ΙΣΤΟΡΙΑ - ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ - ΕΘΝΟΛΟΓΙΑ > ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

ΕΞΑΙΣΙΟΙ ΓΕΛΩΤΕΣ
Στον τόμο αυτό ανθολογούνται, μεταφράζονται και σχολιάζονται περισσότερα από 150 αποσπάσματα αρχείων ελληνικών κειμένων από τον 8ο αι. π.Χ. έως και μετά τον 2ο αι. μ.Χ. από τον Όμηρο έως και τη Δεύτερη Σοφιστική. Στα κείμενα αυτά καταγράφεται το γέλιο (γέλως, γελώ) ή το γελοίον σε ποικίλα και εντελώς, διαφορετικά μεταξύ τους συμφραζόμενα. Η κατηγοριοποίηση των αποσπασμάτων έλαβε υπόψη της το είδος του κειμένου, τη λειτουργία και την προθετικότητά του, τις ιστορικές του αναφορές, τη σχέση του με άλλα κείμενα, την ανάλυση της γλώσσας και την...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ
Τιμώντας τις αρετές ή καταγγέλλοντας τα ελαττώματα του γιου του Φίλιππου II της Μακεδονίας, ξεχάσαμε για πολύ καιρό «τους μικρούς, τους άσημους, τους χωρίς μοίρα», τους άντρες αυτούς και τις γυναίκες, που μερικές χιλιάδες από αυτούς, πήγαν να ιδρύσουν αποικίες και εμπορικούς σταθμούς από την Αίγυπτο ως το Τουρκεστάν και το Πακιστάν. Το εκστρατευτικό σώμα αριθμούσε περισσότερους πολίτες παρά στρατιωτικούς: εμπόρους, μηχανικούς, καλλιτέχνες, ανθρώπους των γραμμάτων, ναυπηγούς, που πρόσφεραν περισσότερα στην Ευρώπη από ό,τι πρόσφεραν στην Αφρ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ
Η εποχή του Ομήρου αρχίζει με τον 8ο αιώνα και τελειώνει το αργότερο με τον 7ο. Άλλωστε και η χρονολογία της θεμελίωσης της όγδοης Τροίας τοποθετείται προς το 700 π.Χ. Πως ζούσαν οι άνθρωποι σ' αυτή την ταραγμένη εποχή; Ποια ήταν τα ήθη και ο τρόπος ζωής των διαφόρων τάξεων, οι μέθοδοι εργασίας τους, οι καθημερινές τους ενασχολήσεις, οι αντιλήψεις τους για τη ζωή; Ο Αιμίλιος Μιρώ απαντάει σ' όλα αυτά τα ερωτήματα και σε πολλά άλλα ακόμη. Τα πολυάριθμα ντοκουμέντα που μπόρεσε να συγκεντρώσει, αξιοποιημένα από την επιστημονική του ικανότητα,...
Διαβάστε περισσότερα...

ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΤΗΣ ΚΛΑΣΙΚΗΣ ΕΠΟΧΗΣ
Η αθηναϊκή δημοκρατία του 4ου αιώνος π.Χ. θεωρείται, συνήθως, ως ο πρόγονος των σύγχρονων δημοκρατιών. Το πολιτικό σύστημα το οποίο προήλθε από την κρίση των ολιγαρχικών πολιτευμάτων του τέλους του προηγουμένου αιώνος είχε, κατά την άποψη αυτή, επιβάλει την αρχή της κυριαρχίας των νόμων, οι οποίοι κοινοποιούνταν σε όλους μέσω της ανάρτησης, μιας κυριαρχίας που είχε ως εγγύηση το γεγονός ότι οι νόμοι δεν μπορούσαν πια να τροποποιούνται με απλή απόφαση μιας λαϊκής συνέλευσης. Κάτι τέτοιο σήμαινε, άραγε, την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης έναντι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
Αυτή η εξαιρετική και μοναδική στο είδος της εργασία, καλύπτει μία ολόκληρη χιλιετία ελληνικών πολέμων, από τη δημιουργία της πόλεως-κράτους μέχρι τους Περσικούς Πολέμους από τον Πελοποννησιακό Πόλεμο του τέλους του 5ου αιώνα π.Χ., έως τη στρατιωτική επανάσταση του 4ου αιώνα από την κυριαρχία του Φιλίππου στην Ελλάδα μέχρι τη θεαματική πορεία και τις ανεπανάληπτες κατακτήσεις του νεότερου και ευφυέστερου στρατηλάτη όλων των εποχών, του Μεγάλου Αλεξάνδρου, που επέβαλλαν τον ελληνικό τρόπο σκέψης σε όλον τον τότε γνωστό κόσμο, θέτοντας ταυ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ
Σκοπός της έρευνας αυτής δεν είναι να τοποθετηθούμε θετικά ή αρνητικά στο φαινόμενο της Ομοφυλοφιλίας αυτό καθ' αυτό, αλλά να διαπιστώσουμε τις απόψεις των ιδίων των αρχαίων Ελλήνων για το ζήτημα. Ας σημειωθή εδώ, πως εντέχνως διαχέεται η άποψις, ότι τάχα οι αρχαίοι Έλληνες ήσαν πολύ ανεκτικώτεροι ημών απέναντι σε αυτήν την "συνήθεια" και ότι η ομοφυλοφιλία ήταν μία πράξις όχι μόνον αποδεκτή, αλλά και σχεδόν επιβεβλημένη για κάθε μορφωμένο Έλληνα εκείνης της εποχής. Οπωσδήποτε η προσπάθεια αυτή ούτε αθώα είναι, ούτε τυχαία. Στα πλαίσια της...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΝΑΥΜΑΧΙΑ ΤΗΣ ΣΑΛΑΜΙΝΑΣ
Ο ελληνικός θρίαμβος στα νερά της Σαλαμίνας το 480 π.Χ., δέκα χρόνια μετά τον Μαραθώνα, υπήρξε η κυρίαρχη μάχη που καθόρισε την εικόνα ολόκληρου του Δυτικού Πολιτισμού. Αν ο Ξέρξης είχε νικήσει στη Σαλαμίνα, είναι πολύ αμφίβολο ότι οι διαιρεμένοι τότε Έλληνες θα μπορούσαν να ενωθούν ξανά για να διώξουν τους Πέρσες από τα εδάφη τους. Αν οι Έλληνες είχαν ηττηθεί εκείνη τη σημαδιακή ημέρα, τότε η Περσία και όχι η Ελλάδα θα είχε κυριαρχήσει και επηρεάσει την Ευρώπη και γενικά τη Δύση. Αν ο Θεμιστοκλής δεν έπειθε τον Ευρυβιάδη να υποστηρίξει το...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ-ΧΑΡΤΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ)
Αφότου σχηματίσθηκε το νεώτερο ελληνικό κράτος, ήσαν πολλοί αυτοί που ασχολήθηκαν με τη ζωή και τη δράση του νεαρού στρατηλάτη, είτε αυτοί ήσαν επίσημοι είτε ερασιτέχνες ιστορικοί. Δυστυχώς, η βιβλιογραφία αυτή αγνοείται στο εξωτερικό. Τώρα αγνοείται και στο εσωτερικό από τους νεώτερους ιστορικούς και έτσι το ελληνικό αναγνωστικό κοινό εξακολουθεί να τροφοδοτείται με ξένα περί Αλεξάνδρου "σκευάσματα", γραμμένα από ιστορικούς που πλέον αδυνατούν να διαβάσουν τις αρχαίες πηγές από το πρωτότυπο, που αγνοούν παντελώς την ελληνική βιβλιογραφία,...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ (ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΤΟΜΟΣ-ΧΑΡΤΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ)
Αφότου σχηματίσθηκε το νεώτερο ελληνικό κράτος, ήσαν πολλοί αυτοί που ασχολήθηκαν με τη ζωή και τη δράση του νεαρού στρατηλάτη, είτε αυτοί ήσαν επίσημοι είτε ερασιτέχνες ιστορικοί. Δυστυχώς, η βιβλιογραφία αυτή αγνοείται στο εξωτερικό. Τώρα αγνοείται και στο εσωτερικό από τους νεώτερους ιστορικούς και έτσι το ελληνικό αναγνωστικό κοινό εξακολουθεί να τροφοδοτείται με ξένα περί Αλεξάνδρου "σκευάσματα", γραμμένα από ιστορικούς που πλέον αδυνατούν να διαβάσουν τις αρχαίες πηγές από το πρωτότυπο, που αγνοούν παντελώς την ελληνική βιβλιογραφία,...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ
Οι μυστηριακές λατρείες αντιπροσωπεύουν τις πνευματικές προσπάθειες των αρχαίων Ελλήνων να αντιμετωπίσουν τη θνητότητα τους. Καθώς οι λατρείες αυτές είχαν να κάνουν με τον εσωτερικό κόσμο του κάθε ατόμου, η μυστικότητα ήταν υψίστης σημασίας και εξασφαλιζόταν από μία τελετή μύησης, μία προσωπική τελετή που δημιουργούσε στενούς δεσμούς ανάμεσα στον άνθρωπο και στους θεούς. Όταν είχε μυηθεί πλέον το άτομο, απελευθερωνόταν από τον φόβο του θανάτου καθώς γινόταν κοινωνός της αιώνιας αλήθειας, που ήταν γνωστή μόνο στους αθανάτους. Εξ αιτίας του ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ
Στην ιστορία των λαών της γης υπήρξαν πράγματι μορφές κοινωνικής οργάνωσης που δεν γνώρισαν τον πόλεμο, και πάντα ελπίζουμε ότι θα υπάρξει κάποτε μια εποχή χωρίς πολέμους, έστω και αν τώρα η ελπίδα μας αυτή διαρκώς διαψεύδεται. Ο πόλεμος αποτελεί την καθημερινότητα. Οι ημέρες της ειρήνης εναλλάσσονται με εκείνες του πολέμου, η συνεχής ειρήνη ανήκει στην ουτοπία. Τι είναι όμως τελικά ο πόλεμος; Ένα κατ' εξοχήν απάνθρωπο φαινόμενο; Μια κορυφαία στιγμή αγώνος; Ένα ανθρωπολογικό φαινόμενο συνδεόμενο με το ανθρώπινο ορμέμφυτο της βίας, ή ένας ι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΡΑΓΩΔΙΑ
Στον τομέα της αισθητικής μελέτης της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας, το έργο αυτό του διάσημου άγγλου ελληνιστή θεωρείται ανυπέρβλητο ερμηνευτικό επίτευγμα. Στις σελίδες του αναλύονται με απαράμιλλο τρόπο όλες οι σωζόμενες τραγωδίες, ενώ περιέχονται και ειδικά κεφάλαια, όπου σχολιάζονται εμπνευσμένα η τεχνική και η φιλοσοφία των τριών μεγάλων τραγικών ποιητών της αρχαιότητας, Αισχύλου, Σοφοκλή, Ευριπίδη. Οι τίτλοι μερικών από τα κεφάλαια του βιβλίου: Η παλιά τραγωδία - Η δραματική - Η φιλοσοφία του Σοφοκλή - Η δραματική τέχνη του Σοφοκλή - Η...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ ΣΤΗΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ (331-30 π.Χ.)
Ανάμεσα στις μεγάλες πόλεις της αρχαιότητας η Αλεξάνδρεια άσκησε εξαιρετική γοητεία πάνω στους λαούς της Μεσογείου. Ιδρύθηκε από τον Αλέξανδρο το 331 π.Χ. και έγινε πρωτεύουσα του βασιλείου των Πτολεμαίων ως την άφιξη των Ρωμαίων (30 π.Χ). Όλα τα πλούτη της Αιγύπτου περνούν από αυτήν εξαιτίας του ρόλου της σαν λιμανιού στις εκβολές του Νείλου, που την τοποθετεί επικεφαλής του μεσογειακού εμπορίου. Οι επιστήμες γνωρίζουν εκεί μιαν αξιοσημείωτη άνθηση χάρη στους μεγαλύτερους επιστήμονες: η ιατρική με τον ανατόμο Ηρόφιλο, η γεωγραφία με τον Ε...
Διαβάστε περισσότερα...

HOMO NECANS (ΧΑΡΤΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ)
Το διάσημο αυτό έργο του Βάλτερ Μπούρκερτ, ρηξικέλευθο για την εποχή που πρωτοδημοσιεύτηκε στα γερμανικά (1972), έθεσε σε νέες βάσεις τη μελέτη της αρχαίας ελληνικής θρησκείας, δεδομένου ότι προσεγγίζει τους μύθους και τη θυσιαστήρια τελετουργία της αρχαίας Ελλάδας με το πρίσμα της συγκριτικής Ανθρωπολογίας. Και ακριβώς στην Ανθρωπολογία παραπέμπει ο λατινικός τίτλος Homo necans (Ο άνθρωπος που θανατώνει) και στους ανθρωπολογικούς όρους του τύπου Homo sapiens, Homo habilis και άλλους ανάλογους, οι οποίοι προσδιορίζουν τις φάσεις της εξέλιξ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΑΡΧΑΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ
Για πολλά χρόνια ταυτίζαμε τον ελληνικό πολιτισμό με την άνθηση του κλασικισμού στην Αθήνα του 5ου αιώνα. Σχετικά πρόσφατα το ενδιαφέρον μετατοπίσθηκε σε μια παλαιότερη ιστορική περίοδο, που για ευκολία την ονομάζουμε αρχαϊκή. Ανάμεσα στην εποχή του Ομήρου και την εποχή των Τραγικών ήταν σαν να υπήρχε ένα κενό, μια περίοδος σκοτεινή, με μοναδικό λόγο ύπαρξης να προετοιμάσει το περίφημο «ελληνικό θαύμα», να αναγγείλει την Ελλάδα του ορθολογισμού και του ανθρωπισμού, που σύμβολό της στάθηκε το όνομα του Περικλή. Ωστόσο, η νέα προσέγγιση στην...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΖΩΗ ΜΟΥ ΟΛΗ
