ΠΛΕΘΡΟΝ

ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ
Τον Απρίλιο του 1951, σε τρεις εβδομάδες, ο Τζακ Κέρουακ έγραψε την πρώτη εκδοχή του Στο δρόμο - δακτυλογραφημένη με μονό διάστημα, χωρίς παραγράφους, σε οκτώ φύλλα λεπτού χαρτιού ιχνογραφίας, τα οποία στη συνέχεια κόλλησε μεταξύ τους ώστε να σχηματίσουν ένα ρολό. Το "ρολό" αποτελεί τη "χωρίς περικοπές" εκδοχή του αριστουργήματος του Κέρουακ -ακατέργαστο, άγριο και απροκάλυπτα σεξουαλικό, σε σχέση με την ξαναδουλεμένη εκδοχή που εκδόθηκε το 1957. Το αρχικό χειρόγραφο είναι το πιο χαρακτηριστικό επίτευγμα του Κέρουακ- και ένα από τα σημαντι...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΜΟΔΑ
Ο γερμανός φιλόσοφος και κοινωνιολόγος Georg Simmel (1858-1918) μέσω της πληθώρας των θεματικών που εξέτασε (μεταξύ άλλων το τοπίο, το χρήμα, ο έρωτας, η μητρόπολη), ανήκει σε όσους πραγματοποίησαν την επιστροφή της φιλοσοφίας σε αντικείμενα και πτυχές της καθημερινής ζωής της νεωτερικότητας. Σύμφωνα με τον Adorno, κατόρθωσε "να αποτελεί τον κανόνα για όποιον δεν έμενε ικανοποιημένος από τα κύμβαλα της γνωσιοθεωρίας και της ιστορίας του πνεύματος". Το ακαδημαϊκό κατεστημένο τον αντάμειψε για το επιστημολογικό του θράσος αλλά και για τη δημ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ
Ο αμερικανός ιστορικός Hayden White (1928-2018), συγγραφέας του διαβόητου Metahistory: The historical imagination in nineteenth-century Europe, ριζοσπαστικοποίησε τον τρόπο ανάγνωσης της εξ-ιστόρησης της Ιστορίας. Υποστήριξε ότι η ιστορική συγγραφή είναι δομικά συνδεδεμένη με τη λογοτεχνική συγγραφή και ότι το ιστορικό κείμενο εξ-υφαίνεται μέσα από αφηγηματικά νήματα με στόχο το νόημα της ίδιας της Ιστορίας στόχος που, δυστυχώς ή ευτυχώς, διαφεύγει συνεχώς από τους ιστορικούς, τουλάχιστον με τους όρους της αντικειμενικότητας και της επιστ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΡΙΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΝΙΤΣΕ
"Αρκεί μονάχα οι άνθρωποι να κυριαρχούν επί των άλλων ανθρώπων, για να γεννηθεί η διαφοροποίηση των αξιών. Αρκεί ορισμένες τάξεις να κυριαρχούν επί των άλλων τάξεων για να γεννηθεί η ιδέα της ελευθερίας. Αρκεί οι άνθρωποι να ιδιοποιηθούν και να καθυποτάξουν τα πράγματα που χρειάζονται για να ζήσουν, αρκεί να τους επιβάλλουν μια διάρκεια που τα ίδια τα πράγματα δεν διαθέτουν, ή να τα αφομοιώσουν διά της βίας, και ιδού η γένεση της λογικής. H σχέση κυριαρχίας δεν είναι "σχέση", όπως ακριβώς ο τόπος όπου ασκείται η κυριαρχία δεν είναι τόπος. ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΨΥΧΙΚΗ ΖΩΗ ΤΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ
Ως μορφή εξουσίας, η καθυπόταξη είναι παράδοξη. Η κυριαρχία που μας ασκεί μια εξωτερική εξουσία αποτελεί μια οικεία και βασανιστική μορφή της. Είναι όμως εντελώς διαφορετικό να διαπιστώνουμε ότι η ίδια η διαμόρφωση που έχουμε ως υποκείμενα εξαρτάται από αυτήν ακριβώς την εξουσία. Η Ψυχική ζωή της εξουσίας παρουσιάζει μια πρωτότυπη θεωρία για τις περίπλοκες σχέσεις του υποκειμένου με την εξουσία, ανατρέχοντας σε κείμενα των Χέγκελ, Νίτσε, Φρόυντ, Φουκώ και Αλτουσέρ. Με βάση μια ανάγνωση του Χέγκελ και του Νίτσε της "δυστυχισμένης συνείδησης...