ΥΨΙΛΟΝ / ΒΙΒΛΙΑ

ΣΥΝ ΤΟΙΣ ΑΛΛΟΙΣ
[...] Με βάση την πρώτη επιλογή των συνεντεύξεων που έγινε από τον Οδυσσέα Ελύτη, καταρτίστηκε η σημερινή συλλογή. Σκοπός μας ήταν να αντιπροσωπευθούν, κατά το δυνατόν, διαφορετικές εποχές, να υπάρξουν ποικίλοι θεματικοί άξονες -μια και κάθε σχεδόν συνέντευξη δόθηκε με αφορμή μία καινούργια έκδοση ή ένα ιδιαίτερο γεγονός-, καθώς, επίσης, να μην υπάρχουν συχνές επικαλύψεις θεμάτων. Προσπαθώντας να περιορίσουμε τις επαναλήψεις, αφαιρέσαμε σε αρκετές περιπτώσεις τις εισαγωγές των δημοσιογράφων, κυρίως όταν παρέθεταν βιογραφικά ή άλλα πληροφορ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ
Σε συγκεκριμένες ιστορικές στιγμές, όταν μπορούμε να αναγνωρίσουμε ένα πραγματικό κοινωνικό κίνημα, πραγματικούς ιστορικούς αγώνες, συνειδητοποιούμε ότι οι άνθρωποι δεν αγωνίζονται για αφαιρέσεις - παρά τους τρεις μεγάλους και βαθιά ριζωμένους στόχους της γαλλικής επανάστασης. Οι άνθρωποι δεν αγωνίζονται "για" αφαιρέσεις αλλά "με" εικόνες. Πράγματι, οι σημαίες, τα σύμβολα, οι εικόνες, ο ρητορικός λόγος, ο αλληγορικός λόγος, ο εμπνεόμενος από την ουτοπία λόγος, όπου γεννιούνται συγκεκριμένοι στόχοι μπροστά στα μάτια του κόσμου, είναι απαραί...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΩΡΕΣ ΣΤΗ ΣΑΤΙΛΑ
Τον Σεπτέμβριο του 1982, στο αποκορύφωμα του εμφυλίου πολέμου στον Λίβανο, η παγκόσμια κοινή γνώμη πληροφορείται με αποτροπιασμό τις σφαγές που διέπραξαν οι χριστιανοί φαλαγγίτες στη Σάμπρα και τη Σατίλα, τους παλαιστινιακούς καταυλισμούς της Βηρυτού, με την ανοχή των ισραηλινών δυνάμεων. Ο Ζαν Ζενέ, που βρίσκεται εκείνη την εποχή στη λιβανική πρωτεύουσα, καταφέρνει να επισκεφτεί για λίγες ώρες τους καταυλισμούς την επαύριο της σφαγής και, συγκλονισμένος, γράφει εν θερμώ ένα από τα σημαντικότερα κείμενα του. Οι Τέσσερις ώρες στη Σατίλα είν...
Διαβάστε περισσότερα...

