ΣΤΙΓΜΗ

ΝΑ ΤΗΝ ΣΕΒΕΣΑΙ ΤΗ ΝΥΧΤΑ
"Η συμπεριφορά είναι ένας καθρέφτης στον οποίο ο καθένας προβάλλει την εικόνα του." (Γκαίτε) "Γιατί καθώς πέφτεις στην άβυσσο, σταματάς μια στιγμή;" (Πόρτσια) "Ένας έξυπνος Δον Κιχώτης περιμένει ούριους άνεμους". (Λέτς) Η τρέλα δεν μπορεί να βρεθεί σε "φυσική κατάσταση". Η τρέλα δεν έχει υπόσταση παρά μόνο εντός της κοινωνίας, δεν υπάρχει εκτός των μορφών αντίληψης που την απομονώνουν και των μορφών απώθησης που την αποκλείουν ή τη συλλαμβάνουν. Φουκώ [...] (Από την έκδοση)...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΞΑΚΟΥΣΤΟΣ ΓΚΩΝΤΙΣΑΡ
Τον Νοέμβριο του 1833, ο Μπαλζάκ (Honore de Balzac, 1799-1850) ετοιμάζει την έκδοση του δεύτερου τόμου των Σκηνών της επαρχιακής ζωής. Διαπιστώνοντας ότι η έκταση του βιβλίου ήταν μικρότερη από εκείνη που είχε αρχικά προβλεφθεί, καταπιάνεται με τη συγγραφή του Ξακουστού Γκωντισάρ, που θα ολοκληρώσει σε ελάχιστες μέρες. Την 1η Δεκεμβρίου 1833 γράφει στην Εβελίνα Χάνσκα (γνωστή ως Madame Hanska, μεγάλο ερωτά της ζωής του): "Καταραμένε Γκωντισάρ! Ο τυπογράφος χρησιμοποιεί στοιχεία που συρρικνώνουν το κείμενο και χρειάστηκε, καλή μου, για να σ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΠΕΝΓΙΑΜΙΝ: ΕΚΛΟΓΗ
«Τα αποσπάσματα στην εργασία μου είναι όπως οι ληστές, που ξεπετάγονται οπλισμένοι στη μέση του δρόμου κι απαλλάσσουν τους αμέριμνους περιπατητές απ' τις πεποιθήσεις τους». WALTER BENJAMIN Το έργο του Βάλτερ Μπένγιαμιν είναι πολύμορφο. Δοκίμια λογοτεχνικής κριτικής, μελέτες για πρόσωπα, κτήρια, εποχές και τεχνικές, εικόνες της σκέψης και εικόνες του παρελθόντος, παράγραφοι που δεν επιθυμούν να γίνουν πραγματείες. Ορίζοντάς του η γλώσσα και η ουτοπία, άξονές του ο μεσσιανισμός και ο μαρξισμός. Ο λόγος του στροβιλίζεται διαρκώς και καλύπτει...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΗΔΟΝΗ, Η ΙΣΧΥΣ, Η ΟΥΤΟΠΙΑ
"Η απαίτηση ή η ορμή για ικανοποίηση πέρα από τα όρια που χαράσσουν οι κοινωνικοί κανόνες, και κάποτε μάλιστα πέρα κι από τα όρια που τίθενται στον άνθρωπο ως πεπερασμένο ον, ελλοχεύει συνεχώς πίσω από την εξωτερικά λίγο - πολύ εύτακτη συμπεριφορά, απ' αυτήν την ορμή ζουν κρυφά όνειρα, απ' αυτήν εκτρέφονται απωθήσεις και νευρώσεις μερικές φορές μεταρσιώνεται και μεταφράζεται σε έργα του πνεύματος, άλλοτε προσδοκά ανυπόμονα τη στιγμή όπου με στοιχειακό μένος θα αποτινάξει τα δεσμά της και θα παραμερίσει απροσχημάτιστα τους θεσμούς και τις ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΙΣΧΥΣ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΗ
Ήδη από την πρώτη ώρα της κοσμοθεωρητικά θεμελιωμένης και συστηματικής της εμφάνισης, η φυσική επιστήμη των Νέων Χρόνων συνέδεσε την αυτοκατανόησή της μ' ένα αίσθημα υπεροχής έναντι των ιστορικών επιστημών εν γένει: στον αστάθμητο κι ευμετάβλητο χαρακτήρα, άρα και στην αδυναμία επακριβούς νοητικής σύλληψης των ανθρωπίνων πραγμάτων πίστευε ότι μπορούσε να αντιπαραθέσει μιαν εδραία γνώση για ένα εδραίο αντικείμενο, ήτοι τη νομοτελή Φύση. Στην πίστη αυτή αντιστοιχούσε, πάλι, μια αντίληψη ανθρωπολογικά πλαισιωμένη, ότι δηλαδή στον φυσικοεπιστη...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΙΣΧΥΛΟΥ ΠΕΡΣΕΣ
Η περιπέτεια του κειμένου αυτού αρχίζει το 1964, όταν ο Κάρολος Κούν, σχεδιάζοντας ν' ανεβάσει τους «Πέρσες», μου ζήτησε να του παραδώσω μια νέα μετάφραση. Στρώθηκα με όρεξη στη δουλειά. Ο Βασίλης Βασιλικός με βοηθούσε δακτυλογραφώντας όσες σελίδες ετοίμαζα: τις περίμενε ο Κούν για τις πρόβες του (που κράτησαν τελικά οκτώ μήνες) και ο Γιάννης Χρήστου για τη μουσική του. Όταν, το καλοκαίρι του 1965, ύστερα από μια επιτυχημένη σταδιοδρομία στο Λονδίνο και το Παρίσι, οι «Πέρσες» παρουσιάστηκαν και στο Ηρώδειο, είχαμε κιόλας μπει στην κρίση τω...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΗ ΕΡΩΜΕΝΗ
Τον Νοέμβριο του 1841, ο διευθυντής της παρισινής εφημερίδας Ο Αιών (La Siecle) ζήτησε από τον Μπαλζάκ (Onore de Balzac, 1799-1850) να του δώσει προς δημοσίευση μία νουβέλα, προτείνοντας -στον μονίμως χρεωμένο συγγραφέα- το εφάπαξ ποσό των χιλίων φράγκων. Ο Μπαλζάκ δέχτηκε αμέσως και ξεκίνησε με φρενήρη ρυθμό τη συγγραφή της Φανταστικής Ερωμένης (La Fausse Maitresse), που άρχισε να δημοσιεύεται στις 24 Δεκεμβρίου 1841. Για να προλάβει, τα έξι κεφάλαια του αρχικού σχεδιασμού κατέληξαν πέντε. Οι τίτλοι των κεφαλαίων (μέσα σε αγκύλες στην παρ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΤΙΧΑΚΙΑ ΤΟΥ ΦΛΑΜΕΝΚΟ
Η μέλισσα ψάχνει λουλούδι, μέλι για να του κλέψει. Το στόμα σου είναι κόκκινο γαρύφαλλο, μέλισσα είν' η δική μου σκέψη. [Από την έκδοση]...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΡΟΣΩΚΡΑΤΙΚΟΙ (ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΤΟΜΟΣ)
(...) Για την παρούσα έκδοση μεγαλύτερη σπουδαιότητα έχουν οι Ερμηνευτικές σημειώσεις, με τις οποίες επιδιώκεται να εξυπηρετηθεί ο αναγνώστης, τόσο ο σπουδαστής όσο και ο ειδικός, στην προσπάθειά να κατανοήσει τα ιστορικά δεδομένα που προσδιόρισαν τη σκέψη του Ηράκλειτου, την αντιπαράθεση αυτής της σκέψης με άλλες κρατούσες αντιλήψεις, τις πηγές της και την επίδρασή της στην εποχή της και μετέπειτα. Γι' αυτό τον σκοπό προσκομίζονται ερμηνευτικά προβλήματα των σωζόμενων αποσπασμάτων του ηρακλείτειου έργου. Η παρουσία και η επίδραση του Ηρά...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΟΜΟΙΟΚΑΤΑΛΗΞΙΑ
