ΝΗΣΙΔΕΣ

ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Από δημοσιεύματα των εφημερίδων αλλά και από τις προσωπικές αναμνήσεις του συγγραφέα παρακολουθούμε και με τις πολλές φωτογραφίες της εποχής αποκτούμε μιαν εικόνα των μεγάλων και μικρών γεγονότων των χρόνων 1921-1944: ανοικοδόμηση της Θεσσαλονίκης, εγκατάσταση των προσφύγων, στρατιωτικά κινήματα, εργατικοί και φοιτητικοί αγώνες, Τεταρταυγουστιανή δικτατορία, πόλεμος, Κατοχή, Αντίσταση, εξόντωση των εβραίων συμπολιτών μας από τους χιτλερικούς, απελευθέρωση. Η Θεσσαλονίκη αλλάζει όψη, αλλά κι οι θεσσαλονικιοί ιδέες: φουντώνουν οι προοδευτικέ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΛΟΚΛΗΡΩΤΙΣΜΟΣ
Στον τρίτο τόμο του θεμελιώδους έργου της η συγγραφέας μελετά τους θεσμούς, τις οργανώσεις και τις λειτουργίες των ολοκληρωτικών κινημάτων και των ολοκληρωτικών κυβερνήσεων, και εστιάζει την προσοχή της στις δύο γνήσιες μορφές κυριαρχίας του ολοκληρωτισμού που μας παρουσίασε η ιστορία - στις δικτατορίες του Εθνικο-σοσιαλισμού μετά το 1938 και του Μπολσεβικισμού μετά το 1930. Εξετάζει τον μετασχηματισμό των κοινωνικών τάξεων σε μάζες, τον ρόλο της προπαγάνδας στις σχέσεις με τον μη ολοκληρωτικό κόσμο και τη χρήση της τρομοκρατίας - ουσιώδου...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΠΟ ΤΗ ΛΑΤΡΕΙΑ ΤΟΥ ΠΑΛΙΟΥ ΣΤΗΝ ΕΠΙΔΙΩΞΗ ΤΟΥ ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΟΥ
Για μας, σήμερα, το καινούργιο έχει σχεδόν αυτονόητη αξία. Εκτιμάμε και εγκωμιάζουμε ό,τι είναι ή μοιάζει να είναι καινοφανές, πρωτότυπο, ρηξικέλευθο, ριζοσπαστικό ή ανατρεπτικό. Αντιμετωπίζουμε παρεκκλίνουσες ιδέες και συμπεριφορές με ανοιχτή διάθεση. Ωστόσο δεν ήταν πάντοτε έτσι. Για την Ευρώπη, υπήρξε μια εποχή που η παρέκκλιση και ο νεωτερισμός ήταν συνδεδεμένα με τον κίνδυνο, την αμαρτία, και την κακοήθεια. Πότε και πώς η νεωτεριστική έφεση έπαψε να είναι κατακριτέα για να γίνει επαινετή; Πότε και πώς η επινόηση και η δημιουργικότητα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΜΟΣ
Σ' αυτόν τον δεύτερο τόμο της μνημειώδους μελέτης της η συγγραφέας εξετάζει την περίοδο του ευρωπαϊκού αποικιακού ιμπεριαλισμού, από το 1884 έως το ξέσπασμα του Α' Παγκοσμίου πολέμου, μία παράξενη και ωμή εποχή που παρουσιάζεται μέσα από τα χαρακτηριστικά πορτραίτα του Ντισραέλι, του Σέσιλ Ρόουντς, του Γκομπινώ, του Προυστ και του Τ.Ε. Λώρενς. Αν και η εποχή αυτή «σημαδεύεται ακόμη από μια ορισμένη μετριοπάθεια και ελεγχόμενη ευυποληψία», η συγγραφέας επισημαίνει ότι το τέλος της έφερε την παρακμή του εθνικού κράτους και την αποσύνθεση της...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΟΥ ΚΑΚΟΥ