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΕΡΙ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Γραμμένο στα χρόνια του Αυγούστου, το «Περί Αρχιτεκτονικής» είναι το μοναδικό στο είδος του γραπτό του αρχαίου κόσμου που έζησε μέσα στους αιώνες. Στο έργο αυτό, που επηρέασε όσο κανένα άλλο την εξέλιξη της δυτικής επιστήμης και τέχνης του κατασκευάζειν, βρίσκεται αποτυπωμένος ένας ολόκληρος πολιτισμός. Η σκέψη του Αριστοτέλη και του Ιπποκράτη, του Ποσειδώνιου και του Βάρρωνα, του Αρχιμήδη και του Ερμογένη υφαίνει τον καμβά πάνω στον οποίο ο Βιτρούβιος αναπτύσσει τη θεωρία του για τη διάταξη των πόλεων και τις ιδιότητες της θηραϊκής γης, δ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΕΡΙ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ (ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Γραμμένο στα χρόνια του Αυγούστου, το «Περί Αρχιτεκτονικής» είναι το μοναδικό στο είδος του γραπτό του αρχαίου κόσμου που έζησε μέσα στους αιώνες. Στο έργο αυτό, που επηρέασε όσο κανένα άλλο την εξέλιξη της δυτικής επιστήμης και τέχνης του κατασκευάζειν, βρίσκεται αποτυπωμένος ένας ολόκληρος πολιτισμός. Η σκέψη του Αριστοτέλη και του Ιπποκράτη, του Ποσειδώνιου και του Βάρρωνα, του Αρχιμήδη και του Ερμογένη υφαίνει τον καμβά πάνω στον οποίο ο Βιτρούβιος αναπτύσσει τη θεωρία του για τη διάταξη των πόλεων και τις ιδιότητες της θηραϊκής γης, δ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΙΑ ΣΥΝΟΨΗ ΤΗΣ ΨΥΧΑΝΑΛΥΣΗΣ
Αριστούργημα του διακειμενικού είδους που θα ονομάζαμε «περίληψη», το βιβλίο αυτό γράφεται στα 1938, χρονιά που πεθαίνει ο Ζίγκμουντ Φρόυντ. Δεν τελειώνει απότομα, αλλά ενδέχεται ο συγγραφέας του να το συνέχιζε με κάποιον τρόπο. Με την περίφημη ευθυβολία της σκέψης του, με μιαν απαράμιλλη συμπυκνωτική ικανότητα, ο Φρόυντ «ψηλαφεί» τις βασικές αρθρώσεις της θεωρίας που ο ίδιος θεμελίωσε, και που ήδη είχε απλωθεί σε μια πληθωρική φιλολογία. Πλάθει ένα κείμενο που δεν χάνει τίποτα από το πειστικό σφρίγος των άλλων έργων του, όπως και τίποτα α...
Διαβάστε περισσότερα...

ΝΑΡΚΙΣΣΙΣΜΟΣ ΖΩΗΣ
Η αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος για τον ναρκισσισμό στο πλαίσιο της ψυχαναλυτικής θεωρίας αιτιολογεί την έκδοση αυτής της συλλογής άρθρων, που όλα στρέφονται γύρω από το συγκεκριμένο ερώτημα, ένα από τα πλέον αινιγματικά της ψυχανάλυσης. Ο Φρόυντ, μετά την παρουσίαση του ναρκισσισμού, το 1914, επρόκειτο να χάσει τον ενδιαφέρον του γι' αυτή την έννοια, την οποία είχε αναπτύξει ιδιοφυώς, όταν ξαφνικά προχώρησε σε θεωρητικές αναθεωρήσεις που έλαβαν χώρα γύρω στο 1920, οι οποίες θα οδηγήσουν πρωτίστως στην τελευταία θεωρία των ενορμήσεων (αντί...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΩΝ ΟΝΕΙΡΩΝ
Η ψυχανάλυση έχει κατακτήσει πολλά μετά την Ερμηνεία των ονείρων, όμως δεν θα ήταν τίποτα χωρίς αυτή την ορμητική βρυσομάνα δημιουργικών συλλήψεων, χωρίς αυτό το μνημειώδες συμβολικό τοπόσημο ενός ολόκληρου πνευματικού αιώνα, ενός ολόκληρου πολιτισμού. Η πασίγνωστη φράση του Φρόυντ ότι "το όνειρο είναι η βασιλική οδός για το ασυνείδητο" δείχνει και τα ίχνη της προσπάθειάς του. Παράλληλα με την αποκρυπτογράφηση του ονείρου οδηγείται, αναπόφευκτα, στην ανακάλυψη των σημαντικών προταγμάτων της θεωρίας του, που κάνουν για πρώτη φορά την εμφάνι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΧΙΤΣΚΟΚ
Ο Άλφρεντ Χίτσκοκ γεννήθηκε στις 13 Αυγούστου 1899, στην Αγγλία, από καθολική οικογένεια. Βαφτίζεται και ζει ευτυχισμένα παιδικά χρόνια, στα οποία η Χριστιανική ηθική αντιπαρατίθεται στο θεατρικό παιχνίδι. Πράγματι, ο πατέρας του μικρού Άλφρεντ, πλούσιος έμπορος πουλερικών, είναι πολύ θεατρόφιλος και, πολύ γρήγορα, το παιδί μολύνεται από το οικογενειακό μικρόβιο, κατά γενική ικανοποίηση. [...] (Από την έκδοση)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΙ ΚΑΘΙΣΤΑ ΤΗΝ ΠΡΟΦΟΡΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ
Ο ιταλός ιστορικός Alessandro Portelli, ηγετική μορφή διεθνώς του κλάδου της προφορικής ιστορίας, συνέβαλε τα μέγιστα όχι μόνο στην εδραίωσή του, αλλά ανανέωσε μεθοδολογικά και πρακτικά το ίδιο το πεδίο του με την έμφαση που έδινε στη λογοτεχνικότητα των προφορικών μαρτυριών, μέσω της οποίας αναδύεται όχι μόνο το νόημα των ιστορικών συμβάντων, αλλά και η υποκειμενικότητα όσων τα βίωσαν. Ο Portelli κατέδειξε τη σημασία που διαδραματίζει για τη διάσωση της ιστορικής μνήμης και για την πιο σφαιρική γνώση της ιστορίας η επανερμηνεία των ιστορι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΘΕΩΡΙΑ ΠΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
Το πεδίο της προφορικής ιστορίας είναι όλο και πιο αναγνωρίσιμο σαν εργαλείο-κλειδί για οποιονδήποτε μελετά την ιστορία του πρόσφατου παρελθόντος. Αυτό το βιβλίο είναι η πρώτη μελέτη που προσφέρει μια κατανοητή και συστηματική επισκόπηση της θεωρίας της προφορικής ιστορίας σε μια εύκολα κατανοητή μορφή. Το βιβλίο είναι δομημένο γύρω από θέματα-κλειδιά και συμπεριλαμβάνει τις ιδιαιτερότητες της προφορικής ιστορίας, τη μελέτη της συγκρότησης εαυτού, την υποκειμενικότητα και τη διυποκειμενικότητα, τη μνήμη, την αφήγηση, την επιτέλεση (perform...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΛΑΚΑΝ (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Το βιβλίο αυτό παρουσιάζει συνθετικά, αλλά και με ακρίβεια, τις θεμελιακές αρχές του έργου του Lacan. Εκθέτει κατά τρόπο συστηματικό τις θεωρητικές και κλινικές αφετηρίες της βασικής θέσης «το ασυνείδητο είναι δομημένο σαν γλώσσα», συνδέοντάς την με το σύνολο του φροϋδικού έργου, ενώ παράλληλα αναπτύσσει τις κύριες μεταψυχολογικές επιπτώσεις που έχει για το ομιλούν υποκείμενο, η άρθρωση της επιθυμίας, του ασυνειδήτου και του σημαίνοντος. Η μελέτη αυτή, εξαιρετικά συμπυκνωμένη αλλά και σαφής, συντελεί στην κατά το δυνατό συνεπή παρουσίαση ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΛΑΚΑΝ (ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Η αφετηριακή θέση του Lacan "το ασυνείδητο είναι δομημένο σαν γλώσσα", συνεπάγεται την εξάρτηση του υποκειμένου από την τάξη των σημαινόντων. Ποια όμως είναι η υφή αυτής της εξάρτησης, στη βάση της οποίας η υποκειμενικότητα σημαδεύεται από μία ριζική αλλοτρίωση; Η αποσαφήνιση αυτού του ερωτήματος προϋποθέτει την εξέταση της σχέσης Υποκειμένου, αντικειμένου "α" και Άλλου, μέσω της οποίας υφαίνεται η δυναμική της επιθυμίας στο ομιλ-όν. Ο συγγραφέας αυτού του βιβλίου μας προτείνει μία μεθοδολογία που διατρέχει όλες τις θεωρητικο-κλινικές αρ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΕΥΦΥΟΛΟΓΗΜΑ ΚΑΙ Η ΣΧΕΣΗ ΤΟΥ ΜΕ ΤΟ ΑΣΥΝΕΙΔΗΤΟ
