ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ - ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ

Η ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ
"Όπως έχει τονίσει ο Habermas, είναι αδύνατον να καταλάβουμε την εξέλιξη της σύγχρονης κοινωνιολογικής θεωρίας χωρίς να επικεντρωθούμε στο έργο του Talcott Parsons: και εκείνοι που θέλουν να συνεχίσουν την παρσονική παράδοση προσπαθώντας να ξεπεράσουν τα αδύνατα σημεία της (π.χ. νεο-λειτουργισμός), αλλά και όσοι την απορρίπτουν (π.χ. εθνομεθοδολογία, προσέγγιση συμβολικής διαντίδρασης, φαινομενολογική κοινωνιολογία) δεν μπορούν παρά να έχουν ως σημείο εκκίνησης το πολύπλοκο, δυσνόητο αλλά θεμελιώδες έργο του αμερικανού κοινωνιολόγου. Απ' α...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
Ο όρος «κυβερνητική» γίνεται ολοένα και πιο γνωστός στο ευρύ κοινό των τεχνολογικά ανεπτυγμένων χωρών τα τελευταία χρόνια. Οι διάφοροι κλάδοι της νέας αυτής επιστήμης διδάσκονται ήδη κα στα πανεπιστήμια σ' αυτές τις χώρες και η βιβλιογραφία γύρω από το θέμα της κυβερνητικής είναι εκτεταμένη και περιλαμβάνει βιβλία που απευθύνονται στους τεχνικούς και τους επιστήμονες, αλλά και στο ευρύ κοινό που δείχνει ένα έντονο ενδιαφέρον για τις δυνατότητες της επιστήμης του αιώνος, όπως μερικοί την ονόμασαν. Είναι μία επιστήμη που στις εφαρμογές της, ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΦΕΜΙΝΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΟ 99% ΜΑΝΙΦΕΣΤΟ
Πώς θα είναι ο φεμινισμός του 21ου αιώνα; Το νέο κύμα μαχητικού φεμινισμού που ξεσπά σε κάθε γωνιά του πλανήτη απαντά στο ερώτημα διεκδικώντας την ανατροπή της έμφυλης καταπίεσης μέσα από τον αγώνα για την ανατροπή του καπιταλισμού· του συστήματος που συναρθρώνει την ταξική εκμετάλλευση με την έμφυλη βία, τον ρατσισμό και την αποικιακή βία, τον πόλεμο και τον ιμπεριαλισμό, την περιβαλλοντική καταστροφή. Είναι ένας φεμινισμός ευθέως ανταγωνιστικός προς τον φιλελεύθερο φεμινισμό, ο οποίος οραματίζεται ίσες ευκαιρίες στην κυριαρχία και στη δι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΑ ΣΤΟ ΘΕΑΤΡΟ
Το βιβλίο αυτό μπορεί να θεωρηθεί το κύκνειο άσμα του μεγάλου βρετανού ανθρωπολόγου και αφρικανιστή Victor Turner (1920-1983), συγγραφέα «κλασικών» της ανθρωπολογικής βιβλιογραφίας όπως "Το δάσος των συμβόλων" (1967) και "Η τελετουργική διαδικασία" (1969). Έχοντας ερευνήσει εξονυχιστικά στο παρελθόν την τελετουργία (και όχι μόνο στις παραδοσιακές, φυλετικές της μορφές), εδώ επιχειρεί το αντίστροφο δρομολόγιο από εκείνο πολλών οραματιστών και δημιουργών του μοντέρνου θεάτρου: εκεί που αυτοί αναζητούν την προϊστορία της τέχνης τους στις θαμμ...
Διαβάστε περισσότερα...

