ΝΕΦΕΛΗ

ΤΑ ΑΘΗΝΑΙΚΑ ΔΙΗΓΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΔΥΟ ΔΟΚΙΜΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΧΡΟΝΟ
Τα "αθηναϊκά" διηγήματα του Παπαδιαμάντη θεωρούνται γενικώς υποδεέστερα από τα "σκιαθίτικα", στερημένα από την ατμόσφαιρα της μαγείας που περιβάλλει τα κείμενά του όταν ιστορεί τον κόσμο του νησιού του. Την εντύπωση αυτή ενισχύει και η ρητά εκφρασμένη αποστροφή του για την "κεντρικήν γαστέρα την ώτα μη έχουσαν", την Αθήνα ή άλλως "νέαν Βαβυλώνα". Εντούτοις και ο κόσμος των "αθηναϊκών" διηγημάτων, που η συνολική τους έκταση δεν είναι καθόλου αμελητέα, έχει απεικονισθεί εξίσου παπαδιαμαντικά. Ο Αλέξανδρος Κοτζιάς, θερμός θαυμαστής αλλά και δ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΤΩΜΑΤΑ, ΠΤΩΜΑΤΑ, ΠΤΩΜΑΤΑ...
Πεθαμένους βλέπαμε συχνά, από την πιο τρυφερή μας ηλικία, άλλως τε το Νεκροταφείο του Πύργου βρισκόταν δίπλα μας, αρκετές φορές παίζαμε κρυφτό ανάμεσα σε περικαλλείς τάφους, εξαίσια ταφικά μνημεία με την υπογραφή του γλύπτη, Αρμακόλας εποίει κ.ά., για να μην θυμηθώ έναν μικρό λαγό, στην Κατοχή, που τελικά τον στριμώξαμε μέσα σε ένα ρημαγμένο κενοτάφιο. Οι κηδείες ήσαν συχνότατες, και απ' ό,τι θυμάμαι τότε άρχισαν να σκεπάζουν συστηματικά το φέρετρο (οι νεκροί από πείνα πρήζονταν και τουμπάνιαζαν αγρίως), ενώ προπολεμικά το φέρετρο με τον ν...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΣΥΜΒΟΛΑΙΟΓΡΑΦΟΣ
(. . . ) Ο Συμβολαιογράφος, το καλύτερό του ομολογουμένως διήγημα ή νουβέλα, είναι μολαταύτα ένα χαριτωμένο, παρ΄όλη τη δραματικότητά του, αφήγημα, που δικαιολογημένα ανήκει στο κλίμα της πεζογραφικής μας παράδοσης, προτού αυτή αναδείξει τους πραγματικά ώριμους και συνειδητούς πεζογράφους μας ( Παπαδιαμάντης, Βιζυηνός, Μητσάκης, Κονδυλάκης κ.λπ. ) ( ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΕΧΝΙΚΗ ΚΑΙ ΦΥΣΗ ΣΤΟΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ
Η ραγδαία ανάπτυξη της τεχνικής αποτελεί ως γνωστόν ένα από τα κεντρικά γνωρίσματα του νεώτερου δυτικού πολιτισμού. Η ιστορικά πρωτοφανής αυτή εξέλιξη μας αναγκάζει να σκεφτούμε εξ αρχής πάνω στη φύση του ανθρώπου ως δημιουργού εργαλείων και πάνω στη σχέση της ανθρώπινης φύσης με τη φύση που την περιβάλλει. Απ' αυτή τη διπλή σκοπιά πραγματεύεται ο Moscovici το πρόβλημα του συναρπαστικού βιβλίου του. Ανατρέχει χρονικά πολύ πιο πίσω από τη νεώτερη Ευρώπη για να φωτίσει γενετικά τα γνωρίσματα και τις απαρχές της τεχνικής δημιουργίας. Ανασυγκρ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΘΥΡΟΣΤΟΜΙΑ (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Δεν οφείλεται σε αδεξιότητα το ότι και η μετρική και η περιστασιακή ομοιοκαταληξία αυτών των πιστών μεταφράσεων των νεοελληνικών μπουρλέσκ στίχων μοιάζει να είναι άτεχνη και μάλιστα χαλαρή. Αυτή η ανευλαβής αφροντισιά -ακόμη και στη μορφή της μετρικής- είναι από εκείνες που μεταφέρουν και γλεντάνε το γεγονός του να αποτελούν ένα ολοκληρωτικό μέρος του μπουρλέσκ χιούμορ τους. Αυτή η αντίληψη της έμμετρης μετάφρασης επί παραδείγματι η μεταφορά του Faust του Γκαίτε από τον Bayard Taylor - κατά την οποία ο μεταφραστής αποπειράται να δημιουργήσ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΝΔΟΡΦΙΝΗ ΜΗΔΕΝ
