ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΙΚΟΣ ΣΤΑΜΟΥΛΗ

Πικρόγλυκες αναμνήσεις
Γιατί μου ήρθε στο μυαλό αυτό το δύσκολο εγχείρημα και ασχολήθηκα με τα γράμματα; Αυτό είναι για εκείνους που κάθισαν πολλά χρόνια στα μαθητικά θρανία και μπορούν με άνεση να λένε και να γράφουν άνετα και τα ψέματα ακόμα να τα μετατρέπουν σε αλήθεια. Αφού εγώ πήγα ως την Πέμπτη τάξη του δημοτικού στην κατοχή, τι γράμματα να μας μάθαιναν οι δόλιοι οι δάσκαλοι που τους κυνηγούσαν Ιταλοί, Γερμανοί και αντάρτες; Άσε που μας μπέρδευαν με τις ψιλές, δασείες, περισπωμένες, οξείες, μακρόν προ βραχέος περισπάται, άστα να μην τα σκέπτεται κανείς. Αφ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΑΡΜΟΛΟΙ
Σε τρία χρόνια ο καθηγητής Αργυρής Πετρονώτης κλείνει τα εκατό του χρόνια. Σχεδόν 70 από αυτά τα χρόνια τα αφιέρωσε με πάθος στη δουλειά ως Αρχιτέκτων, ειδικός στις Αναστηλώσεις μνημείων, και στην έρευνα. Νέος με οράματα αγωνίστηκε για την απελευθέρωση της Ελλάδος από το σκοτάδι της κατοχής, για να βρεθεί στη δίνη των γεγονότων του Εμφυλίου και των περιπετειών μετά την λήξη του πολέμου. Η φλόγα που έκαιγε μέσα του για δημιουργία τον ώθησε να σπουδάσει Αρχιτεκτονική στο Μετσόβιο Πολυτεχνείο και αργότερα Αρχαιολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο χαρακτήρας των Ελλήνων (χαρτόδετη έκδοση)
Ξεκινώντας πριν από πολλά χρόνια τη μελέτη μου αυτή ποτέ δεν είχα φανταστεί ότι θα είχα ν' αντιμετωπίσω ένα θέμα με τόσο ευρύ φάσμα, με τόσο πολλά και ποικίλα επιμέρους ενδιαφέροντα προβλήματα, που απασχολούσαν, λίγο ή πολύ, κάθε Έλληνα και άνοιγαν ζωηρές συζητήσεις σε πολλούς κύκλους. Η μεγάλη μου ικανοποίηση ήταν, όταν το βιβλίο μου με την πρώτη του κιόλας έκδοση, του 1983, είχε βρει ζωηρή απήχηση, ιδίως στους εκπαιδευτικούς και στους πολιτικούς (σ' αυτούς άλλωστε και αφιερώθηκε), οι οποίοι μάλιστα το θεώρησαν χρήσιμο όργανο και φιλικό μ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΕΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΤΗ ΜΟΛΔΟΒΛΑΧΙΑ ΚΑΤΑ ΤΟ 1821
«...Χριστιανοί ορθόδοξοι από όλα τα Βαλκάνια υπήρξαν οι αγωνιστές, οι οποίοι παρακινήθηκαν «δια να eνεργήσωσι μόνοι των, ότι ματαίως και προ πολλού χρόνου ήλπιζεν από την φιλανθρωπίαν των χριστιανών βασιλέων», όπως έγραφε και ο Φιλικός Ξάνθος και εντάχθηκαν στη Φιλική Εταιρεία ή έστω αποδέχτηκαν τα μηνύματά της και για τους σκοπούς της οποίας ανάλωσαν όχι μόνον την περιουσία τους, αλλά προσέφεραν ακόμη και την ίδια τους τη ζωή στην προσπάθειά τους να φέρουν εις πέρας έναν κυριολεκτικά χωρίς ελπίδα αγώνα και εξ αρχής καταδικασμένο από τις ε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΔΙΗΓΗΣΙΣ ΕΞΑΙΡΕΤΟΣ ΕΡΩΤΙΚΗ ΚΑΙ ΞΕΝΗ ΤΟΥ ΙΜΠΕΡΙΟΥ ΘΑΥΜΑΣΤΟΥ ΚΑΙ ΚΟΡΗΣ ΜΑΡΓΑΡΩΝΗΣ