Υπάρχει ακόμα ελληνική διανόηση;
Η επιδίωξη της παρούσας παρέμβασης του Νίκου Παναγιωτόπουλου συνίσταται στο να καταστήσει λίγο πιο συνειδητή την αναγκαιότητα του ρόλου του διανοούμενου, εκτός από παραγωγού γνώσης, ως συν-διαμορφωτή των συνθηκών που θα επιτρέπουν να εξάγονται από τις αναλύσεις και πρακτικά συμπεράσματα, συμπεράσματα για "το τι πρέπει να γίνει" και "το πώς πρέπει να γίνει". Μια παρέμβαση που υπαγορεύεται από την κοινωνιολογική παράδοση, σύμφωνα με την οποία η υποχρέωση της αντικειμενικότητας, στην οποία οδηγεί κάθε επιστήμονα η επιστημονική ηθική, είναι α...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑ
Ο σύγχρονος κόσμος βιώνει τη μετάβαση από τον καπιταλισμό στον καπιταλισμό. Η εργασία αναδιαρθρώνεται και η κοινωνία αλλάζει. Ένας νέος καπιταλιστικός καταμερισμός οδηγεί στην ήττα της εργασίας. Οι κερδισμένοι της συσσώρευσης καθηλώνουν, μέσα από τη νέα εργασιακή οργάνωση, σε συνθήκη κατακερματισμού τους εργαζόμενους και τους εμποδίζουν να γίνουν τάξη με κοινωνική δυναμική. Μια διαφορετική πραγματικότητα είναι εφικτή. Μια νέα μορφή συλλογικότητας είναι δυνατή και ικανή να δημιουργήσει ιστορική κίνηση. Η δυνατότητα υπάρχει με παρεμβάσεις στ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΙΕΣ
Η μελέτη των σχέσεων Πολιτικής και Θρησκείας αποτέλεσε και αποτελεί μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα υπόθεση. Εξετάζοντας τη σχετική βιβλιογραφία στο θέμα αυτό διαπιστώνει κανείς ότι υπάρχουν ποικίλες θέσεις, απόψεις και προβληματισμοί που προσπαθούν να προσδιορίσουν τα όρια των δυο βασικών συντελεστών που διαμορφώνουν την κοινωνία (ευρωπαϊκή και ελληνική). Μελετώντας κανείς τα δεδομένα της νεωτερικότητας και της μετανεωτερικότητας, μέσα στα οποία καλούνται η Πολιτική και η Θρησκεία να επιτελέσουν την αποστολή τους, διαπιστώνει, πρώτο, ότι υπάρ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΔΙΚΤΥΑ
Τα κοινωνικά δίκτυα βρίσκονται παντού γύρω μας και αφορούν ποικίλες πτυχές της ζωής μας. Αναμφίβολα, η ισχύς και το εύρος της δράσης τους σε προσωπικό, διαπροσωπικό, διομαδικό και κοινωνικό επίπεδο δεν είναι εύκολο να περιγραφούν με απλότητα. Ο Charles Kadushin επιχειρεί μια ευσύνοπτη και κατανοητή παρουσίαση της θεωρίας των κοινωνικών δικτύων, αντλώντας κυρίως από κοινωνιοψυχολογικές ή κοινωνικές θεωρίες. Αποφεύγοντας τον διακηρυκτικό λόγο, εξηγεί με ιδιαίτερα εύληπτο τρόπο τόσο τις δομικές ιδιότητες των κοινωνικών δικτύων όσο και τη δυνα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ (ΔΙΤΟΜΟ-ΣΚΛΗΡΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ)
Κατά τας αρχάς του παρελθόντος έτους διετάχθη η διακοπή του δανεισμού βιβλίων εκ της Εθνικής βιβλιοθήκης, ένεκα της μετακομίσεως ταύτης εις το ίδιον αυτής μέγαρον. Αποδώσας δε συμφώνως προς την διαταγήν εκείνην τα τέσσαρα ή πέντε βιβλία, τα οποία, σπάνια και δυσπόριστα όντα, μοι ήσαν απαραίτητα εις την επεξεργασίαν της συλλογής των Παροιμιών, παριέστην εις την ανάγκην να διακόψω επί μακρόν χρόνον την τύπωσιν της συνεχείας της συλλογής ταύτης. Της αμηχανίας εύρον πόρον εν τη ευμενεί προστασία, ην ανέκαθεν παρέσχεν εις τας Μελέτας μου ο μεγα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟΠΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΒΙΑΣ
"Υπάρχουν κάποια πράγματα που δεν εκλείπουν ποτέ. Ένα από αυτά είναι και η βία. [...] Ο τρόπος με τον οποίο αυτή εκδηλώνεται, αλλάζει σύμφωνα με την εκάστοτε κοινωνική συγκυρία. Σήμερα η βία μετατοπίζεται από το φανερό στο αόρατο, από το μετωπικό στο ιογενές, από την ωμή βία στην επικοινωνιακή βία, από το πραγματικό στο εικονικό, από το σωματικό στο ψυχικό, από το αρνητικό στο θετικό. [...] Γίνεται απολύτως αόρατη, ακριβώς τη στιγμή που συμπίπτει με το αντίθετό της, δηλαδή με την ελευθερία." Μελετητής και βαθύς γνώστης των θεωριών του Φρόι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΨΑΞΑΜΕ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΚΑΙ ΒΡΗΚΑΜΕ ΣΚΙΕΣ...
