ΣΤΙΓΜΗ

ΑΓΝΩΣΤΟΣ ΘΕΟΣ
Ο τίτλος του βίβλου αυτού είναι απροκάλυπτα δάνειος, και μάλιστα κατά τρόπο διττό (. . .) Το άγνωστος θεός εξετάζει τις όψεις της αρχαιοελληνικής αντίληψης για την αγνωσία του Θεού, για την αντίθεση δηλαδή ανάμεσα στο ατελές και το πεπερασμένο της ανθρώπινης γνώσης και το υπερβατικό και ανεπίγνωστο του Θεού. Στο πρώτο μέρος του βιβλίου γίνεται προσπάθεια να ανασυγκροτηθεί η εξέλιξη και σταδιακή εκλέπτυνση της ελληνικής αντίληψης για τη γνωσιολογική διαφορά μεταξύ ανθρώπου και θεού, από τον Όμηρο ως τους προσωκρατικούς. Στο δεύτερο μέρος επ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ 1952-1992
(...) Στα γράμματα ο Σ.Τσακνιάς εμφανίστηκε στα μέσα της δεκαετίας του '50, με σποραδικές δημοσιεύσεις σε εφημερίδες και περιοδικά της εποχής. Την πρώτη του ποιητική συλλογή «Εν Αυλίδι» εξέδωσε το 1976, έκτοτε η παρουσία του στα γράμματα ήταν συνεχής. (...) Πλούσιο και το μεταφραστικό του έργο που καλύπτει ποίηση, πεζογραφία και δοκίμια από τον χώρο της θεωρίας της λογοτεχνίας και της κριτικής. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΟΛΥΒΙΟΥ ΙΣΤΟΡΙΩΝ ΣΤ', Ζ', Η'
Ξέρω λοιπόν ότι μερικοί θα απορήσουν πώς, αφήνοντας τη συνοχή και συνέχεια της διήγησης, φύλαξα για τώρα τον λόγο, που είχα προϋποσχεθεί, για το Ρωμαϊκό πολίτευμα. Αλλά ότι για μένα ήταν από την αρχή και τούτο ένα από τα αναγκαία μέρη της συγγραφής μου όλης, θαρρώ πως το έχω δείξει πολλές φορές και, προπάντων, στη θεμελίωση και την εισαγωγή της ιστορίας. Τότε είπα ότι το ωραιότερο και συγχρόνως το πιο ωφέλιμο μέρος του έργου μου για τους αναγνώστες είναι να γνωρίσουν καλά και να καταλάβουν πώς και από ποιο είδος πολιτεύματος υποτάχτηκαν σχ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΦΡΗΝΤΡΙΧ ΣΙΛΛΕΡ
Ο Σίλλερ (από κοινού με τον Γκαίτε ο κορυφαίος κλασικός της γερμανικής λογοτεχνίας) είναι ο κατ' εξοχήν τύπος του ποιητή και στοχαστή. Η φιλοσοφία του συνιστά κυρίως μετεξέλιξη, συμπλήρωση αλλά και αναθεώρηση του Καντ. Οι σημαντικότερες συμβολές του έγκεινται στην ανθρωπολογία, τη φιλοσοφία της ιστορίας και του πολιτισμού, την ηθική, την αισθητική και την ποιητική. Χαρακτηριστικά γνωρίσματα της σκέψης του είναι η διαλεκτική, η δραματική δυναμική των στοχασμών και η σύνθεση. Ως έργο και αποστολή του ανθρώπου προβάλλεται η ενότητα και η ολότ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΕΣΘΗΤΑ ΤΗΣ ΘΕΑΣ
Το βιβλίο αυτό είναι συναγωγή των τεκμηρίων μιας αποτυχίας. Όπως κάθε άνθρωπος που πιστεύει πως γνωρίζει από ποίηση, προσπάθησα να περιγράψω με ακρίβεια και συνοχή τη φύση του ποιητικού φαινομένου. Όπως κάθε άνθρωπος που επιχειρεί να περιγράψει με ακρίβεια και συνοχή τη φύση του ποιητικού φαινομένου, απέτυχα στην προσπάθειά μου. Το αποτέλεσμα είναι τα κομμάτια που ακολουθούν, ορατά σημεία μιας θεωρίας για την ποίηση και την κριτική, τα αόρατα μέρη της οποίας -που είναι και τα περισσότερα- έχω πια πάψει να ελπίζω πως θα μου αποκαλυφθούν. Εί...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΚΟΛ: ΠΟΙΗΜΑΤΑ 1920-1950
"Πέρασα μπροστά από τόσες πόρτες μέσα στο διάδρομο των χαμένων φόβων και των φυλακισμένων ονείρων άκουσα πίσω απ' τις πόρτες δέντρα που τα βασάνιζαν και ποταμούς που προσπαθούσαν να τους δαμάσουν Πέρασα μπροστά απ' τη χρυσή πόρτα της γνώσης μπροστά από πόρτες που έκαιγαν και δεν ανοίγαν μπροστά από πόρτες που κουράστηκαν να μένουν πολύ καιρό κλειστές κι από άλλες σαν καθρέφτες απ' όπου περνούσαν μόνο οι άγγελοι Υπάρχει όμως μια πόρτα απλή, δίχως σύρτη ούτε μάνταλο στο βάθος του διαδρόμου, απέναντι απ' το ρολόι η πόρτα που οδηγεί πέρα από...
