ΠΡΟΣ ΜΙΑ ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΚΗ ΠΟΙΗΤΙΚΗ
Το θεωρητικό μοντέλο της τελετουργικής ποιητικής που προτείνεται σ' αυτό το βιβλίο συνιστά μια νέα προβληματική σχετικά με την εγγραφή τελετουργικών μορφών σε ευρύτερα πολιτισμικά και κοινωνικοπολιτικά συστήματα έκφρασης μέσα σε διαφορετικές παραδόσεις του ελληνικού κόσμου. Τρεις είναι οι βασικοί επιστημονικοί χώροι, με τους οποίους διαλέγεται και στους οποίους προτίθεται να συμβάλει η μελέτη αυτή: ανθρωπολογία, κριτική θεωρία, ελληνικές σπουδές... Η ποιητική που διατυπώνεται εδώ άλλοτε άμεσα (κυρίως στο πρώτο κεφάλαιο) και άλλοτε έμμεσα ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Ο αθλητισμός βρίσκεται στις ρίζες των νεότερων αστικών κοινωνιών και συνδιαμορφώνεται ιστορικά με αυτές, ως συστατικό μέρος της κοινωνικής τους οργάνωσης. Είναι αδύνατο να καταλάβουμε πλήρως αυτές τις κοινωνίες χωρίς να γνωρίσουμε σε βάθος το αθλητικό φαινόμενο. Αλλά και αντίστροφα: η κατανόηση του αθλητισμού είναι αδύνατη αν δεν τον θεωρήσουμε ως διακριτό αντικείμενο των κοινωνικών επιστημών, ισοδύναμο με άλλα μείζονα αντικείμενα έρευνας και θεωρητικής αναζήτησης κι αν δεν τον δούμε έξω από τις μυθοποιήσεις και τις εξιδανικεύσεις της κυρ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΙΑ ΜΙΑ ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΤΟΠΙΟΥ (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Ο Τομέας Κοινωνιολογίας της Εκπαίδευσης και Εκπαιδευτικής Πολιτικής του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Πατρών αποφάσισε τη συγγραφή ενός δίτομου έργου για τα δέκα χρόνια από την πρόωρη φυγή του συναδέλφου και φίλου Ιωσήφ Σολομών (του Τζο, όπως ήταν γνωστός σε όλους μας), ο οποίος υπήρξε μέλος του Τομέα. Τα κείμενα που περιλαμβάνει ο πρώτος τόμος εστιάζονται κυρίως αλλά όχι αποκλειστικά στην Αξιολόγηση, τομέα ενασχόλησης του Ι. Σολομών την ύστερη περίοδο της ζωής του. Μάλιστα τα περισσότερα από αυτά εστιάζοντα...
Διαβάστε περισσότερα...

Γλωσσική ετερότητα στην Ελλάδα
Η συζήτηση γύρω από τις λιγότερο διαδεδομένες ή μειονοτικές γλώσσες στη χώρα μας άρχισε να διεξάγεται δειλά τα τελευταία χρόνια. Για λόγους ιστορικούς ή, καλύτερα, ιστορικά εξηγήσιμους, η κυρίαρχη ιδεολογία αντιμετωπίζει την ύπαρξη αυτών των γλωσσών με καχυποψία. Η ίδια προωθεί έτσι, με έναν παράδοξο τρόπο, την αυτοϋπονόμευσή της. Ευθυγραμμιζόμενη με αυτούς που θεωρεί εθνικούς της αντιπάλους (γειτονικούς εθνικισμούς και μειονοτικούς αλυτρωτισμούς), ταυτίζει την ύπαρξη των γλωσσών με την ύπαρξη των αντίστοιχων μειονοτήτων και ευνοεί άθελά τ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΡΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΟΡΑΤΟΣ ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ ΤΟΝ 21ο ΑΙΩΝΑ
Το κεντρικό θέμα του βιβλίου είναι ο αόρατος ρατσισμός. Μεγάλο ποσοστό στερεοτύπων, που καλλιεργούν ιδέες ρατσιστικές, αντισημιτικές και σεξιστικές, εκπέμπονται από τον λόγο των κοινωνικών θεσμών και τον πολιτικό λόγο, ενώ οι εκφραστές αυτών των ιδεών δεν έχουν καν συνείδηση ότι τις εκφέρουν. Και όχι μόνο αυτό, αλλά οι περισσότεροι αυτοαναγνωρίζονται ως φορείς δημοκρατικών πεποιθήσεων και ιδεολογικοί πολέμιοι όλων των διακρίσεων. Το ρατσιστικό φαινόμενο χαρακτηρίζουν καταλυτικές αντιφάσεις. Οι έρευνες ευρωπαϊκών και κρατικών θεσμών δείχνου...