(. . .) Ένα βιβλίο που μελετάει την ομοιοκαταληξία, δε σημαίνει ότι την επαναπροτείνει ή ότι τη νομιμοποιεί ως τεχνικό χαρακτηριστικό της τρέχουσας ποιητικής πρακτικής. Μπορεί, αντίθετα, να επιχειρεί να δείξει πόσο σοβαρά και με πόσο σεβασμό στη "γνησιότητα του ποιητικού αισθήματος" χρησιμοποίησε η παραδοσιακή αισθητική το τεχνικό αυτό χαρακτηριστικό. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΑ ΙΑΤΡΙΚΑ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗ
Όταν ξεκίνησα την παρούσα μελέτη, εγνώριζα ότι με την ιατρική των κωμωδιών του Αριστοφάνη είχαν ασχοληθεί παλιότερα δύο άλλοι ομότεχνοί μου. Πρώτος, με αρκετή έπαρση και προχειρότητα ο Α. Αναγνωστάκης, και αργότερα με ερασιτεχνική σεμνότητα, αλλά και ακρίβεια ο Α. Π. Αραβαντινός. Η απουσία συστηματικής μελέτης στην ελληνική και ξένη βιβλιογραφία για την ιατρογνωσία του Αριστοφάνη ήταν από μια άποψη ελκυστική για την πρωτοτυπία του πονήματος, από την άλλη όμως παρουσίαζε την τεράστια δυσκολία της έλλειψης της πεπατημένης. Μετά πολλήν βάσαν...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΕΡΕΝΤΙΟΥ: Ο ΕΥΝΟΥΧΟΣ
(...) Ο τίτλος της κωμωδίας του Τερεντίου κάνει λόγο μόνο για έναν ευνούχο, ενώ όπως αποδεικνύεται κατά τη διάρκεια του έργου, οι ευνούχοι είναι δύο: ο αληθινός ευνούχος Δώρος και ο ψεύτικος ευνούχος Χαιρέας, σε ποιόν από τους δύο αναφέρεται ο τίτλος; Αν και το κόλπο της μεταμφίεσης του Χαιρέα σε ευνούχο, δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί χωρίς την ύπαρξη του Δώρου, ο αληθινός ευνούχος δεν αποτελεί παρά την αφετηρία, από την οποία ξεκινούν τα κωμικά επεισόδια του έργου, που κορυφώνονται στο περιπετειώδες δείπνο του στρατιώτη Θράσωνα. Καλ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΑΛΛΟΙ ΔΡΟΜΟΙ
Αστέρες έκπτωτοι καραδοκούν το ιερό μειδίαμα το ρίγος των υδάτων να αναστείλουν να αναπτερώσουνε τη συντριβή το νέο μας ήθος να χλευάσουν αγωνιώντας μήπως και απολέσουμε τη θεία φύση την ανθρώπινη και βρούμε τρόπο να αποφύγουμε τα τρισχειρότερα τα μέλλοντά μας κι εμείς αγανακτούμε αντί για ευχαριστώ αγανακτούμε οι αδαείς [Από την έκδοση]...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΒΑΡΑΘΡΟ
"Η ΑΡΚΤΟΣ": Εις εκ Μαλάτιας χωρικός, ονόματι Μαχμούτ Τζεϊλάν, μεταβάς εις πυκνόν δάσος έκοψε ξύλα, τα οποία και εφόρτωσεν επί του υποζυγίου του. Εις ένα όμως σημείον του δάσους ανετράπη το φορτίον και ο χωρικός ήρχισε να τα φορτώνη δια δευτέραν φοράν. Αίφνης παρουσιάσθη τεραστίων διαστάσεων άρκτος, η οποία, αφού τον περιειργάσθη επ' ολίγον, τον επλησίασε και ήρχισε να τον βοηθή εις την φόρτωσιν. Περισυνέλεγε τα διεσκορπισμένα ξύλα και τα παρέδιδεν εις τον ξυλοκόπον, ο οποίος τα παρελάμβανε με δικαιολογημένην ψυχικήν οδύνην και τα ετακτοπο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΛΗΞΙΑΡΧΕΙΟΝ

ΤΡΕΙΣ ΔΕΚΑΡΕΣ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΑΦΗΓΗΜΑΤΑ
Τα κεριά μισολιωμένα κάπνιζαν στα γυάλινα καντηλέρια. Τα τασάκια είχαν ξεχειλίσει από τ' αποτσίγαρα. Εδώ και πολλή ώρα είχαν σημάνει μεσάνυχτα. Η συζήτηση γύρω από το ποιό επάγγελμα, από εκείνα που όλοι μας είμαστε καταδικασμένοι να ασκούμε σ' αυτή την πρόσκαιρη και μάταιη ζωή, ήταν το ευγενέστερο, είχε διαγράψει τη θριαμβευτική καμπύλη της και άρχισε να εκφυλίζεται. (. . .) (ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΑ ΠΛΟΙΑ ΒΓΗΚΑΝ ΣΕΡΓΙΑΝΙ
Ο Pierre Bettencourt -ποιητής, πεζογράφος, ζωγράφος και εκδότης-τυπογράφος- γεννήθηκε το 1917 στο Saint-Maurice d' Etelan, ένα μικρό χωριό της Νορμανδίας, όπου έζησε ως το 1963. Δημοσίευσε στους εκδοτικούς οίκους Gallimard, Belfond, Lettres Vives, Le Passeur και σε άλλους πολλά βιβλία του με πεζά ποιήματα, μικρές ιστορίες, διηγήματα, μύθους και αφηγήσεις φανταστικών ταξιδιών, μολονότι έχει κάνει και στην πραγματικότητα ταξίδια σε πολλές χώρες, όπου του δόθηκε η ευκαιρία να μελετήσει την τέχνη και τον πολιτισμό αυτών των χωρών. Ως ζωγράφος ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΛΙΧΤΕΝΜΠΕΡΓΚ: ΕΠΙΛΟΓΗ ΑΠΟ ΤΑ SUDELBUCHER
Στους αφορισμούς του Λίχτενμπεργκ γοητεύει όχι μόνον η σπαρταριστή ευφυολογία ή η αιφνίδια και ανελέητη αντιστροφή των κοντόθωρων αληθειών του κοινού νου. Επίσης συναρπάζει το βάθος και η σιγουριά της ψυχολογικής παρατήρησης, η αυτογνωσία που γίνεται ανθρωπογνωσία και τελικά γνώση των μηχανισμών με τους οποίους οι άνθρωποι συγκροτούν τον κόσμο τους. Ακριβώς διακόσια πενήντα χρόνια μετά τη γέννηση ενός μεγάλου συγγραφέα δίνεται στο ελληνικό κοινό, για πρώτη φορά, η ευκαιρία να τον γνωρίσει. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΠΩΝΤΛΑΙΡ: ΕΠΙΛΟΓΗ ΑΠΟ ΤΑ JOURNAUX INTIMES
Όσο κι αν είναι αποσπασματικά ή και προχειρογραμμένα, τα κείμενα που περιλαμβάνονται σ’ αυτόν τον τόμο συνοψίζουν τις κοσμοθεωρητικές και πολιτικές αντιλήψεις του Μπωντλαίρ, καθώς επίσης και τις αντιλήψεις του για την τέχνη και τον ρόλο της. Αν και εκ πρώτης όψεως ίσως να φαίνονται σήμερα σε πολλούς παραδοξολογικές και «αντιδραστικές», αποκτούν άλλες διαστάσεις αν τις δούμε ως έκφραση της υπαρξιακής αντίθεσης του Μπωντλαίρ προς την αστική μυθολογία της προόδου, της επιστήμης, του διαφωτισμού και της ισότητας. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΥΡΙΠΙΔΟΥ ΕΚΑΒΗ
[...] Από άποψη δραματουργική, η Εκάβη διαιρείται σε δύο, περίπου ισόστιχα και αντιθετικά αντίστοιχα, μέρη, το κάθε ένα με ιδιαίτερο τραγικό πυρήνα, που συγκροτείται από τον θάνατο ενός παιδιού της ηρωίδας: το πρώτο καλύπτει την πορεία της Πολυξένης προς την εθελούσια θυσία επάνω στον τάφο του Αχιλλέα, ενώ το δεύτερο εκκινά με τη διαπίστωση ενός θανάτου, του Πολυδώρου, για να καταλήξει στην εκδίκηση της Εκάβης εναντίον του Πολυμήστορα, του εγκληματία, με θύματα επίσης δύο παιδιά. Από το στρατόπεδο των Αχαιών, στο πρώτο, εκτός από τον Ταλθύ...
Διαβάστε περισσότερα...