ΓΙΑΝΝΑΡΑΣ ΧΡΗΣΤΟΣ

ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΜΑΣ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΟΧΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ
Πώς να αντιδράσουμε στη συντελεσμένη καταστροφή της Ελλάδας και της ζωής μας; Τί μπορούμε να κάνουμε, τί περνάει από το χέρι μας; Το ψάξιμο για τα πραγματικά αίτια του σημερινού εφιάλτη και η συνειδητοποίησή τους είναι η ρεαλιστική δυνατότητα να συνεργήσουμε στη λύση. Η λύση δεν μπορεί να είναι συνταγή, δεν θα προκύψει από "ευφυείς" οικονομολόγους. Η λύση θα γεννηθεί όσο μεγαλώνει το πλήθος των πολιτών πού συνειδητοποιούν, με καθαρή ματιά, τα αίτια της καταστροφής και τούς στόχους της ανάκαμψης. Περνάει από το χέρι σου να διαβάσεις το βιβλ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΛΛΗΝΟΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ
Μερικές εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες να ριζώσουν στην Πλατεία Συντάγματος, αμετακίνητοι. Για εβδομάδες, για μήνες. Να απαιτούν, όχι παροχές - μεταρρυθμίσεις. Συγκεκριμένα: Να επανασυνταχθεί από Ανεξάρτητη Αρχή ο νόμος περί ευθύνης υπουργών. Τα μέλη του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης να εκλέγονται από την ολομέλεια του Συμβουλίου Επικρατείας. Οι πρόεδροι των ανώτατων δικαστηρίων να εκλέγονται με την ψήφο των δικαστών. Οι αρχηγοί των Ενόπλων Δυνάμεων και της αστυνομίας, από την "επετηρίδα" και μόνο. Να απομακρυνθούν οι κομματικές νεολαίε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ
(...) Επιχείρησα στο βιβλίο αυτό μια πρώτη καταγραφή (το πρώτο στην ελληνική βιβλιογραφία σχετικό εγχείρημα) της ύλης που μαζί με τους φοιτητές μου διερευνούμε και σπουδάζουμε στο μάθημα της Πολιτιστικής Διπλωματίας. Ελπίζω σε παρατηρήσεις και υποδείξεις που μπορούν να το βελτιώσουν ή σε γόνιμες αντιρρήσεις ικανές να οδηγήσουν άλλους σε εκπόνηση αρτιότερων συγγραφών. Το ζητούμενο είναι να συνειδητοποιηθεί στη χώρα μας η επιτακτική ανάγκη επιτελικού σχεδιασμού πολιτιστικής διπλωματίας. Και, επειδή ο χρόνος της διδακτικής θητείας στο πανεπισ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΣΗΜΕΡΑ
Πότε λέμε ότι έχει καταρρεύσει ένα πολιτικό σύστημα; Όταν για δεκαετίες ολόκληρες και παρά την εναλλαγή των κομμάτων στην εξουσία, ζωτικά προβλήματα της κοινωνίας μένουν άλυτα, κακοφορμίζουν. Ψηφίζουμε και ξαναψηφίζουμε Συντεχνίες επαγγελματιών της εξουσίας, ανθρώπους στυγνής ιδιοτέλειας που νοιάζονται μόνο για την επαναεκλογή τους. Εντελώς ανίκανοι να δώσουν λύση στα αδιέξοδα της παιδείας, του ασφαλιστικού, της νοσοκομειακής νοσηλείας, της αντιπαραγωγικής δημοσιοϋπαλληλίας, της αναξιοκρατίας, στον εφιάλτη του δημογραφικού, των αυθαίρετων ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑ ΚΑΤΑΜΑΤΑ
Όσοι ασκούν κριτική είναι καταδικασμένοι να μετέχουν, κατά κάποιο τρόπο, στη μοίρα της Κασσάνδρας. Ακόμα κι όταν βλέπουν απολύτως καθαρά, δεν έχουν κανένα τρόπο να αποδείξουν αυτό που βλέπουν, και μπορεί να μη γίνουν πιστευτοί. Όμως η Κασσάνδρα είχε δίκιο. (George Steiner, από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΛΟΓΙΚΗ ΑΡΧΙΖΕΙ ΜΕ ΤΟΝ ΕΡΩΤΑ