Η συλλογή κειμένων που συγκροτεί τον τόμο παρουσιάζει ιστορίες από την καθημερινή ζωή των δούλων στην αρχαιότητα. Με τη μεγάλη της ποικιλία δίνει στους αναγνώστες την ευκαιρία να ξεφύγουν από μια αφηρημένη και γενική αντίληψη της δουλείας και να έρθουν σε επαφή με τις εμπειρίες και τις τύχες συγκεκριμένων δούλων. Οι επιλεγμένες αφηγήσεις είναι αναμφίβολα γοητευτικές· αλλά εικονογραφούν ταυτοχρόνως με παραδείγματα την καταπίεση, την εκμετάλλευση αλλά και την αντίσταση στον θεσμό της δουλείας. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΟΛΙΣ (ΧΑΡΤΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ)
Η παρούσα μονογραφία εξετάζει το χαρακτήρα του τύπου κράτους που λεγόταν "πόλις" από τους αρχαίους, καθώς και τη γένεση των επιμέρους "πόλεων". Στηρίζεται σε πολύ μεγάλο αριθμό πρωτογενών δεδομένων, που δεν είχαν προσεχτεί ως τώρα. Λαμβάνει θέση απέναντι σε όλες τις προγενέστερες απόψεις, γενικότερες και ειδικότερες. Το έργο επιβεβαιώνει μια από τις πολυάριθμες αντιλήψεις για το χαρακτήρα της "πόλεως": ότι ήταν ένας τύπος κράτους συνδεόμενος με μια κοινότητα ανθρώπων, προχωρεί όμως και στην αναγνώριση του είδους αυτής της κοινότητας. Τα άλ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΘΕΑΤΡΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΒΙΟΣ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟ ΚΟΣΜΟ
Ως θεατρικότητα, στο βιβλίο αυτό, ορίζεται η προσπάθεια ατόμων να δημιουργήσουν μια εικόνα για τον εαυτό τους, η οποία τουλάχιστον εν μέρει ξεγελά ξεγελά είτε γιατί αντιβαίνει ριζικά προς την πραγματικότητα είτε επειδή διογκώνει, διορθώνει ή παραποιεί την πραγματικότητα. Στόχος αυτής της προσπάθειας είναι η άσκηση ελέγχου πάνω στα αισθήματα και τη σκέψη άλλων. Στοιχεία θεατρικότητας υπάρχουν στο δημόσιο βίο κάθε κοινωνίας - είναι ιδιαίτερα εμφανή και σήμερα. Στην ελληνιστική εποχή όμως παρατηρείται αύξηση στοιχείων θεατρικής συμπεριφοράς ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΟΛΗΣ
Η πρώτη έκδοση του βιβλίου του Φρανσουά ντε Πολινιάκ, το 1984, αποτέλεσε σταθμό στην ανάλυση των καταβολών αυτής της ιδιαίτερης μορφής κοινωνικής και πολιτικής οργάνωσης που υπήρξε η αρχαία ελληνική πόλις. Μέχρι τότε, η γένεσή της συνδεόταν, ιδίως στην γαλλική ιστοριογραφία, με την ανάπτυξη πολιτικών θεσμών οι οποίοι αντικαθιστούσαν άλλες δομές, βασισμένες στην καταγωγή και την συγγένεια. Ο Πολινιάκ δεν προσυπογράφει αυτή την άποψη και προσφεύγει στην αρχαιολογία για να χειραφετηθεί από τις πολλαπλές αναγνώσεις των πηγών. Έτσι καταδεικνύει...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΤΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ ΘΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΚΑΒΕΙΡΩΝ
Ελπίζουμε ότι κρατηθήκαμε σταθερά στο ολισθηρό μονοπάτι του εγχειρήματος για τις λατρείες της Σαμοθράκης εμμένοντας στις φιλολογικές -και άλλες- πηγές, τις οποίες παραθέτουμε στο τέλος του βιβλίου αυτού, ώστε ο αναγνώστης να έλθει σε προσωπική επαφή με τα κείμενα και να ελέγξει την ορθότητα των λεγομένων εντός του βιβλίου. Στην ίδια θέση παρατίθεται περιληπτικά ο λόγος που εκφώνησε στις 12.10.1815 ο γερμανός φιλόσοφος F.W. J. von Schelling (1775-1854) στη Βαυαρική Ακαδημία Επιστημών με τίτλο Οι θεότητες της Σαμοθράκης. Το κείμενο παρουσιάζ...
Διαβάστε περισσότερα...