μάλιστα το τελευταίο σου είναι σαν κάποια ωραία μάτια εκφραστικά που σε κοιτάζουν δακρυοπνιγμένα, μα χωρίς να στάζουνε τα δάκρυά τους, και χωρίς να χάνουν τίποτε από την ομορφιά τους τα μάτια αυτά. Μάλιστα γίνονται ομορφότερα. Μα η αλήθεια είναι πως θα τα ήθελα τα μάτια αυτά (παραμερίζοντας κάθε αισθητικό εγωισμό), πως θα τα ήθελα να μη πνίγονται δακρυσμένα, θα τα ήθελα ολοκάθαρα να λάμπουν και να χαμογελούν με το χαμόγελο εκείνο των ωραίων ματιών που κάποτε και πότε είναι εκφραστικώτερο και ποθητ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΛΛΗΝΕΣ Ή ΡΩΜΙΟΙ;
1901. Ογδόντα χρόνια μετά την επανάσταση εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, το μικρό ελληνικό κράτος διεκδικεί τη θέση του στον διεθνή χώρο, ενώ ταυτόχρονα, ενδεχομένως ως συνέπεια αυτού, εξακολουθεί να αναζητά την ταυτότητά του. Τα κύρια ζητήματα στον δημόσιο διάλογο άπτονται της καταγωγής, της συνέχειας του ελληνικού έθνους, της γλώσσας, ακόμα και του ονόματος των Ελλήνων. Γραικοί; Ρωμιοί; Ή Έλληνες; Τα δύο κείμενα, των Κωστή Παλαμά και Νικόλαου Πολίτη, που δημοσιεύονται στην παρούσα έκδοση για πρώτη φορά, αναδεικνύουν ένα σημαντικό ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΑ ΣΑΤΙΡΙΚΑ ΓΥΜΝΑΣΜΑΤΑ
Ο σατιριστής όσο πιο πολύ αγαπά, τόσο πιο σκληρά κτυπά τα κακώς κείμενα της πολιτείας, γιατί θέλει να ξυπνήσει άρχοντες και λαό, ώστε να πάρουν τον δρόμο της αλήθειας και της αναδημιουργίας. Γι' αυτό, ο οργισμένος εδώ ποιητής, σε μια περίοδο του ελληνισμού άγονη (1907-1909), παίρνει το μαστίγιο του Αρχίλοχου και το «τρίστιχο από την Κόλαση του Δάντη» και κτυπά ό,τι σαθρό, φαύλο και ψεύτικο. Το Ίδρυμα Κωστή Παλαμά εκδίδει σε ξεχωριστό τόμο τα "Σατιρικά Γυμνάσματα" σχολιασμένα από τον καθηγητή Μιχάλη Μερακλή, μια συλλογή θρυλική πια, αγέραστ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΑΛΑΜΑΣ: ΑΠΑΝΤΑ (ΤΡΙΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Το αφιέρωμα, το βαλμένο στην αρχή, το χάραξε της πρώτης στιγμής ο ενθουσιασμός, όταν αισθάνθηκα το πρώτο σάλεμα του παιδιού μέσα στη Φαντασία μου. Από τότε πέρασαν εφτά χρόνια· το ποίημα, με τον καιρό, και στην ώρα του, γίνονταν ολοένα, όσο που γεννήθηκε, καθώς το παρουσιάζω τώρα. Όμως άλλος ο νους και άλλο το έργο. Τώρα το έργο, καθώς στέκεται στα παννιά για το ταξίδι του, μου φαίνεται σαν ξένο. Πιο πολύ με ανησυχούνε τα ψεγάδια που υποψιάζομαι πως θα κρύβη παρ' όσο με χαροποιούν τα καλά που θα μπορή να χη. Όλα τ' αδέρφια του τα μισοτέλει...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΛΑΜΑΣ - ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ
Η δίγλωσση αυτή ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ ΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΩΣΤΗ ΠΑΛΑΜΑ περιέχει μερικά από τα νεανικά ποιήματα του βάρδου, που ανακαλύφθηκαν πρόσφατα, μερικά από τις κυριότερες ποιητικές συλλογές του και περισσότερα από την ώριμη και την τελευταία περίοδο της ζωής του. Τα περισσότερα ποιήματα μεταφράζονται στα Αγγλικά εδώ για πρώτη φορά. Το Παράρτημα παρουσιάζει γνώμες για την ποίηση του Παλαμά διαφόρων ξένων ποιητών και ανθρώπων των γραμμάτων, όπως του Όσκαρ Ουάιλντ, της Κόμισσας ντε Νοάγ, του Ραμπιντρανάθ Ταγκόρ, των Ρομαίν Ρολλάν και Αντρέ Μορουά, του Μιγκ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΕΣ
Περιττό και να σημειωθή πως ο Τύπος, καθώς ονομάζουμε αντικρύζοντάς την από τη γενικώτατη παράστασή της τη δημοσιογραφική ενέργεια, ο Τύπος, "ο καταπληκτικός Κύκλωπας με τον κεραυνό της φωνής του", καθώς τον έβλεπε, τραγουδώντας μάλιστα τον Κανάρη, ένας ποιητής από τους μεγαλύτερους του περασμένου αιώνα, - από τότε ως τα σήμερα κατάντησε αγνώριστος με το γοργό ξετύλιμά του. Παράπλευρα σήμερα στον "από γραφείου", στο δημοσιογράφο που θεωρεί, στέκεται, - όχι δε στέκεται, αεικίνητος καθώς είναι,- ο δημοσιογράφος που πειραματίζεται. Και όχι μό...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΠΟΙΗΤΙΚΗΣ
Ο όρος ποιήματα ποιητικής παραπέμπει στον αυτεπίστροφο ετασμό της ποίησης, που έχει, αντί άλλου αντικειμένου από την "αισθητήν ή φανταστήν οικουμένην", την ίδια και την διαδικασία της, δηλαδή την φαντασία, την γλώσσα, την τεχνική, την σχέση της με άλλες τέχνες, τον "διάλογο" με άλλους ομοτέχνους. Προκαταβολικά, ο Παλαμάς μάς ειδοποιεί ακαριαία για το ποιητικό γίγνεσθαι: "η καρδιά· καίεται και ζεσταίνει· η σκέψη· εκθέτει και συνθέτει· η φαντασία· βλέπει και πλάθει· το μέτρο· ρυθμίζει και ιδανικεύει". Με τα ποιήματα ποιητικής μάς εισάγει στο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΑΛΑΜΑΣ: ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ
Το ποιητικό έργο του Κωστή Παλαμά (1859-1943) δεν έχει χάσει στις μέρες μας τη θέση που του αξίζει στις προτιμήσεις του αναγνωστικού κοινού. Ένας από τους λόγους, ασφαλώς όχι ο κυριότερος, είναι ο τεράστιος όγκος του. Η προσφορέστερη μέθοδος για την αντιμετώπιση αυτής της δυσκολίας είναι η αντιπροσωπευτική και ποιητικά αξιολογική ανθολόγηση. Το έργο του Παλαμά ευτύχησε να ανθολογηθεί από τον Γ. Κ. Κατσίμπαλη (1899-1978), τον περιβόητο «κολοσσό του Μαρουσιού», και τον Ανδρέα Καραντώνη (1910-1982). Και οι δύο ανθολόγοι έχουν ανατραφεί ποι...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΔΩΔΕΚΑΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΓΥΦΤΟΥ
Ο Δωδεκάλογος του Γύφτου, είναι ένα ποίημα μ' έμπνευση φιλοσοφική. Η σκοτεινή απαισιοδοξία της αρχής ξετυλίγεται για να καταλήξει σε μια γαλήνια αισιοδοξία. Μα η φιλοσοφία αυτή ανακατώνεται με γραφικές εικόνες της γύφτικης ζωής με ιστορικές απόψεις γεμάτες μεγαλοπρέπεια και η φιλοσοφική αφαίρεση βρίσκεται τόσο τέλεια συγχωνευμένη με συγκεκριμένες και ακριβολογημένες οπτασίες που οι στοχασμοί του σοφού θαρρείς και παίρνουν από την φαντασία του ποιητή μια μορφή, κατά έναν τρόπο, γεμάτη ευαισθησία. [(Ευγένιος Κλέμαν - γάλλος μεταφραστής του Π...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΑΛΑΜΑΣ: ΑΠΑΝΤΑ (ΔΕΚΑΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
ΟΤΑΝ ΒΛΕΠΩ... Όταν βλέπω την μορφήν μου εις το γαλανόν σου όμμα, Λησμονώ ότι με σύρουν γήινοι δεσμοί ακόμα, Και νομίζω της ψυχής μου ότι είνε η εικών, Αθανάτου πλανωμένης εις το άπειρον γλαυκόν. [Από την έκδοση]...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΑΛΑΜΑΣ: ΑΠΑΝΤΑ (ΔΩΔΕΚΑΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Κανείς δεν έπεσε να κοιμηθή, όλοι αγρυπνούσαν που να κλείσουν μάτι τέτοια χρονιάρα νύχτα; Νύχτα της Μεγάλης Παρασκευής. Ότι πέρασαν τα μεσάνυχτα, βουβές οι καμπάνες και στις τρεις εκκλησούλες του Θαλασσοχωριού. Σωπαίνουν κ' οι καμπάνες για του Χριστού τα πάθη, σα να 'χουν κι αυτές ανθρώπινη ψυχή και δε μπορούν απ' το βαθύ καημό τους ούτε να ξεφωνίσουν. Μόνο τα ξύλινα τριτσόνια ξεκουφαίνουν τον κόσμο στων παιδιών τα χέρια· τρέχουν τα παιδιά, κι από γειτονιά σε γειτονιά, κι από πόρτα σε πόρτα, και τα χτυπούνε με κακό και με φωνές: "Ώρα για ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΑΛΑΜΑΣ: ΑΠΑΝΤΑ (ΔΕΚΑΤΟΣ ΤΡΙΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Κ' ένα δράμα, σαν τον άνθρωπο, την ακέρια του ζωή διπλή τη ζή, μια μοναχική ζωή μέσα στο βιβλίο, και μια ζωή κοσμική μέσα στο θέατρο. Το δράμα τούτο δεν έγινε με το μονάκριβο σκοπό να παρασταθή. Όμως μήτε που το κρίνω αταίριαστο για τη σκηνή. Μάλιστα στοχάζομαι πως οι τεχνίτες που θα τύχαινε να το παίξουν, δεν πρέπει να λησμονούν πώς οι άνθρωποι που πλέκουν το δράμα τούτο, όσο κι αν είναι από τον απλό τάχα λαό παρμένο, μα πάντα κάθε τι που δείχνουν απλό, είναι μαζί και ποιητικό· δηλαδή κάτι που βγαίνει έξω κάπως από τα φυσικά και πάει παρέ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΛΑΜΑΣ: ΑΠΑΝΤΑ (ΔΕΚΑΤΟΣ ΠΕΜΠΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Επικρατεί η γνώμη ότι αδύνατον να μεταφρασθή εις οποιανδήποτε γλώσσαν ποιητικόν αριστοτέχνημα δίχως να υποστή ανεπανόρθωτον καταστροφήν παν ό,τι αποτελεί το κάλλος του και την γοητείαν του. Τα ουσιώδη στοιχεία της δυνάμεως του ποιητικού