ΓΙΑΝΝΑΡΑΣ ΧΡΗΣΤΟΣ

ΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΣΧΕΣΗΣ
Μπορούμε να μιλάμε για "οντολογία της σχέσης"; Είναι έκφραση συνεπής στο νοηματικό περιεχόμενο (σημασία) των λέξεων που τη συγκροτούν, συνεπής (και ως σύνθεση σημασιών) στη γλωσσική λογική; Η απάντηση στο ερώτημα θα είναι θετική αν καταδείξουμε ότι το γεγονός που σημαίνεται με τη λέξη σχέση μπορεί (σε κάποιες περιπτώσεις) να έχει οντολογικό περιεχόμενο. Ότι μπορεί η σχέση να συνιστά υπαρκτικό γεγονός: τρόπο υπάρξεως ή και ιδρυτικό υπάρξεως γεγονός. Τέτοιο ενδεχόμενο μοιάζει να αποκλείεται από το νοηματικό περιεχόμενο (σημασία) που η τρέχου...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΕΥΡΩΠΗ ΓΕΝΝΗΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΟ «ΣΧΙΣΜΑ»
"Το σήμερα έρχεται από το χθες, το μέλλον αναδύεται από το παρελθόν". Από το χθες προέκυψαν δύο πολιτισμικά "παραδείγματα" καθοριστικά της ανθρώπινης ιστορίας: Το ελληνικό κοινωνιοκεντρικό και το δυτικοευρωπαϊκό (μεταρωμαϊκό) ατομοκεντρικό "παράδειγμα". Αντιθετικά τα δύο "παραδείγματα", ασύμπτωτα, η πραγματοποίηση του ενός προϋποθέτει τη συνεπή άρνηση-απόρριψη του άλλου. Ο παγκοσμιοποιημένος σήμερα πολιτισμός της "Δύσης" είναι η αντιστροφή των όρων του κάποτε ελληνικού πολιτισμού, το αναποδογύρισμα (σαν αντεστραμμένο γάντι) των προϋποθέσεω...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΣΩΠΟΥ
Το βιβλίδιο αυτό συγκεφαλαιώνει επιγραμματικά τη φιλοσοφική οπτική ή πρόταση της «οντολογίας του προσώπου». Προτάσσει τις γνωσιοθεωρητικές προϋποθέσεις συν-εννόησης στο πεδίο του οντολογικού (υπαρκτικού) προβληματισμού. Συντομογραφεί τις δύο απόπειρες «εμπειρικής» διασάφησης του οντολογικού ερωτήματος που προηγούνται ιστορικά: την πλατωνική και τη χαϊντεγγεριανή. Και συγκεφαλαιώνει την προσωποκεντρική οντολογία σε επιτομή χτισμένη με αφορισμούς, που η μεταξύ τους σύνδεση σημαίνεται από την αρίθμησή τους με δεκαδικούς. Πρόσωπο σημαίνει την ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΑΠΟΛΟΓΗΤΙΚΗ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ
Γιατί, πραγματικά, το έργο της Απολογιτικής είναι να αναιρέση τις θελημένες διαστροφές της χριστιανικής αλήθειας και τα επιχειρήματα της πολεμικής που αγνοεί ή αλλοιώνει τη γνησιότητα της αλήθειας, σπουδάζοντας τη "γλώσσα" αυτής της πολεμικής και τη συνέπεια των επιχειρημάτων της. (Απόσπασμα από την έκδοση)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΛΦΑΒΗΤΑΡΙ ΤΟΥ ΝΕΟΕΛΛΗΝΑ
Στο βιβλίο αυτό συγκεντρώνονται αποσπάσματα γραφής νεοελλήνων συγγραφέων και δημιουργών, με σκοπό να οριοθετηθεί μια σύγχρονη και ρεαλιστική αναζήτηση του νοήματος της ελληνικότητας. Να λειτουργήσει η ανθολόγηση πραγματικά σαν "αλφαβητάρι" για το συλλαβισμό απαντήσεων στο ερώτημα: Αν έχει ουσιαστικό θετικό αντίκρισμα στη ζωή του Νεοέλληνα σήμερα η ελληνική του καταγωγή, αντίκρισμα καθαρμένο από επιπόλαιες συναισθηματικές εμμονές και εθνικιστικά ιδεολογήματα. Αν το να ονομαζόμαστε Έλληνες μπορεί να αντιπροσωπεύει, στον προσωπικό μας βίο και...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΡΘΟΣ ΛΟΓΟΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ
