ΠΛΕΘΡΟΝ

ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΣΗΣ
Αυτό το μικρό σε έκταση αλλά πυκνό σε σημασίες δοκίμιο σηματοδοτεί μια μεγάλη στροφή στο έργο του Φρόυντ. Γραμμένο λίγο μετά το τέλος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου και επηρεασμένο, ενδεχομένως, από τις δυνάμεις καταστροφής που αυτός αποδέσμευσε, θα εγκαταλείψει την καθιερωμένη μέχρι τότε ψυχαναλυτική αντίληψη ότι τα ψυχικά φαινόμενα κυριαρχούνται από την παντοδυναμία της αρχής της ευχαρίστησης, εισάγοντας μια έννοια περισσότερο πρωτόγονη, περισσότερο καθοριστική, περισσότερο ζοφερή, την ενόρμηση του θανάτου. Ο Φρόυντ μελετά φαινόμενα όπως αυτ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΒΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΙΕΡΟ
Με βαθιά ανθρωπολογική εμβρίθεια και σφριγηλή λογοτεχνική χάρη το βιβλίο αυτό ήρθε να ταράξει, στις αρχές της δεκαετίας του '70, τις αντιλήψεις μας για τη συγκρότηση της πρωτόγονης, αλλά και της ανθρώπινης κοινωνίας γενικότερα.. Εκλεκτικά συγγενές με το έργο του Μπατάιγ και τον Φρόυντ του "Τοτέμ και ταμπού", θα αναδείξει την ιδρυτική βία που υποβαστάζει τις τελετές και τους ρυθμιστικούς κανόνες, τη βία που ως «μιμητική επιθυμία» προκαλεί συγκρούσεις μεταξύ των ανθρώπων, τη βία που επενδύεται στο «αποδιοπομπαίο» θύμα προκειμένου να διατηρηθ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΨΥΧΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ ΖΩΗΣ
Από τις πολλές πτυχές του φροϋδικού έργου (θεραπευτική, πολιτισμική, μεταψυχολογική κ.ά.) αυτή που εκπροσωπείται σε τούτο το βιβλίο είναι, σίγουρα, η πιο προσιτή, η πιο δημοφιλής, η πιο διασκεδαστική και η πιο φαινομενικά αθώα. Διότι ο συγγραφέας εστιάζει στην καθημερινή ζωή όλων μας, τόσο των ασθενών όσο και των λεγόμενων υγιών. Μετά τον Φρόυντ όμως, λάθη, παραλείψεις, παραγραμματισμοί, άστοχες κινήσεις, ακόμη και παραπατήματα, δεν θα είναι πια όσο αθώα πιστευόταν. Δεν είναι απλώς αποτελέσματα απροσεξίας και χαλαρότητας. Τα βαθύτερα κίνητ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ
«Τα διαφορετικά ρεύματα της κοινωνιολογίας της τέχνης έτυχαν μέχρι σήμερα μιας ανισομερούς ανάπτυξης, ανάλογα με το αν αφορούν τις πλαστικές τέχνες, τη λογοτεχνία, τη μουσική, τις παραστατικές τέχνες, τον κινηματογράφο ή τις εφαρμοσμένες τέχνες. Για λόγους χώρου και αναγνωσιμότητας, στο παρόν βιβλίο θα εστιάσουμε στις τρεις πρώτες και πλέον μελετημένες κατηγορίες, με μια ιδιαίτερη κλίση στις πλαστικές τέχνες, οι οποίες έχουν μέχρι τώρα πυροδοτήσει τις περισσότερες και ταυτόχρονα τις πιο πλούσιες σε νέες οπτικές μελέτες. Στο πρώτο μέρος θα ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΧΙΛΙΑ ΠΛΑΤΩΜΑΤΑ
Η νομαδική σκέψη διασχίζει ερήμους και στέπες, ο νομάδας της πόλης φεύγει με τη σκέψη για ένα ταξίδι, έστω επιτόπου, ενεργοποιώντας όλες τις εντάσεις, αυτές που, σε θερμοκρασία στοχαστικής υψικαμίνου, και με μια σαγηνευτικά κωδικοποιημένη γλώσσα, οι συγγραφείς του βιβλίου επιχειρούν να καταγράψουν. Ένα ευρύ φάσμα γνώσεων -βιολογία, γλωσσολογία, γεωμετρία, οικονομία κ.λπ.- κινητοποιείται για να αποκτήσει πρόσωπο τούτη η σκέψη, που δεν μένει όμως στις ιστορικές και κοινωνικές, ούτε στις ασυνείδητες, αιτιότητες, που ερευνά τον άνθρωπο ως μηχα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΑΝΟΙΚΕΙΟ
Οι ψυχαναλυτές σπανίως αισθάνονται την ανάγκη να επιδοθούν σε αισθητικές αναδιφήσεις, και τούτο ακόμα κι αν δεν περιορίσουμε την αισθητική στη θεωρία για το ωραίο, αλλά την ορίσουμε ως θεωρία για τις ιδιότητες του αισθάνεσθαι. Ο ψυχαναλυτής ασχολείται με άλλες περιοχές του ψυχικού βίου κι ελάχιστα τον απασχολούν οι απροσδιόριστες και εξατμισμένες συναισθηματικές αντιδράσεις, οι οποίες ως επί το πλείστον αποτελούν το αντικείμενο της αισθητικής. Ωστόσο, υπάρχουν περιστάσεις που του επιβάλλουν να στρέψει το ενδιαφέρον του σε ένα συγκεκριμένο ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΘΕΑΤΡΙΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ
Η "Εισαγωγή στις Θεατρικές Σπουδές" καλύπτει αναλυτικά τις μεθόδους και τα εργαλεία που απαιτούνται για τη μελέτη της ιστορίας και της σύγχρονης εξέλιξης του θεάτρου. Επίσης, εξετάζει τις περίπλοκες τροχιές ενός επιστημονικού πεδίου με ταχύτατες και δυναμικές αλλαγές. Το βιβλίο ακολουθεί μια διαπολιτισμική προσέγγιση και παρουσιάζει τους τρόπους που μελετά κανείς το θέατρο και την παράσταση με κεντρικούς άξονες έρευνας τους συντελεστές, το κοινό και τον χώρο. Εστιάζει στη μεθοδολογία, τη θεατρική θεωρία, την ιστοριογραφία και την ανάλυση τ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΛΑΪΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
Τα εννέα κείμενα που αποτελούν τον παρόντα τόμο προέρχονται από τις αντίστοιχες ανακοινώσεις στο Συνέδριο στη μνήμη του Στάθη Δαμιανάκου με τίτλο "Αγροτική κοινωνία-λαϊκός πολιτισμός", που έγινε στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών από 25 έως 27 Μαΐου του 2005. Η επιστημονική επιτροπή του Συνεδρίου, μετά την έκδοση των πρακτικών σε ψηφιακή μορφή, αποφάσισε να προχωρήσει στην έκδοση δύο συλλογικών τόμων, έναν για την αγροτική κοινωνία και έναν για τον λαϊκό πολιτισμό, όπου θα δημοσιεύονταν ορισμένες εισηγήσεις με βάση ένα συγκεκριμένο σκεπτικό...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΑ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟ ΤΕΧΝΗ;
Αυτό το ωραίο και ευχάριστο βιβλίο αποτελεί ιδεώδη εισαγωγή στη σκέψη σχετικά με την τέχνη. Η Σύνθια Φρήλαντ εξηγεί γιατί η καινοτομία και η διαμάχη βρίσκονται μονίμως στην πρωτοπορία της τέχνης, και γιατί αυτό έχει σημασία. Μελετά τη σχέση της τέχνης με το ωραίο, τον πολιτισμό, το χρήμα, το φύλο και τις νέες τεχνολογίες και προχωρεί αναφερόμενη παραδειγματικά στον Rembrandt, τον Goya και τον Damien Hirst αλλά και στα αφρικανικά γλυπτά-φετίχ, τους χορούς των Ινδιάνων Pueblo και το MTV. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου) Δεν ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΥΝ-ΗΧΗΣΕΙΣ
Ο Πικιώνης κατά καιρούς επιστρέφει, πιο πολύ με τον λόγο του, στη συνέχεια με τα σκίτσα του, τέλος με τις κατά καιρούς φωτογραφίσεις των διαδρομών προς την Ακρόπολη [...] επειδή η αναζήτηση αυθεντικών φωνών, εξαίρετων σχεδίων και συγκροτημένων χώρων αποτελεί ζητούμενο όχι μόνο εντός, αλλά και εκτός των συνόρων μας. Στον Δημήτρη Πικιώνη μπορούμε να πούμε πως το μοντέρνο λειτούργησε ως τρόπος σκέψης και γραφής, ως μονόδρομος ικανός, που οργανώνει τις σχέσεις μας με τον κόσμο. Η παράδοση εμφανίζεται ως προσωπική, επίπονη επεξεργασία των γνωστ...
Διαβάστε περισσότερα...

«...ΠΟΙΗΤΙΚΑ ΚΑΤΟΙΚΕΙ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ...»
