ΥΨΙΛΟΝ / ΒΙΒΛΙΑ

Χορείες χώρων
Ο χώρος μέσα στον οποίο ζούμε δεν είναι ούτε συνεχής ούτε άπειρος ούτε ομογενής ούτε ισότροπος. Ξέρουμε, όμως, πού ακριβώς σπάει, πού κάμπτεται, πού διαλύεται και πού ανασυντίθεται; Έχεις μια συγκεχυμένη αίσθηση ότι κάπου υπάρχουν ρωγμές, χάσματα, σημεία τριβής, ή, πάλι, μια αμυδρή εντύπωση ότι το πράγμα κάπου μαγκώνει... κάπου εκρήγνυται... κάπου προσκρούει. Σπανίως ερμηνεύουμε προς αυτή την κατεύθυνση. Πολύ πιο συχνά περνάμε απ' το ένα μέρος στο άλλο, απ' τον ένα χώρο στον άλλον, χωρίς να σκεφτούμε να μετρήσουμε, να υπολογίσουμε όλα τα κ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΡΙΤΙΚΗ
Η παράδοση και η πίστη ήταν δύο από τα ισχυρότερα προπύργια του παλιού καθεστώτος, και οι φιλοσοφικές επιθέσεις σ' αυτά αποτελούσαν μια άμεση ιστορική πράξη. Σήμερα, όμως, δεν έχουμε να κάνουμε με την κατάργηση μιας θρησκείας, γιατί αυτό που χαρακτηρίζει τα ολοκληρωτικά κράτη δεν είναι η πίστη ή μια κοσμοθεώρηση αλλά μόνο η βλακώδης αδιαφορία και η απάθεια του ατόμου απέναντι στο πεπρωμένο και σ' αυτό που έρχεται από πάνω. Σήμερα, καθήκον μας είναι να βεβαιώσουμε ότι στο μέλλον δεν θα αφήσουμε την ικανότητα για θεωρία και πράξη που απορρέε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΩΡΑΙΟΣ ΣΑΝ ΕΛΛΗΝΑΣ
Ο Νίκος Εγγονόπουλος, όπως και οι περισσότεροι Έλληνες υπερρεαλιστές ποιητές, μόνο επιλεκτικά και κατά κάποιο τρόπο περιστασιακά έχει μεταφραστεί στα αγγλικά (βλ. Παράρτημα, σελ. 233). Οι λόγοι, πιστεύω, βασίζονται λιγότερο σε αξιολογικά κριτήρια και περισσότερο στις δυσκολίες που ενέχει η μετάφραση υπερρεαλιστικής ποίησης. Στην ποίηση του Εγγονόπουλου βρίσκουμε κοινά και εμφανή στοιχεία καθώς και χαρακτηριστικά του υπερρεαλισμού -εικόνες αιφνιδιαστικές, αντιφατικές και λογικά ασύνδετες φράσεις, απροσδόκητες μεταφορές, την απουσία παρομοιώ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΜΑΝΑ ΚΟΥΡΑΓΙΟ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ
Η Άννα Φίρλινγκ, η κατεξοχήν αρνητική ηρωίδα του Μπρεχτ με το παραπλανητικό συναισθηματικό όνομα Κουράγιο, μάνα τριών παιδιών από... τέσσερις πατεράδες, εμπόρισσα προσαρτημένη με τον αραμπά της στο στρατό, ζει από τον πόλεμο, παθαίνει από αυτόν όσα αντέχει και δεν αντέχει άνθρωπος, αλλά δεν μαθαίνει. Σύμφωνα με τον συγγραφέα, το έργο οφείλει να δείχνει "πως τα μεγάλα εμπορικά αλισβερίσια στους πολέμους δεν γίνονται από τους μικρούς, πως ο πόλεμος μετατρέπει τις ανθρώπινες αρετές σε θανατηφόρες -ακόμη και για τους κατόχους τους- και πως για...
Διαβάστε περισσότερα...