Α΄ Οι υπέροχοι μικρονοϊκοί ψηφοφόροι Η ακρισία παράγει υπανάπτυξη Ψήφο στη δημοκρατία Η κοπαδιαστή υποτέλεια Τις εκλογές κρίνουν οι άκριτες επιλογές Η απαιδευσία ως πολιτική παθογένεια Ο πανικός θα αλλάξει το σκηνικό Εφιάλτης η αισιοδοξία Β΄ Η βία των βεβαιοτήτων Αμερικανική η μήτρα του φονταμενταλισμού Θρησκευτικότητα των ενστίκτων Η αυθαιρεσία χρειάζεται την τρομοκρατία Εξ όνυχος την απανθρωπία Αυτό που μισούμε πράττουμε Ανεξέλεγκτη διαχείριση του πλανήτη Και πάλι ο φονταμενταλισμός Γ΄ Η διαφθορά ως δικαίωμα Ευνοημένη η ανθρώπινη ανεπάρκ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ ΩΣ ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΕΠΙΚΑΙΡΙΚΗ
Ο Normal Russell είναι διδάκτωρ Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, ερευνητικός συνεργάτης στο St Stephen's House, στην Οξφόρδη. Συγγραφέας καταξιωμένων μελετημάτων Πατρολογίας (The Doctrine of Deification in the Greek Patristic Tradition, Cyril of Alexandria, The Lives of the Desert Fathers), έχει ταυτόχρονα αναδειχθεί εξειδικευμένος μεταφραστής ελληνικών φιλοσοφικών πονημάτων στην αγγλική γλώσσα (- η μητέρα του ήταν Ελληνίδα). Αρχίσαμε να συνεργαζόμαστε για τη μετάφραση και δικών μου βιβλίων στα αγγλικά - έχουν ως τώρα εκδοθεί οκτ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΞΙ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΕΣ ΖΩΓΡΑΦΙΕΣ
Ό,τι ονομάζουμε σήμερα κριτική σκέψη γεννήθηκε, για πρώτη φορά στην Ιστορία του ανθρώπου, έξι ή επτά αιώνες π.Χ., στις ακτές του Αιγαίου. Γεννήθηκε ή ανάγκη των Ελλήνων να διακρίνουν το πραγματικό από την ψευδαίσθηση, την αλήθεια από το ψέμα, την έγκυρη γνώση από την υποκειμενική εντύπωση ή δοξασία. Να ξεχωρίσουν τον αξιόπιστο (πιστόν) από τον αναξιόπιστο (ά-πιστον) λόγο. Γεννήθηκε η φιλοσοφία, η επιστήμη. Τόσο η κριτική σκέψη όσο και το όχημα της έκφρασής της, η γλώσσα, προέκυψαν από συλλογική ανάγκη - δεν ήταν δημιουργήματα επιμέρους ατό...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΡΘΟΣ ΛΟΓΟΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ
Ο όρος "ορθολογισμός" (rationalismus) χρησιμοποιείται στη φιλοσοφία με διαφοροποιημένες σημασίες. Στην ποικιλία των εκδοχών αντιστοιχούν επιμέρους φιλοσοφικές σχολές και τάσεις. Αντίθετα στην κοινωνιολογία ο όρος ορθολογισμός μοιάζει να επιδέχεται μια κοινά αποδεκτή ερμηνεία. Βάση ή αφετηρία γι' αυτή την κοινή κατανόηση, είναι η σύνδεση του ορθολογισμού με κοινωνικο-ιστορικά δεδομένα της άμεσης εμπειρίας. Συγκεκριμένα ο ορθολογισμός συνδέεται με εκφάνσεις και λειτουργίες που χαρακτηρίζουν τον δυτικο-ευρωπαϊκό αποκλειστικά πολιτισμό. Την εξ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΩΣ ΕΓΙΝΕ ΚΙ ΕΧΟΥΜΕ ΠΑΨΕΙ ΝΑ ΓΙΟΡΤΑΖΟΥΜΕ;
Τα καλά μας ρούχα... 25 Δεκεμβρίου 1959: Χρόνια τώρα προσπαθώ να καταλάβω γιατί όταν ήμουν στο χωριό ένιωθα τόση χαρά τις μέρες των Χριστουγέννων. Έδωσα στον εαυτό μου πολλές διανοουμενίστικες ερμηνείες, όμως καμιά δεν με ικανοποιούσε. Θυμάμαι πολύ καλά τα Χριστούγεννα του 1959. Φορέσαμε τα καλά μας και πήγαμε στην Αγία Μαρίνα. Η εκκλησία ήταν γεμάτη, με τον κύριο Δυολύκη να δεσπόζει επιβλητικά στην πρώτη σειρά και εμάς τα πιτσιρίκια δίπλα του να περιμένουμε τον Κονόμο, τον παπά της εκκλησίας, να κάνει κανένα απ' αυτά τα υπέροχα "εξωεκκλησ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΝΤΙΠΑΛΕΥΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΠΑΡΑΚΜΗ
Πόσοι Ελληνώνυμοι σήμερα συνειδητοποιούν πως, με την ίδρυση του ελλαδικού εθνικού κρατιδίου, τελειώνει ιστορικά ο Ελληνισμός; Άλλοτε, ακόμα και κάτω από φρικτό ζυγό δουλείας, οι Έλληνες παρήγαν πολιτισμό, κοινοτικούς και συντεχνιακούς θεσμούς, αξιοπρέπεια, αυτοπεποίθηση, όραμα ιστορικού μέλλοντος. Τώρα πια παράγουν μόνο μίμηση και μεταπρατισμό, αγλωσσία, παρανάγνωση της Ιστορίας, με ζηλευτό πρότυπο ανάπτυξης τη Σιγκαπούρη! Αντλούμε ελπίδα, όσο υπάρχουν αντιστάσεις στην ισοπέδωση: Μνημονεύουμε Σεφέρη, Ελύτη, Τσαρούχη, Χατζηδάκι, Γκάτσο, Πικ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΧΡΟΝΟΓΡΑΦΙΑ (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ), 1989-1990
Με δυο παρεμβάσεις κάθε εβδομάδα στην τρέχουσα επικαιρότητα, ο συγγραφέας παρακολουθεί, σχολιάζοντας κριτικά, τις κοινωνικοπολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα. Τα σχόλια ανατέμνουν τα συμπτώματα κρίσης της ελληνικής κοινωνίας και του πολιτικού βίου, καταδείχνοντας αδιάκοπα τις θεμελιακές αφετηρίες του αδιεξόδου. Το ξεχωριστό σε αυτή την απόπειρα χρονογραφίας είναι η προσπάθεια διασάφησης κριτηρίων πολιτικής και κοινωνικής ανάλυσης, πέρα από τη συμπτωματολογία και τις ιδεολογικές ή ηθικολογικές ερμηνείες της. Γιατί η Ελλάδα "δεν μπορεί", γιατί ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΡΙΤΙΚΗΣ ΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ
"Η φιλοσοφία δεν μπορεί να δώσει απάντηση σε όλα τα προβλήματα του ανθρώπου. Μπορεί όμως να δώσει "νόημα" στα προβλήματα - στις σχέσεις του ανθρώπου με τους συνανθρώπους του και με τον κόσμο. Και τότε η φιλοσοφία μπορεί, πραγματικά, να αλλάξει τον κόσμο"....
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΕΤΑ-ΝΕΩΤΕΡΙΚΗ ΜΕΤΑ-ΦΥΣΙΚΗ
Καθιερώθηκε να ονομάζουμε "νεωτερική" (moderne) την περίοδο της ευρωπαϊκής ιστορίας που διαδέχθηκε τον μεσαίωνα. Συμβατικό όριο έναρξης της νεωτερικής περιόδου, σύμφωνα με τις χρηστικές κωδικοποιήσεις που καθιέρωσε η ίδια η ευρωπαϊκή ιστοριογραφία, είναι η πτώση της Κωνσταντινούπολης (1453). Ίσως γιατί ο άξονας των ιστορικών εξελίξεων μετατίθεται τότε οριστικά από την ελληνική Ανατολή στην ευρωπαϊκή Δύση. Καίριες πολιτιστικές διεργασίες που προηγούνται ή έπονται στην ιστορία της κεντρικής και δυτικής Ευρώπης -η λεγόμενη "Αναγέννηση" (Renai...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ
Τα κείμενα αυτού του τόμου είναι επιφυλλίδες που δημοσιεύτηκαν στην καθημερινή αθηναϊκή εφημερίδα «Το Βήμα», από το Νοέμβριο του 1975 ώς τον Οκτώβριο του 1977. Δεν πρόκειται λοιπόν για «συστηματική» διαπραγμάτευση του θέματος που επαγγέλεται ο τίτλος, αλλά για επιμέρους σχόλια με τον αυθορμητισμό της επίκαιρης ανάγκης, ίσως και την αυθαίρετη σχηματικότητα των πρώτων νύξεων. Και ξαναδημοσιεύονται εδώ, αυτούσια, παρά τον αποσπασματικό χαρακτήρα τους, μήπως και περισωθεί από τον εφήμερο βίο της πρώτης δημοσίευσης η ουσιαστική έγνοια ή το πρόβ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΛΗΘΕΙΑ ΚΑΙ ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