ΦΩΝΕΣ ΑΠΟ ΤΗ ΒΑΙΜΑΡΗ
De te fabula narratur (σημείωμα του μεταφραστή) Βαϊμάρη 1919-1933, το τοποχρονικό στίγμα όπου συνοψίζεται υπό μορφήν φαύλου κύκλου τό στερεότυπο: η εξαθλίωση παράγει φασισμό και ο φασισμός εξαθλίωση. Τό σύνδρομο της Βαϊμάρης αποτελεί επί των ημερών μας την εν δυνάμει απειλή κάθε δημοκρατίας, εφόσον στον πυρήνα των δημοκρατιών ελλοχεύει πάντα η εγγενής αντίφαση: η δημοκρατία δεν μπορεί (υποτίθεται) να χρησιμοποιήσει εναντίον των θανάσιμων αντιπάλων της τα δικά τους όπλα - της απαγορεύεται εξ ορισμού, πού σημαίνει ότι όταν τό πράξει αυτομάτω...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΛΕΞΗ ΠΡΟΟΔΟΣ ΣΤΟ ΣΤΟΜΑ ΤΗΣ ΜΗΤΕΡΑΣ ΜΟΥ ΗΧΟΥΣΕ ΠΟΛΥ ΦΑΛΤΣΑ

Η ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΡΟΝΗΣΗΣ
Ο πρωτοπόρος φιλόσοφος, πρωτεργάτης όλων των σύγχρονων φιλοσοφικών ρευμάτων της εποχής μας, κριτικός του κράτους και του σύγχρονου μηδενισμού του, Ανρί Λεφέβρ, κάνει μέσα απ' αυτό το αυτοβιογραφικό βιβλίο τον απολογισμό του έργου μιας ολόκληρης ζωής. Φέρνει στην επιφάνεια τις ιδιαίτερες συνθήκες και τους περιορισμούς μιας εποχής που κράτησαν δέσμιους τους ανθρώπους σε κάποιες μορφές σκέψης και δράσης, και εξηγεί την άρση των περιορισμών, που επιτεύχθηκαν χάρη στη θεωρητική τους επεξεργασία από ορισμένες πρωτοπορίες και κινήματα. (Από την π...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΝΑΣ ΙΔΑΝΙΚΟΣ ΣΥΖΥΓΟΣ

ΕΒΔΟΜΕΡΟΣ
...Και τότε άρχισε η επίσκεψη αυτού του παράδοξου οικοδομήματος, που βρίσκεται σ' έναν αυστηρό δρόμο, αλλά κομψό και χωρίς θλίψη. Αν το έβλεπες από το δρόμο, το κτίριο σ' έκανε να σκέπτεσαι ένα γερμανικό προξενείο στη Μελβούρνη. Μεγάλα καταστήματα κατελάμβαναν όλο το μέρος του ισογείου του. Αν και δεν ήταν ούτε Κυριακή ούτε γιορτή, τα μαγαζιά ήταν κλειστά, κι αυτό έδινε σ' αυτό το μέρος του δρόμου μιαν όψη μελαγχολικής πλήξεως, μια κάποια θλίψη, αυτή τη χαρακτηριστικήν ατμόσφαιρα που έχουν οι αγγλοσαξωνικές πόλεις την Κυριακή. Στον αέρα πλ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΘΑΛΑΣΣΑ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ

ΤΑ ΑΠΟΚΗΡΥΓΜΕΝΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ
«Δεν είσαι ψεύστης, ποιητά. Ο κόσμος τον οποίον οράς εστίν ο αληθής...»: έτσι η Μούσα απευθύνεται στον Ποιητή, τον Κωνσταντίνο Καβάφη, σ' ένα από τα "Αποκηρυγμένα" ποιήματά του, κατορθωμένα από το 1886 έως το 1898, αυτά που ο Γιώργος Σεφέρης μάς ζητά να γνωρίσουμε. Γιατί, εάν τα 154 "αναγνωρισμένα" ποιήματα του Αλεξανδρινού συστήνουν σ' εμάς, σήμερα, την τέχνη και την τεχνική του, τα "Αποκηρυγμένα" του κυρίως την ψυχολογία του μας αποκαλύπτουν. Κομίζουν, έτσι, και αυτά βάθος χρόνου και οράματος, βάθος σκέψης και συγκίνησης. Μας επιτρέπουν,...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΑΞΙΔΕΥΟΝΤΑΣ ΣΤΗ ΔΡΟΣΕΡΗ ΝΥΧΤΑ