Ο εγκέφαλος δε μένει ποτέ ο ίδιος, πάντα αλλάζει. Αλλάζουν οι συνάψεις, οι συνδέσεις δηλαδή των νευρικών κυττάρων μεταξύ τους, μέσω των οποίων επικοινωνεί το ένα με το άλλο και επιτελείται η λειτουργία της συνείδησης, τα συναισθήματα, οι χαρές, οι φόβοι, οι αγωνίες, ο πόνος, η δίψα, η ντροπή, η πείνα, η ηδονή και το μεγάλο έπαθλο: η ευτυχία, την οποία η δημιουργία επινόησε ως αντάλλαγμα λύτρωσης από το μαρτύριο στο οποίο υποβάλει κάθε δημιούργημά της - το μαρτύριο της ύπαρξης. Ελεύθερη βούληση δεν υπάρχει. Τα πάντα είναι κωδικοποιημένες συ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΨΥΧΑΝΑΛΥΣΗ
Οι διαλέξεις αυτές έφεραν αρχικά τον τίτλο «Μεταφροϋδικές εξελίξεις της ψυχανάλυσης και η σημασία τους για την αισθητική» και ήταν αποτέλεσμα του γεγονότος ότι κάθε άλλο παρά ικανοποιημένος αισθανόμουν για τη στειρότητα της συμβολής μεγάλου μέρους της σύγχρονης αριστεράς στις εικαστικές τέχνες. Με ορισμένες μόνο αξιοσημείωτες εξαιρέσεις, η επιλογή που μας προσφέρεται είναι ανάμεσα σ' ένα χονδροειδή λαϊκισμό (του είδους «Τέχνη για ποιόν;») και τον στρουκτουραλισμό ή μια από τις παραφυάδες του. Όλες αυτές οι θέσεις απορρίπτουν ολοκληρωτικά τ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΠΙΣΤΙΑ ΜΕΤΑ ΦΟΝΟΥ
"Οι έξυπνοι λύνουν τα προβλήματά τους, ενώ οι σοφοί δεν τα αφήνουν να δημιουργηθούν, λέει ένα παλιό ρητό. Σοφό δεν μπορείς να με πεις, αφού έμπλεξα χωρίς να το καταλάβω σε περιπέτειες. Μικρό το κακό. Άλλωστε η ζωή μου είναι αδιάψευστος μάρτυρας ότι ποτέ δε διεκδίκησα δάφνες σοφίας. Τώρα όμως έπρεπε να φανώ έξυπνος. - Γιατί δεν πήγα στους μπάτσους να πω ό,τι ήξερα; - Γιατί δεν το είπα καν στη γυναίκα μου; Δεν μπορούσα να δώσω απάντηση σ' αυτά τα ερωτήματα. Κι επειδή στη ζωή μου σε κάθε πρόβλημα έδινα πάντα μια απλή, ξεκάθαρη και λανθασμέ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΑ ΠΕΖΑ
Τούτη η πρώτη αυτοτελής έκδοση των «Πεζών» του Κ. Γ. Καρυωτάκη είναι και το πρώτο κρίσιμο βήμα προς μια νέα φιλολογική παρουσίαση των σωζόμενων «Απάντων» του, διαφορετικά - και, είθε, ορθολογικότερα - διαρθρωμένη από την ξεπερασμένη και εξαντλημένη πλέον έκδοσή μου του 1965 - 1966 (Άπαντα τα Ευρισκόμενα, Α' και Β'). Αφετηρία μου τώρα στάθηκε προπάντων η ανάγκη ενημέρωσης των «Ευρισκομένων» με κείμενα και πληροφορίες που δημοσιεύτηκαν έκτοτε. Προτίμησα να προτάξω τον τόμο των πεζών, κυρίως επειδή ποτέ δεν αποτέλεσαν ως τώρα αντικείμενο αυτ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΕ ΚΑΘΕ ΚΛΑΔΑΚΙ ΚΑΙ ΠΙΟ ΑΝΟΙΞΗ
