OSTRACON PUBLISHING

Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ ΚΑΙ Η ΡΗΤΟΡΙΚΗ
Ο απόστολος Παύλος, ο ελληνιστής Ιουδαίος και κατοπινός χριστιανός απόστολος των εθνών, έζησε και έδρασε στον χώρο της Μεσογείου τον πρώτο αιώνα μ.Χ. Ως διανοούμενος φαρισαίος ήταν διαποτισμένος από τον ιουδαϊκό πολιτισμό και ως ελληνιστής Ιουδαίος και Ρωμαίος πολίτης υπήρξε βαθιά επηρεασμένος από τον ελληνορωμαϊκό πολιτισμό. Αυτός είναι και ο λόγος που ο Παύλος για να διαδώσει το Ευαγγέλιο του χρησιμοποιεί στις επιστολές του πολιτιστικά στοιχεία και από τους δύο πολιτισμούς. Ιδιαίτερο ρόλο διαδραματίζει η ελληνορωμαϊκή ρητορική στην επιχε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΟ ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΣΤΙΣ ΔΥΟ ΠΡΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΕΙΣ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ
Η "Α' Θεσσαλονικείς", θεωρείται ως η αρχαιότερη από όλες τις επιστολές του Αποστόλου Παύλου και γράφηκε από την Κόρινθο κατά τη δεύτερη περιοδεία του Παύλου έναν περίπου χρόνο μετά την αποστολική σύνοδο της Ιερουσαλήμ. Απευθύνεται στους νεοφώτιστους χριστιανούς της Θεσσαλονίκης, οι οποίοι πριν από λίγο καιρό επέστρεψαν "προς τον Θεόν από των ειδώλων δουλεύειν Θεώ ζώντι και αληθινώ" (1,9). Είναι γραμμένη με πολλή αγάπη και έκδηλο ενθουσιασμό και τρυφερότητα, γιατί "το ευαγγέλιον του Θεού" έγινε αποδεκτό από τους Έλληνες κυρίως κατοίκους της...
Διαβάστε περισσότερα...

ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ, ΡΗΤΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΣΤΗΝ ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ
O τίτλος του βιβλίου προκαλεί εύλογα ερωτήματα. Σύμφωνα με μια αντίληψη που διαχέεται κατά περιόδους η φιλοσοφία και η ρητορική θεωρούνται ότι είναι ασύμβατες με τις ιδέες και τις διδασκαλίες του αρχέγονου Χριστιανισμού, όπως αυτές αναπτύσσονται στα καινοδιαθηκικά κείμενα. Είναι ευρέως αποδεκτό ότι οι χριστιανοί Απολογητές χρησιμοποίησαν τη φιλοσοφία και τη ρητορική, για να αντλήσουν και να οικοδομήσουν πειστικά επιχειρήματα. Αργότερα, οι μεγάλοι Πατέρες του τετάρτου αιώνα μ. Χ. χρησιμοποίησαν τη φιλοσοφική ορολογία, για να διατυπώσουν τα ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΒΑΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΕΣΧΑΤΩΝ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΠΠΟΛΥΤΟΥ ΡΩΜΗΣ
Για να μπορέσουμε να κατανοήσουμε τη διδασκαλία περί εσχάτων του Ιππολύτου Ρώμης, οφείλουμε πρώτ' απ' όλα να γνωρίσουμε και να κατανοήσουμε το βιβλικό υπόβαθρο του 1ου και 2ου μ.Χ. αιώνα μέσα σε μια ιστορική συνάφεια όπως αυτή διαφαίνεται τόσο από την Καινή Διαθήκη και τις εσχατολογικές θέσεις που αναπτύσσονται σ' αυτήν, όσο και από τα συγγράμματα των εκκλησιαστικών συγγραφέων αυτής της περιόδου. Κοινός τόπος και κοινές θέσεις υπάρχουν, πάντοτε όμως κρίνονται στη θεολογική έρευνα υπό το πρίσμα των αγιογραφικών αναφορών και έχοντας ο μελετη...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΝΑΣΤΗΛΩΣΗ ΤΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ
Η απεικόνιση του θέματος της Αναστήλωσης δημιουργήθηκε το 14ο αιώνα υπό την επιρροή παραστάσεων λιτανειών των εικόνων, όπως ιστορούνται στην εικονογράφηση του Ακάθιστου Ύμνου. Πρόκειται για ένα θέμα που αρχικά αποδίδει το ιστορικό γεγονός και από το 18ο αιώνα την καθημερινή λειτουργική πρακτική της Εκκλησίας δηλώνοντας την περιφορά των εικόνων. Τα πρόσωπα, που εικονίζονται σε λειτουργικό χρόνο, σχετίζονται με την υπεράσπιση των εικόνων και στις δύο φάσεις της εικονομαχίας. Στη συνείδηση του κόσμου το μήνυμα της Αναστήλωσης των εικόνων έχει...