Κάτοικοι της σκηνής
Ο Πήτερ Μπρουκ μας έχει προειδοποιήσει εγκαίρως: «Όποτε χρησιμοποιούμε λόγια, κάνουμε ζημιά στον εαυτό μας». Είναι αλήθεια. Γι' αυτό η εν σιωπή επικοινωνία είναι συνήθως αποτελεσματική, γοητευτική και ενίοτε εξόχως ερωτική. Μια εκπνοή εδώ, ένα τραύλισμα εκεί, μια λέξη που εκφέρεται μισή, ένα αγκομαχητό, μια τεράστια σιωπή, μια μετέωρη χειρονομία είναι σημάδια της λεκτικής δράσης του ηθοποιού που μαρτυρούν τη σχέση του με το ανείπωτο. Ας ορίσουμε λοιπόν τη λεκτική δράση ως τη σκηνική συνθήκη μέσω της οποίας ο ηθοποιός διαχειρίζεται την ομιλ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΕΣΣΕΡΑ ΔΟΚΙΜΙΑ
Από τα κείμενα που παρουσιάζουμε εδώ τα τρία πρώτα αναφέρονται, με διαφορετικές αφορμές το καθένα, σε μορφές και πράγματα του ευρωπαϊκού Μεσοπολέμου, ενώ το τέταρτο («Η παρακώλυση της λογοτεχνίας») ασχολείται με το ζήτημα της ελευθερίας του λόγου και τα όριά της μέσα στις διαδικασίες της σύγχρονης κοινωνίας, καθώς και με την ενδεχόμενη μοίρα των λογοτεχνικών ειδών μέσα σ' αυτά τα όρια και αυτούς τους εμποδισμούς. Τα δοκίμια του Όργουελ έχουν το χαρακτηριστικό ότι διέπονται από μιαν έντονη κριτική διάθεση η οποία όμως διόλου δεν παραμορφώνε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΕΡΓΑΛΕΙΑΚΟΥ ΛΟΓΟΥ
Τα τέσσερα δοκίμια του Χορκχάιμερ που παρουσιάζουμε προέρχονται από μια επιλογή κειμένων του που έκανε το 1974 ο Άλφρεντ Σμιτ για την αμερικανική έκδοση Κριτική του Εργαλειακού Λόγου και ανήκουν στην όψιμη, "θεολογίζουσα" ας πούμε, παραγωγή του. Ωστόσο, πέραν του ότι το ενδιαφέρον για ένα στοχαστή όπως ο Χορκχάιμερ δεν μειώνεται από όποιους -δίκαιους ή άδικους- χαρακτηρισμούς, το γεγονός είναι ότι μέσα στο σημερινό καθεστώς θεοποίησης του ψυχρού δολοφονικού ορθολογισμού, του οποίου αντεστραμμένο είδωλο είναι ο εξ' Ανατολών θερμός δολοφονικ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η πτήση του Ίκαρου (χαρτόδετη έκδοση)
Παρίσι, 1896. Ένας συγγραφέας σε απόγνωση ονόματι Υμπέρ Λυμπέρ επισκέπτεται έναν ιδιωτικό ντετέκτιβ ονόματι Μορκόλ: ΥΜΠΕΡ Είναι πολύ ιδιαίτερη υπόθεση αυτή που με φέρνει εδώ. ΜΟΡΚΟΛ Μόνο ιδιαίτερες υποθέσεις χειρίζομαι, κύριε. ΥΜΠΕΡ Η δική μου είναι όλως ιδιαιτέρως ιδιαίτερη. ΜΟΡΚΟΛ Αυτό, αφήστε να το κρίνω εγώ. ΥΜΠΕΡ Διστάζω... προ της παραδοξότητος του πράγματος... ΜΟΡΚΟΛ Δεν ξέρετε τι έχουν ακούσει τ' αυτιά μου. ΥΜΠΕΡ Εντάξει, λοιπόν. Κατ' αρχάς, να σας συστηθώ: Υμπέρ Λυμπέρ, μυθιστοριογράφος κατ' επάγγελμα, για να μην πω και εκ φύσεως,...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΓΟΗΤΕΙΑ ΤΟΥ ΦΑΣΙΣΜΟΥ - Ο ΧΙΤΛΕΡ ΤΟΥ ΖΥΜΠΕΡΜΠΕΡΓΚ (ΔΥΟ ΔΟΚΙΜΙΑ)
Τα δύο δοκίμια της Σούζαν Σόντακ που παρουσιάζουμε, ανήκουν στην ίδια θεματική περιοχή "τέχνη και φασισμός", το καθένα τους όμως με διαφορετικό τρόπο και από διαφορετική γωνία σκόπευσης. Έτσι, ενώ το δοκίμιο για το σπουδαίο και περιθωριοποιημένο κινηματογραφικό έργο του Γιούργκεν Ζύμπερμπεργκ υποβάλλει κάποιες πτυχές του προβλήματος της γερμανικής ενοχής όπως αυτό αντανακλάται στη συνείδηση ενός Γερμανού δημιουργού θρεμμένου με την ειρωνεία του Τόμας Μαν και του μπρεχτικά ανεστραμμένου Ριχάρδου Βάγκνερ, στο δοκίμιό της για τη Λένι Ρίφενστα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΑΓΓΕΛΟΙ ΣΤΟΝ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟ ΜΙΛΟΥΝ ΕΛΛΗΝΙΚΑ...