Τι θέση είχε ο Πειραιάς στα μαθητικά μας χρόνια; Σχεδόν καμία. Στην επίσημη γλώσσα Πειραιεύς, στην καθομιλουμένη Πειραιάς, στα γράμματα, στις τέχνες και στα τραγούδια Περαίας. Ένα λιμάνι. Με προκυμαίες, γερανούς και πολλά εργοστάσια. Τα πράγματα, βέβαια, άλλαξαν από τότε. Από τον καιρό που ταξίδευε κανείς από Θεσσαλονίκη για την Αθήνα δια θαλάσσης, η πόλη άλλαξε βαθμηδόν χαρακτήρα. Έπρεπε, όμως, να περάσουν κοντά δέκα χρόνια για να νιώθω σ' αυτή την πόλη σα στο σπίτι μου. Πειραιεύς, Πειραιάς ή Περαίας, το λιμάνι αυτό είχε την τύχη των πόλε...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΧΑΡΤΑ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ
Η "Χάρτα των Αθηνών" είναι ίσως το πλέον αμφιλεγόμενο κείμενο του "μοντέρνου κινήματος" στην αρχιτεκτονική. Θεωρήθηκε από πολλούς υπαίτια για την κατάπτωση των πόλεων κατά την περίοδο της μεταπολεμικής ανοικοδόμησης, και ιδίως στις δεκαετίες 1950 και 1960. Άλλοι πάλι, συνεχίζουν να τη θεωρούν ως ένα ανεκπλήρωτο μανιφέστο της σύγχρονης πολεοδομίας, που συνοψίζει ταυτόχρονα τις προσπάθειες του 19ου και 20ου αιώνα για την αντιμετώπιση των προβλημάτων των πόλεων. Αυτή είναι η πρώτη ελληνική έκδοση της "Χάρτας των Αθηνών", που συμπεριλαμβάνει ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΕΡΣΙΕ ΚΑΙ ΚΑΜΙΕ
Δυο φίλοι, ο Μερσιέ και ο Καμιέ, (μέσης ηλικίας, ο ένας ψηλός, ο άλλος χοντρός), μετά από πολλές και μακρές διαβουλεύσεις, αποφασίζουν ένα ταξίδι σε αναζήτηση ενός στόχου (άδηλου, τόσο για μας όσο και, καθώς φαίνεται, γι' αυτούς). Το ταξίδι καταλήγει σε βόλτα, στην πόλη αλλά και στην ύπαιθρο, και διακόπτεται συχνά λόγω βροχής ή κόπωσης, οπότε οι φίλοι μας βρίσκουν καταφύγιο σε μπαρ και πορνεία (στην πόλη) ή σε χαλάσματα (στην εξοχή). Παρελκόμενά τους μια ομπρέλα, ένα αδιάβροχο, ένας σάκος, ένα ποδήλατο. Στο δρόμο θα τα χάσουν, ή θα τα' αφή...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΥΦΟΥΣ
Με πόσους τρόπους μπορεί να περιγραφεί ένα ασήμαντο επεισόδιο, απ' αυτά που συμβαίνουν γύρω μας, στην καθημερινή μας ζωή; Με 99 (ενενήντα εννέα) απαντά ο Ραιημόν Κενώ και ιδού η απόδειξη: «Οι Ασκήσεις Ύφους», ένα από τα πιο διασκεδαστικά και, σίγουρα, το πιο πρωτότυπο βιβλίο στην Ιστορία της Παγκόσμιας Λογοτεχνίας. Σε κάποιο Παρισινό λεωφορείο, μιαν ώρα αιχμής, ένας αντιπαθητικός νεαρός ξεκινάει ένα καβγά με το διπλανό του «δι' ασήμαντον αφορμήν». Μ' ένα ανεξάντλητο καταιγισμό απολαυστικών ευρημάτων, ο Κενώ, ένας από τους πιο πνευματώδεις ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΜΠΑΛΚΟΝΙ
Η μυθοπλαστική αναπαράσταση μιας πράξης, μιας εμπειρίας, μας αφαιρεί συνήθως την επιθυμία να επιχειρήσουμε την επιτέλεσή της στο επίπεδο της πραγματικότητας και του εαυτού μας. "Το πρόβλημα μιας κάποιας αναταραχής -ή κάποιου κακού- που έχει λυθεί πάνω στα σανίδια της σκηνής, δείχνει ότι στην πραγματικότητα έχει καταλυθεί εφόσον, σύμφωνα με τις δραματουργικές συμβάσεις της εποχής μας, η θεατρική αναπαράσταση δεν μπορεί να είναι παρά μόνον αναπαράσταση ενός γεγονότος. Συνεπώς, ας μιλήσουμε για κάτι άλλο κι ας αφήσουμε την καρδιά μας να την κ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΕΡΓΑΛΕΙΑΚΟΥ ΛΟΓΟΥ
