ΝΗΣΙΔΕΣ

ΛΟΓΙΑ ΑΠΟ ΧΩΜΑ
"Λόγια από χώμα" σημαίνει να μιλάς με αφορμή ένα ανασκαφικό εύρημα. Να διηγείσαι την ιστορία του. Να το ερμηνεύεις και να μιλάς για τους τρόπους αξιοποίησης αυτής της ερμηνείας. Σημαίνει ακόμα να μιλάς για την αρχαιολογική πράξη, όπως αυτή ολοκληρώνεται στο πεδίο και στο εργαστήριο, στο μουσείο ή στη δημοσίευση. Αυτό προσπάθησα να κάνω. Να μιλήσω και να γράψω, χρησιμοποιώντας ως πρώτη ύλη το χώμα. Να θίξω, με άλλα λόγια, μερικά θέματα, που είτε έχουν πάγια σχέση με την αρχαιολογία είτε στηρίζονται στην επικαιρότητα. Μέσα σε τούτες τις σελί...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΑΖΙ
Το "Μαζί" αντιμετωπίζει τη συνεργασία ως εφαρμοσμένη τέχνη και θεωρεί ότι αυτή αποτελεί σήμερα την πιο επιτακτική πρόκληση στην κοινωνία των πολιτών. Εξετάζοντας πώς οι άνθρωποι μπορούν να συνεργαστούν online, στις γωνιές των δρόμων, στα σχολεία, στην εργασία τους, το βιβλίο ερευνά πώς ορισμένα νέα, κατά κόσμον τελετουργικά μπορούν να μας κάνουν πιο επιδέξιους στις σχέσεις μας με τους άλλους. Ιχνηλατεί την εξέλιξη των συνεργασιακών τελετουργικών στις Εκκλησίες και στις συντεχνίες του Μεσαίωνα, στα εργαστήρια και στις βασιλικές αυλές της Αν...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΤΗΣ ΑΡΧΟΥΣΑΣ ΤΑΞΗΣ
O γερμανός ζωγράφος Γκέοργκ Γκρος (1893-1959) εξαμερικάνισε, δηλαδή άλλαξε το όνομά του σε "Τζορτζ Γκρος". Mε τα σχέδια, τις λιθογραφίες και τους ζωγραφικούς του πίνακες ασκεί σκληρή και οξυδερκή κριτική στη γερμανική κοινωνία της εποχής του, που γέννησε τον ναζισμό. Tα πενήντα πέντε πολιτικά του σχέδια με τίτλο "Το πρόσωπο της άρχουσας τάξης" πρωτοεκδόθηκαν στο Βερολίνο το 1921 (αυτή την έκδοση αναπαράγουμε εδώ). Στο βιβλίο περιλαμβάνεται μία αναλυτική βιογραφία του ζωγράφου, που θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους σχεδιαστές του 20ού α...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΗΝ ΤΕΜΠΕΛΙΑ
Ο Πωλ Λαφάργκ (Κούβα 1842 - Παρίσι 1911) ήταν γαμπρός του Καρλ Μαρξ (είχε παντρευτεί τη θυγατέρα του Λάουρα, μαζί με την οποία αυτοκτόνησε το 1911 για να αποφύγουν τα γηρατειά). Το μικρό αυτό βιβλίο (που εκδόθηκε το 1880) προκάλεσε αμηχανία στους σοσιαλιστές και τους δίχασε. Προκάλεσε αμηχανία, γιατί ήταν γραμμένο από τον γαμπρό του Μαρξ και πήγαινε κόντρα στα συνθήματα των εργατικών αγώνων της εποχής εκείνης, που ήταν "Δουλειά για όλους!" κτλ. Τους δίχασε, γιατί άλλοι έκριναν ότι εναντιωνόταν στους εργατικούς αγώνες (που εστιάζονταν στ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΝΑΡΧΙΑ ΚΑΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ
Οι αναρχικοί είναι εχθρικοί προς όλες τις θρησκείες (άρα και προς τον χριστιανισμό), αλλά και οι ευσεβείς χριστιανοί φρικιούν με την αναρχία, πηγή αταξίας και άρνησης των καθιερωμένων εξουσιών. Αυτές ακριβώς τις απλές και ακλόνητες βεβαιότητες προτίθεμαι ν’ αμφισβητήσω εδώ. Είμαι πολύ κοντά σε μια μορφή αναρχισμού και πιστεύω ότι ο αγώνας του αναρχισμού είναι ο αγώνας ο καλός. Αλλά σ’ ένα σημείο θα διαχωρίσω τη θέση μου από έναν γνήσιο αναρχικό: ο γνήσιος αναρχικός φρονεί ότι μια αναρχική κοινωνία, χωρίς κράτος, χωρίς εξουσίες, χωρίς οργάν...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΚΟΥΣΤΙΚΟΙ ΚΟΣΜΟΙ: ΗΧΗΤΙΚΗ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ ΣΤΟ ΤΡΟΠΙΚΟ ΔΑΣΟΣ