[...] Οι 41 συνεντεύξεις εκδίδονται σήμερα, διότι αποτελούν κείμενα του συγγραφέα και δη κείμενα - θα έλεγε κανείς - δευτερογενή, που έρχονται να φωτίσουν τις πρωτοτραγείς δημιουργίες του: τα ποιήματά του πρωτίστως, αλλά και τα πεζά του. Αποτελούν, τρόπον τινά, κλείδα κατανοήσεως των ποιητικών, αλλά (σε κάποιο βαθμό) και των ζωγραφικών του έργων έρχονται δε να συμπληρώσουν τις πολύτιμες σημειώσεις που συνήθιζε να παραθέτει ο ίδιος στο τέλος των βιβλίων του. Η προσεκτική ανάγνωσή τους μας επιτρέπει όχι μόνο να καταλάβουμε πόσο υπεύθυνος ά...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΑΒΑΦΗΣ: ΑΠΑΝΤΑ ΠΟΙΗΤΙΚΑ (ΣΚΛΗΡΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ)
Η παρούσα έκδοση συγκεντρώνει σε έναν τόμο το σύνολο της μέχρι σήμερα ποιητικής παραγωγής του Κ. Π. Καβάφη. Τηρήθηκε η καθιερωμένη κατάταξη σε τρεις ενότητες που περιλαμβάνουν: α) Τα 154 "Ποιήματα" που δημοσίευσε και αναγνώρισε ο Καβάφης. β) Τα 75 "Ανέκδοτα" ως το 1968 ποιήματα που βρέθηκαν στο Αρχείο του ή σε χέρια φίλων του, και γ) Τα 27 ποιήματα που δημοσίευσε μεν ο ίδιος από το 1886 ώς το 1898 αλλά που αργότερα τα αποκήρυξε. Όλα τα ποιήματα παρουσιάζονται με τη χρονολογική σειρά της πρώτης τους δημοσίευσης, ενώ τα "Ανέκδοτα" σύμφωνα με...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΑ ΡΩ ΤΟΥ ΕΡΩΤΑ
Οι άγγελοι τραγουδάνε. Και οι ερωτευμένοι επίσης. Πίσω από κάθε ανάταση, από κάθε μεράκι, μια κιθάρα περιμένει έτοιμη να πάρει τα λόγια και να τα ταξιδέψει από χείλη σε χείλη. Δεν είναι λίγο αυτό. Είναι η χαρά να δίνεις χαρά στους άλλους, είναι αυτό που μας βαστάει στη ζωή. Γι' αυτό, κοντά στα ποιήματά μου, δοκίμασα να γράψω και μερικά τραγούδια, χωρίς να τα υποτιμώ καθόλου. Έτσι ή αλλιώς, μιλά κανείς για τα ίδια πράγματα που αγαπά, και από κει και πέρα το λόγο έχουν αυτοί που θα τ' ακούσουν. Λένε πως το είδος έχει ορισμένους κανόνες. Δεν ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΜΑΗΣ ΜΑΖΙ!
Η Ελλάδα είναι χωρίς αμφιβολία η πιο όμορφη χώρα που έχει απομείνει. Οι άνθρωποι είναι οι πιο συμπαθητικοί που γνώρισα ποτέ. Όλοι χαμογελάνε. Γιατί δεν μου είπες ότι η Ελλάδα είναι τόσο όμορφη; Αυτή η θάλασσα ήταν παρθένα. Κι έκοψα άγρια κρίνα και κίτρινα αστεράκια που δεν τα ‘χα ξαναδεί, και μικρά βυσσινιά, μωβ, μπλε, άσπρα λουλουδάκια, σαν μαργαρίτες. Ολόκληρο το βουνό ήταν κόκκινο από τα ηλιάνθεμα και τις παπαρούνες. Τα ξενοδοχεία λάμπουν από καθαριότητα. Κρυστάλλινη θάλασσα και πεντακάθαρη άμμος. Είναι τρέλα να χάνει κανείς τα καλύτερά...
Διαβάστε περισσότερα...