Το ιστορικό παράδειγμα του ολοκληρωτισμού, που σημάδεψε τον εικοστό αιώνα, με τον υποβιβασμό του ανθρώπινου όντος σε «homo sacer, άνθρωπο φονεύσιμο», οδηγεί αναπόφευκτα στη διαπίστωση ότι η «Kulturarbeit», η «εργασία της κουλτούρας», μολονότι προδιαγράφεται ως η μόνη δυνατότητα ανάκαμψης από τη βαρβαρότητα και ανασύστασης μιας εκ νέου κατοικήσιμης ανθρώπινης πραγματικότητας, δεν εξελίσσεται υποχρεωτικά ευθύγραμμα, ούτε και αποκλειστικά υπό την έννοια της «προόδου». Τίποτε δεν εμποδίζει την εμφάνιση πρωτόγνωρων ή την επανεμφάνιση παρόμοιων ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΕΛΑΧΙΣΤΟΣ ΕΑΥΤΟΣ
"Σε μία εποχή δυσκολιών, η καθημερινή ζωή γίνεται άσκηση στην επιβίωση. Οι άνθρωποι ζουν μόνο το σήμερα. Σπάνια κοιτάζουν πίσω, για να μη παραδοθούν σε μια παραλυτική νοσταλγία και αν κοιτάζουν μπρος, είναι για να δουν πως μπορούν να προστατευθούν από τις συμφορές που σχεδόν όλοι περιμένουμε σήμερα. Η συναισθηματική ισορροπία απαιτεί σήμερα έναν ελάχιστο εαυτό, και όχι τον επιβλητικό εαυτό του πρόσφατου παρελθόντος". Έτσι ξεκινά το βιβλίο του ο Κρίστοφερ Λας και στις τριακόσιες σελίδες που ακολουθούν στηρίζει τα λεγόμενά του. (Από την παρο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΥΠΕΡ-ΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑ
Το έργο του καθηγητή φιλοσοφίας Ζιλ Λιποβετσκύ (γενν, 1944) έχει βαθιά σημαδέψει την ερμηνεία της νεωτερικότητας. Στο έργο του "Η εποχή του κενού" ανέδειξε τις βάσεις του σύγχρονου ατομικισμού. Έκτοτε, ερευνά τις πολλές πτυχές του ατομικισμού της εποχής μας, που χαρακτηρίζεται από την απορρύθμιση της οικονομίας, την καθιέρωση της επισφάλειας στην εργασία, την ελεύθερη παγκόσμια κίνηση των κεφαλαίων: τονίζει τη βασιλεία της μόδας, τους μετασχηματισμούς της ηθικής, τη νέα οικονομία των σχέσεων των φύλων, την εκρηκτική αύξηση της κατανάλωσης ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΑΙΧΜΑΝ ΣΤΗΝ ΙΕΡΟΥΣΑΛΗΜ
Ο Άιχμαν ήταν ο αξιωματούχος του Γ’ Ράιχ ο «ειδικός στο εβραϊκό πρόβλημα». Ισραηλινοί πράκτορες τον απήγαγαν από την Αργεντινή, δικάστηκε στο Ισραήλ, καταδικάστηκε σε θάνατο και εκτελέστηκε το 1961. Το πρόβλημα με τον Άιχμαν ήταν ότι υπήρχαν πολλοί σαν κι αυτόν και ότι οι περισσότεροί τους δεν ήταν διεστραμμένοι ούτε σαδιστές, αλλά ήταν, και εξακολουθούν να είναι, φοβερά και τρομερά φυσιολογικοί. Η φιλόσοφος Χάννα Άρεντ (1906-1975) κάλυψε την δίκη του Άιχμαν για το "The New Yorker", στο οποίο η έκθεση δημοσιεύθηκε ως μια σειρά άρθρων το 1...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΑ ΜΑΣ ΜΥΣΤΙΚΑ