Οι πυκνοϋφασμένοι ηχητικοί ιστοί του τροπικού δάσους προσδιορίζουν τους όρους για τη συγκρότηση ιδιαίτερων αισθητηριακών και συμβολικών διευθετήσεων. Η ακοή κατέχει κεντρικό ρόλο στο πυκνό τροπικό δάσος, τόσο για τις καθημερινές δραστηριότητες των ανθρώπων, όσο και για την τελετουργική ζωή, το συμβολικό σύστημα και ευρύτερα την κοσμολογία των τοπικών κοινωνιών. Η αίσθηση του χώρου ως βιωμένου τόπου και ως συμβιωτικής σχέσης και εμπειρίας στηρίζεται κατά μέγα μέρος στις ακουστικές προσλήψεις και τις ηχητικές (ανα)δημιουργίες αυτών των προσλ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΤΟΠΙΟ ΩΣ ΕΡΩΤΙΚΗ ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΗ
Η Νέλλη και ο Πέτρος βιώνουν την ερωτική σχέση τους αβίαστα, χωρίς υποσχέσεις στα τοπία των Πρεσπών, της Μαρώνειας αλλά και της Θεσσαλονίκης. Η μοναδική τους δέσμευση είναι η αποσιώπηση της πραγματικής τους ζωής και του παρελθόντος τους. Έτσι, η σχέση ξετυλίγεται ρευστή σε έναν κύκλο τεσσάρων εποχών. Η επικοινωνία τους αναλώνεται σε σύγχρονες αναζητήσεις, αδιέξοδα, σχόλια για την τέχνη, κυρίως τη μουσική, με φόντο πάντα τα τοπία που είναι ζωντανά, πρωταγωνιστούν, έχουν αισθήσεις και μυούν τους ήρωες στα μυστικά τους. Οι συμπτώσεις κορυφώνο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ ΤΩΝ ΡΟΜΑ
«Είμαι Τσιγγάνος», της είπε ο βασιλιάς, «σ' αυτόν τον τόπο έχω βαρεθεί τη ζωή μου. Εσύ που είσαι αγράμματη αλλά σοφή. Εσύ που είσαι πεντάφτωχη, αλλά έχεις ξάστερο και ακονισμένο μυαλό. Που δεν έχεις τίποτα, αλλά έχεις κέφι και καρδιά. Πες μου αν ξέρεις κάτι σημαντικό που να ξυπνήσει την ψυχή μου. Που να είναι στ' αλήθεια όμορφο, χωρίς η ομορφιά του να σκανδαλίζει. Κάτι που να έχει το μυστικό άρωμα της αρετής, χωρίς τη συνηθισμένη βλακεία της διδασκαλίας. Κάτι που να είναι αληθινά σοφό και απλό, χωρίς ωστόσο τυλιγμένο στα φανταχτερά κουρέλι...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΔΙΚΗ
Ο Φραντς Κάφκα γεννήθηκε στην Πράγα και ήταν γιος ενός εύπορου αυτοδημιούργητου τσεχοεβραίου εμπόρου. Αφού πρώτα σπούδασε για λίγα χρόνια φιλολογία και ιατρική, στράφηκε μετά στα νομικά. Εργάστηκε ως υπάλληλος σε εταιρεία κοινωνικών ασφαλίσεων στην Πράγα. Οι αποτυχημένες ερωτικές του ιστορίες, οι κακές σχέσεις με τον αυταρχικό πατέρα του, η άμεμπτη πνευματική του τιμιότητα και η σχεδόν παθολογική ευαισθησία του υπέσκαψαν την υγεία του. Τα "χρόνια της πείνας" στο Βερολίνο μετά το 1918 του έδωσαν τη χαριστική βολή. Πέθανε εκεί κοντά στην τελ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΓΡΟΙ, ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΑ, ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ
Ο ρώσος πρίγκιπας Πιοτρ Κροπότκιν (1842-1921) ήταν από τους γνωστότερους αναρχικούς του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα. Από υπασπιστής του τσάρου κατέληξε στη φυλακή. Δραπέτευσε από εκεί και έζησε στην Αμερική, στην Ελβετία, στη Γαλλία και στην Αγγλία. Επέστρεψε στη Ρωσία μετά την Ρωσική επανάσταση του 1917 και πέθανε εκεί. Τα έργα του, που πραγματεύονται θεωρητικά και πρακτικά ζητήματα, καλύπτουν όλο το επιστητό και διαβάστηκαν και διαβάζονται από αναρχικούς και μη σε ολόκληρο τον κόσμο. Τα κείμενα του βιβλίου εμφανίστηκαν σαν μία σει...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΚΕΝΟΥ
Αναλύοντας τα σπουδαία έργα των κορυφαίων αμερικανών κοινωνιολόγων Νταίηβιντ Ρήσμαν, Κρίστοφερ Λας, Ντάνιελ Μπελ και Ρίτσαρντ Σένετ, ο συγγραφέας καταλήγει στα συμπεράσματα του: Ζούμε σε μία νέα εποχή. Την εξέγερση της δεκαετίας του 1960 διαδέχονται σήμερα η αδιαφορία και ο ναρκισσισμός. Τη λογική της ομοιομορφοποίησης διαδέχονται η αποτυποποίηση και η γοητεία. Την ιδεολογική σοβαρότητα διαδέχεται η γενίκευση του χιούμορ. Μια νέα δημοκρατική εποχή χαρακτηρίζεται από τον περιορισμό της βίας και την εξάντληση αυτού που εδώ και εκατό χρόνια α...