JOURNAL OF AN UNSEEN APRIL
"Come now my right hand, depict what demoniacally torments you, but over it place The Virgin's silver sheen that at night masks the waters of the marshy waste". [...] The Journal of an Unseen April contains 49 poems in the form of journal entries, beginning on 1 April and ending on 7 May, and covers the whole period'of an unspecified Greek Easter (though some critics specify the year as being 1981 when Easter fell, as in the Journal, on 26 April). The prevailing atmosphere throughout the work is that of death, but death expressed as ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΟΙΗΤΙΚΕΣ ΣΥΛΛΟΓΕΣ 1954-2000
...Ήμουν εκεί με τον αδερφό μου. Στα ρηχά, και χάρισμα περίσσιο Μ' άγγιζε βαθιά για κείνον τότε. Όταν καθαρός ήλιος στα ουράνια Κάτω, με τα νερά ήτανε ακόμη. Μα μόλις φανήκαμε σε λίγο Μέσα στο νερό θα 'βρισκε σ' άλλο Και σ' άλλο, κάθε πλεξιά, κανένα Σώμα στην αρχή να περισσεύει... [...] [Από την έκδοση]...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΝΑΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΠΟΥ ΚΟΙΜΑΤΑΙ
Ο τίτλος του βιβλίου κλείνει με νόημα το μάτι στον Προυστ: «Ένας άνθρωπος που κοιμάται κρατά σε κύκλο ολόγυρά του το νήμα που δένει τις ώρες, την τάξη που ακολουθούν τα χρόνια και οι κόσμοι». Και λειτουργεί παραπλανητικά, διαβρωτικά, όπως διαπιστώνει στη συνέχεια ο αναγνώστης: ενώ στον Προυστ ο ύπνος αναδιπλώνει αλλεπάλληλες αναμνήσεις κι εκτείνεται στη διάρκεια του παρελθόντος, στον Περέκ κυριαρχεί η λευκότητα της ακυρωμένης σελίδας, όπου δεν εγγράφεται καμία ανάμνηση, κανένα ίχνος του παρελθόντος, καμία επιθυμία· ο άνθρωπος που κοιμάται ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΚΑΛΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΤΟΥ ΣΕ ΤΣΟΥΑΝ
Η αγαθή πόρνη Σεν Τε υποχρεώνεται, σ' έναν κόσμο αχρείο, να μεταμορφωθεί σε αυστηρό και στη συνέχεια αδίστακτο "ξάδελφο", προκειμένου να επιβιώσει. Ο φύσει καλός υποτάσσεται στον θέσει μη καλό και παράγουν το κοινωνικό ερμαφρόδιτο: Σεν Τε / Σουί Τα. Το κορμί που σώζεται από την εκπόρνευση γίνεται χαμένο κορμί. Ο Μπρεχτ δεν απαντά κατά πόσον η Σεν Τε μπορούσε να πράξει διαφορετικά. Της βάζει και δύσκολα: τον έρωτα, τη μητρότητα, την αρπακτικότητα των εξαθλιωμένων, το κοινωνικό σύστημα. Ποίηση, βίαιη δύναμη, σασπένς, ακόμα και στοιχεία αστυν...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΦΩΤΑΨΙΕΣ ΤΟΥ ΕΡΩΤΑ
ΟΣΙΡΙΣ Αργά χτες την νύκτα, στους απάνω μαχαλάδες, άγριοι κι' αιμοβόροι αλβανοί, επτά τον αριθμόν, έσφαξαν αλύπητα, μέσα στο ίδιο του το κρεβάτι, τον κυνοκέφαλο εραστή της λησμονημένης Ιππολύτης. Οι απαίσιοι κακούργοι μπήκαν, χωρίς ναν τους καταλάβη κανείς, μέσα στο δωμάτιο του στυγερού εγκλήματος. Αφού έψαλαν, τη συνοδεία πλαγιαύλου, δύο αγνώστους -τουλάχιστον εις εμέ- ύμνους προς τους τσαλαπετεινούς, ετοποθέτησαν προσεκτικώτατα κάτω από ένα ποτήρι, περιέχον ελαφράν διάλυσιν ψαρόκολλας εντός ελάχιστης ποσότητος νιτρογλυκερίνης, ένα χαρτί....
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΛΙΣ ΑΙΛΑΝΤ
Το 1978, ένα χρόνο δηλαδή μετά την έκδοση και τη βράβευση του "Ζωή οδηγίες χρήσεως", ο Ζορζ Περέκ θα ταξιδέψει δύο φορές στη Νέα Υόρκη για τις ανάγκες της τεκμηρίωσης και των γυρισμάτων ενός ντοκιμαντέρ για τη μετανάστευση στην Αμερική. Τι τον φέρνει στην Αμερική; Πώς εντάσσεται αυτό το πολύτροπο κείμενο, που διασχίζει τα είδη, στην ουλιπιανή δημιουργία του; Πώς, τελικά, ο γάλλος συγγραφέας, ενώ ξεκινά να μιλήσει για τη μετανάστευση στην Αμερική, μιλάει για πρώτη φορά ανοικτά για τη δική του εβραϊκότητα, μόνο και μόνο για να την υπερβεί; Ε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΕΖΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
Τα κείμενα που δημοσιεύονται στον τόμο αυτό είναι εκείνα που βρέθηκαν στο αρχείο του Ν. Εγγονόπουλου συγκεντρωμένα κάτω απ' τον τίτλο "Πεζά Κείμενα", καθώς και μερικά που απέδωσε η σχετική έρευνα σε εφημερίδες και περιοδικά, τα περισσότερα από τα οποία δημοσιεύονται σε "Επίμετρο". Στην έκδοση δεν περιλαμβάνονται συνεντεύξεις και κάποια σύντομα περιστασιακά σημειώματα. [...] (Από την παρουσίαση της έκδοσης)...
Διαβάστε περισσότερα...