ΝΕΦΕΛΗ

ΠΟΛΥ ΜΑΚΡΙΑ
Με υλικά τον ωμό ρεαλισμό αλλά και την πιο τρελή φαντασία, η σημαντική αγγλίδα συγγραφέας, Caryl Churchill, μας οδηγεί σ' αυτό το, προφητικής πνοής έργο της, σ' έναν εκ πρώτης όψεως οικείο αλλά, όπως σταδιακά αφήνει να φανεί, παράδοξο και ακατανόητο κόσμο. Πόσο «παράδοξο» και πόσο «ακατανόητο» όμως; Εξαρτάται από τα όρια της αντίληψης και της αντοχής του αναγνώστη, που η Churchill σκοπίμως δοκιμάζει στήνοντας ένα υβριδικό σύμπαν μεταξύ εφιάλτη και πραγματικότητας, όπου το «Εμείς» και το «Αυτοί» παραμένουν μέχρι τέλους απροσδιόριστα. Αναγνω...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Όταν το 1939 πρωτοδημοσιεύτηκε το δίτομο έργο του Elias, λίγοι κατανόησαν ότι άνοιγε έναν καινούριο δρόμο για την κατανόηση των κοινωνικών φαινομένων. Χρειάστηκε να περάσουν δεκαετίες για να εκτιμηθεί αυτή η λεπτή σύνθεση ιστορίας, κοινωνιολογίας και ψυχολογίας στο πλαίσιο μιας δυναμικής θεώρησης, όπου προέχει η αναδρομή στις γενετικές αιτίες και στις συνιστώσες της συνεχούς μετεξέλιξης κοινωνικών δραστηριοτήτων και ατομικών συμπεριφορών. Ο Elias ενδιαφέρεται για μακροπρόθεσμες διαδικασίες και μεταβολές, όμως αυτές τις μελετά στο μικροσκοπ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΛΕΝΙΤ
Ένας άντρας κλείνεται στο ψυγείο, μια γριά τεμαχίζει τον νεκρό γιο της, συναντήσεις στα σκαλιά της εκκλησίας, στην κουζίνα, στο γραφείο, στον αέρα, στον καναπέ κάτω από δυο φεγγάρια. Στέγες από ελενίτ. Μουρμουριστά ένα πομάκικο νανούρισμα, τέρμα το ράδιο. Οι χάρτες αλλάζουν προσανατολισμό, η γύφτισσα σηκώνει τη φούστα της και τρέχει, ξεσηκώνονται οι μέλισσες στα θυμάρια, οι ρόδες γλιστράνε από τον δρόμο, μέτρημα, κάτι λείπει, μέτρημα, κάτι περισσεύει, μασουλάει την τσίχλα της, πνίγεται με την μπουκιά του, ντάνες χαρτιά, υπογραφές, ό,τι του...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΣΕ ΠΕΡΙΟΔΟ ΚΡΙΣΗΣ
Βασική είναι η ανάγνωση από τον Κωτσιόπουλο της εξέλιξης των σύγχρονων φαινομέ-νων: μέσω κατατάξεων ή ταξινομήσεων, εργαλείων βασικών της κριτικής τέχνης, επικε-ντρώνεται σε δίπολα που χαρακτηρίζονται από ροϊκότητα και κυκλικότητα, κατακτούν κάποια στιγμή την οντότητα καθολικού ρεύματος για να επανακυκλωθούν στη συνέχεια μεταλλαγμένα και απαλλαγμένα από την πρωτογενή και στιβαρή ιδεολογική τους αποσκευή (για παράδειγμα μοντέρνο κίνημα/υστερομοντέρνος μινιμαλισμός, μεταμοντέρνο κίνημα/ σύγχρονος εξπρεσιονισμός, με την αρχιτεκτονική της υψηλ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟΥ ΚΟΥΤΡΟΥΛΗ Ο ΓΑΜΟΣ
Αδελφοί μου, εάν είναι οι μισοί μας άτιμοι και οι άλλοι κακοήθεις, ποιος είναι τίμιος; Μη προς χάριν της πατρίδος, μη την εξυβρίζετε. Έμφυτον ο Έλλην έχει και τιμήν και φρόνησιν, αλλ' εχθρός των αρετών του είναι η διχόνοια. Της αρχαίας αυτή δόξης τον αστέρα έσβυσε, μ' έχθραν κατ' αλλήλων πόλεις εφοπλίσασ' αδελφάς κ' εις τον νέον μας αγώνα, τους εχθρούς μας σώζουσα, προς Βυζάντιον χωρούντα τον σταυρόν εδέσμευσεν. Άφετ' οι εχθροί τας ύβρεις να μας δαψιλεύσωσι κ' εις τα νεύρα σας δυνάμεις αν αισθάνεσθε ανδρών, έχετε εις τι γενναίον να τας ε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΡΧΕΤΑΙ Ο ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ!