Διαβάστε περισσότερα...

ΛΑΜΠΡΥΓΕΡ: ΕΠΙΛΟΓΗ ΑΠΟ ΤΟΥΣ "ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ"
"Επιστρέφω στο κοινό εκείνο που μου δάνεισε: το υλικό γι' αυτό το έργο είναι λοιπόν δίκαιο, αφού το τέλειωσα προσέχοντας όσο μπορώ να αποδώσω την αλήθεια, να το δώσω πίσω. Αφού οι άνθρωποι δεν αηδιάζουν ποτέ με τα ελαττώματά τους, δεν πρέπει και να κουραζόμαστε να τους τα καταλογίζουμε". Μ' αυτά τα λόγια αρχίζει ο πρόλογος των "Χαρακτήρων", του ενός και μοναδικού έργου του La Bruyere, όπου ήδη έχει αποτυπωθεί η πρόθεση και ο χαρακτήρας του: ένας μετριόφρων συγγραφέας που θέλει να βοηθήσει τους ανθρώπους να γίνουν καλύτεροι. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΜΠΝΕΡ-ΕΣΕΝΜΠΑΧ: ΑΦΟΡΙΣΜΟΙ
Οι "Αφορισμοί", που η Μαρί φον Έμπνερ-Έσενμπαχ συνέθεσε στην ώριμη ηλικία της, έχουν μια σπάνια διεισδυτικότητα. Στην ηθική της συνδέονται άρρηκτα, σχεδόν με σωκρατικό τρόπο, η "γνώση" και η "αρετή". Απορρίπτει τις εντολές της αστικής ηθικής, που δεν πηγάζουν από λεπτομερή γνώση του κοινωνικού περίγυρου, και απαιτούν θυσίες, αγνοώντας τις πιεστικές ανάγκες επιβίωσης των αγροτών και εργατών. Η επίδρασή της σε συγγραφείς όπως, π. χ., ο Κάφκα, ο Καρλ Κράους και ο Στάνισλαβ Γέρζι Λετς είναι εντυπωσιακή και το ενδιαφέρον για το έργο της παραμέν...
Διαβάστε περισσότερα...