Γνώρισε τις τέσσερις εποχές του χρόνου μέσα από τρίστιχα ποιηματάκια (χαϊκού)! Νέο σπιτικό - με κάθε του κλαδάκι και πιο άνοιξη. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΚΗΝΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΜΟΥ
Με ένα υβριδικό κείμενο μεταξύ αυτοβιογραφικής αφήγησης, δοκιμίου, παράθεσης ιστορικών γεγονότων και συγκέντρωσης ταξιδιωτικών εντυπώσεων, η Ελένη Βαροπούλου, κριτικός, θεωρητικός του θεάτρου και μεταφράστρια, ανατρέχει σε στιγμές που σημάδεψαν τη ζωή της. Στην αναδρομή αυτή αναδεικνύονται οι προσωπικές εμπειρίες, τα συναισθήματα, η αίσθηση των τοπίων, της Φύσης και της πραγματικότητας των αντικειμένων, χωρίς όμως να μπαίνουν σε δεύτερη μοίρα ο στοχασμός γύρω από θέματα αισθητικού και πολιτικού περιεχομένου, οι σκέψεις για το ζήτημα του χρ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΜΟΥΝΙ ΤΗΣ ΙΡΕΝ
Πόσο μόνος αισθάνεται το 1926 ο Αραγκόν στη γαλλική επαρχία... Η σουρεαλιστική περιπέτεια έχει ήδη ξεκινήσει και ο ίδιος είναι ο ταλαντούχος συνοδοιπόρος του Μπρετόν· μόλις είχε ανακαλυφθεί εκ νέου η ελευθερία του λόγου μέσα από την ελευθεριότητα των ηθών και το όνειρο. Γράφει ασταμάτητα το ογκώδες βιβλίο με τίτλο Η υπεράσπιση του απείρου το οποίο στη συνέχεια θα το απαρνηθεί, θα το ξεχάσει, θα το καταστρέψει. Η Ιρέν είναι μόνο ένα κεφάλαιο αυτού του βιβλίου και δημοσιεύτηκε ανώνυμα το 1928. Πόσες ιστορίες γράφτηκαν γι' αυτό το βιβλιαράκι,...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ
Κλάδος σχετικά νέος της φιλοσοφίας, έχει ρίζες που φθάνουν πολύ πίσω. Ως στοχασμός πάνω στα μαθηματικά δεν έχει την πρόθεση να τα υποκαταστήσει ή να τα συμπληρώσει, με την έννοια της παραγωγής νέων μαθηματικών αποτελεσμάτων. Στοχεύει, μάλλον, στην αποτίμηση και διερεύνηση των πρώτων αρχών τους και ελπίζει πως μπορεί να ασκήσει ευεργετική επίδραση στη διαμόρφωση της περιρρέουσας πνευματικής ατμόσφαιρας με την εισαγωγή νέων ιδεών, την εξέταση άλλων, που ήδη προϋπάρχουν και τη διακριτική, αλλά πολλές φορές σημαίνουσα, συνεισφορά της στη διαμό...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΖΩΗ ΤΟΥ ΚΑΝΤ
Το κείμενο που παρουσιάζουμε για πρώτη φορά στο ελληνικό κοινό, συγκαταλέγεται στα όψιμα έργα του Ζαν-Μπατίστ Μποτύλ, της περιόδου εκείνης μετά το 1937 για την οποία τελικά γνωρίζουμε λίγα πράγματα. Πρόκειται για έναν κύκλο οκτώ ομιλιών τις οποίες εκφώνησε ο Μποτύλ στην Παραγουάη τον Μάιο του 1946, πιθανώς από τις 10 έως τις 15, ένα χρόνο πριν από το θάνατό του. Το κοινό του Μποτύλ αποτελούνταν αποκλειστικά από Γερμανούς μετανάστες, θαυμαστές του Καντ, που ζούσαν με τον τρόπο του φιλοσόφου από το Καίνιγκσμπεργκ. Οι περισσότεροι προέρχονταν...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΟΦΟΚΛΗΣ: ΙΧΝΕΥΤΑΙ