Ο όρος "ορθολογισμός" (rationalismus) χρησιμοποιείται στη φιλοσοφία με διαφοροποιημένες σημασίες. Στην ποικιλία των εκδοχών αντιστοιχούν επιμέρους φιλοσοφικές σχολές και τάσεις. Αντίθετα στην κοινωνιολογία ο όρος ορθολογισμός μοιάζει να επιδέχεται μια κοινά αποδεκτή ερμηνεία. Βάση ή αφετηρία γι' αυτή την κοινή κατανόηση, είναι η σύνδεση του ορθολογισμού με κοινωνικο-ιστορικά δεδομένα της άμεσης εμπειρίας. Συγκεκριμένα ο ορθολογισμός συνδέεται με εκφάνσεις και λειτουργίες που χαρακτηρίζουν τον δυτικο-ευρωπαϊκό αποκλειστικά πολιτισμό. Την εξ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΝΤΙΠΑΛΕΥΟΝΤΑΣ ΤΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΤΙΠΟΤΑ
Σχεδόν συνωμοτική πια η εκφραστική που ψάχνει «νόημα» της ελληνικής παρουσίας στο σήμερα. Δεν υπάρχει ενθαρρυντικό σημάδι, μοιάζει, τόσες δεκαετίες τώρα, σαν να μην έχει υπάρξει η επιφυλλιδογραφική, τακτή (και πεισματική), κυριακάτικη παρέμβαση στα κοινά. Επιβιώνουν «λάθρα» οι επιφυλλίδες μου, κι αυτό μάλλον βεβαιώνει ότι κάποτε οπωσδήποτε θα διαβαστούν. Μοιάζουν σιωπηρά καταδικασμένες σε συμφωνημένη αποσιώπηση: Οι «αριστεροί» τις αντιπαρέρχονται υπεροπτικά σαν «δεξιές», οι «δεξιοί» τις απεχθάνονται σαν ανυπόφορα «αριστερές», οι «κεντρώοι»...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ
(...) Επιχείρησα στο βιβλίο αυτό μια πρώτη καταγραφή (το πρώτο στην ελληνική βιβλιογραφία σχετικό εγχείρημα) της ύλης που μαζί με τους φοιτητές μου διερευνούμε και σπουδάζουμε στο μάθημα της Πολιτιστικής Διπλωματίας. Ελπίζω σε παρατηρήσεις και υποδείξεις που μπορούν να το βελτιώσουν ή σε γόνιμες αντιρρήσεις ικανές να οδηγήσουν άλλους σε εκπόνηση αρτιότερων συγγραφών. Το ζητούμενο είναι να συνειδητοποιηθεί στη χώρα μας η επιτακτική ανάγκη επιτελικού σχεδιασμού πολιτιστικής διπλωματίας. Και, επειδή ο χρόνος της διδακτικής θητείας στο πανεπισ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΟΣΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΑΝΤΕΧΟΥΜΕ
Πόσοι Ελληνώνυμοι σήμερα συνειδητοποιούν πως, με την ίδρυση του ελλαδικού εθνικού κρατιδίου, τελειώνει ιστορικά ο Ελληνισμός; Άλλοτε, ακόμα και κάτω από φρικτό ζυγό δουλείας, οι Έλληνες παρήγαν πολιτισμό, κοινοτικούς και συντεχνιακούς θεσμούς, αξιοπρέπεια, αυτοπεποίθηση, όραμα ιστορικού μέλλοντος. Τώρα πιά παράγουν μόνο μίμηση και μεταπρατισμό, αγλωσσία, παρανάγνωση της Ιστορίας, με ζηλευτό πρότυπο ανάπτυξης τη Σιγκαπούρη! Αντλούμε ελπίδα, όσο υπάρχουν αντιστάσεις στην ισοπέδωση: Μνημονεύουμε Σεφέρη, Ελύτη, Τσαρούχη, Χατζηδάκι, Γκάτσο, Πικ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΟΜΜΑΤΟΚΡΑΤΙΑ