ΛΥΚΟΦΡΟΝΟΣ: ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ
Για το κοινό, πού λάβαινε γνώση του ποιήματος, υπήρχαν δύο δυνατότητες: ή βρισκόταν σε ένα περιβάλλον ιδιωτικής ανάγνωσης, ή σε έναν δημόσιο θεατρικό χώρο οπού δίνονταν "επιλεγμένα κομμάτια", ανθολογίες αποσπασμάτων που άρεσαν ιδιαίτερα στο κοινό, καθώς φαίνεται, ήδη από τον 4ο αιώνα (πβ. Πλάτων, Νόμοι, 7, 811a). Η Αλεξάνδρα παρουσιάζεται ευθύς εξ αρχής σαν ένα τέτοιο "επιλεγμένο κομμάτι": είναι δοσμένη σαν απόσπασμα τραγωδίας απόσπασμα πού πήρε τις διαστάσεις του έργου από το όποιο προέρχεται. Και ούτε είναι σίγουρο ότι, σε περίπτωση εκτ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΟΙΗΜΑΤΑ
Διψούσες όταν έγειρες στην όχθη του ποταμού το νερό έγινε βλέμματα που σε κοιτούσαν. Διψούσες όταν με φίλησες τα χείλη μου γίναν ναοί και σε κρύψαν. [Από την έκδοση]...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΨΑΡΙΑ
Το σημερινό -εξαιρετικά προοδευτικό- άρθρο μας, το αφιερώνουμε στις δυστυχείς παραθερίστριες, που έχουν το συνήθειο να κάθονται από τη μια άκρη του καλαμιού, ενώ από την άλλη βρίσκεται η πετονιά και το σκουλήκι... προσφέρουμε (σημειωτέον, δωρεάν!) μια πλήρη πραγματεία με συμβουλές προς τους ψαράδες. Για να προσδώσουμε στην εργασία μας μεγαλύτερη σοβαρότητα κι επιστημονικότητα, την κατανέμουμε βαθυστόχαστα σε παραγράφους και σημεία. 1. Το ψάρεμα διεξάγεται στους ωκεανούς, τις θάλασσες, τις λίμνες, τα ποτάμια, τα φράγματα, όσον αφορά δε στα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΜΥΘΗΤΑ ΧΕΡΙΑ
"ΤΡΑΓΟΥΔΙ": Η υπόκρουση του χιονιού καθώς λιώνει κοσμεί το ήρεμο αίσθημα των χεριών σου και το τραγούδι του νερού γίνεται δροσερή εαρινή γεντιανή στα χείλη. Είσαι το διαβατάρικο πουλί που οι αμαρτωσιές των φτερών -με το βελούδο και τη μεθυστική γύρη- χαϊδεύουν τη νύχτα το μέτωπό μου. (Από την έκδοση)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΠΡΟΕΟΡΤΙΟΝ
Πες γι' αστραπές και χορτάρια πες μου Ινώ για κάδμεια λιθάρια ποιο στόμα ιερό δοσμένο στον άπνοο καιρό θα μιλήσει; ποθοτράνταχτο βάκχειο "εύα" απ' τη νύχτα στο αυτί μου κατέβα μελίσσι έλα λάμψη φωνηέντων αυγής ήλιε άστρα διονύσιο "ευοί" στη σιωπή της κραυγής λίθος λίθω και άλς εξ αλός ο ή καίπερ το γαρ νοητόν και κουφός ο γεννήτωρ θνητών θεσσαλός. [Από την έκδοση]...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΠΙΚΤΗΤΟΣ: ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΝ
Στο επίκεντρο του Εγχειριδίου βρίσκεται ο άνθρωπος, και το βασικό ερώτημα είναι πώς θα μπορέσει να κατακτήσει μόνιμη ευτυχία και αδιατάρακτη εσωτερική γαλήνη. Από τα πράγματα, μας λέει ο Επίκτητος, άλλα είναι στη δύναμή μας και άλλα δεν είναι ό,τι δεν μπορούμε να το αλλάξουμε είναι προτιμότερο να το ανεχόμαστε ιδανική θα ήταν μια ζωή όσο το δυνατόν πιο ανεξάρτητη από τον εξωτερικό κόσμο: ανέχου και απέχου, αυτό είναι το μήνυμα του έργου. Αφανάτιστα και ανυπόκριτα, αποφεύγοντας επιμελώς τις θεωρητικές αφαιρέσεις και τη δυσνόητη ορολογία, ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΔΗΜΩΔΗ ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ
Με τη νέα αυτή έκδοση η "Στιγμή" παρουσιάζει συγκεντρωμένες δεκαπέντε εργασίες του Στυλιανού Αλεξίου σχετικές με τη βυζαντινή ποίηση σε δημώδη γλώσσα, οι όποιες βρίσκονταν ως τώρα σε τόμους περιοδικών, πρακτικά συνεδρίων και της Ακαδημίας Αθηνών, και σε διάφορα τιμητικά αφιερώματα. Τα σχετικά με την ακριτική ποίηση άρθρα συμπληρώνουν τις εκδόσεις του ίδιου "Βασίλειος Διγενής Ακρίτης και το άσμα του Αρμούρη", "Ερμής" 1985, και "Βασίλειος Διγενής Ακρίτης και τα Άσματα του Αρμούρη και του Υιού του Ανδρονίκου, "Ερμής" 1990 και "Εστία" 1994. Η ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΛΥΣΙΑΣ: ΥΠΕΡ ΠΟΛΥΣΤΡΑΤΟΥ
Ένας από τους λόγους του λυσιακού corpus που έχουν σχεδόν αγνοηθεί από τη νεότερη φιλολογική έρευνα είναι ο εικοστός, ο επιγραφόμενος Υπέρ Πολυστράτου, του οποίου η γνησιότητα έχει εντονότατα αμφισβητηθεί. Δεν υπάρχει γι' αυτόν σε ολόκληρο τον 20ό αι. ούτε αναλυτική ερμηνευτική έκδοση ούτε ειδική μονογραφία. Οι παλαιότεροι μελετητές συγκλίνουν στην εκτίμηση ότι πρόκειται για έναν από τους λιγότερο ελκυστικούς λόγους του corpus. Η εκτίμηση αυτή οφείλεται κυρίως στη χαλαρότητα της δομής, στην τραχύτητα του ύφους και στην ελλειπτική και ενίοτ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΛΕΓΕΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΝΤΟΥΙΝΟ
Ποιος, αν φωνάξω, θα μ' ακούσει απ' των αγγέλων το Χορό; κι αν κάποιος, λέω νοερά, με τύλιγε στη θέρμη της καρδιάς: θα μ' έσβηνε η παρουσία του μεμιάς. Γιατί, στης φρίκης το σκαλί, το ανυπόφορο σχεδόν, πατά η ομορφιά, και απορούμε εμείς πού ταπεινούς στο μεγαλείο της δεν μάς συντρίβει. Του τρόμου ο άγγελος, καθένας. Και μένω εδώ, στον σκοτεινό λυγμό να πνίγω την κραυγή. Μα τότε ποιός, στη στέρησή μας ποιός; Άγγελος μήτε, άνθρωπος κανείς, ως και τα ζώα διαισθητικά βλέπουνε κιόλας μετέωρο το σπίτι μας στον κόσμο το νοητό. Κάποιο δέντρο ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΙΣΧΥΛΟΥ ΧΟΗΦΟΡΟΙ
Η παρούσα μετάφραση των Χοηφόρων συνιστά τη δεύτερη όμοια προσπάθειά μου, μετά τον Αγαμέμνονα του Αισχύλου. Τύχη αγαθή ας μου δώσει υγεία και δύναμη και ο Απόλλων φίλτρα τόλμης, να μεταφράσω και το τρίτο έργο της τριλογίας του ποιητή, τις Ευμενίδες. Εμπειρότερος μετά τη μετάφραση του Αγαμέμνονος, όχι όμως έμπειρος, τολμώ να ομολογήσω ότι ο Αισχύλος δεν μεταφράζεται ή, να το πω αλλιώς, η γλώσσα μας σήμερα δεν επαρκεί για την ποιητική μεταφορά της τραγωδίας και ιδιαίτερα των έργων του Αισχύλου, με τις πολυάριθμες και συνήθως ανανταπόδοτες άπ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗ
Πριν ακόμη εκδοθεί η "Ποιητική Τέχνη (Art Poetique), τον Ιούλιο του 1674, μεσούσης της Διαμάχης Αρχαίων και Μοντέρνων, γίνεται γνωστή με αναγνώσεις-απαγγελίες αποσπασμάτων στα φιλολογικά σαλόνια. Χαρακτηρίζεται αριστούργημα από τους μεν, παράφραση της "Ποιητικής" του Ορατίου από τους δε. Ο δημιουργός της χρίεται από τους θαυμαστές του "Νομοθέτης του Παρνασού" (Legislateur du Parnasse). Συν το χρόνω επικρατεί η εντύπωση ότι πρόκειται για τον κώδικα του κλασσικισμού. Ωστόσο, τα περισσότερα από τα κλασσικά αριστουργήματα είχαν ήδη γραφτεί, η ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΗΜΕΙΑ ΣΤΙΞΕΩΣ
"ΚΥΡΙΩΣ": γλυκαμένη από τον θυσανωτό μπλε της ψίθυρο η ποίηση κυρίως δυναμώνει τον ήχο της σιωπής (Από την έκδοση)...
Διαβάστε περισσότερα...