Από όλες τις προσαγορεύσεις που μπορούμε εμείς οι άνθρωποι να εκφράσουμε, η γλώσσα είναι η υψηλότερη και μακράν όλων η πρώτη. Η γλώσσα είναι αυτή που κατ' αρχάς και τελικά μας στέλνει νεύματα για την ουσία ενός πράγματος. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει σε καμμία περίπτωση ότι η γλώσσα -με κάθε σημασία της λέξης, που την έχουμε συλλάβει τυχαία- μας παρέχει και τη διαφανή ουσία του πράγματος άπαξ δια παντός, όπως συμβαίνει με ένα έτοιμο προς χρήση αντικείμενο. Αλλά η αντίστοιχη κατάσταση, στην οποία ο άνθρωπος ακούει πραγματικά την προσαγόρευση τ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΙΑΤΙ Η ΦΥΛΑΚΗ;
Ο Michel Foucault έγινε γνωστός όχι μόνο για το σπουδαίο θεωρητικό του έργο, αλλά και για το εύρος των πολιτικών συνεπειών που είχε αυτό με αφορμή τη συγκυρία του παρόντος. Ειδικότερα για το ζήτημα των φυλακών και του ποινικού συστήματος, ο Foucault δεν έγινε γνωστός μόνο για το βιβλίο του "Επιτήρηση και τιμωρία, η γέννηση της φυλακής", αλλά και για την πολιτική του δράση στο πλευρό των εξεγερμένων στις γαλλικές φυλακές μέσα από την Ομάδα Πληροφόρησης για τις Φυλακές. Τον Μάιο του 1978 συμμετείχε σε μία «στρογγυλή τράπεζα» με ιστορικούς σχ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΤΙΜΩΡΗΤΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
Το πρώτο τρίμηνο του 1973 ο Μισέλ Φουκώ θα εκφωνήσει στο Κολλέγιο της Γαλλίας αυτές τις δεκατρείς παραδόσεις σχετικά με την "τιμωρητική κοινωνία", εξετάζοντας τον τρόπο με τον οποίο διαμορφώνονται οι σχέσεις δικαιοσύνης και αλήθειας που διέπουν το νεωτερικό ποινικό δίκαιο και διερευνώντας αυτό που τις συνδέει με την ανάδυση ενός καινούριου τιμωρητικού καθεστώτος που διέπει ακόμη τη σύγχρονη κοινωνία. Τούτη η σειρά μαθημάτων, η οποία υποτίθεται ότι ήταν προπαρασκευαστική του "Επιτήρηση και τιμωρία", έργου που θα δημοσιευτεί το 1975, ανελίσσ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΣΤΟΧΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΞΩ
Στο κείμενο αυτό ο Μισέλ Φουκώ μας προτείνει μια φιλοσοφική προέκταση των σύγχρονων αναζητήσεων για τη σχέση μεταξύ γλώσσας και ομιλούντος υποκειμένου. Η γλώσσα δεν είναι πλέον ο χώρος μιας αλήθειας, μιας εσωτερικότητας ή μιας υποκειμενικότητας. Δείχνει τη γυμνή της ουσία, καθώς το υποκείμενο εξαφανίζεται μέσα σ' αυτήν, αφήνοντας πίσω του μιαν ανυπαρξία, όπου η γλώσσα διαχέεται. Και μέσα σ' αυτό το χάσμα μεταξύ υποκειμένου και γλώσσας εντοπίζεται η εμπειρία, ο στοχασμός του έξω. Δεν πρόκειται για μιαν αποφατική θεολογία της γλώσσας ούτε γι...
Διαβάστε περισσότερα...

WALTER BENJAMIN : ΠΡΟΜΗΝΥΜΑ ΚΙΝΔΥΝΟΥ
Οι «Θέσεις για τη φιλοσοφία της ιστορίας» (1940) του Walter Benjamin είναι ένα από τα πιο σημαντικά κείμενα του 20ού αιώνα, και ίσως η πιο σημαντική απόδειξη της κριτικής σκέψης από την εποχή των «Θέσεων για τον Φόυερμπαχ» του Marx. Κείμενο υπαινικτικό, συβιλλικό, του οποίου ο ερμητισμός είναι διάσπαρτος από εικόνες και αλληγορίες, παραδοξολογίες και ενοράσεις. Ο Michael Loewy δεν επιδιώκει τόσο να ασκήσει κριτική στις «Θέσεις», όσο προσπαθεί να τις κατανοήσει. Η προτεινόμενη ανάγνωση δεν έχει στόχο να θεωρηθεί η πιο σωστή ή η πιο επιστημο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΛΗΘΕΙΑ
Από πού κατάγεται άραγε η "σεξουαλική ηθική" του σύγχρονου δυτικού πολιτισμού, με τις μονογαμικές σχέσεις, την αμοιβαία συζυγική αφοσίωση και τον γάμο ως απόλυτη αξία; Μήπως έχει καθαρά χριστιανική προέλευση ή σχετίζεται με την αστική "ιουδαιο-χριστιανική ηθική", την τόσο πρόσφορη για την τάξη της καπιταλιστικής παραγωγής; Αρχίζει μήπως ήδη πριν από τον χριστιανισμό, στα ελληνιστικά και ρωμαϊκά χρόνια, μήπως εγκαινιάζεται από τη στωική φιλοσοφία και από τις τέχνες του ζην που διέκριναν τον ελληνικό τρόπο ζωής; Ήταν ο αρχαίος κόσμος τόσο αν...