Διαβάστε περισσότερα...

ΙΑΤΡΙΚΗ, ΜΑΓΕΙΑ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΙΑ
Τι είναι αυτό που μας γοητεύει τόσο στα προδρομικά κείμενα της ανθρωπολογίας; Είναι άραγε η φρεσκάδα του βλέμματος μιας επιστήμης ουσιαστικά νεογέννητης, που έχει ακόμα την αίσθηση του άπειρου ορίζοντα μπροστά της; Ή μήπως η νοσταλγία μιας ατμόσφαιρας μπελ-επόκ χρωματισμένης από ανυποψίαστο εξωτισμό και όνειρα διαφυγής από μια Ευρώπη όπου υψώνονταν ήδη απειλητικοί ίσκιοι; Είναι οπωσδήποτε όλ' αυτά, αλλά είναι επίσης η πυκνότητα και η σφαιρικότητα των ερωτημάτων που τίθενται, πριν η σκέψη κατακερματιστεί από την εξειδίκευση. Η εμπειρική γνώ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΗ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ
Στο βιβλίο αυτό δημοσιεύονται κείμενα ειδικών από το χώρο της αρχαιολογίας, της ιστορίας και της λογοτεχνικής θεωρίας, με σκοπό την έναρξη ενός δημιουργικού διαλόγου γύρω από τη μορφή και το ρόλο της εθνικής κουλτούρας στη σημερινή Ελλάδα. Το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης αποτελεί πηγή έντονου προβληματισμού για την ελληνική κοινωνία, καθώς φαίνεται να απειλεί αυτό που αναγνωρίζουμε ως "εθνική κουλτούρα". Η ενεργοποίηση οικονομικών και πολιτισμικών διεργασιών σε πλανητικό πλέον και όχι σε τοπικό/εθνικό επίπεδο υποσκάπτει -φαινομενικά έστ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΙΑ: ΠΟΡΕΙΕΣ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΥ
Αντικείμενο αυτού του τόμου είναι η νεωτερικότητα ως πρόοδος αλλά και ως ευρωπαϊκή κυριαρχία, όπως την βίωσαν η Ελλάδα και η Τουρκία από τα μέσα του 19ου αιώνα. Οι μελέτες σε διάφορα πεδία, από τις θεσμικές αλλαγές και τη νομοθεσία έως τις κοινωνικές εξελίξεις στην οικονομία και την κουλτούρα, την αρχιτεκτονική και τη συμμετοχή των γυναικών στις αλλαγές των ιδεών, αναδεικνύουν την παράλληλη και συνάμα διαφορετική πορεία των δύο κοινωνιών προς τον δυτικό εκσυγχρονισμό. Και στις δύο όχθες του Αιγαίου, η πορεία αυτή ζητάει να υπερβεί την αντί...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΙΑ
Τα έθνη-κράτη αναδύθηκαν μέσα από φλογερές ιδέες για την πατρίδα και το λαό όσο και από αιματηρούς ένοπλους, πολιτικούς και διπλωματικούς αγώνες. Αυτή η εξελικτική πορεία σφραγίστηκε από τα σχέδια των ιδεολόγων εθνικιστών για τα σύνορα του κράτους που ονειρεύονταν και τις αντιλήψεις τους για το έθνος. Καθώς τέτοια εδαφικά σχέδια σπάνια συνέπιπταν με τα πραγματικά σύνορα που ορίζονταν από το διακρατικό σύστημα, οι αντίπαλοι εθνικισμοί κατέφυγαν σε αλυτρωτισμό, ανταλλαγές πληθυσμών και εθνοκαθάρσεις που οδήγησαν στη σημερινή χαρτογραφία. Τα ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΤΑΞΕΙΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ
Ένα καινοτόμο ερευνητικό εγχείρημα του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών. Δύο μείζονες κοινωνιολογικές προσεγγίσεις έχουν κυριαρχήσει στη διερεύνηση της σχέσης μεταξύ κοινωνικών τάξεων και καταναλωτικών προτύπων τις τελευταίες δεκαετίες: το στιβαρό σχήμα ταξικού προσδιορισμού, που κωδικοποίησε και κληροδότησε η "Διάκριση" του Pierre Bourdieu, με τις προσπάθειες κριτικής εφαρμογής ή αναθεώρησης που το ακολούθησαν, και, στο άλλο άκρο, οι ρευστές μετανεωτερικές προσεγγίσεις που απέρριψαν την ταξική κατανόηση της σύγχρονης κατανάλωσης και τις...