[...] Οι σελίδες που ακολουθούν επιχειρούν μια «συστηματική» προσέγγιση στο μεγάλο θέμα της ενότητας της Εκκλησίας. Η ενότητα της Εκκλησίας δεν είναι οργανωτικό ή διανοητικό επίτευγμα, αλλά καταρχήν ένα υπαρκτικό γεγονός, ένας τρόπος υπάρξεως που συνιστά την Εκκλησία. Ταυτίζεται η ενότητα με την αλήθεια της Εκκλησίας, δηλαδή με αυτό που είναι η Εκκλησία ως υπαρκτική δυνατότητα και χάρισμα ζωής. Αλλά η «συστηματική» αυτή προσέγγιση της ενότητας της Εκκλησίας δεν είναι δυνατό να αγνοήση τις ιστορικές φανερώσεις ή τις ιστορικές δοκιμασίες της...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΕΙΝΑ ΚΑΙ ΔΙΨΑ
Η τρίτη έκδοση αυτού του βιβλίου έγινε με φωτογραφική ανατύπωση του κείμενου, δίχως αλλαγές - ούτε και στα τυπογραφικά λάθη της προηγούμενης έκδοσης. Τώρα ο εκδότης είχε την καλοσύνη να το στοιχειοθετήσει από την αρχή και βρήκα την ευκαιρία να κάνω μερικές φραστικές διορθώσεις και να προσαρμόσω το κείμενο στην τρέχουσα γραμματική. Πρόσθεσα και το μικρό ταξιδιωτικό αφιέρωμα "έρημος", που νομίζω πως κάτι συμπληρώνει στο κλίμα της πρώτης εκείνης Πείνας και δίψας. Συμπληρώθηκαν είκοσι χρόνια από την πρώτη έκδοση του βιβλίου (1961) και δώδεκα α...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΛΛΗΝΟΤΡΟΠΟΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Είναι άλλο πράγμα η εθνική ταυτότητα ενός λαού, και άλλο η πολιτιστική του ταυτότητα. Την εθνική ταυτότητα τη συγκροτούν: η κοινή γλώσσα, η κοινή ή επικρατούσα θρησκεία, κοινές παραδόσεις, κοινά ήθη και έθιμα, ίσως και κάποιος ξεχωριστός χαρακτήρας συμπεριφοράς και νοοτροπίας. Ο πολιτισμός δεν εξαντλείται στα εθνικά χαρακτηριστικά: είναι ο ευρύτερα κοινός τρόπος του βίου. Ο τρόπος με τον οποίο οργανώνουμε τις καθημερινές μας ανάγκες, θεσπίζουμε κανονιστικές αρχές, κάνουμε πολιτική, τέχνη, επάγγελμα, συναλλασσόμαστε οικονομικά, ψυχαγωγούμασ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΧΑΙΝΤΕΓΓΕΡ ΚΑΙ ΑΡΕΟΠΑΓΙΤΗΣ
Το βιβλίο αυτό πρωτοδημοσιεύτηκε πριν είκοσι χρόνια. Ήταν η πρώτη μου μελέτη που έφτανε στο τυπογραφείο - πρώτος ελάχιστος καρπός στη μέχρι τώρα μακρά πορεία σπουδής και έρευνας. Η έρευνα αφορούσε στη διασάφηση των διαφορών της ελληνικής φιλοσοφίας και Παράδοσης από τη δυτικοευρωπαϊκή. Διαφορών που δεν εξαντλούνται στατικά στον «τόπο» της θεωρίας, αλλά καθορίζουν τον «τρόπο» ή την πρακτική του βίου, δηλαδή ό,τι ονομάζουμε «πολιτισμό». [...] (Από τον πρόλογο της έκδοσης)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ ΙΔΕΩΝ
"Με την είσοδο των Γερμανών στην Αθήνα τέλειωσε και η παρένθεση του ενθουσιασμού στη ζωή μας. Τους είδα να μπαίνουν στην πόλη - κρυφά και πάλι από το στηθαίο της ταράτσας. Διέσχιζαν την Πατησίων με μοτοσυκλέτες και θωρακισμένα - οι δρόμοι ήταν έρημοι, και το πρώτο γερμανικό αεροπλάνο έκοβε βόλτες σε ένα ολοκάθαρο ουρανό. Ο φόβος ήρθε να προστεθεί στην ασυνείδητη πίκρα της ορφάνιας. Έβλεπα τους Γερμανούς στον δρόμο και γύριζα αλλού το κεφάλι, όχι τόσο από περιφρόνηση, όπως με δασκάλευαν, όσο από κάποιον ανομολόγητο φόβο". (Απόσπασμα από την...
Διαβάστε περισσότερα...