Με ποιό τρόπο ασκείται η καταλυτική επίδραση του κοινωνικού πάνω στο υποκείμενο της τοξικομανιακής εμπειρίας ; Πώς και πόσο δραματικά αποτυπώνονται τα χνάρια της Ιστορίας πάνω στη σπαραγμένη από αντιφάσεις ψυχική πραγματικότητα των τοξικομανών ; Μέσα από ποιές διαμεσοποιήσεις η Ιστορία του σύγχρονου ανθρώπου και του πολιτισμού του εκφράζεται στην προσωπική, δραματική ιστορία του τοξικομανούς, ναρκοθετώντας χωρίς έλεος όλο το οικοδόμημα της σύγχρονης προόδου ; Ό,τι αποκαλούμε πρόοδο, έλεγε ο Walter Bemjamin είναι εκείνη η τρομερή θύελλα που...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΜΕΙΣ ΟΙ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ
Το 1943 η Χάνα Άρεντ μιλάει, μ' ένα σπαραχτικό και σαρκαστικό κείμενο, για την κατάσταση του εβραίου πρόσφυγα, γι' αυτό το καινούργιο είδος ανθρώπου "που κλείνεται στα στρατόπεδα συγκέντρωσης από τους εχθρούς του και στα στρατόπεδα εγκλεισμού από τους φίλους του". Πενήντα χρόνια μετά κι αφού ένα νέο κύμα προσφύγων έχει μόλις αρχίσει να διασχίζει τα ευρωπαϊκά σύνορα, ο Αγκάμπεν σχολιάζει το κείμενο της Άρεντ διαπιστώνοντας ταυτόχρονα τα κενά της σύγχρονης φαντασμαγορικής ρητορείας περί δικαιωμάτων του ανθρώπου. Στις αρχές του επόμενου αιών...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΑΓΙΟ ΧΑΣΙΣΑΚΙ
Το ακόμη μισοτελειωμένο αυτό βιβλίο, καθώς πολλά άλλα βιβλία μου, θα είναι αχαρακτήριστο. Δηλαδή, δεν ξέρω σε ποια κατηγορία να το εντάξω: συλλογή άρθρων; μελητήματα γύρο στο ρεμπέτικο; αυτοβιογραφικές σημειώσεις; προσωπικές αναμνήσεις; λιβελογράφημα; Και εφόσον δεν ξέρω τι είναι, δεν ξέρω (πολύ περισότερο) ποιο μέρος του Λόγου υπηρετώ. Παρά την σαστιμάρα μου, υποχρεούμαι να δόσω μια γραμμή πλεύσεως στον αναγνώστη. Το βιβλίο αυτό περιέχει τις αυστηρώς προσωπικές μου απόψεις πάνω στο πολυσχιδές θέμα "Υπόκοσμος / Ρεμπέτικο / Χασίσι / Φυλακή ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΙΚΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΙΣΟΤΗΤΑΣ
"Τα οικονομικά ζητήματα είναι πολύ σημαντικά για να ανατίθενται σε μια μικρή ομάδα ειδικών και ιθυνόντων. Η επανιδιοποίηση της γνώσης από τους πολίτες είναι ένα κρίσιμο βήμα για τον μετασχηματισμό των σχέσεων εξουσίας". (Τ.Ρ.) Παρουσιάζοντας την εξέλιξη των ανισοτήτων μεταξύ των κοινωνικών τάξεων στη μακρά διάρκεια των ανθρώπινων κοινωνιών, ο Thomas Piketty προτείνει μια νέα ματιά στην ιστορία της ισότητας, βασιζόμενος σε μια ισχυρή πεποίθηση την οποία σφυρηλατεί βήμα βήμα από το ένα του βιβλίο στο άλλο: Η πορεία προς την ισότητα είναι μι...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΓΛΩΣΣΑ ΤΟΥ ΠΟΝΟΥ
Με θεωρητικό πλαίσιο τη Γραμματική του Πόνου του L. Wittgenstein και την επιστημονική παρακαταθήκη του Αυστραλού γλωσσολόγου M. Halliday για την ιδιαίτερη δομή της γλώσσας του πόνου, το διδακτικό μας μοντέλο δοκιμάστηκε στο ερευνητικό πρόγραμμα εκπαίδευσης ΗΠΙΟΝΗ με παιδιά και εφήβους, πριν διαμορφωθεί σε αυτό το βιβλίο, με καινοτόμες γλωσσικές διδακτικές πρακτικές διαχείρισης και ευαισθητοποίησης στη γλώσσα του πόνου. Ο πόνος της γέννας, το παιδικό κλάμα, η ασθένεια, ο αποχωρισμός, το άγχος του νέου για το αύριο, η «σκληρή» κουβέντα που π...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ ΘΕΩΝ