Όπως κάθε μέρα, έτσι και σήμερα ο ακούραστος ταχυδρόμος Ποντίκης παίρνει το καροτσάκι του και ξεκινάει. Συνόδεψέ τον στο σπίτι του αρκούδου, του σκίουρου, των λαγών... Ποια είναι η κυρία Ευτέρπη; Τι παράγγειλαν τα μυρμήγκια; Για ποιον είναι τα πατίνια; Ποια είναι η σπεσιαλιτέ του δράκου και ποιος έχει σήμερα γενέθλια; (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΜΟΝΑΞΙΑ ΤΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ
Τα κείμενα που περιέχονται στην τέταρτη αυτή συναγωγή δοκιμίων του ποιητή Νίκου Φωκά αφορούν, ξανά και ξανά, τα θέματα που τον απασχολούν αδιάκοπα, σε όλη του τη ζωή: τη γλώσσα, την ποίηση, τη μετάφραση, τη θρησκευτική πίστη, την ιστορική μοίρα του Νέου Ελληνισμού. Χωρίς συναισθηματισμούς και ρητορείες, ορθολογικά και επιχειρηματολογημένα, ο Φωκάς αναλύει, σχεδόν ανατέμνει, κάθε φορά το θέμα του και διατυπώνει, με σαφήνεια, ακρίβεια και τόλμη, τη θέση του. Ας μην διαφύγει την προσοχή του αναγνώστη η πνευματική αγωνία και η θερμή αγάπη για...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΕΙΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ
Μέχρι σήμερα το παρελθόν της ποίησης άνηκε στους θεωρητικούς το παρόν της δεν άνηκε ούτε στους θεωρητικούς ούτε στους ποιητές - γι' αυτό και υπήρχε. Κάθε προσπάθεια του θεωρητικού λόγου να συλλάβει την ποίηση σαν παρόν ήταν μια εντάφια προσωπίδα κι ο λόγος του ποιητή για τον εαυτό του και για την ποίηση ένα άθλιο μασκάρεμα, ελεεινό καρναβάλι. Το αντίθετο θα ήταν τόσο δύσκολο όσο και μια απόλυτη αντιστοιχία ανάμεσα σε ύπαρξη και συνείδηση. Η θεωρητική σκέψη μπορεί να ξέρει μόνο αυτό που έχει τελειώσει και αφού πια τελειώσει. Όσο για τον π...
Διαβάστε περισσότερα...

ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΜΝΗΜΗ
Το έργο αυτό περιλαμβάνει τέσσερις ενότητες οι οποίες αναφέρονται σε βασικές έννοιες της ιστορικής επιστήμης αλλά και σε θεμελιώδεις κατηγορίες του πολιτισμού μας: στη σχέση παρελθόντος και παρόντος, στη σχέση ανάμεσα στο "αρχαίο" και το νεοτερικό, στη μνήμη, τέλος στην ιστορία. Ο Λε Γκοφ εξετάζει την ιστορικότητα των εννοιών αυτών, δηλαδή πως δημιουργήθηκαν, πως άλλαξαν, ποιες διαπλοκές είχαν κάθε φορά με την εποχή τους, πως χρησιμοποιούνται όταν σκεφτόμαστε τα περασμένα, πως έγιναν εργαλεία των ιστορικών. Πρόκειται για ένα κείμενο το οπο...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΤΟΥΡΚΙΚΟΣ ΚΑΦΕΣ ΕΝ ΕΛΛΑΔΙ
Αναγνώστη μου, εδώ μην περιμένεις να διαβάσεις την ιστορία του τούρκικου καφέ. Οι παραδόσεις για την ανακάλυψη του τούρκικου καφέ, οι αγώνες για την ελεύθερη επικράτησή του και η εξέλιξή του μέχρι τις σύγχρονες ευρωπαϊκές ποικιλίες του -όλα αυτά, τέλοσπάντων- είναι δεόντως καταγραμένα, χρυσοίς γράμμασιν, στα σχετικά εγχειρίδια, αλλά και στις εγκυκλοπαίδειες. Σ' αυτό το άρθρο επιθυμώ να μιλήσω για τον τούρκικο καφέ, όπως τον ξέρουμε εν Ελλάδι. Μπαίνω ευθέως στο θέμα. Οι τούρκοι, όπου δέον να θεωρούνται πατεράδες των νεοελλήνων, μεταξύ άλλων...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΝ ΤΟΥ ΚΑΛΟΥ ΚΛΕΦΤΗ