Ο Φρόυντ πιστεύει ότι το ευφυολόγημα μας προσφέρει την ευφορία του αυθόρμητου γέλιου που απωλέσαμε με την ενηλικίωση, ενώ ως παιδιά "αγνοούσαμε το κωμικό, ήμασταν ανίκανοι να παράγουμε ευφυολογήματα και δεν είχαμε ανάγκη το χιούμορ για να νιώθουμε ευτυχισμένοι στη ζωή". Το Ευφυολόγημα και η σχέση του με το ασυνείδητο είναι ένα από τα πιο πυκνά και πολυδιάστατα κείμενα του Φρόυντ, χαρακτηριστικό παράδειγμα της αριστοτεχνικής του γραφής. Ο Φρόυντ άντλησε το υλικό του από ευφυολογήματα "Εβραίων για Εβραίους". Επίσης, χρησιμοποιεί πολλά παραδ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΛΟΓΙΚΗ ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ
Με το σύντομο αυτό βιβλίο, που δεν είναι εγχειρίδιο αρχιτεκτονικής, έστω κι αν μοιάζει (αν και ίσως ήθελε να γίνει), και το οποίο στην πραγματικότητα γεννήθηκε από μια συγκυρία και δουλεύτηκε βιαστικά ενόψει μιας προθεσμίας (ενός ακαδημαϊκού διαγωνισμού), θέλησα να παρουσιάσω, περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, το προσωπικό μου πρόγραμμα εργασίας, την κατεύθυνση που τότε είχα επιλέξει και το οποίο περιλάμβανε πράγματι ένα εγχειρίδιο αρχιτεκτονικής ανάμεσα στους στόχους του. [...] Πρόκειται για ένα βιβλίο-ντεμπούτο, ενός αρχιτέκτονα που στην π...
Διαβάστε περισσότερα...

ΦΕΛΙΝΙ
Το να θυμάται κανείς τον εαυτό του μέσα από τον κινηματογράφο, δεν είναι και τόσο πρωτότυπο εύρημα. Αποτελεί μέρος του κιτς που χαρακτηρίζει την εποχή μας. Μια εποχή όπου ο κινηματογράφος, θνήσκοντας σαν καταναλώσιμο υλικό και αυτόματη αναφορά, ξαναφανερώνεται παντού, κομματιασμένος. Το ίδιο κομματιασμένος όπως στα λουλουδάκια του Αμαρκόντ, στ΄ασημένια ροκανίδια που έριχναν τα συμμαχικά αεροπλάνα στους ουρανούς του '44 για ν' αλλάξουν κατεύθυνση στα ραντάρ του Φλακ. Στον αέρα λοιπόν, αιωρούμενες στις χιλιάδες άθλιες και αόρατες τροχαλίες τ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΙΜΙΛΙΟΣ Ή ΠΕΡΙ ΑΓΩΓΗΣ (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Σε μόνιμη διαμάχη με τους συγχρόνους του, ο J. -J. Rousseau σφυρηλάτησε μια φιλοσοφία συνδεδεμένη με τα μεγάλα κοινωνικά, πολιτισμικά και ιδεολογικά ρεύματα της εποχής του, αιώνα των Φώτων, μια σκέψη πολιτική και μια γραφή που θα ασκήσουν μεταγενέστερα μία βαθύτατη επίδραση. Στον Αιμίλιο, «έργο κλειδί για τον πολιτισμό μας», όπως χαρακτηριστηκε από τους μελετητές του, εκθέτει τις απόψεις του περί αγωγής. Η παιδαγωγική του θεμελιώνεται σε δύο μεγάλες αρχές: την απομάκρυνση του παιδιού από την ολέθρια επιρροή της κοινωνίας και την ανάπτυξη ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΙΜΙΛΙΟΣ Ή ΠΕΡΙ ΑΓΩΓΗΣ (ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Σε μόνιμη διαμάχη με τους συγχρόνους του, ο J.-J. Rousseau σφυρηλάτησε μία φιλοσοφία συνδεδεμένη με τα μεγάλα κοινωνικά, πολιτισμικά και ιδεολογικά ρεύματα της εποχής του, αιώνα των Φώτων, μια σκέψη πολιτική και μια γραφή που θα ασκήσουν μεταγενέστερα μια βαθύτατη επίδραση. Στον Αιμίλιο, «έργο κλειδί για τον πολιτισμό μας», όπως χαρακτηρισθηκε από τους μελετητές του, εκθέτει τις απόψεις του περί αγωγής. Η παιδαγωγική του θεμελιώνεται σε δύο μεγάλες αρχές: την απομάκρυνση του παιδιού από την ολέθρια επιρροή της κοινωνίας και την ανάπτυξη ...
Διαβάστε περισσότερα...