έργου έγκεινται, κυριώτατα, εις την μορφήν αυτού· είναι η γλώσσα, η έκφρασις, ο ρυθμός, ο στίχος, η ομοιοκαταληξία, το ύφος, παντοίων ειδών λογοτεχνικά επινοήματα και ρητορικά σχήματα, αχώριστα από την έμπνευσιν, εξαφανιζόμενα πάντα και εξατμιζόμενα άμα ως ήθελεν επιχειρήσει και ο δεξιώτατος μεταφραστής να ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΘΑΝΑΤΟΣ ΠΑΛΛΗΚΑΡΙΟΥ - ΠΩΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΘΗΚΕ Ο ΣΑΤΥΡΟΣ - ΤΡΙΣΕΥΓΕΝΗ
"ΘΑΝΑΤΟΣ ΠΑΛΛΗΚΑΡΙΟΥ": Κανείς δεν έπεσε να κοιμηθή, όλοι αγρυπνούσαν που να κλείσουν μάτι τέτοια χρονιάρα νύχτα; Νύχτα της Μεγάλης Παρασκευής. Ότι πέρασαν τα μεσάνυχτα, βουβές οι καμπάνες και στις τρεις εκκλησούλες του Θαλασσοχωριού. Σωπαίνουν κι οι καμπάνες για του Χριστού τα πάθη, σα νάχουν κι αυτές ανθρώπινη ψυχή και δε μπορούν απ' το βαθύ καημό τους ούτε να ξεφωνίσουν. Μόνο τα ξύλινα τριτσόνια ξεκουφαίνουν τον κόσμο στων παιδιών τα χέρια τρέχουν τα παιδιά, κι από γειτονιά σε γειτονιά, κι από πόρτα σε πόρτα, και τα χτυπούνε με κακό ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΑΣ ΜΟΥ
1. ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΟΣ ΜΟΥ ΤΟ ΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ LEGRAND Ο ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΜΟΥ "ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΟΣ ΜΟΥ" ΤΑ ΔΩΡΑ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΣ ΤΟ ΝΑΝΟΥΡΙΣΜΑ Η ΚΟΡΗ ΤΗΣ ΛΗΜΝΟΥ ΤΑ ΝΙΑΤΑ ΤΗΣ ΓΙΑΓΙΑΣ ΠΕΡΑΣΜΕΝΑ ΝΙΑΤΑ Ο ΒΟΥΛΓΑΡΟΣ Η ΓΕΝΝΗΣΙΣ ΤΗΣ ΚΟΡΗΣ Ο ΚΑΘΡΕΦΤΗΣ Τ' ΑΙ ΓΙΑΝΝΙΟΥ ΜΗΝΕΣ ΓΕΩΡΓΙΩ ΔΡΟΣΙΝΗ ΟΙ ΣΤΙΧΟΙ 'Σ ΤΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑ ΜΟΥ "ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΛΙΜΝΗΣ" ΕΙΣ ΤΟ ΝΗΣΙ ΤΗΣ ΚΛΕΙΣΟΒΑΣ Τ' ΟΛΟΧΡΥΣΟ ΠΟΤΑΜΙ Η ΚΑΛΥΒΑ Η ΦΤΩΧΕΙΑ ΟΙ ΑΝΕΜΟΙ Ο ΜΑΙΣ ΤΟΥ ΨΑΡΑ Η ΛΙΜΝΗ ΤΟΥ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ "ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΖΩΗΣ" ΕΚΕΙΝΟΣ ΠΟΥ ΜΙΑ ΜΕΡΑ ΤΗΣ ΗΛΙΟΓΕΝΝΗΤΗΣ ΝΑΜΟΥΝ Τ' ΑΓΙΟΚΛΗΜΑ Ο ΜΑΥΡ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΑΤΙΡΙΚΑ ΓΥΜΝΑΣΜΑΤΑ
Τα Σατιρικά Γυμνάσματα πρωτοδημοσιεύτηκαν το 1908 και το 1909 στο γλωσσικά και πολιτικά μαχητικό περιοδικό Ο Νουμάς. Πρόκειται για σαράντα τέσσερα αυτοτελή ποιήματα μικρού μεγέθους (δεκατρείς ενδεκασύλλαβοι στίχοι το καθένα: συνολικά, 143 συλλαβές). Γραμμένα σε περίτεχνες τερτσίνες, «το τρίστιχο απ' την Κόλαση του Δάντη», εκφράζουν - ενδεικτικότατα και θαρραλέα - τη μαστιγωτική οργή του ποιητή για τη θλιβερή κατάντια εκείνων των χρόνων («της πολιτικής οι φασουλήδες», «μουρλή γλωσσοκοπάνα Πολιτεία», «της γραμματικής οι μανταρίνοι», «ψεύτες,...
Διαβάστε περισσότερα...