Στο καθεστώς της κομματοκρατίας δεν υπάρχει πτυχή του κοινωνικού και του κρατικού βίου που να μην υπηρετεί πρωτίστως (ή αποκλειστικά) τα κόμματα. Το Σύνταγμα το συντάσσουν τα κόμματα, το ψηφίζουν τα κόμματα, το αναθεωρούν τα κόμματα, ερήμην του λαού. Τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας (εγγυητή του πολιτεύματος) τον εκλέγουν τα κόμματα, με παρασκηνιακό μεταξύ τους αλισβερίσι. Τους προέδρους των ανώτατων δικαστηρίων, το ίδιο. Την ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων, επίσης. Ο συνδικαλισμός είναι κομματικός: υπηρετεί τις σκοπιμότητες των κομμάτων, όχι τα συ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΚΑΙ ΤΟ ΦΑΝΤΑΣΙΩΔΕΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Το βιβλίο αυτό είναι μια απόπειρα φιλοσοφικής παρέμβασης στον χώρο της Πολιτικής Οικονομίας. Δεν είναι γραμμένο από οικονομολόγο, και επομένως δεν παρεμβαίνει με φιλοσοφικά συμπεράσματα ή desiderata από μια εξειδικευμένη γνώση της οικονομικής επιστήμης και πρακτικής. Επιχειρεί μιαν «έξωθεν» πρόσβαση: δοκιμάζει τις δυνατότητες «διείσδυσης» του φιλοσοφικού λόγου στην αντίληψη για την πραγματικότητα και τη χρήση της πραγματικότητας που προϋποθέτει σήμερα η οικονομική επιστήμη. Μιλάμε για «διείσδυση», επειδή οι επιστημονικές προδιαγραφές της σ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΝΤΙΧΑΡΙΣΜΑ ΣΤΟΝ ΝΙΤΣΕ
Ο Νίτσε έφυγε νωρίς. Δεν πρόλαβε να δει γονιμοποιημένη την προφητική του οργή, καρποφόρο τον ρεαλισμό των διορατικών του διαγνώσεων. "Πολύ πρώιμος πρόδρομος μιας πολύ όψιμης άνοιξης". Ευδιάκριτη δεν είναι ακόμα ούτε και η άνοιξη, όμως οι πρόδρομοι πληθύνονται - τα σημάδια ότι κυοφορούνται επιγνώσεις εκρηκτικής δυναμικής ξεμυτίζουν ασταμάτητα στον παγετώνα τριών αιώνων κυριαρχίας του Διαφωτισμού-μηδενισμού. Συνεχιστές της νιτσεϊκής επαναστατικής διαύγασης του "ενός, ουτινός εστι χρεία", καθένας με διαφορετικό απόθεμα ωριμότητας, σίγουρα ο Ν...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΤΩΣΗ - ΚΡΙΣΗ - ΚΟΛΑΣΗ
Το έμβρυο δεν "ξέρει" τίποτα για τον τρόπο της ύπαρξής του μετά τη γέννηση - για τη μετά τον θάνατό του ζωή. Κανένα έμβρυο δεν "γύρισε πίσω" ποτέ, να ξαναγίνει έμβρυο μετά τη γέννησή του, ποτέ δεν επέστρεψε ως βρέφος στα έμβρυα, να τα "πληροφορήσει" ποια θα είναι η υπαρκτική τους πραγματικότητα μετά τη γέννησή τους! Ο άνθρωπος έρχεται στη ζωή με πλήρη άγνοια και απόλυτη μοναξιά, όπως και φεύγει από τα εγκόσμια με πλήρη άγνοια για την πραγματικότητα τη μετά τον θάνατό του. Πραγματικότητα, ίσως, ανάλογη με τη διαφορά ανάμεσα στο έμβρυο και ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΑΤΟΡΘΩΜΑ Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΟΧΙ ΣΥΝΤΑΓΗ
Ο τρόπος για να ξαναλειτουργήσει η πολιτική στην Ελλάδα υπάρχει, εμπειρικά βεβαιωμένος: Είναι η συνεπής επιστροφή στη μικρή αυτοδιαχειριζόμενη κοινότητα - το ένα από τα τρία «σημάδια» πού, αν ποτέ εμφανιστούν και τα τρία μαζί, θα ξέρουμε ότι ο Ελληνισμός νεκρανασταίνεται. Δεύτερο «σημάδι»: έξι χρόνια στο Δημοτικό σχολείο, τρία μόνο μαθήματα και τα τρία γλώσσες: -αρχαία ελληνικά (κυρίως παιχνίδι ετυμολογίας), -τα μαθηματικά ως γλώσσα, -η μουσική ως γλώσσα. Τρίτο «σημάδι» νεκρανάστασης: απαγόρευση (ή μόνη!) εμπορικής χρήσης των ΜΜΕ. Δεν είνα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑ ΚΑΤΑΜΑΤΑ