Διαβάστε περισσότερα...

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΣΚΙΑ
Κανείς μας δεν επιθυμεί να συντηρήσει την σκοτεινή πλευρά του, να σταθεί στο περιθώριο, στην σκιά της ύπαρξής του. Είναι όμως δυνατό και ενδεδειγμένο να υπερπηδήσουμε τις δικές μας σκιές, να τις προσπεράσουμε; Με την παραδοχή ότι κατέχουν ένα κομμάτι της προσωπικότητάς μας, είναι αδύνατον να τις αποτινάξουμε, αλλά ίσως μπορούμε να τις αλλάξουμε. Το νόημα της λέξεως "θεραπεία" στα Εβραϊκά περικλείει και την έννοια του να είσαι δημιουργικός. Στις περιγραφόμενες εικόνες συναντούμε κάποια σκιερά σημεία κάτω από διάφορες όψεις. Μας καλούν να πα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΣΤΗ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΝΥΣΣΗΣ
Σκοπός της μελέτης είναι να αναδείξει τα πλαίσια, εντός των οποίων ο άγιος Γρηγόριος Νύσσης κρίνει, αξιολογεί -με θετικό ή αρνητικό πρόσημο- και αξιοποιεί ή απορρίπτει τους εύχυμους καρπούς του φιλοσοφικού στοχασμού. Τα πλαίσια αυτά είναι η ερμηνεία των θεοφανειών, δηλαδή η ιστορική εμπειρία που ερμηνεύει το δόγμα ως περιεχόμενο ζωής, πίστεως και διατύπωσης θεολογικής, όπως προσλαμβάνονται και παρουσιάζονται στη σκέψη του αγίου Γρηγορίου. Σε αυτά τα πλαίσια, άλλωστε, η φιλοσοφία γίνεται αποδεκτή ως μια συνισταμένη της παιδεύσεως των πιστών...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΝΑΣ ΠΡΟΔΡΟΜΟΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΗΣ ΜΑΡΤΥΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΥΜΕΝΗ
Η παρούσα μελέτη αναδεικνύει μια ιδιαίτερη πτυχή της εν Χριστώ πλούσιας διακονικής προσφοράς του αγίου Αμφιλοχίου Μακρή. Αυτή η πτυχή συνδέεται με την αναβίωση της ελληνόφωνης Ορθόδοξης μαρτυρίας στα έθνη κατά τα μέσα της δεκαετίας του '60. 0 άγιος Αμφιλόχιος της Πάτμου συνέβαλε προδρομικά στην ενεργοποίηση του ενδιαφέροντος των χριστιανών για τη μετάδοση του μηνύματος του Ευαγγελίου στον κόσμο. Ο ίδιος μπορεί να μην εργάστηκε ως ιεραπόστολος σε κάποια άλλη χώρα, ωστόσο με τις ιεραποστολικές περιοδείες του στην Ελλάδα και κυρίως με το παρά...
Διαβάστε περισσότερα...

"ΧΡΙΣΤΟΝ ΕΝΕΔΥΣΑΣΘΕ" ΒΑΠΤΙΣΜΑ ΚΑΙ ΘΕΙΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑ
Το βάπτισμα ήταν και είναι η θύρα από την οποία εισοδεύει ο άνθρωπος στη Θεία Ευχαριστία. Και όπως κάθε θύρα είναι ενσωματωμένη και μέρος του οικοδομήματος και της οικίας, έτσι και το βάπτισμα δεν είναι κάτι ξεχωριστό, αλλά μέρος της Θείας Ευχαριστίας. Εάν μέσα από αυτή την προοπτική ερμηνευθεί η φράση: «Ο πιστεύσας και βαπτισθείς σωθήσεται» (Μαρκ. 16, 16), τότε γίνεται κατανοητό ότι σώζεται, όχι απλά εκείνος που θα βαπτισθεί -άλλωστε τι νόημα θα είχε να βρεθεί πρόσκαιρα και προσωρινά κάποιος στη θύρα- αλλά να εισέλθει στην οικία, δηλαδή ε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΚΑΙΝΗΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ
Η Καινή Διαθήκη μαζί με την Παλαιά Διαθήκη αποτελούν, όπως χαρακτηριστικά σημειώνει ο αείμνηστος καθηγητής Ν. Ματσούκας, "...τους εκλεκτούς και εύχυμους καρπούς της παραδοσιακής ζωής" της Εκκλησίας, το περιεχόμενο των οποίων πρέπει να διερευνάται επιστημονικά. Ειδικότερα ο κλάδος της θεολογίας της Καινής Διαθήκης ασχολείται κατά τρόπο συστηματικό με την καταγραφή της θεολογίας και της ηθικής που αναπτύσσονται στα κείμενα της Καινής Διαθήκης. Ουσιαστικά αποτελεί το τελευταίο στάδιο της έρευνας της Κ. Διαθήκης. Με άλλα λόγια, "αν η Εισαγωγή"...