Διαβάστε περισσότερα...

ΛΟΓΟΣ, ΜΟΙΡΑ, ΑΛΗΘΕΙΑ
Η πρώτη απαρχή των Προσωκρατικών κατέχει μια εξέχουσα θέση στη διαρκή αναμέτρηση του Χάιντεγκερ με την ιστορία της μεταφυσικής, και τα τρία κείμενα που ακολουθούν μια εξέχουσα θέση σε αυτή την επικέντρωση. Πρόκειται για κείμενα που παρουσιάστηκαν αρχικά ως διαλέξεις την περίοδο 1943-1952, για να ενταχθούν το 1954 στον τόμο Διαλέξεις και δοκιμές. Στο πρώτο από αυτά, ο Χάιντεγκερ επιχειρεί να αναδείξει ως αρχέγονο νόημα του ηρακλείτειου λέγειν τη "συγκομίζουσα απόθεση και μόνο τούτο", ενώ η λεκτική διατύπωση δεν είναι παρά έκφραση αυτής της ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΧΤΥΠΟΥΝ ΕΝΑ ΠΑΙΔΙ
Ο τίτλος του τόμου αυτού -από το φερώνυμο δοκίμιο που περιέχει- δεν παραπέμπει σε μια ουμανιστικής εμπνεύσεως ψυχοπαιδαγωγική ούτε σε μια καταγγελία της κακοποίησης των παιδιών. Για τη φροϋδική αντίληψη, απεναντίας, το ξύλο μέσα στη διανθρώπινη συνάντηση γίνεται ένα μέσο για να κυλήσει η τριχοειδής ροή της επιθυμίας. Το ξύλο βγαίνει από τον "παράδεισο" της ηδονής ή από την "κόλαση" του ασυνειδήτου, και γίνεται η πανούργα εκείνη βελόνα που, ξετυλίγοντας το κουβάρι των σαδομαζοχιστικών φαντασιώσεων, θα πλέξει το αίτημα της αγάπης ανάμεσα στα...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΠΟΙΗΤΗΣ ΚΑΙ Η ΦΑΝΤΑΣΙΩΣΗ
Ο δρόμος που οδηγεί από τη φαντασία στην πραγματικότητα είναι ο δρόμος της τέχνης. Ο καλλιτέχνης είναι κάποιος που ωθείται από εξαιρετικά ισχυρές ορμικές ανάγκες ποθεί την απόκτηση τιμών, δόξας, δύναμης, πλούτου, φήμης και αγάπης από τις γυναίκες, αλλά του λείπουν τα μέσα για να τα ικανοποιήσει. Έτσι, όπως κάθε άλλος με ανικανοποίητους πόθους, απομακρύνεται από την πραγματικότητα και μεταφέρει το ενδιαφέρον και τη λίμπιντό του στις επιθυμίες των φαντασιώσεών του. [...] Ένας αληθινός καλλιτέχνης γνωρίζει πώς να επεξεργάζεται τις ονειροπολ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΜΙΚΡΟΣ ΧΑΝΣ
Ένα παιδί φοβάται να βγει στον δρόμο, φοβάται τα άλογα, αυτά που κουβαλούν βαρύ φορτίο, φοβάται μην πέσουν κάτω και αρχίσουν να κλοτσούν με τα πόδια τους. Τι σχέση μπορεί να έχει αυτός ο φόβος με τη γέννηση της μικρής αδελφής του, με την επιμονή του να κοιμάται στο κρεβάτι των γονιών του; Στηριγμένος μόνο σ' ένα ιστορικό ασθενείας που συντάσσει ο πατέρας, ο Φρόυντ θα παρακολουθήσει την τριχοειδή πορεία της επιθυμίας του πεντάχρονου αγοριού, μέσα από τις αναπάντεχες μεταμορφώσεις και τα στρατηγήματά της, και θα ορίσει το περιεχόμενο μιας πά...
Διαβάστε περισσότερα...