Η ερωτική μυθιστορία "Ιμπέριος και Μαργαρώνα", σε περίπου 800 στίχους, είναι ένα έργο της υστεροβυζαντινής εποχής, το οποίο περιγράφει τον περιπετειώδη έρωτα ενός νέου ζευγαριού. Πρόκειται για ένα ιπποτικό μυθιστόρημα, με έντονες τις επιδράσεις του λατινικού πολιτισμού: κονταρομαχίες, Λατίνοι άρχοντες, πειρατές, φυλακτά, Σαρακηνοί. Η νεοελληνική απόδοση του Ιμπέριου (από την έκδοση του Εμμ. Κριαρά) από τον Δρ. Γιώργο Τ. Τσερεβελάκη αποτελεί μια φωτεινή προσπάθεια για να διαδοθούν ευρύτερα τέτοια κείμενα στο αναγνωστικό κοινό και έτσι να γί...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΠΡΟΦΟΡΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΣΤΟΥΣ ΛΑΟΥΣ ΤΗΣ ΒΑΛΚΑΝΙΚΗΣ (15ος - 20ός ΑΙΩΝΑΣ)
Ο προκείμενος τόμος αποτελεί το Δεύτερο Μέρος μιας τριλογίας, η οποία αφιερώνεται στη Συγκριτική Βαλκανολογία, και συγκεκριμένα στον γραπτό και προφορικό πολιτισμό της ΝΑ Ευρώπης. Ο πρώτος τόμος αφιερώθηκε στη λογοτεχνία από τον 15ο έως τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα (Λογοτεχνία και θέατρο στους λαούς της Νοτιοανατολικής Ευρώπης [(15ος - πρώιμος 20ός αιώνας). Συγκριτική Βαλκανολογία Α']. Ο δεύτερος τόμος πραγματεύεται τις γλωσσικές εκδηλώσεις του παραδοσιακού προφορικού πολιτισμού (Η προφορική λογοτεχνία της Νοτιοανατολικής Ευρώπης). ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΦΗΓΗΣΙΣ ΛΙΒΙΣΤΡΟΥ ΚΑΙ ΡΟΔΑΜΝΗΣ Ή ΛΙΒΙΣΤΡΟΣ ΚΑΙ ΡΟΔΑΜΝΗ
Η έμμετρη μυθιστορία Λίβιστρος και Ροδάμνη, σε περίπου 4400 ανομοιοκατάληκτους δεκαπεντασυλλάβους στίχους, είναι ένα έργο της υστεροβυζαντινής εποχής, το οποίο περιγράφει τον περιπετειώδη έρωτα ενός νέου ζευγαριού. Πρόκειται για ένα ιπποτικό μυθιστόρημα, εξαιρετικά ενδιαφέρον, το οποίο μάς μεταφέρει σε ένα μαγικό και παραμυθένιο κόσμο: ιππότες, βασιλιάδες της Ανατολής, Λατίνοι μεγιστάνες, κονταρομαχίες, πονηρές μάγισσες και ιπτάμενα άλογα είναι τα στοιχεία που συνθέτουν την εικόνα ενός ελκυστικού παραμυθιού. Η νεοελληνική μετάφραση του Λιβ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΑΡΟΙΜΙΑΚΟΣ ΛΟΓΟΣ
Ο παροιμιακός λόγος είναι ένα από τα πιο δυναμικά και ζωντανά είδη της Φιλολογικής μας Λαογραφίας. Συνοδεύει ακόμα και σήμερα τον λόγο μας, γραπτό, προφορικό και εικονικό, σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής. Εις πείσμα της τεχνολογικής εξέλιξης, ο παροιμιακός λόγος δεν περιθωριοποιείται, αλλά προσαρμόζεται διαρκώς, έτοιμος να εκφράσει νέες καταστάσεις και νέα δεδομένα. Η ρητορική του παροιμιακού λόγου χαρακτηρίζεται από δύναμη, ευελιξία και προσαρμοστικότητα. Στο βιβλίο αυτό εξετάζεται η έννοια της παροιμίας και των συναφών ειδών και ερευνώντα...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΑΓΝΩΣΙΑΣ
Μόνον αυτός ως «φως οικών απρόσιτον», το οποίο όλα τα πράγματα ζητούν, μπορεί να ανοίξει στους «κρούοντας» και να δώσει στους «αιτούντας». Κανένα από τα δημιουργήματα δεν έχει τη δύναμη να ανοιχθεί σ' αυτόν που κρούει και να δείξει τι είναι, διότι χωρίς Αυτόν που είναι εν πάσιν αυτά δεν είναι τίποτα. Αλλά όλα τα πράγματα αποκρίνονται σ' αυτόν που εν σοφή αγνωσία ζητεί να μάθει τι είναι αυτά ή πώς και προς τι υπάρχουν: «Εμείς από μόνα μας δεν είμαστε τίποτα ούτε από μόνα μας μπορούμε να σου δώσουμε κάποιαν απάντηση, διότι δεν έχουμε γνώση τ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ψηφιακή "μη-πόλη"
Η έμπνευση του ονόματος της πόλης ως η ψηφιακή "μη-πόλη", ή "η πόλη των μικρών αποστάσεων", ή "η πόλη των 15 λεπτών" (χωρίς να λείπουν και άλλα ονόματα), αλλά κυρίως η ιδιαίτερη προβολή του ονόματος -μετά την περιπέτεια του ιού και των σκευασμάτων/εμβολίων- από τους επίδοξους οραματιστές, αλλά και τους οπαδούς του τύπου αυτού της πόλης για τον ψηφιοποιημένο άνθρωπο, ανάγεται, στα πλαίσια της πολιτικής της προπαγάνδας, σε σειρά γεγονότων. Είναι χρήσιμη η ιδιαίτερη αναφορά σε σειρά πολέμων, ιδιαίτερα των τελευταίων χρόνων, πολέμων που ισοπεδ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΤΗΣ ΡΩΣΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Ο συγκεκριμένος γραμματικός οδηγός της ρωσικής γλώσσας απευθύνεται στους σπουδαστές που μαθαίνουν τη ρωσική γλώσσα καθώς και στους καθηγητές της ρωσικής ως ξένης γλώσσας, οι οποίοι διδάσκουν τα ρωσικά στο ελληνικό ακροατήριο. Τα γραμματικά θέματα στο εγχειρίδιο παρουσιάζονται συστηματικά, σύμφωνα με τη συνήθη ταξινόμηση του γραμματικού υλικού της ρωσικής γλώσσας. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΠΛΑΤΩΝΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΗΔΟΝΕΣ
Έχοντας βιώσει τις ηρακλείτειες έννοιες της αέναης μεταβολής και της σχέσης των αντιθέτων, τις ενδιαφέρουσες απόψεις της ιπποκράτειας ιατρικής για την κράση στοιχείων, όπως και τις ήδη υπάρχουσες απόψεις των ηδονιστών και αντιηδονιστών γύρω από το οικείο θέμα, ο Πλάτωνας καταθέτει τη δική του πρωτότυπη άποψη, όπου διαλεκτικά συγκεράζονται σε μια συνολική σύνθεση στοιχεία όλης αυτής της δημιουργικής παράδοσης. Η σωματική ηδονή χαρακτηρίζεται ως «ψευδής», γιατί εντάσσεται στη σφαίρα του αισθητού για το οποίο δεν μπορούμε να διατυπώσουμε ορθέ...