Υφίσταται σήμερα ένα δόγμα ευρέως αποδεκτό από τις επιστήμες του ανθρώπου: τα κινήματα, οι κρίσεις και τα φαινόμενα που παράγονται μέσα στην κοινωνία πρέπει να εξηγούνται από αίτια κοινωνικά και καθόλου ψυχικά. Όμως, αυτό το δόγμα είναι ένα αλλοτινό ιδεώδες, που έχει καθηλωθεί ως προκατάληψη. Ασφαλώς τα ψυχικά αίτια διαφέρουν από τα κοινωνικά αίτια. Όμως, όλα τα κοινωνικά φαινόμενα είναι έργο των ανθρώπων. Τα πάθη των ανθρώπων είναι αυτά που δίνουν το ερέθισμα για τις μεγάλες πολιτικές, θρησκευτικές και πολιτιστικές δημιουργίες τους και α...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΗΣ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
Η αναπαράσταση, η παραγωγή δηλαδή νοήματος μέσω της γλώσσας, του Λόγου και της εικόνας, κατέχει κεντρική θέση στις πολιτισμικές σπουδές. Στο εισαγωγικό αυτό κείμενο ο Stuart Hall παρουσιάζει κατανοητά και συγκροτημένα τον τρόπο που οι εικόνες, η γλώσσα και ο Λόγος λειτουργούν ως συστήματα αναπαράστασης. Ο Hall αναλύει την αναπαράσταση ως σημασιοδοτική πρακτική σε διαφορετικά κοινωνικά και θεσμικά συγκείμενα, θέτοντας ερωτήματα που αφορούν τη σχέση της αναπαράστασης με το νόημα, τη γνώση και την εξουσία. Συνδυάζοντας εικονογραφημένα παραδεί...
Διαβάστε περισσότερα...

ΘΟΡΥΒΟΙ
Η μουσική έχει με το χρήμα σχέσεις παράξενες, διφορούμενες και προφητικές. Ο μουσικός, από τον ραψωδό ως τη βεντέτα του "σοουμπίζνες", περνώντας από τον μεσαιωνικό ζονγκλέρ, τον τροβαδούρο και τον συνθέτη του 19ου αιώνα, βρισκόταν πάντοτε κάτω από την πίεση των λογοκριτών του πολιτικού κατεστημένου και του χρήματος. Έγινε, μάλιστα, ένα ουσιαστικό στοιχείο της καταναλωτικής κοινωνίας, ένας από τους πρώτους καλλιτέχνες που εμπορευματοποιήθηκαν. Αν και μαντρωμένος, έμεινε, ωστόσο, επαναστατικός γιατί είναι προφητικός. Παραγωγός απλού σημείου,...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΤΟΠΙΚΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΕΣ
Παρά την πολυσημία και την ασάφεια που χαρακτηρίζει το εννοιολογικό της περιεχόμενο, η κοινότητα ως μια σύγχρονη ουτοπία μιας ρευστής και κατακερματισμένης κοινωνίας εκφράζει την ακατάσβεστη επιθυμία του υποκειμένου να ανήκει κάπου, και το πάθος του σύγχρονου ανθρώπου να λάβει μέρος στο κοινωνικό παιχνίδι των πανταχού παρόντων συλλογικών διαχωρισμών και διακρίσεων. Η κοινότητα υπόσχεται ένα καταφύγιο ασφάλειας και αλληλεγγύης σε έναν κατακερματισμένο κόσμο που δεν παρέχει επαρκείς ελπίδες και προσδοκίες για το μέλλον. Δεν είναι τυχαίο ότι ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΣΕ 6 ΠΟΤΗΡΙΑ
ΝΕΡΟ ΚΑΙ ΑΙΜΑ: τα απαραίτητα για την ύπαρξη ζωής υγρά. Πλάι τους, σε λαμπερά ποτήρια, έξι άλλα υγρά που σφράγισαν τον πολιτισμό μας. Με εκρηκτικά παιγνιώδη και απαράμιλλα πειστικό τρόπο ο Tom Standage ξαναγράφει την ιστορία του κόσμου μέσα από τις ηδονές του λάρυγγα, και μας λέει πως: Μπύρα, οίνος, ρούμι, καφές, τσάι, κόκα κόλα... κάθε κεφάλαιο είναι είνα υπέροχο ποτό......
Διαβάστε περισσότερα...