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Οι μετανάστες αποτελούν ίσως το πιο πολυσυζητημένο θέμα στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία, σε μια συγκυρία κατά την οποία η οικονομική κρίση έχει λειτουργήσει καταλυτικά για τη διάχυση της ανασφάλειας στον γηγενή πληθυσμό. Το ελληνικό κράτος δεν ήταν προετοιμασμένο να δεχτεί τόσο μεγάλο αριθμό μεταναστών σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα. Επέδειξε διστακτικότητα και αμφιθυμία στην προώθηση του απαραίτητου θεσμικού πλαισίου για τη νομιμοποίηση και την ένταξή τους στην ελληνική κοινωνία. Αυτός ο αρχικός αιφνιδιασμός ουδέποτε ξεπεράστηκε πλήρως. ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ
Πώς διαμορφώνεται η ταυτότητα της ελληνικής πεζογραφίας μετά την «έκρηξη» που σημειώθηκε στο τελευταίο τέταρτο του εικοστού αιώνα, και ποια είναι η θέση της σε ένα τοπίο αυξανόμενης παγκοσμιοποίησης και ηγεμονίας του αγγλόφωνου πολιτισμού; Τα κείμενα του τόμου διερευνούν τις νέες μορφολογικές και θεματικές τοπογραφίες του ελληνικού μυθιστορήματος, και επιχειρούν να το τοποθετήσουν στο λογοτεχνικό χάρτη της Δύσης, με πυξίδα τις σύγχρονες τάσεις της κριτικής θεωρίας (από το φεμινισμό και το μεταμοντερνισμό ως τη μετα-αποικιακή και την πολιτ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΠΕΡΙΠΛΟΥΣ ΤΟΥ ΟΔΥΣΣΕΑ
Είναι η Οδύσσεια μυθικό κείμενο; Η σχετική συζήτηση δεν έχει κλείσει, ένα πράγμα όμως είναι σίγουρο: οι τόποι που αναφέρονται είναι πραγματικοί. Πέρα από τη λαμπρή μυθοπλασία του, το έργο αυτό είναι επίσης η μνήμη των θαλάσσιων δρόμων που χάραξαν οι πρώτες εξερευνητικές και εμπορικές αποστολές των ελλήνων βασιλέων του 13ου αιώνα π.Χ., μια μνήμη καταγραμμένη στους αξέχαστους ομηρικούς στίχους του 7ου αιώνα. Η Οδύσσεια είναι λοιπόν κάτι παραπάνω από μια εποποιία γεμάτη άθλους, τέρατα και πάθη, είναι επίσης ένας πολύτιμος περίπλους, μια καται...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΜΦΥΛΙΟΣ
Από τη "λήθη" στην "εθνική συμφιλίωση" κι από κει στην "αναστοχαστική επεξεργασία" του εμφύλιου παρελθόντος: μέσω αυτής της διαδρομής θα έλεγε κανείς πως αντιμετωπίστηκε ο Εμφύλιος Πόλεμος στην ελληνική δημόσια σφαίρα. Παρόλο που για σαράντα περίπου χρόνια (1949-1990) δεν υπήρχε θέση γι' αυτόν στο δημόσιο λόγο, κι ενώ επισκιάστηκε από την αφήγηση της "εθνικής αντίστασης", ο Εμφύλιος δεν έπαψε να αποτελεί ένα παροντικό παρελθόν. Μάλιστα, από τη δεκαετία του '90 εγγράφεται πολλαπλώς και με εκθετικό τρόπο στους "πολέμους της μνήμης" όσον αφορ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΓΟΡΓΟΝΑ ΜΕ ΤΟ ΠΑΠΙΓΙΟΝ
...Ο Διονύσης μιλούσε με ένταση και διαφωνούσε με τη Σαζιέ. Σε κάποια στιγμή ήρθε σε μένα θυμωμένος, φωνάζοντας: Πού ξανακούστηκε η γοργόνα να φοράει παπιγιόν! Η Σαζιέ όμως ατάραχη συνέχισε τη δουλειά της και ζωγράφισε ένα πολύχρωμο παπιγιόν. Εμένα μ' αρέσει η γοργόνα μου έτσι! του είπε. Τότε του εξήγησα ότι στη ζωγραφική μπορούμε να κάνουμε ό, τι θέλουμε, ακόμα και να ταιριάξουμε πράγματα που στη ζωή μας δεν τα βλέπουμε να πηγαίνουν παρέα. Είναι κάτι σαν να απεικονίζουμε τα όνειρα και τους εφιάλτες μας... (Από το ημερολόγιο μιας παιδαγωγο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΙΚΟΝΕΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΩΝ
Πώς μας βλέπουν οι Τούρκοι; Πώς εκλαμβάνουν τον Έλληνα, την ελληνική πραγματικότητα, το παρελθόν και το παρόν των σχέσεών μας; Υπάρχουν πολλές μελέτες που αναφέρονται στον «Άλλο», έλειπε όμως μια μελέτη για τον Έλληνα και τον Τούρκο και για την σχέση τους στο επίπεδο των παραστάσεων και των στερεοτύπων. Αυτή η εργασία έρχεται να καλύψει το κενό, εξετάζοντας αποκλειστικά τουρκικά πρωτότυπα κείμενα. Μελετήθηκαν πάνω από εξακόσια έργα -σχολικά εγχειρίδια, βιβλία ιστορίας και ιδίως μυθιστορήματα- πάντα με γνώμονα την εικόνα του Έλληνα. Για πρώ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΜΦΥΛΕΣ ΒΙΑΙΟΤΗΤΕΣ
Το βιβλίο αυτό έχει την αφετηρία του στην επιστημονική όσο και πολιτική αναγκαιότητα να αποσταθεροποιηθεί το διπολικό στατικό σύστημα του φύλου, καθώς και η θεμελιωτική του μυθοπλασία σύμφωνα με την οποία αποτελεί μέρος της φύσης. Στην προοπτική αυτή εξετάζει τη χρησιμότητα των θεωρητικών επεξεργασιών που έγιναν γνωστές με το όνομα "μεταδομισμός" για τη σύγχρονη κοινωνιολογική ανάλυση του φύλου, της εξουσίας και των κοινωνικών ανισοτήτων. Στη σημερινή ιστορική συγκυρία αναζητείται ένας δρόμος για την παραγωγή κοινωνικής θεωρίας που να μπορ...
Διαβάστε περισσότερα...

... ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΑ ΠΕΝΗΝΤΑ ΤΙ;
Το βιβλίο αυτό δεν αποτελεί μια κοινωνιολογική έρευνα ή συλλογή στατιστικών δεδομένων. Η επιδίωξη ήταν να αφουγκραστούμε διαφορετικές μαρτυρίες που θα απεικόνιζαν το πολυεπίπεδο πρόσωπο της σύγχρονης γυναίκας στην Ελλάδα. Εκείνης που ωρίμασε σε ένα συγκεκριμένο ιστορικό και κοινωνικό πλαίσιο, έχοντας μνήμες ακόμα από τη δεκαετία του '60. Φυσικά δεν υπάρχει ομοιομορφία στις απαντήσεις, όπως δεν υπάρχουν ενός είδους βιώματα, παρά ένα πλούσιο μωσαϊκό εμπειριών. Εκεί συχνά η κάθε γυναίκα καθρεφτίζεται στα λόγια των άλλων γυναικών που μιλούν γι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟ ΙΣΛΑΜ
Το Ισλάμ δεν ήταν πάντα στη μακραίωνη ιστορία του ένας χώρος κοινωνικής καθυστέρησης, επιστημονικής αμάθειας και φονταμενταλιστικού φανατισμού. Η σημερινή πεφωτισμένη δυτική Χριστιανοσύνη, η οποία δικαίως αποκηρύσσει αυτές τις αδυναμίες, που με δυσάρεστο τρόπο θυμίζουν το δικό της αντίστοιχο μεσαιωνικό παρελθόν, δεν θα έφθανε ποτέ στο σημερινό της επίπεδο, χωρίς την καίρια πολιτιστική συμβολή ενός άλλου Ισλάμ, που με τον ανώτερο πολιτισμό του φώτισε τα σκοτάδια του ευρωπαϊκού Μεσαίωνα, πριν από χίλια χρόνια: όταν, με προγεφυρώματα το Σαλέρ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΙΑ ΜΙΑ ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΤΟΠΙΟΥ (ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Η αναφορά του Umberto Eco στο Πανεπιστήμιο - Μοναστήρι αποτέλεσε, από τη δεκαετία του 1980, την αφετηρία των σύγχρονων επικρίσεων για τα πανεπιστημιακά δρώμενα και τους πανεπιστημιακούς σε διεθνές επίπεδο. Οι κριτικές αυτές συνεχίζονται και σήμερα, μόνο που οι σκληρές φωνές είναι περισσότερες, καθώς η επίκριση συνδέεται με την ευρύτερη κοινωνική και οικονομική κρίση. Στην Ελλάδα, ένας από τους στόχους της επίκρισης είναι οι Έλληνες πανεπιστημιακοί, οι οποίοι περιγράφονται ως μονοδιάστατοι, μονομερείς και εσωστρεφείς, ευρύτερα ακαλλιέργητοι...
Διαβάστε περισσότερα...