Διαβάστε περισσότερα...

Από τον Πλάτανο Ναυπακτίας στην Ξυνιάδα (Δαουκλή) Δομοκού
Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι να καταγράψει την ιστορική διαδρομή της οικογένειας Πλατανιώτη, από τον 18ο αιώνα έως και τον 20ό αιώνα και να εμπλουτίσει την ιστορία της μέσα από τη βιβλιογραφική τεκμηρίωση. Με επίκεντρο τον Πλάτανο Ναυπακτίας εξιστορείται η δράση τριών κεντρικών ιστορικών προσώπων από τις καταβολές της οικογένειας, μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα, του Κυρ Γεωργάκη Πρωτοπαπά (Πλατανιώτη), στον οποίο προεπαναστατικά αποδόθηκε για πρώτη φορά το τοπωνυμικό επώνυμο Πλατανιώτης, του βουλευτή Γεωργίου Μιχαήλ Πλατανιώτη και του...
Διαβάστε περισσότερα...

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ 1821
Εκατόν πενήντα χρόνια έχουν συμπληρωθεί από το Μάρτιο του 1821, αφότου δηλαδή οι σκλαβωμένοι πρόγονοί μας απελπισμένοι ρίχτηκαν, με το σύνθημα «ελευθερία ή θάνατος», στην πιο μεγάλη τους και μακροχρόνια περιπέτεια των χρόνων της τουρκοκρατίας. Από την εποχή κιόλας εκείνη ως σήμερα δεν έπαψαν να δημοσιεύονται εκτός από τις ποικίλες πηγές, είτε άμεσες είτε έμμεσες και γενικές ιστορίες, οι οποίες προσπαθούν ν' αναστήσουν στην φαντασία μας το μεγάλο εκείνο γεγονός. Μας έλειπε όμως μια επίτομη ιστορία του, γραμμένη στη ζωντανή νεοελληνική γλώσσ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΤΩΝ ΑΓΑΛΜΑΤΩΝ, Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΦΛΩΡΙΝΑΣ
Η συνύπαρξη του πλανητικού με το εθνικό-τοπικό στη σύγχρονη πραγματικότητα της παγκοσμιοποίησης συνθέτει μια δυναμική, διαλεκτική λογική με αποτέλεσμα την πολιτικοποίηση της εθνοπολιτισμικής ταυτότητας και τη διαμόρφωση αντίρροπων τάσεων σ' έναν κόσμο "όπου δεν μπορούμε να αποδεχόμαστε μια ιστορία - τη δική μας ιστορία, φωνάζοντας πιο δυνατά ή φιμώνοντας όσους τραγουδούν ένα τραγούδι διαφορετικό από το δικό μας". Το αξιακό υπόβαθρο, οι σκοποί, το γνωστικό και ιδεολογικό περιεχόμενο, οι διδακτικές πρακτικές του μαθήματος της ιστορίας ασκούν...
Διαβάστε περισσότερα...