Διαβάστε περισσότερα...

ΦΩΤΟΛΕΞΕΙΣ
Οι "Φωτολέξεις" δημιουργήθηκαν τυχαία. Οι "λήψεις" απέκτησαν "φωνή" που ίσως απηχεί το εσωτερικό τους νόημα. Ίσως πάλι και όχι. Η σύμπτωση είναι δύσκολη δουλειά και σπάνια πετυχαίνει. Αλλά δεν πειράζει. Αρκεί που η απόπειρα ενσαρκώνει μια προσέγγιση. Οι "ληψεις" δεν θα ήταν ίδιες χωρίς τις "λέξεις". Δεν τις είχαν ανάγκη, αλλά από τη στιγμή που τις συνάντησαν μεταμορφώθηκαν σε μια σύνθεση που περιλαμβάνει δυο διαφορετικές ματιές. Κι αυτό είναι κάτι σίγουρα όμορφο. Γιατί οι συνθέσεις αλλάζουν τον κόσμο. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο το...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΣΤΗΝ ΟΥΤΟΠΙΑ
Μέσα στην τερατώδη σύγχυση της σύγχρονης ζωής, που ελάχιστα την συγκαλύπτει η εύρυθμη λειτουργία του οικονομικού και κρατικού μηχανισμού, το άτομο προσκολλάται απελπισμένο στη συλλογικότητα. Νομίζει ότι μόνον οι μεγάλες συλλογικότητες μπορούν να το βοηθήσουν, και είναι υπερπρόθυμο να αποποιηθεί την προσωπική του ευθύνη: θέλει μόνο να υπακούει. Έτσι, χάνεται το πολυτιμότερο αγαθό από όλα: η συμβίωση των ανθρώπων. Ο άνθρωπος, ως πρόσωπο, παύει να είναι το ζωντανό μέλος της κοινωνίας και γίνεται μια βίδα στη «συλλογική» μηχανή. (Από την παρο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΑΘΟΛΟΥ ΠΟΙΗΜΑΤΑ
ΣΙΒΥΛΛΑ Είδα στον ύπνο μου τη Σίβυλλα να μου μιλά χωρίς περιστροφές σαν να με γνώριζε αιώνες: «Μη μεταφράζεις τους χρησμούς σαν να 'ταν οδηγίες χρήσης να ερμηνεύεις τους χρησμούς σαν να 'ναι αγαπημένα σου ποιήματα. Κανείς δεν μπόρεσε από το πεπρωμένο να ξεφύγει αυτό δεν λιγοστεύει της ζωής την ομορφιά και του θανάτου την οδύνη. Είναι μια άνοιξη που όλο έρχεται και πρέπει να 'σαι εκεί να περιμένεις.» [Από την έκδοση]...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΟ ΤΑΞΙΔΙ
Η λέξη «αισθηματικός» ήταν μια λέξη της μόδας στο Λονδίνο της εποχής εκείνης, με αποτέλεσμα η χρήση της να φτανεί σε άκρα, όπως «αισθηματικό» γεύμα ή «αισθηματικός» περίπατος. Και ο Στερν, υιοθετώντας την, θέλησε να την κοροϊδέψει, όπως έκανε και σε τόσα άλλα, μόνο που, και σ’ αυτήν την περίπτωση, κατέληξε και πάλι να κυριολεκτήσει. Γιατί δεν πρόκειται για ταξιδιωτικό ημερολόγιο, ούτε ακριβώς για μυθιστόρημα, παρόλο που συνδυάζει στοιχεία και από τα δύο είδη. Ο Στερν, παίζοντας για άλλη μια φορά τον ρόλο του Γιόρικ, ταξιδεύει, σε μια ξαφν...