ΥΨΙΛΟΝ / ΒΙΒΛΙΑ

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΡΙΤΙΚΗ
Η παράδοση και η πίστη ήταν δύο από τα ισχυρότερα προπύργια του παλιού καθεστώτος, και οι φιλοσοφικές επιθέσεις σ' αυτά αποτελούσαν μια άμεση ιστορική πράξη. Σήμερα, όμως, δεν έχουμε να κάνουμε με την κατάργηση μιας θρησκείας, γιατί αυτό που χαρακτηρίζει τα ολοκληρωτικά κράτη δεν είναι η πίστη ή μια κοσμοθεώρηση αλλά μόνο η βλακώδης αδιαφορία και η απάθεια του ατόμου απέναντι στο πεπρωμένο και σ' αυτό που έρχεται από πάνω. Σήμερα, καθήκον μας είναι να βεβαιώσουμε ότι στο μέλλον δεν θα αφήσουμε την ικανότητα για θεωρία και πράξη που απορρέε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΑΙΡΟΣ
Τα κείμενα που απαρτίζουν το βιβλίο -κείμενα σύντομα και συχνά συνδεδεμένα με την άμεση πραγματικότητα -, έχουν έναν εισαγωγικό χαρακτήρα που μπορεί να ευκολύνει την πρόσβαση στα εκτενέστερα και ίσως δυσκολότερα γραπτά του έργου του Κ. Καστοριάδη. Οι αναγνώστες θα μπορέσουν έτσι να εξοικειωθού με έναν τρόπο σκέψης που είναι στην ουσία του ο ίδιος, είτε για ψυχανάλυση πρόκειται, είτε για φιλοσοφία, είτε για τις φιλοσοφικές συνέπειες της σύγχρονης επιστήμης, είτε για το πρόβλημα της δημοκρατίας στις χώρες του Τρίτου Κόσμου. Θα μπορέσουν επίσ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΓΙΑ ΜΑΣ ΣΗΜΕΡΑ
Δεν βλέπω, όπως νομίζω ότι και κανείς δεν μπορεί να δει, εκτός αν είναι τελείως φαντασιόπληκτος ή προγονόπληκτος, την αρχαία Ελλάδα ως πρότυπο το οποίο θα αρκούσε να το αντιγράψουμε για να βρούμε την ελευθερία, τη δικαιοσύνη, την ισότητα και παν το αγαθόν. Η αρχαία Ελλάδα δεν είναι πρότυπο, ούτε μοντέλο προς μίμηση, όπως άλλωστε δεν μπορεί να είναι κανένα ιστορικό έργο σε οποιονδήποτε τομέα. Θεωρώ, όμως, ότι πρέπει να λειτουργήσει για μας σαν γονιμοποιημένο σπέρμα, δεδομένου ότι μας επιτρέπει να δούμε εν τη γενέσει τους πληθώρα στοιχείων ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΩΡΑΙΟΣ ΣΑΝ ΕΛΛΗΝΑΣ
Ο Νίκος Εγγονόπουλος, όπως και οι περισσότεροι Έλληνες υπερρεαλιστές ποιητές, μόνο επιλεκτικά και κατά κάποιο τρόπο περιστασιακά έχει μεταφραστεί στα αγγλικά (βλ. Παράρτημα, σελ. 233). Οι λόγοι, πιστεύω, βασίζονται λιγότερο σε αξιολογικά κριτήρια και περισσότερο στις δυσκολίες που ενέχει η μετάφραση υπερρεαλιστικής ποίησης. Στην ποίηση του Εγγονόπουλου βρίσκουμε κοινά και εμφανή στοιχεία καθώς και χαρακτηριστικά του υπερρεαλισμού -εικόνες αιφνιδιαστικές, αντιφατικές και λογικά ασύνδετες φράσεις, απροσδόκητες μεταφορές, την απουσία παρομοιώ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ
Το «Τέλος του Παιχνιδιού» είναι η ιστορία ενός ανθρώπου, του Χαμ, πολύ δυνατού, πολύ τυραννικού, που βρίσκεται σε μια κατάσταση πλήρους ανασφάλειας γιατί είναι τυφλός και δεν μπορεί να περπατήσει. Ζει σε μια πολυθρόνα και εξαρτιέται από έναν σύντροφο, κάτι σαν παραγιό και υπηρέτη μαζί, τον Κλοβ. Οι γονείς του Χαμ, ο Ναγκ και η Νελ (ο καθένας μέσα σ’ έναν σκουπιδοτενεκέ που του χρησιμεύει για στήριγμα, επειδή έχασαν το πόδια τους σε ένα ποδηλατικό δυστύχημα), ζουν πλάι του σε μια κατάσταση ακόμα μεγαλύτερης ανημποριάς, σε ένα στάδιο εξάρτησ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΣ
Τα κείμενα που παρουσιάζονται στην παρούσα έκδοση προέρχονται από τον 5ο τόμο του Theory Culture & Society, που είναι αφιερωμένος στον μεταμοντερνισμό. Το πρώτο εξ αυτών ("Ο μεταμοντερνισμός ως κοινωνική θεωρία", του Ντάγκλας Κέλλνερ), γραμμένο στον απόηχο της μεγάλης διαμάχης για τον μεταμοντερνισμό, αποτελεί μια χρήσιμη εισαγωγή στο θέμα. Ο συγγραφέας μετά από το συνοπτικό πρώτο μέρος του δοκιμίου του προχωρεί σε μια μακρά επισκόπηση του φαινομένου ξεκινώντας από τις γαλλικές εκφάνσεις του (Μπωντριγιάρ, Λυοτάρ) και καταλήγοντας αφενός σε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΟΥΤΟΠΙΑΣ
Στο βιβλίο αυτό ο Χέρμπερτ Μαρκούζε προσπαθεί να δείξει ότι η κοινωνία της αφθονίας στην οποία ζούμε σήμερα είναι μια κίβδηλη και καταπιεστική κοινωνία, που διατηρεί την ανισότητα και την αδικία παρά τις υλικο-τεχνικές προσφορές και τις "ελευθερίες" που παρέχει στα άτομα των αναπτυγμένων χωρών. Αντίθετα από τους υπερασπιστές του κατεστημένου και τους άτολμους οραματιστές της "σταδιακής" αλλαγής της κοινωνίας, ο Μαρκούζε υποστηρίζει πως η αποτίναξη της αλλοτρίωσης και η κοινωνική αλλαγή απαιτούν σήμερα μια βαθειά ρήξη με τις καθιερωμένες δι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΕΡΣΙΕ ΚΑΙ ΚΑΜΙΕ
Δυο φίλοι, ο Μερσιέ και ο Καμιέ, (μέσης ηλικίας, ο ένας ψηλός, ο άλλος χοντρός), μετά από πολλές και μακρές διαβουλεύσεις, αποφασίζουν ένα ταξίδι σε αναζήτηση ενός στόχου (άδηλου, τόσο για μας όσο και, καθώς φαίνεται, γι' αυτούς). Το ταξίδι καταλήγει σε βόλτα, στην πόλη αλλά και στην ύπαιθρο, και διακόπτεται συχνά λόγω βροχής ή κόπωσης, οπότε οι φίλοι μας βρίσκουν καταφύγιο σε μπαρ και πορνεία (στην πόλη) ή σε χαλάσματα (στην εξοχή). Παρελκόμενά τους μια ομπρέλα, ένα αδιάβροχο, ένας σάκος, ένα ποδήλατο. Στο δρόμο θα τα χάσουν, ή θα τα' αφή...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΥ
Το βιβλίο του Ιλιά Έρενμπουργκ μια ΙΣΤΟΡΙΑ του ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΥ, που πρωτοεκδόθηκε στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, το 1929, είναι ένα μυθιστόρημα γύρω από το όνειρο του καταναλωτή. Πασίγνωστες προσωπικότητες, όπως ο Χένρυ Φορντ, ο Τζ. Μόργκαν και ο Αντρέ Σιτροέν, μπαινοβγαίνουν στις σελίδες του, συντροφιά με τους πρώτους απεργούς στις αυτοκινητοβιομηχανίες και τα πρώτα θύματα από αυτοκινητικά δυστυχήματα. Γραμμένο σε μια εποχή άκρατης πίστης στην επιστήμη και την πρόοδο, το έργο μια ΙΣΤΟΡΙΑ του ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΥ καταφέρνει να προβλέψει το απόγειο ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΟΡΑΤΗ ΜΑΡΙΑ
εις Βόρειαν Εύβοια Γιατί πώς να γίνει ποίημα εκείνη η βοή στις Καματριάδες το απόκρημνο πλήθος ξέροντας και μην ξέροντας τίποτα ανέβαιναν αόμματοι μόλις θανόντες με αναμμένες κλάρες να σβήσουν το άσβηστο βουερό σκοτάδι μαύροι ουρανοί τα μέτωπά τους απέναντι στις φλόγες που γιόρταζαν θρηνώντας τον μελλοντικό γιγάντιο θάνατό τους - πώς αυτό πώς να γίνει ποίημα μπορεί να γίνει μόνο ένα φάντασμα δέντρο Ή ένα παλιό βιβλίο ψαλμών [Από την έκδοση]...