Διαβάστε περισσότερα...

ΘΕΜΑΤΑ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ Ι
Το παρόν πόνημα με τίτλο "θέματα Εκκλησιαστική Γραμματολογίας και Θεολογίας" φιλοδοξεί να προσεγγίσει συγκεκριμένες πτυχές της Ορθόδοξης Εκκλησιαστικής Γραμματολογίας και θεολογίας. Οι Πατέρες ως άγιοι και ως συγγραφείς με τον φωτισμό τους, την παιδεία και το συγγραφικό τους έργο, ανάλογα με την χρονική περίοδο, εκφράζουν την διδασκαλία της Εκκλησίας, όπως την αποτυπώνουν στο βίωμά τους. Η θεολογία σχετίζεται με την θεοφάνια, με την εμπειρία και το βίωμα της θείας παρουσίας στην ζωή του ανθρώπου. Η χαρισματική θεολογία εκφραζόμενη από τους...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΕΤΡΟΣ
Οι Απόστολοι Πέτρος και Παύλος αποτελούν μετά τον Ιησού, τα γνωστότερα πρόσωπα της Καινής Διαθήκης. Η παρουσία του Πέτρου στα κανονικά Ευαγγέλια είναι έντονη και υπάρχει σε πολλά και μεγάλα γεγονότα τα οποία έχουν άμεση σχέση με τον Ιησού, αλλά και με την μαθητεία του ίδιου του Πέτρου κοντά στον Ιησού καθ' όλη την διάρκεια της δημόσιας δράσης του. Επομένως, εάν θα θέλαμε να θέσουμε ένα ερώτημα ως αφορμή για την παρούσα εργασία, αυτό θα ήταν: Γιατί κάποιος να θέλει να εξετάσει και να ερμηνεύσει το πρόσωπο του Σίμωνα Πέτρου; Ο ρόλος του Πέτρ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΡΟΦΗΤΕΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΦΗΤΕΣ ΣΤΟΝ ΒΙΒΛΙΚΟ ΙΣΡΑΗΛ
Η προφητεία στον βιβλικό Ισραήλ παρά τις διάφορες φάσεις που πέρασε (λ.χ. εκστατική προφητεία, ψευδοπροφητεία, γνήσια προφητεία) άσκησε καθοριστικό ρόλο στην πίστη και την ηθική του λαού Ισραήλ. Η παρουσία της στη ζωή του βιβλικού Ισραήλ ήταν διαρκής, η επίδρασή της στη θεολογική σκέψη της Παλαιάς Διαθήκης βαθιά και η συμβολή της στη διαμόρφωση των αρχών της παλαιοδιαθηκικής ηθικής αποφασιστικής σημασίας. Σύμφωνα με το κείμενο της Παλαιάς Διαθήκης προφήτης στην κυριολεξία δεν είναι αυτός που "προλέγει" ένα μελλοντικό γεγονός, αλλά αυτός...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΙΕΖΕΚΙΗΛ ΣΤΗΝ ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑ
Ο προφήτης Ιεζεκιήλ ερμηνεύει την ιστορία του Ισραήλ ως ιστορία αμαρτίας και στασιασμού που την ακολούθησε η κρίση και η ανανέωση. Για τον προφήτη η ιστορία της σωτηρίας του λαού εξελίσσεται σε τέσσερις φάσεις, με βάση τις αρχαίες παραδόσεις σχετικά με τη συμπεριφορά του λαού: Ο Γιαχβέ αποκαλύπτεται στο λαό του, ο λαός δείχνει την ανυπακοή του, ο Γιαχβέ εκδηλώνει την οργή του και συγχωρεί τελικά το λαό του. Η αποκατάσταση του Ισραήλ θα γίνει σε πρώτη φάση με την επιστροφή των αιχμαλώτων (όραμα ξηρών οστών) και σε πλήρη μορφή με την εγκατάσ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΔΙΑΣΠΟΡΑ
Το πρόβλημα της δικαιοδοσιακής πολυφωνίας στο χώρο της ορθόδοξης Διασποράς, δηλαδή της ύπαρξης περισσοτέρων του ενός Επισκόπων σε έναν τόπο επί τη βάσει του κριτηρίου της εθνικής καταγωγής, αποτελεί ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο ορθόδοξος κόσμος όχι μόνο διότι προκαλεί αρρυθμίες στις διορθόδοξες σχέσεις, αλλά και διότι δημιουργεί μία αρνητική εικόνα της σύγχρονης Ορθοδοξίας έναντι των υπόλοιπων χριστιανικών Εκκλησιών και Ομολογιών. Το όλο πρόβλημα τροφοδοτείται από το ιδεολόγημα του εθνοφυλετισμού, το οποίο έχει ρητά...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΜΑΡΙΑΣ ΤΗΣ ΜΑΓΔΑΛΗΝΗΣ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΧΩΡΟ
Η αγία Μαρία η Μαγδαληνή έχει έντονη παρουσία τόσο μέσα στα Ευαγγέλια όσο και στη Θεία Λατρεία. Οι πατέρες της Εκκλησίας αναφέρονται με έμφαση στο πρόσωπό της αλλά και στην επιλογή του Ιησού να εμφανιστεί αναστημένος πρώτα σε εκείνη. Σε πολλά μέρη της Ελλάδας τιμάται για τα θαύματα που έχει επιτελέσει και στη μνήμη της έχουν χτιστεί αρκετοί ναοί. Στην εικονογραφία σημαντικές προσωπικότητες έχουν απεικονίσει την αγία μέσω της φράσης "Μη μου άπτου". Ιδιαίτερη θέση κατέχει και η εικόνα της, θρηνούσα στην κοίμηση της Θεοτόκου. (Από την παρουσί...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΕΤΑ-ΝΕΟΤΕΡΙΚΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΚΑΙΝΗΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ
Στο παρόν βιβλίο προτείνω μια ανακατασκευή της ερμηνείας της Καινής Διαθήκης (: Κ.Δ.). Συγκεκριμένα επιχειρώ να ανακαλύψω «νέους» τρόπους μεταφοράς του μηνύματος της Κ.Δ. (Ερμής > ερμηνεία), στους σημερινούς αναγνώστες της μετανεοτερικής εποχής, της εποχής του μαρασμού της μιας αλήθειας και της άνθησης των πολλών αληθειών. Στην προσπάθειά μου αυτή κρατώ και επαναχρησιμοποιώ όλες τις μεθόδους ερμηνείας των ιερών κειμένων που παρήγαγε η καινοδιαθηκική επιστήμη. Απλά κατασκευάζω δύο ερμηνευτικά υπέρ-σύνολα, που τα ονομάζω με βάση τα κύρια χαρ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΑ ΛΕΞΙΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ
Τα κείμενα της Καινής Διαθήκης, και εν προκειμένω του αποστόλου Παύλου, προσφέρονται για μία "πολιτισμική αποκωδικοποίηση", ιδιαίτερα μέσα από την εξέταση των "ειδικών λεξιλογίων", τα οποία μπορούμε να ανιχνεύσουμε στις σελίδες τους. Ειδικά λεξιλόγια ονομάζονται τα σύνολα από τρέχουσες λέξεις ή όρους, που προσλαμβάνουν μία ιδιαίτερη σημασία μέσα στο πλαίσιο μιας ειδικής ή τεχνικής χρήσης της γλώσσας. Τα Παύλεια κείμενα μαρτυρούν επαρκή γλωσσικό αλλά και, γενικότερα, παιδευτικό εξοπλισμό του συγγραφέα τους και εξαιρετική ικανότητα χειρισμ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΕΣ ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΣΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ
Στο αρχαίο ελληνικό μυθιστόρημα προβάλλεται η σπουδαιότητα της αρχαίας ελληνικής θρησκείας και παρουσιάζονται οι παλαιές αξίες ως διαχρονικές, καθώς φαίνεται να επιβιώνουν σ' ένα διαφορετικό περιβάλλον που επικρατεί κατά την ύστερη αρχαιότητα. Συνήθειες και πρακτικές του ανθρώπου απέναντι στο θείο, όπως είναι η απόδοση των απαρχών στους θεούς, φαίνεται πως συνεχίζονται σύμφωνα με τους συγγραφείς των μυθιστορημάτων. Μέσα από τα κείμενα τονίζεται ότι το θείο είναι παρών στον κόσμο και μάλιστα υπάρχει η πίστη ότι οι θεοί επεμβαίνουν και καθορ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΔΥΣΗΣ
Εκτεταμένο τμήμα της Εκκλησιαστικής Γραμματολογίας καταλαμβάνει η μελέτη της λατινικής εκκλησιαστικής γραμματείας, η οποία ασχολείται με την επιστημονική διερεύνηση του βίου, της εργογραφίας και της διδασκαλίας των Πατέρων και των συγγραφέων της δυτικής Εκκλησίας, που έγραψαν τα συγγράμματά τους στη λατινική γλώσσα. Ο ορθόδοξος γραμματολόγος ενδιαφέρεται πρωτίστως για τη σπουδή της αδιαίρετης εκκλησιαστικής παράδοσης. Οφείλει, όμως, να μελετά με ενδιαφέρον και τη μετά το σχίσμα εργογραφία των εκκλησιαστικών συγγραφέων της ρωμαϊκής Εκκλησί...
Διαβάστε περισσότερα...