ΘΕΜΑΤΑ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗΣ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑΣ
ΤΤο βιβλίο αυτό περιέχει 21 μελετήματα της Συγκριτικής Λαογραφίας της Ελλάδας, των Βαλκανίων, της Ανατολικής Μεσογείου και του Εύξεινου Πόντου, οι οποίες χωρίζονται σε τέσσερεις διαφορετικές ενότητες: 1) Θρησκευτικά και Μαγικά (κεφ. 1-8), 2) Εθιμικά και Παραστατικά (κεφ. 9-11), 3) Γλωσσικά και Φιλολογικά (κεφ. 12-17) και 4) Θεωρητικά και Προσωπογραφικά (κεφ. 18-21). Η πρώτη ενότητα περιέχει μελέτες για ιερές πομπές, τη λατρεία του Αγίου Γεωργίου στα ορθόδοξα Βαλκάνια, το φιλί του Ιούδα και τις μεταμορφώσεις του Χριστού στις λαϊκές παραδόσε...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ
Η παράδοση του Ελληνισμού που εγκαταστάθηκε στην Κωνσταντινούπολη του 4ου αιώνα και εδραιώθηκε χάρη στην προστασία των αυτοκρατόρων, εξασφάλισε μια συνέχεια, μια μονιμότητα. Ο χριστιανισμός δέχεται ως απαραίτητη τη γνώση της αρχαίας παιδείας, για να "πολεμήσει" τους ειδωλολάτρες με τα ίδια τους τα όπλα, την οικειοποιείται. Έγινε στοιχείο ιστορικής συνέχειας, που εξασφαλίστηκε στα σχολεία με την εκπαίδευση. Η εκκλησία δεν αμφισβήτησε το νόημα και την αξία της παιδείας. Για την εκπαίδευση των παιδιών φρόντισαν τα μεγάλα μοναστήρια, καθώς και...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΧΑΡΗ ΚΑΙ Η ΣΩΤΗΡΙΑ ΣΤΗΝ ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ
Ο Αυγουστίνος -ο άνθρωπος του πολιτισμού- είναι ένας εκπρόσωπος της διανόησης και της πολυμάθειας της Αρχαιότητας. Ο Άγιος Αυγουστίνος είναι ένας αρχαίος λογοτέχνης, ένας μαθητής-οπαδός του Κικέρωνα, ένας μακρινός μαθητής του Ισοκράτη, είναι ένας γραμματικός, ένας ρήτορας, ένας πολυμαθής, ένας καλά προσδιορισμένος τύπος - κοινός σε όλους τους διανοουμένους της αυτοκρατορίας. Ως φιλόσοφος συγγενεύει με μια παράδοση όχι λιγότερο καθορισμένη από εκείνη των υπολοίπων ορθολογιστών φιλοσόφων της ελληνιστικής και ρωμαϊκής εποχής - παράδοση στην ο...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΔΡΑΣΗ ΤΗΣ Ι ΜΕΡΑΡΧΙΑΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΩΝ ΤΗΣ (4ο ΣΠ, 5ο ΣΠ, 1/38 ΣΕ) ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ (1919-1922)
Συμπληρώνονται φέτος (2022) εκατό (100) χρόνια από την άδοξη λήξη της Μικρασιατικής Εκστρατείας (1919-1922) και τον ξεριζωμό 1.500.000 περίπου Ελλήνων από τις πατρογονικές τους εστίες στη Μικρά Ασία και την Ανατολική Θράκη. Τόσο για τον εθνικό ξεσηκωμό του 1821, όσο και για τους μετέπειτα αγώνες, έχουν δημοσιευθεί αμέτρητα βιβλία και μελέτες που επιδιώκουν να τους αναστήσουν στη φαντασία μας και να φωτίσουν τα μεγάλα αυτά γεγονότα. Όλους αυτούς τους αγώνες και τις θυσίες των Θεσσαλών, και ιδιαίτερα των Τρικαλινών, τις έχω ιστορήσει κατά κα...
Διαβάστε περισσότερα...

Το θέατρο για παιδιά και ενήλικες
Με ιδιαίτερη χαρά προλογίζω την παρούσα έκδοση του εκλεκτού συναδέλφου στη θεατρολογική έρευνα, Θανάση Ν. Καραγιάννη, με τίτλο «Το θέατρο για παιδιά και ενήλικες. Ιστορικές, Θεωρητικές και Ιδεολογικές Αναζητήσεις στο Σχολικό, Ερασιτεχνικό, Επαγγελματικό Θέατρο». Πρόκειται για μια συλλογή 85 κειμένων του, τα οποία είχαν δημοσιευθεί στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο κατά το χρονικό διάστημα 1987-2021 συν 14 συνεντεύξεις, τις οποίες ο συγγραφέας πήρε από Σκηνοθέτες και Δραματουργούς του Επαγγελματικού Θεάτρου για παιδιά, που είχαν δημοσιευθεί ...
Διαβάστε περισσότερα...