Διαβάστε περισσότερα...

Χορείες χώρων
Ο χώρος μέσα στον οποίο ζούμε δεν είναι ούτε συνεχής ούτε άπειρος ούτε ομογενής ούτε ισότροπος. Ξέρουμε, όμως, πού ακριβώς σπάει, πού κάμπτεται, πού διαλύεται και πού ανασυντίθεται; Έχεις μια συγκεχυμένη αίσθηση ότι κάπου υπάρχουν ρωγμές, χάσματα, σημεία τριβής, ή, πάλι, μια αμυδρή εντύπωση ότι το πράγμα κάπου μαγκώνει... κάπου εκρήγνυται... κάπου προσκρούει. Σπανίως ερμηνεύουμε προς αυτή την κατεύθυνση. Πολύ πιο συχνά περνάμε απ' το ένα μέρος στο άλλο, απ' τον ένα χώρο στον άλλον, χωρίς να σκεφτούμε να μετρήσουμε, να υπολογίσουμε όλα τα κ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ
Γνωρίζαμε στο πρόσωπο του Κορνηλίου Καστοριάδη (1922-1997) έναν από τους θεμελιωτές του "Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα", του περιοδικού πού αντιστάθηκε σε κάθε είδους σταλινισμό, διατηρώντας την ιδέα της εργατικής αυτοδιαχείρισης και της κριτικής της γραφειοκρατικής κοινωνίας. Γνωρίζαμε τον φιλόσοφο της Φαντασιακής θέσμισης της κοινωνίας, τον θεωρητικό της ψυχής, τον συγγραφέα της σειράς «Τα σταυροδρόμια του λαβυρίνθου». Γνωρίζαμε ότι ήταν εξοικειωμένος, όντας και ο ίδιος ελληνικής καταγωγής, με τα μεγάλα κείμενα της αρχαίας Ελλάδας από τον Όμ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ
Ο Τζανφράνκο Σανγκουινέτι, έδρασε στους κόλπους της Καταστασιακής Διεθνούς μέχρι την διάλυσή της, το 1972. Γόνος της υψηλής αστικής τάξης οργάνωσε, το 1975, το σκάνδαλο "Τσένσορ" γράφοντας μία αριστοκρατική και κυνική υπεράσπιση της ιταλικής «δημοκρατίας», δήθεν προερχόμενη από κορυφαίο άνδρα της άρχουσας τάξης. Κυνηγήθηκε από τους σταλινικούς (απόπειρα δολοφονίας με αυτοκίνητο) και την Ιταλική Αναρχική Ομοσπονδία, που τον θεώρησε υπεύθυνο για την αξιοθρήνητη κατάστασή της. Σ' αυτό το βιβλίο καταρρίπτει με ιστορικά και πολιτικά επιχειρήματ...
Διαβάστε περισσότερα...

JOURNAL OF AN UNSEEN APRIL
"Come now my right hand, depict what demoniacally torments you, but over it place The Virgin's silver sheen that at night masks the waters of the marshy waste". [...] The Journal of an Unseen April contains 49 poems in the form of journal entries, beginning on 1 April and ending on 7 May, and covers the whole period'of an unspecified Greek Easter (though some critics specify the year as being 1981 when Easter fell, as in the Journal, on 26 April). The prevailing atmosphere throughout the work is that of death, but death expressed as ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΝΑΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΠΟΥ ΚΟΙΜΑΤΑΙ
Ο τίτλος του βιβλίου κλείνει με νόημα το μάτι στον Προυστ: «Ένας άνθρωπος που κοιμάται κρατά σε κύκλο ολόγυρά του το νήμα που δένει τις ώρες, την τάξη που ακολουθούν τα χρόνια και οι κόσμοι». Και λειτουργεί παραπλανητικά, διαβρωτικά, όπως διαπιστώνει στη συνέχεια ο αναγνώστης: ενώ στον Προυστ ο ύπνος αναδιπλώνει αλλεπάλληλες αναμνήσεις κι εκτείνεται στη διάρκεια του παρελθόντος, στον Περέκ κυριαρχεί η λευκότητα της ακυρωμένης σελίδας, όπου δεν εγγράφεται καμία ανάμνηση, κανένα ίχνος του παρελθόντος, καμία επιθυμία· ο άνθρωπος που κοιμάται ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΣΗΜΕΡΑ
Τι σημαίνουν σήμερα για μας οι λέξεις "πολιτική" και "επανάσταση"; Ο Κορνήλιος Καστοριάδης για ν' απαντήσει σ' αυτό το πρόβλημα χρειάστηκε να παραμερίσει τις έτοιμες λύσεις, έπαψε να σέβεται τη λογική του δόγματος, έδωσε μια νέα διάσταση στην επαναστατική προοπτική, και όπως λέει ο ίδιος: "Κανείς δεν έχει το δικαίωμα να μιλάει εν ονόματι της εργατικής τάξης, παρά μόνο η ίδια η εργατική τάξη. Όταν λοιπόν ένας πολιτικός μιλάει εν ονόματι της εργατικής τάξης, του έθνους κτλ. πρέπει να ξέρουμε πως είτε απατά είτε απατάται. Τρίτος όρος δεν υπάρ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΩΣ ΕΙΝΑΙ
ό,τι έρχεται / απ' όσα θυμάμαι / φαντάζεσαι / κανείς δεν ξέρει / η ζωή ψηλά / η ζωή εδώ / ο Θεός στον ουρανό / ναι ή όχι / αν μ' αγαπούσε λίγο / αν ο Πιμ μ' αγαπούσε λίγο / ναι ή όχι / αν εγώ τον αγαπούσα λίγο / στο σκοτάδι στη λάσπη / εις πείσμα όλων / λίγη τρυφερότητα / βρίσκεις κάποιον επιτέλους / κάποιος σε βρίσκει επιτέλους / ζείτε μαζί κολλημένοι / αγαπάτε ο ένας τον άλλον / λίγη αγάπη / λίγη / ζωρίς να αγαπιέστε / αγαπιέστε λίγο / χωρίς να αγαπάτε / απάντησε σ' αυτό / άφησέ το αόριστο / άφησέ το σκοτεινό Το ''Πώς είναι'', γραμμένο ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΑΚΑΤΟΝΟΜΑΣΤΟΣ
Όπως ο Δάντης πορεύεται από κύκλο σε κύκλο για να φτάσει στην Κόλαση ή στον Παράδεισό του, έτσι και ο Σάμιουελ Μπέκετ τοποθετεί, καθέναν σε πολύ διακριτό κύκλο, τους τρεις κεντρικούς ήρωες των μυθιστορημάτων της τριλογίας του ("Μολλόυ", "Ο Μαλόν πεθαίνει" και "Ο ακατονόμαστος"), προκειμένου να φτάσουν, ίσως, στην ανυπαρξία την οποία επιζητούν. Από το ένα μυθιστόρημα στο άλλο, αυτός ο κύκλος όλο και στενεύει. Ο κύκλος με τον οποίο έχουμε να κάνουμε στον "Ακατονόμαστο" περιορίζεται σε ένα σημείο: τη μαύρη τρύπα στο κέντρο ενός γαλαξία, εκεί ...
Διαβάστε περισσότερα...

Γη μήτηρ
Ένα σπαρακτικό ελεγείο για τον θάνατο της μητέρας σε είκοσι οκτώ ποιήματα, που αποτυπώνουν τη βαθιά τρυφερότητα της σχέσης μάνας και κόρης, αλλά και την ψυχική στάση απέναντι στη φθορά, στο τέλος, στην απουσία. Το πένθος, η μνήμη, ο πόνος, η μοναξιά, η επίγνωση του ανεπίστρεπτου, η σιωπή μέσα από τον λυρισμό των αληθινών αισθημάτων και των ακριβών λέξεων. Πίσω από τον λυρικό αποχαιρετισμό σκιαγραφείται, συνάμα, με ένταση και λιτότητα η προσωπικότητα, το ειδικό βάρος, η ψυχική ενέργεια ενός ανθρώπου που έφυγε έχοντας εμπνεύσει βαθιά αγάπη. ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ζωή, οδηγίες χρήσεως
Στο "Ζωή οδηγίες χρήσεως", ο Περέκ συλλαμβάνει ολόκληρο το Χρόνο ως μία χρονική στιγμή. Και τι είναι αυτό που βαλσαμώνει μια χρονική στιγμή; Η φωτογραφία. Ε, λοιπόν, το "Ζωή οδηγίες χρήσεως" δεν είναι τίποτ' άλλο, όσο κι αν αυτό ακούγεται περίεργο για ένα μυθιστόρημα εξακοσίων σελίδων, από ένα ενσταντανέ. Αυτή η εντελώς φωτογραφική εκδοχή του Χρόνου δεσπόζει στο μυθιστόρημα, αλλά, χάρη στην ιδιοφυή της χρήση από τον συγγραφέα, δεν γίνεται αντιληπτή, ως τεχνική, παρά μόνο στο συγκλονιστικό τελευταίο κεφάλαιο. Εξηγούμαι: Το "Ζωή οδηγίες χρήσ...
Διαβάστε περισσότερα...