ΣΟΛΩΜΟΣ ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ

ΝΕΚΡΙΚΕΣ ΩΔΕΣ
"ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΕΚΔΟΣΗ, (1994)": Ο ΣΟΛΩΜΟΣ, ποιητής κατ' εξοχήν εξελισσόμενος, περνά με την εγκατάστασή του στην Κέρκυρα, στα τέλη του 1828, σε μια νέα φάση της δημιουργίας του. Καταγίνεται, πλάι σε άλλα, με δύο Νεκρικές Ωδές, ποιήματα αρκετά εκτενή στον σχεδιασμό τους, οργανωμένα σε στροφές, αφιερωμένα στη ζωή και στον θάνατο ορισμένων γυναικών. Το πρώτο από αυτά, "Εις Μοναχήν", γράφτηκε και κυκλοφόρησε σε αντίγραφα την άνοιξη του 1829. Την αφορμή για τη σύνθεση αυτή την έδωσε η είσοδος της ορφανής νέας Άννας Μαρίας Γεωργομίλα στο ορ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΤΗΣ ΖΑΚΥΝΘΟΣ ΚΑΙ Η ΤΡΙΧΑ
Ο εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Σολωμός (1798 - 1857), όταν, το 1826, προετοιμάζεται για τη συγγραφή των μεγάλων ποιητικών του συνθέσεων, αρχίζει, έχοντας κατά νου το σολωμικό νόημα της τέχνης να επεξεργάζεται, στη γενέτειρά του Ζάκυνθο και στο χρονικό διάστημα της δεύτερης πολιορκίας του Μεσολογγίου (1825 - 1826), το σχέδιο του ποιητικού του αφηγήματος "Η Γυναίκα της Ζάκυθος", το οποίο, στη διάρκεια της δεύτερης και τρίτης επεξεργασίας του, το 1829 και 1833, αντίστοιχα, δέχεται, με τις συνεχείς επεμβάσεις και με την αυτοκριτική ευθύνη του...
Διαβάστε περισσότερα...

ΡΙΜΕΣ ΕΞ ΑΠΡΟΟΠΤΟΥ (RIME IMPROVVISATE)
Οι Ρίμες εξ' Απροόπτου του Διονυσίου Σολωμού είναι η μοναδική ιταλόγλωσση ποιητική συλλογή που κυκλοφορήθηκε ζώντος του δημιουργού. Τριάντα σονέτα - βιβλικής κυρίως έμπνευσης - πάνω σε δεδομένες ομοιοκαταληξίες: μια επίδειξη δεξιοτεχνίας για τον νεαρό ποιητή, αλλά και μια πειστική υπόσχεση για το μέλλον του. Η νέα τούτη μετάφρασή τους επιδιώκει να τα εγγράψει χωρίς δουλικότητα στον καιρό και τον τόπο τους....
Διαβάστε περισσότερα...

ΥΜΝΟΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΝ
Ο Ύμνος εις την Ελευθερίαν αποτελεί το πρώτο εκτενές ελληνικό ποίημα του Διονυσίου Σολωμού. Αποτελείται από 158 τετράστιχες στροφές, ενώ στους 632 στίχους παρατηρούμε εναλλαγή τροχαϊκών οκτασύλλαβων και επτασύλλαβων. Στον Ύμνο εις την Ελευθερίαν περιγράφονται τα κατορθώματα και οι νίκες των Ελλήνων κατά τα δύο πρώτα χρόνια της Επανάστασης, ενώ σκοπίμως ο ποιητής παραλείπει να συμπεριλάβει στο ποίημα του τη μάχη των Δερβενακίων, καθώς η περιοχή αυτή ήταν άγνωστη στους περισσότερους Ευρωπαίους. Αντίθετα, αναφέρεται σε ιστορικές περιοχές -γνω...
Διαβάστε περισσότερα...

ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΣΟΛΩΜΟΥ ΑΠΑΝΤΑ (ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Σύμφωνα με όσα έγραψα στα "Προλεγόμενα" του Α' Τόμου των "Απάντων Διον. Σολωμού", παρουσιάζω σήμερα στη δημοσιότητα και το Β' Τόμο. Κατά κύριο λόγο, εκτός των άλλων, περιέχει τα ιταλόγλωσσα ποιήματα και πεζογραφήματα του ποιητού. Είχα αρχική σκέψι να κάμω δικές μου μεταφράσεις, αλλά διεπίστωσα, ότι θα υστερούσαν πολύ από τις υπάρχουσες του Λ. Πολίτη και του Γ. Καλοσγούρου. Και επειδή "αι δεύτεραι πως φροντίδες σοφώτεραι" (Ευρ. Ιππόλ. 436), αναγκάζομαι, από σεβασμό στα κείμενα και τιμή στα πρόσωπα, να χρησιμοποιήσω αυτών τις μεταφράσεις. Το...
Διαβάστε περισσότερα...

ΥΜΝΟΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΝ
Η έκδοση αυτή του Ύμνου εις την Ελευθερίαν του Διονυσίου Σολωμού είναι φωτοαναστατική της πρώτης που κυκλοφόρησε το 1824 στο Μεσολόγγι. Το ποίημα γράφτηκε σε ένα μήνα, το Μάιο του 1823 στην Ζάκυνθο, στο λόφο του επιστήθιου φίλου του Σολωμού, του Λουδοβίκου Στράνη. Μελοποιήθηκε το 1828 από τον Νικόλαο Μάντζαρο και καθιερώθηκε ως Εθνικός Ύμνος της Ελλάδας το έτος 1864 μετά την Ένωση της Επτανήσου. Αποτελεί δε τον μοναδικό Εθνικό Ύμνο που εξυμνεί την Ελευθερία. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΕΡΓΑ
Ο Σολωμός όσο ζούσε ελάχιστα δημοσίεψε, και σε όσα έγραφε, ιδίως στα μεγάλα έργα της ώριμης περιόδου του, ποτέ δεν έδωσε οριστική και τελειωτική μορφή. Βασανισμένος από την αναζήτηση της τέλειας έκφρασης, έγραφε και ξανάγραφε τους στίχους του, διατύπωνε την ίδια ποιητική ιδέα σε πλήθος "παραλλαγές", διέγραφε, συμπλήρωνε, αφαιρούσε, χωρίς τελικά να ικανοποιείται. Τα χειρόγραφα του, με τις άπειρες διαγραφές, τις προσθήκες, τα ιταλικά σχεδιάσματα και τους στοχασμούς που παρεμβάλλονται, και με το πλήθος τις άλλες του σημειώσεις, δείχνουν ανάγλ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΣΤΡΑΨΕ ΦΩΣ (ΜΟΝΟΠΡΑΚΤΟ) - Ο «ΦΑΙΔΩΝ» ΣΤΗ ΛΑΣΠΗ (ΜΟΝΟΛΟΓΟΣ)
...για να ξαναρχίσει από την αρχή η ιστορία της σκηνικής μαγείας, ακόμα και σε καιρούς αποδόμησης. (Σ.Π., από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΠΑΤΡΙΩΤΙΚΑ
Ο Διονύσιος Σολωμός Ζακύνθιος ήτανε ταμένος της ελευθερίας· γεννήθηκε στα 1798. Απριλίου 8, τη χρονιά που μαρτύρησε ο Ρήγας· βρέφος τριών μηνών τον άφησε στο πόδι του ο πρωτομάρτυρας της ελευθερίας. Παιδιά δεν είχε ο Βελεστινλής, αλλά δεν απόμεινε άκληρος. Παιδιά του λεγκίτιμα ήταν όλοι οι επαναστάτες του 1821· στερνοπούλι του ήρθε κι ο μέγας ποιητής, πατριάρχης με τη σειρά του της σύγχρονης ελληνικής ποίησης και των γραμμάτων. Τον εγέννησε πρωτότοκο καμάρι της γλώσσας μας η λευθεριά κι εκείνος της έμεινε πιστός άχρι θανάτου, μη έχοντας άλ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΕΡΓΑ
Εξήντα χρόνια μετά τη διατύπωσή του και τριάντα τέσσερα μετά την πραγματοποίησή του, το αίτημα του Λίνου Πολίτη για μια πανομοιότυπη παλαιογραφική ή διπλωματική έκδοση των χειρογράφων του Σολωμού είναι πια δικαιωμένο στη συνείδηση της επιστημονικής κοινότητας. H ανάγκη να ανατυπωθεί η αρχική έκδοση του 1964 έγινε επιτακτική στα τέλη της δεκαετίας του 1980, όταν τα Αυτόγραφα έργα είχαν γίνει πλέον δυσεύρετα. Για το σκοπό αυτόν συνεργάστηκαν το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης και το Ελληνικό Κέντρ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΕΖΑ (ΣΚΛΗΡΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ)