Όσοι ασκούν κριτική είναι καταδικασμένοι να μετέχουν, κατά κάποιο τρόπο, στη μοίρα της Κασσάνδρας. Ακόμα κι όταν βλέπουν απολύτως καθαρά, δεν έχουν κανένα τρόπο να αποδείξουν αυτό που βλέπουν, και μπορεί να μη γίνουν πιστευτοί. Όμως η Κασσάνδρα είχε δίκιο. (George Steiner, από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΑ ΚΑΘ' ΕΑΥΤΟΝ
Ένα ολόκληρο βιβλίο αντί για carte de visite - άσεμνο εγχείρημα; Νομίζω στην κόψη του επισφαλούς, όπως κάθε εξομολόγηση. Για τα ουσιωδέστερα της ζωής ακροβατούμε ανάμεσα στο θαύμα και στην ευτέλεια. Ένα ελάχιστο ολίσθημα, και περνάς ακαριαία από την αυταπαρνητική γυμνότητα στη ναρκισσιστική αυτοάμυνα. (. . .) (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΡΗΤΟ ΚΑΙ ΤΟ ΑΡΡΗΤΟ
(...) «Στο βιβλίο που τώρα κρατάει στα χέρια του ο αναγνώστης, διαβλέπω τον δεύτερο "σταθμό" στην προσωπική πορεία της συγγραφικής μου δουλειάς: Είναι προσπάθεια που (συστηματικά) προηγείται των διατυπώσεων της κριτικής οντολογίας, γιατί επιχειρεί να διερευνήσει τις προϋποθέσεις εμπειρικής μετάβασης από τα σημαίνοντα στα σημαινόμενα αυτών των διατυπώσεων. Να αναζητήσει κριτήρια για τη διάκριση του πραγματικού από τον ψευδαισθητικό χαρακτήρα της εμπειρίας της σχέσης (της κοινωνούμενης και κοινωνικά κατορθοούμενης γνώσης) στη δεδομένη διαπλο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΑΛΛΟΤΡΙΩΣΗ
Α’ ΠΕΡΙ ΤΑ ΔΙΕΘΝΗ Χύδην παγκοσμιότητα Μάαστριχτ: η γονιμότητα των διαφορών Δύση - Ισλάμ - Ελλάδα Ορθοδοξία και διεθνής πολιτική Ευρώπη: πόλωση πολιτισμών; Γιατί στο περιθώριο; Διπλωματία περιθωριακού μικροκράτους Μίγμα ευτελές Εκσυγχρονισμός, δηλαδή εξελληνισμός Η μεταφυσική του παραλόγου Ρουμανία, εμπειρία ελπίδας Β’ ΠΕΡΙ ΤΑ ΕΓΧΩΡΙΑ Οικονομία και ρεαλισμός Δίχως λογική επικοινωνίας Εχέγγυο ανασυγκρότησης Εναντίωση στην εγωπάθεια Πανελλήνια συνέγερση Περιφερειακή αυτοάμυνα Κριτήρια επιβίωσης Η φενάκη των "βελτιώσεων" Η λοιμική της αδράνε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΟΡΙΣΤΗ ΕΛΛΑΔΑ
"Τι ώρα είναι; Ο ήλιος ψηλά, φως στραφταλιστό, και το ρολόι μου επιμένει εφτάμισι, βράδυ της Αθήνας. Πετάμε σε ολοκάθαρο ουρανό, από κάτω ο ωκεανός στρωμένος βαμπάκι. Απολαμβάνω με τις αισθήσεις την ψευτιά του χρόνου, την αναξιόπιστη σύμβαση που είναι το ρολόι. Φύγαμε από την Αθήνα μεσημέρι, δώδεκα και τέταρτο. Δέκα ώρες η πτήση και θα 'μαστε απομεσήμερο, γύρω στις τρεις, στη Νέα Υόρκη. Κατηφορίζουμε την ακτή από Καναδά προς Νέα Αγγλία. Η χαμηλή νέφωση απόμεινε διακριτικά σε απόσταση από τη στεριά, τώρα από κάτω μας λεπτοτεχνουργημένη δαντ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΡΙΤΙΚΗΣ ΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ
"Η φιλοσοφία δεν μπορεί να δώσει απάντηση σε όλα τα προβλήματα του ανθρώπου. Μπορεί όμως να δώσει "νόημα" στα προβλήματα - στις σχέσεις του ανθρώπου με τους συνανθρώπους του και με τον κόσμο. Και τότε η φιλοσοφία μπορεί, πραγματικά, να αλλάξει τον κόσμο"....
Διαβάστε περισσότερα...