Τα τέσσερα δοκίμια του Χορκχάιμερ που παρουσιάζουμε προέρχονται από μια επιλογή κειμένων του που έκανε το 1974 ο Άλφρεντ Σμιτ για την αμερικανική έκδοση Κριτική του Εργαλειακού Λόγου και ανήκουν στην όψιμη, "θεολογίζουσα" ας πούμε, παραγωγή του. Ωστόσο, πέραν του ότι το ενδιαφέρον για ένα στοχαστή όπως ο Χορκχάιμερ δεν μειώνεται από όποιους -δίκαιους ή άδικους- χαρακτηρισμούς, το γεγονός είναι ότι μέσα στο σημερινό καθεστώς θεοποίησης του ψυχρού δολοφονικού ορθολογισμού, του οποίου αντεστραμμένο είδωλο είναι ο εξ' Ανατολών θερμός δολοφονικ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΛΑ ΜΟΣΚΕΤΑ
Δεν είμαστε εντελώς σίγουροι για το πότε ακριβώς γεννήθηκε ο Άντζελο Μπεόλκο που πέρασε στην ιστορία του θεάτρου με το όνομα Ρουτζάντε. Ξέρουμε πως πέθανε το 1542 και πως στον τάφο του έχει αναγραφεί η ηλικία του 40 χρόνων. Για πάρα πολύ καιρό ήταν επομένως φυσικό να ορίζεται ως χρόνος γέννησης το 1502. (...) Στη Μοτσέτα παρατηρεί ο Μπαράτο «ο καθένας από τους ήρωες προσπαθεί να αποφύγει μιαν αποφασιστική συνάντηση με τους άλλους. Οι διάλογοι είναι πάντα κίβδηλοι, και ταυτόχρονα ειλικρινείς και αυθεντικοί, χαρακτηρίζονται δηλαδή από μια «α...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΥ
Το βιβλίο του Ιλιά Έρενμπουργκ μια ΙΣΤΟΡΙΑ του ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΥ, που πρωτοεκδόθηκε στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, το 1929, είναι ένα μυθιστόρημα γύρω από το όνειρο του καταναλωτή. Πασίγνωστες προσωπικότητες, όπως ο Χένρυ Φορντ, ο Τζ. Μόργκαν και ο Αντρέ Σιτροέν, μπαινοβγαίνουν στις σελίδες του, συντροφιά με τους πρώτους απεργούς στις αυτοκινητοβιομηχανίες και τα πρώτα θύματα από αυτοκινητικά δυστυχήματα. Γραμμένο σε μια εποχή άκρατης πίστης στην επιστήμη και την πρόοδο, το έργο μια ΙΣΤΟΡΙΑ του ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΥ καταφέρνει να προβλέψει το απόγειο ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗ ΖΩΗ ΜΟΥ
Ο ντε Κίρικο δεν δημιούργησε σ' έναν αιώνα πού θα ήθελε να είχε δημιουργήσει, ούτε έζησε σε έναν τόπο πού θα μπορούσε να ζήσει. Η οποία αντίφασή του δεν βρίσκεται εκεί που την είδαν οι σουρεαλιστές, στη διαφορά ανάμεσα στα αρχικά και στα κατοπινά έργα του, αλλά στη σχέση του ιδίου του ντε Κίρικο με το χώρο και το χρόνο μέσα στον οποίο έδρασε. Αν δεν είχε φύγει ποτέ από την Ελλάδα, το πρόβλημα θα ήταν, κατά πάσα πιθανότητα, ανύπαρκτο. Ο ντε Κίρικο σ' ολόκληρη τη ζωή του προσπάθησε μανιασμένα να ξεκολλήσει από πάνω του τη "ρετσινιά" του πρωτ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΥΤΟΠΡΟΣΩΠΟΓΡΑΦΙΑ
Το κείμενο αποτελεί καταγραφή της αυτοπαρουσίασης του Οδυσσέα Ελύτη, όπως αποτυπώθηκε στο ντοκιμαντέρ «ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ» 1980 παραγωγής Αρχείου Κρήτης - Γ.Η. ΣΓΟΥΡΑΚΗ - ΕΡΤ ΑΕ - ΝΕΤ 1999. (Από την παρουσίαση της έκδοσης)...
Διαβάστε περισσότερα...