Ο πάπυρος που περιέχει τους Ιχνευτές ανακαλύφθηκε το 1907 στην αιγυπτιακή πόλη της Οξυρρύγχου και πρωτοεκδόθηκε από τον σπουδαίο παπυρολόγο Arthur Hunt το 1912. Η υπόθεση του έργου αναφέρεται σε δύο θαυμαστές πράξεις που συνδέονται με τη γέννηση του Ερμή: την κλοπή των βοδιών του Απόλλωνα και την εφεύρεση της λύρας. Πρόκειται για διήγηση που, με ορισμένες αποκλίσεις, ήταν πριν από τον Σοφοκλή γνωστή από λογοτεχνικές πηγές του 6ου και του 5ου αι. π.Χ. όπως ο «ομηρικός ύμνος» "Εις Ερμήν", οι καταλογικές "Μεγάλες Ηοίες" του Ησιόδου και ένας ύ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΑΤΙΛΝΤΑ
"Τη μοίρα μου τη διαμόρφωσε η ανάγκη, μια εφιαλτική, αδήριτος ανάγκη. Χρειάζονταν χέρια πιο δυνατά από τα δικά μου πιστεύω μάλιστα πως καμία ανθρώπινη δύναμη δεν θα μπορούσε να σπάσει την άθραυστη αλυσίδα που μ' έδεσε -εμένα που κάποτε η έννοια της ζωής ισοδυναμούσε με τη χαρά και τα μόνα αισθήματα που με διακατείχαν ήταν αγάπη και καλοσύνη- στη δυστυχία που θα τελείωνε, και τώρα πρόκειται να τελειώσει, στον θάνατο." Η Ματίλντα ήταν το δεύτερο, μετά τον Φρανκενστάιν, έργο της Mary Shelley και γράφτηκε κι αυτό την εποχή που ζούσε ακόμα με ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ ΒΡΟΧΗΣ
Ο Γιάννης Κακουλίδης, πρόσφυγας της Μικρασιατικής καταστροφής, χαρακτηριστικός αγωνιστής της γενιάς του, πριν περάσει στην αφήγηση των περιπετειών του, αφιερώνει αρκετές σελίδες στον αγώνα των πρώτων προσφύγων να επιζήσουν. Περιγράφει ζωντανά τα ήθη και τα έθιμα που κουβάλησαν μαζί τους τα θύματα εκείνης της τραγωδίας, την καθημερινή τους ζωή, την πρόγευση της πολιτικής συμμετοχής με την υποχρεωτική ένταξη στην ΕΟΝ. Ύστερα έρχεται η Κατοχή, η φυσιολογική ανάπτυξη αντιστασιακού πνεύματος, η συμμετοχή στο ΕΑΜ και αργότερα στην ΕΠΟΝ. Τότε αρχ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΜΑΡΤΙΝΟΥ ΓΚΕΡ
Στα 1540, στο Languedoc, ένας πλούσιος αγρότης εγκαταλείπει σπίτι, γυναίκα και παιδί και εξαφανίζεται. Επιστρέφει -ή τουλάχιστον αυτό πιστεύουν όλοι- μετά από λίγα χρόνια αλλά σύντομα η γυναίκα του υποστηρίζει ότι έπεσε θύμα εξαπάτησης και στέλνει στο δικαστήριο τον άνθρωπο που παρουσιάστηκε ως σύζυγός της. Στη δίκη, ο κατηγορούμενος σχεδόν πείθει τους δικαστές ότι είναι ο πραγματικός Μαρτίνος Γκερ μέχρι που -ως εκ θαύματος- ο αληθινός σύζυγος εμφανίζεται την τελευταία στιγμή. Η Natalie Zemon-Davis ανασύρει από τη λήθη αυτή την απίστευτη α...
Διαβάστε περισσότερα...

ΔΟΝ ΖΟΥΑΝ 'Η Ο ΠΕΤΡΙΝΟΣ ΔΕΙΠΝΟΣ
Να σου γεννιέται νέος πόθος είναι ηδονή ασύλληπτη κι όλη η απόλαυση του έρωτα είναι στην αλλαγή. Είναι ακραία η ηδονή που νιώθεις να προσπαθείς να κατακτήσεις με χίλιους τρόπους την καρδιά μιας νέας και ωραίας, να βλέπεις μέρα με τη μέρα τις μικρές προόδους που κάνεις, να πολεμάς με λόγια γλυκά, με δάκρυα, με αναστεναγμούς (...). Όμως αν την κυριεύσεις μια φορά, μετά δεν έχεις τίποτα να πεις, τίποτα να ποθήσεις, όλη η ομορφιά του πάθους πάει κι εσύ πέφτεις στη νάρκη ενός μακάριου έρωτα, αν ένα νέο αντικείμενο δεν έρθει να ξυπνήσει τον πόθο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΤΕΡΓΙΟΠΟΥΛΟΣ ΠΟΙΗΜΑΤΑ 1983-2005 (ΤΡΙΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)