ΟΙ ΩΡΑΙΟΤΕΡΟΙ ΔΕΚΑΠΕΝΤΑΣΥΛΛΑΒΟΙ

Η ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ

ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΕΡΓΑ
Εξήντα χρόνια μετά τη διατύπωσή του και τριάντα τέσσερα μετά την πραγματοποίησή του, το αίτημα του Λίνου Πολίτη για μια πανομοιότυπη παλαιογραφική ή διπλωματική έκδοση των χειρογράφων του Σολωμού είναι πια δικαιωμένο στη συνείδηση της επιστημονικής κοινότητας. H ανάγκη να ανατυπωθεί η αρχική έκδοση του 1964 έγινε επιτακτική στα τέλη της δεκαετίας του 1980, όταν τα Αυτόγραφα έργα είχαν γίνει πλέον δυσεύρετα. Για το σκοπό αυτόν συνεργάστηκαν το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης και το Ελληνικό Κέντρ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΠΟΛΙΟΡΚΗΜΕΝΟΙ (Β' ΣΧΕΔΙΑΣΜΑ)
Μετά την έκδοση των "Αυτόγραφων Έργων" του Σολωμού από τον Λίνο Πολίτη, το 1964, έγινε γνωστό ποια χειρόγραφα του ποιητή περιέχουν το υλικό των αποσπασμάτων εκείνων που ο Πολυλάς ονόμασε Β' Σχεδίασμα των Ελεύθερων Πολιορκημένων. Γνωστό είναι, επίσης, πως τα κείμενα αυτά -ελληνικοί στίχοι και ιταλικές σημειώσεις- περιέχονται διάσπαρτα σε μια σειρά από λυτά φύλλα, δίφυλλα ή τετράδια, με λίγες σελίδες. Στην παρούσα έκδοση συγκεντρώνονται όλα τα χειρόγραφα που απαρτίζουν το σώμα του Β' Σχεδιάσματος και μεταφράζονται οι ιταλικές σημειώσεις. [.....
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΑΝΕΙΣ ΠΟΤΕ ΔΕΝ ΤΟ 'ΜΑΘΕ, ΚΑΝΕΙΣ ΔΕΝ ΘΑ ΤΟ ΜΑΘΕΙ
Ο τρόπος με τον οποίο η νεοελληνική λογοτεχνία ανεδείχθη ισότιμα, ανάμεσα στις άλλες εθνικές ευρωπαϊκές, το γεγονός της ιδρυτικής της στιγμής συμπυκνώνεται στο έργο του Διονύσιου Σολωμού. Παρά τον τίτλο του "εθνικού ποιητή" που του αποδόθηκε, η νεοελληνική γραμματεία και η φιλολογία δεν αντιμετώπισαν το έργο του αναλόγως της λογοτεχνικής του ποιότητας: δεν αποτέλεσε τον κανόνα και το μέτρο των συγγραφικών μας πραγμάτων, είτε της εποχής του είτε των επόμενων περιόδων. Η λειτουργία του παρέμεινε υπόρρητη, αν και, όταν επιχειρούμε να δούμε τη...
Διαβάστε περισσότερα...

ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΣΟΛΩΜΟΣ: ΠΟΙΗΜΑΤΑ
Σολωμός, Διονύσιος (1798 - 1857). Ζακυνθινός ποιητής, γνωστός για την συγγραφή του ποιήματος Ύμνος εις την Ελευθερίαν (1823), οι πρώτες δύο στροφές του οποίου έγιναν ο ελληνικός εθνικός ύμνος. Κεντρικό πρόσωπο της Επτανησιακής Σχολής, καλλιέργησε συστηματικά την δημοτική γλώσσα. Άλλα σπουδαία έργα του είναι: Ο Κρητικός, Ελεύθεροι Πολιορκημένοι, Ο Πορφύρας, Η Γυναίκα της Ζάκυνθος και Λάμπρος. Βασικό χαρακτηριστικό της ποιητικής του παραγωγής είναι η αποσπασματικότητα κανένα ποίημα μετά τον Ύμνο δεν είναι ολοκληρωμένο. Μετά τις σπουδές του ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΤΗΣ ΖΑΚΥΘΟΣ
Η «Γυναίκα της Ζάκυθος» είναι έργο ταυτόχρονα αινιγματικό και ημιτελές. Ο Σολωμός έκανε τρεις απόπειρες να το ολοκληρώσει, αλλά τελικά εγκατέλειψε το εγχείρημα. Η πιο ολοκληρωμένη εκδοχή του είναι εκείνη του 1829, όταν ο ποιητής το καθαρόγραψε στο γνωστό Τετράδιο Ζακύνθου, αρ. 13. Για πολλά χρόνια παρέμεινε ανέκδοτο, μετά την απόφαση του Δημητρίου Σολωμού να μην επιτρέψει, για οικογενειακούς λόγους, στον Πολυλά να το περιλάβει στα Ευρισκόμενα το 1859. Το έργο έγινε γνωστό το 1827 από σχετική κοινοποίηση του Κ. Καιροφύλα και θεωρήθηκε, δίκα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΥΜΝΟΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΝ
Σε γνωρίζω από την κόψη του σπαθιού την τρομερή, σε γνωρίζω από την όψη, που με βία μετράει τη γη. Απ' τα κόκκαλα βγαλμένη, των Ελλήνων τα ιερά, και σαν πρώτα ανδρειωμένη, χαίρε, ω χαίρε, Ελευθεριά! [...] [Από την έκδοση]...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΥΤΟΓΡΑΦΑ ΕΡΓΑ - ΣΑΤΙΡΙΚΑ ΔΙΑΦΟΡΑ
ΜΕ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ των Αυτόγραφων Έργων πραγματοποιείται ένα αίτημα που είχε διατυπωθεί για πρώτη φορά πριν από είκοσι πέντε χρόνια. Στο άρθρο μου "Για την έκδοση του Σολωμού" (Νέα Εστία 23 [1938] 731 κ.ε. - ξαναδημοσιευμένο Γυ. Σολ. 9-36), υποστήριξα για ποιους λόγους δεν μπορεί να γίνει έκδοση "κριτική" του έργου του, όπως το ζητούσαν τότε από πολλές μεριές, και γιατί εκείνο που πρέπει να γίνει είναι μια έκδοση "πανομοιότυπη" ή "παλαιογραφική", που θα μας έδινε τ' αυτόγραφα του Σολωμού όπως είναι και βρίσκονται, χωρίς καμιά επέμβαση, κριτική ...
Διαβάστε περισσότερα...