Τι είναι οικογενειακό μυστικό; Πώς αποκαλύπτεται; Πώς οργανώνεται; Τι προβλήματα μπορεί να προκαλέσει; Πώς «εξοστρακίζεται» σε πολλές γενιές; Πώς να προστατεύουμε από αυτό; Ο συγγραφέας δείχνει ότι τα οικογενειακά μυστικά μπορούν να ενεργούν σε πολλές γενιές και ότι αρκούν για να μαυρίσουν την ψυχή μας! Ο Σερζ Τισερόν στηρίζεται σε πολλά παραδείγματα και εκθέτει με σαφήνεια πώς να αποκαλύπτουμε τα οικογενειακά μυστικά, πώς να συμφιλιωνόμαστε μ’ αυτά και πώς, έτσι, να τα εμποδίζουμε να βαρύνουν στη ζωή των παιδιών μας. (Από την παρουσίαση...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΤΟΥ ΚΑΝΤΕΡΜΠΕΡΥ
Ατέλειωτα της ζωής τα βάσανα και οι κακοτυχίες, κι εμείς οι δύστυχοι αγνοούμε τι τάχα επιθυμούμε, όταν με προσευχές και παρακλήσεις όλα τ' αγαθά ζητάμε, και σαν ποντίκι μεθυσμένο εδώ κι εκεί γυρνάμε, χωρίς να βρίσκουμε τον δρόμο στο σπίτι μας να πάμε, γιατί, αν είσαι μεθυσμένος, λάθος δρόμο παίρνεις ο καημένος. Έτσι πορεύεται ως τώρα αυτός ο κόσμος, κι εμείς το ίδιο. Με πάθος και μανία την ευτυχία όλοι ποθούμε, μάταια ψάχνοντας εκεί που δεν υπάρχει να τη βρούμε. Χωρίς αμφιβολία, για όλους μας αυτή είναι η αλήθεια. (Από την παρουσίαση σ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΤΕΧΝΙΤΗΣ
Στο βιβλίο του ο Σέννετ προσφέρει μια πρωτότυπη θεώρηση της εργασίας του τεχνίτη και της στενής της σύνδεσης με το έργο και τις ηθικές αξίες. Πραγματεύεται μια ουσιαστική ανθρώπινη ενόρμηση: την επιθυμία να κάνουμε καλά μια δουλειά ως αυτοσκοπό. Αν και κυριαρχεί η άποψη πως η εργασία του τεχνίτη έχει χάσει τη σημασία της με την έλευση του βιομηχανικού πολιτισμού, ο συγγραφέας υποστηρίζει πως η επικράτεια του τεχνίτη είναι πολύ ευρύτερη από την ειδικευμένη χειρωνακτική εργασία. Ο προγραμματιστής του κομπιούτερ, ο γιατρός, ο γονιός και ο πολ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΑΠΑΡΧΕΣ ΤΟΥ ΟΛΟΚΛΗΡΩΤΙΣΜΟΥ
Σ' αυτόν τον πρώτο τόμο της μνημειώδους τρίτομης μελέτης της, η Χάννα Άρεντ ιχνηλατεί την άνοδο του αντισημιτισμού στην ιστορία του εβραϊσμού της Κεντρικής και της Δυτικής Ευρώπης και σκιαγραφεί τον ρόλο που έπαιξαν οι Εβραίοι στην ανάπτυξη του εθνικού κράτους από τη μια και της κοινωνίας των μη Εβραίων από την άλλη. Με την εμφάνιση των πρώτων αντισημιτικών κομμάτων τις δεκαετίες του 1870 και του 1880, υποστηρίζει η Άρεντ, άνοιξε ο δρόμος που κατέληξε στην "τελική λύση". Και βλέπει την Υπόθεση Ντρέυφους ως μία γενική πρόβα για το έργο που ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΛΟΓΙΑ ΑΠΟ ΧΩΜΑ