«Το "Εγχειρίδιον του Καλού Κλέφτη" αυτοχαρακτηρίζεται χάρη στον υπότιτλο Λαϊκόν και Μακάβριον Ευθυμογράφημα που, φρονώ ότι, εμπεριέχει τρεις δείκτες για την κατανόηση του βιβλίου μου. Υποψιάζομαι πως έκανα αρκετή ζημιά με την δημοσίευσή του. Αν, όντως, είναι έτσι, τότε ζητώ συγνώμη από τους αναγνώστες. Όσο για την (ενίοτε) αθυρόστομη προκλητικότητα του Εγχειριδίου θα προτιμούσα να ανατρέξω σε κάποιες συνεντεύξεις μου, όπου επιμένω πως η προκλητικότητα δεν είναι παρά ένα όπλο, μια μέθοδος - και ποτέ ένας στόχος». (Από την έκδοση)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ (1913-1928)
Τούτη η αυτοτελής, αναθεωρημένη έκδοση των Ποιημάτων του Κ. Γ. Καρυωτάκη, ολοκληρώνει την νέα φιλολογική παρουσίαση των σωζόμενων Απάντων του. Όπως και η αντίστοιχη έκδοση των Πεζών (Νεφέλη, 1989), έχει μορφή πληρέστερη και πιο χρηστική από την ξεπερασμένη πλέον δίτομη έκδοση μου των "Ευρισκομένων" (1965-1966). Αφετηρία μας και πάλι εστάθηκε κυρίως η ανάγκη να ενημερωθούν τα "Ευρισκόμενα" με κείμενα και πληροφορίες πού παρουσιάστηκαν κατά την τελευταία 25ετία. Άλλα και για κάθε κείμενο έγινε νέα αντιβολή με το πρωτότυπο χειρόγραφο είτε δημ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΛΗΣΤΕΣ
Ύστερα σου λένε - Είναι πατέρας σου! Αυτός σου έδωσε ζωή, είσαι η σάρκα και το αίμα του - συνεπώς πρέπει να είναι για σένα ιερός. Άλλο ένα ύπουλο συμπέρασμα! Αναρωτιέμαι όμως, γιατί με έκανε. Σίγουρα όχι από αγάπη. Δεν μπορεί να μ' αγαπούσε προτού αρχίσω να υπάρχω. Με γνώριζε πριν με κάνει; Εμένα σκεφτόταν όταν με έκανε; Εμένα επιθυμούσε και γι' αυτό με έκανε; Ή μήπως ήξερε τι θα γίνω; Ελπίζω όχι, αλλιώς θα 'πρεπε να τον τιμωρήσω που εντέλει με έκανε! Ή μήπως πρέπει να τον ευγνωμονώ που γεννήθηκα άνδρας; Καθόλου, όπως δεν θα 'πρεπε να τον ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΤΙΜΗ ΚΑΙ ΤΟ ΧΡΗΜΑ
Ευγενικιά Κυρία, Θα ήθελα να Σας αφιερώσω το έργο που από καιρό Σας έχω υποσκεθεί, ένα έργο άξιο του ονόματός Σας, της καλλιτεχνικής ψυχής Σας και του άπειρου σεβασμού που τρέφω για Σας. Δε μου έλειψε η θέληση παρά η δύναμη και για τούτο Σας παρακαλώ να αποδεχτείτε με τη συνηθισμένη Σας καλοσύνη το μικρό και ασήμαντο διήγημα που Σας προσφέρω. Εγράφτηκε, Κυρία, πριν από το βαλκανικό πόλεμο, που είταν το προοίμιο του σημερινού ολέθριου σπαραγμού της Ευρώπης και εδημοσιεύτηκε πρώτη φορά στο Νουμά ενώ διαρκούσε και εμάνιζε εκείνη η αντάρα. Εί...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΓΑΜΟΙ ΤΟΥ ΟΥΡΑΝΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΟΛΑΣΗΣ (ΣΚΛΗΡΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ)