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ ΜΟΥ ΕΔΩΣΑΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ (ΤΕΤΑΡΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Γλώσσα είμαι εγώ. Γλώσσα είσαι εσύ. Γλώσσα είναι ο κόσμος. Γλώσσα είναι ό,τι κάνει ο κόσμος. Γλώσσα είναι η αγάπη και ο πόνος. Γλώσσα είναι το ντύσιμο, η έκφραση του προσώπου, οι χειρονομίες, η ανταπόκριση. Γλώσσα είναι να φαντάζεσαι, να σχεδιάζεις, να δημιουργείς, να καταστρέφεις. Γλώσσα είναι ο έλεγχος και η πειθώ. Γλώσσα είναι η επικοινωνία. Γλώσσα είναι το μεγάλωμα. Γλώσσα είμαι εγώ. (Μπέρτολτ Μπρεχτ) Γλώσσα δεν είναι, καθώς φαντάζονται κάποιοι, αράδιασμα από λέξεις, τύπους και κανόνες, όπως αναγράφονται σε λεξικά και γραμματικές... π...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΙ ΔΙΑΝΟΟΥΜΕΝΟΙ
Το προκλητικό αυτό βιβλίο παρουσιάζει το χρονικό της εξαφάνισης του "δημόσιου διανοούμενου" στις ΗΠΑ. Επί πάνω από σαράντα χρόνια, στο πολιτισμικό τοπίο κυριαρχούσαν διανοούμενοι που έγραφαν σε γλώσσα κατανοητή στον μορφωμένο αναγνώστη και απευθύνονται σ' αυτόν. Οι νεαρότεροι διανοούμενοι που τους διαδέχθηκαν γράφουν δυσνόητα, γιατί απευθύνονται σε άλλο κοινό: στους ακαδημαϊκούς. Σε αντίθεση με τους παλαιότερους διανοούμενους, που έζησαν στο μποέμικο περιβάλλον της μεγαλούπολης και έγραψαν για το μορφωμένο κοινό, οι σημερινοί στοχαστές τρύ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΠΑΡΑΔΟΞΟ ΤΟΥ ΖΗΝ
"Πώς γίνεται να μην είχες προσέξει πως κάθε οικεία θάλασσα έχει αβυθομέτρητα σημεία πως κάθε χάρτης του ουρανού έχει αχαρτογράφητες πορείες πως δεν γνωρίζουμε ούτε καν τα βήματά μας πού μας πάνε;" [Από την έκδοση]...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΟΝ ΚΥΡΙΑΡΧΟ ΦΕΜΙΝΙΣΜΟ, ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗΝ ΕΞΟΥΣΙΑ
"Μια καλογραμμένη, ξεκάθαρη αφήγηση και απαραίτητο ανάγνωσμα για όποιον ενδιαφέρεται για την κατάσταση του φεμινισμού σήμερα." (Stella Dadzie, συν-συγγραφέας του The Heart of the Race: Black Women's Lives in Britain) "Το βιβλίο αυτό είναι ένα σαφές και παθιασμένο κάλεσμα σε δράση από μια από τις πιο δυναμικές νεαρές φεμινίστριες της γενιάς μας. Το μανιφέστο της Ολουφέμι είναι για έναν πραγματικά ριζοσπαστικό φεμινισμό που μας απελευθερώνει όλες. Εάν αποκαλείς την εαυτή σου φεμινίστρια, πρέπει να διαβάσεις το βιβλίο αυτό." (Alison Phipps, ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΘΥΣΙΑ
Σε μια εποχή που ο θάνατος δεν υπάρχει πια, οι άνθρωποι δεν έχουν παρά να αξιοποιήσουν τον απεριόριστο χρόνο που διαθέτουν για να εκπληρώσουν όλες τις επιθυμίες τους πάνω στη γη, ενώ ο κόσμος μεταμορφώνεται σ' έναν κήπο των επίγειων απολαύσεων. Ο Αδάμ Μακρόπουλος είναι ένας απ' αυτούς τους ευλογημένους ανθρώπους που ανήκουν στο τυχερό γένος των αθάνατων. Έχοντας, βέβαια, την ευτυχία να ζήσει για περίπου μισή χιλιετία, στο τέλος τού απέμεινε μόνο μία επιθυμία που δεν έχει εκπληρώσει: να πεθάνει. Διοικητικές λεπτομέρειες, σουρεαλιστικές περι...
Διαβάστε περισσότερα...