"Λόγια από χώμα" σημαίνει να μιλάς με αφορμή ένα ανασκαφικό εύρημα. Να διηγείσαι την ιστορία του. Να το ερμηνεύεις και να μιλάς για τους τρόπους αξιοποίησης αυτής της ερμηνείας. Σημαίνει ακόμα να μιλάς για την αρχαιολογική πράξη, όπως αυτή ολοκληρώνεται στο πεδίο και στο εργαστήριο, στο μουσείο ή στη δημοσίευση. Αυτό προσπάθησα να κάνω. Να μιλήσω και να γράψω, χρησιμοποιώντας ως πρώτη ύλη το χώμα. Να θίξω, με άλλα λόγια, μερικά θέματα, που είτε έχουν πάγια σχέση με την αρχαιολογία είτε στηρίζονται στην επικαιρότητα. Μέσα σε τούτες τις σελί...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΑΖΙ
Το "Μαζί" αντιμετωπίζει τη συνεργασία ως εφαρμοσμένη τέχνη και θεωρεί ότι αυτή αποτελεί σήμερα την πιο επιτακτική πρόκληση στην κοινωνία των πολιτών. Εξετάζοντας πώς οι άνθρωποι μπορούν να συνεργαστούν online, στις γωνιές των δρόμων, στα σχολεία, στην εργασία τους, το βιβλίο ερευνά πώς ορισμένα νέα, κατά κόσμον τελετουργικά μπορούν να μας κάνουν πιο επιδέξιους στις σχέσεις μας με τους άλλους. Ιχνηλατεί την εξέλιξη των συνεργασιακών τελετουργικών στις Εκκλησίες και στις συντεχνίες του Μεσαίωνα, στα εργαστήρια και στις βασιλικές αυλές της Αν...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΤΗΣ ΑΡΧΟΥΣΑΣ ΤΑΞΗΣ
O γερμανός ζωγράφος Γκέοργκ Γκρος (1893-1959) εξαμερικάνισε, δηλαδή άλλαξε το όνομά του σε "Τζορτζ Γκρος". Mε τα σχέδια, τις λιθογραφίες και τους ζωγραφικούς του πίνακες ασκεί σκληρή και οξυδερκή κριτική στη γερμανική κοινωνία της εποχής του, που γέννησε τον ναζισμό. Tα πενήντα πέντε πολιτικά του σχέδια με τίτλο "Το πρόσωπο της άρχουσας τάξης" πρωτοεκδόθηκαν στο Βερολίνο το 1921 (αυτή την έκδοση αναπαράγουμε εδώ). Στο βιβλίο περιλαμβάνεται μία αναλυτική βιογραφία του ζωγράφου, που θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους σχεδιαστές του 20ού α...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΗΝ ΤΕΜΠΕΛΙΑ
Ο Πωλ Λαφάργκ (Κούβα 1842 - Παρίσι 1911) ήταν γαμπρός του Καρλ Μαρξ (είχε παντρευτεί τη θυγατέρα του Λάουρα, μαζί με την οποία αυτοκτόνησε το 1911 για να αποφύγουν τα γηρατειά). Το μικρό αυτό βιβλίο (που εκδόθηκε το 1880) προκάλεσε αμηχανία στους σοσιαλιστές και τους δίχασε. Προκάλεσε αμηχανία, γιατί ήταν γραμμένο από τον γαμπρό του Μαρξ και πήγαινε κόντρα στα συνθήματα των εργατικών αγώνων της εποχής εκείνης, που ήταν "Δουλειά για όλους!" κτλ. Τους δίχασε, γιατί άλλοι έκριναν ότι εναντιωνόταν στους εργατικούς αγώνες (που εστιάζονταν στ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΝΑΡΧΙΑ ΚΑΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ
Οι αναρχικοί είναι εχθρικοί προς όλες τις θρησκείες (άρα και προς τον χριστιανισμό), αλλά και οι ευσεβείς χριστιανοί φρικιούν με την αναρχία, πηγή αταξίας και άρνησης των καθιερωμένων εξουσιών. Αυτές ακριβώς τις απλές και ακλόνητες βεβαιότητες προτίθεμαι ν’ αμφισβητήσω εδώ. Είμαι πολύ κοντά σε μια μορφή αναρχισμού και πιστεύω ότι ο αγώνας του αναρχισμού είναι ο αγώνας ο καλός. Αλλά σ’ ένα σημείο θα διαχωρίσω τη θέση μου από έναν γνήσιο αναρχικό: ο γνήσιος αναρχικός φρονεί ότι μια αναρχική κοινωνία, χωρίς κράτος, χωρίς εξουσίες, χωρίς οργάν...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΚΟΥΣΤΙΚΟΙ ΚΟΣΜΟΙ: ΗΧΗΤΙΚΗ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ ΣΤΟ ΤΡΟΠΙΚΟ ΔΑΣΟΣ
Οι πυκνοϋφασμένοι ηχητικοί ιστοί του τροπικού δάσους προσδιορίζουν τους όρους για τη συγκρότηση ιδιαίτερων αισθητηριακών και συμβολικών διευθετήσεων. Η ακοή κατέχει κεντρικό ρόλο στο πυκνό τροπικό δάσος, τόσο για τις καθημερινές δραστηριότητες των ανθρώπων, όσο και για την τελετουργική ζωή, το συμβολικό σύστημα και ευρύτερα την κοσμολογία των τοπικών κοινωνιών. Η αίσθηση του χώρου ως βιωμένου τόπου και ως συμβιωτικής σχέσης και εμπειρίας στηρίζεται κατά μέγα μέρος στις ακουστικές προσλήψεις και τις ηχητικές (ανα)δημιουργίες αυτών των προσλ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΤΟΠΙΟ ΩΣ ΕΡΩΤΙΚΗ ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΗ
Η Νέλλη και ο Πέτρος βιώνουν την ερωτική σχέση τους αβίαστα, χωρίς υποσχέσεις στα τοπία των Πρεσπών, της Μαρώνειας αλλά και της Θεσσαλονίκης. Η μοναδική τους δέσμευση είναι η αποσιώπηση της πραγματικής τους ζωής και του παρελθόντος τους. Έτσι, η σχέση ξετυλίγεται ρευστή σε έναν κύκλο τεσσάρων εποχών. Η επικοινωνία τους αναλώνεται σε σύγχρονες αναζητήσεις, αδιέξοδα, σχόλια για την τέχνη, κυρίως τη μουσική, με φόντο πάντα τα τοπία που είναι ζωντανά, πρωταγωνιστούν, έχουν αισθήσεις και μυούν τους ήρωες στα μυστικά τους. Οι συμπτώσεις κορυφώνο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ ΤΩΝ ΡΟΜΑ
«Είμαι Τσιγγάνος», της είπε ο βασιλιάς, «σ' αυτόν τον τόπο έχω βαρεθεί τη ζωή μου. Εσύ που είσαι αγράμματη αλλά σοφή. Εσύ που είσαι πεντάφτωχη, αλλά έχεις ξάστερο και ακονισμένο μυαλό. Που δεν έχεις τίποτα, αλλά έχεις κέφι και καρδιά. Πες μου αν ξέρεις κάτι σημαντικό που να ξυπνήσει την ψυχή μου. Που να είναι στ' αλήθεια όμορφο, χωρίς η ομορφιά του να σκανδαλίζει. Κάτι που να έχει το μυστικό άρωμα της αρετής, χωρίς τη συνηθισμένη βλακεία της διδασκαλίας. Κάτι που να είναι αληθινά σοφό και απλό, χωρίς ωστόσο τυλιγμένο στα φανταχτερά κουρέλι...
Διαβάστε περισσότερα...