Ο William Blake (1757-1827), ο οραματιστής ποιητής που κάποτε χλευάστηκε ως παράφρων και σήμερα τιμάται ως μεγαλοφυία, συγκαταλέγεται ανάμεσα στους μείζονες ποιητές της αγγλικής λογοτεχνίας. Κοινή είναι η διαπίστωση των μελετητών της ποίησής του, πως το αξιόλογο έργο του, δημιουργία και απεικόνιση ταυτόχρονα ενός πολύπλευρου μυθολογικού συστήματος, συνιστά ένα πρώτης τάξεως επίτευγμα. Αντιμετωπίζοντας με το αντισυμβατικό του βλέμμα θέματα τόσο ιερά και απαραβίαστα όσο η θρησκεία, η ηθική, η τέχνη και η πολιτική, κοινωνικός επαναστάτης και ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΔΑΛΛΑΣ ΠΟΙΗΜΑΤΑ 1948-1988
Οι ιδέες μου φωσφορισμοί του σώματος και άλλες που μοιάζουν τεθλασμένες αστραπής βλέπει το σώμα μου και νυχτοπερπατεί Μη τις χωρίζετε απ' το σώμα μου, αδερφοί [Από την έκδοση]...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΑΡΑΔΟΞΟΛΟΓΙΕΣ ΚΑΙ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ
Τα παράδοξα, εκτός του ότι προκαλούν τη λογική και μας εμβάλλουν σε διανοητική απορία, συγχρόνως μας μεταφέρουν σε ένα πεδίο με όρους και κανόνες που από τη μια μεριά μας καλούν να τους χρησιμοποιήσουμε για να λύσουμε τα παράδοξα και από την άλλη επιτρέπουν και κάνουν δυνατή την απόλαυση ενός διανοητικού παιχνιδιού, στο οποίο ο Άρις Αραγεώργης ενδίδει με τη σιγουριά του δεξιοτέχνη και μας καλεί να συμμετάσχουμε. Η δεξιοτεχνία του είναι τόσο στιβαρή που δεν ξεχωρίζει για να προβληθεί αλλά σβήνει μέσα στην απλότητα των χειρισμών ενός έμπειρ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΚΟΤΕΙΝΗ ΠΑΝΣΕΛΗΝΟΣ

ΣΠΑΣΜΕΝΕΣ ΚΟΛΩΝΕΣ
«ΠΑΙΡΝΩ ΜΟΝΑΧΑ κάτι αλλιώτικους ανθρώπους που ζήσανε κάποτε ανάμεσά μας και που σήμερα δεν ζούνε πλια τέτοιοι, κάτι ανθρώπους που δεν μοιάζουν ούτε ο ένας με τον άλλον ούτε με όλους τους άλλους, που πότε έχουν κάτι παραπάνω απ' τους συνηθισμένους ανθρώπους και πότε κάτι το λειψό. Παίρνω μονάχα κάτι καιρούς που πέρασαν, κι αυτούς προσπαθώ να θυμηθώ. [...] Παίρνω τις σπασμένες κολώνες της ζωής και κάθουμαι και συλλογίζουμαι το κομμάτι που τις λείπει μελετώντας τες στον τόπο που είναι σπασμένες». Έτσι προλόγισε ο Αθανάσιος Γκράβαλης τις "Σπα...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΗΘΟΠΟΙΟΣ
Ποιοι ήταν και ποιοι είναι αυτοί που κάθε βράδυ ενσαρκώνουν φανταστικές ιστορίες και τις κάνουν πραγματικότητα; Αυτοί που ζωντανεύουν τις φωνές του παρελθόντος και τις μετατρέπουν σε μια άμεση και συλλογική επικοινωνία του παρόντος; Ο ηθοποιός προσωποποιεί τον ορισμό του θεάτρου ως τέχνης του ζώντος. Κρατά στα χέρια του αυτή τη διαχρονική και πανανθρώπινη μορφή έκφρασης που γεννιέται μόλις σηκωθεί η αυλαία και ζει ώσπου να σβήσουν τα φώτα. Η μελέτη του Ζαν Ντυβινιό ανασυνθέτει την εξέλιξη της επαγγελματικής πορείας του ηθοποιού και εξετάζε...
Διαβάστε περισσότερα...