ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ - ΘΡΗΣΚΕΙΕΣ - ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ > ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ-ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΕΣ ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΙΣ

TRACTATUS LOGICO-PHILOSOPHICUS
"Ό,τι μπορεί γενικά να ειπωθεί, μπορεί να ειπωθεί με σαφήνεια και για όσα δε μπορεί να μιλάει κανείς, για αυτά πρέπει να σωπαίνει." To Tractatus Logico-Philosophicus (Λογικο-Φιλοσοφική Πραγματεία) αποτελεί το μοναδικό φιλοσοφικό έργο που δημοσίευσε ο Λούντβιχ Βιτγκενστάιν ενόσω ήταν εν ζωή. Σήμερα θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα φιλοσοφικά κείμενα του 20ου αιώνα, εγκαινιάζοντας μία νέα κατεύθυνση στη φιλοσοφία που αφορούσε στην ανάλυση της γλώσσας. Γράφτηκε, κατά το μεγαλύτερο ποσοστό, την περίοδο του Α' Παγκοσμίου πολέμου και ενώ ο Βι...
Διαβάστε περισσότερα...

Η διανοητική διαδρομή μου
Στη σύντομη αυτή πνευματική αυτοβιογραφία, ο Μπερλίν εκθέτει με απλότητα και σαφήνεια τις καταβολές της σκέψης του, την απομάκρυνση από την αναλυτική φιλοσοφία και τη στροφή προς την ιστορία των ιδεών, την ενασχόλησή του με τον Μαρξ, με τον Βίκο, με τους Γερμανούς ρομαντικούς, με τον Διαφωτισμό και τους κριτικούς του, και αναπτύσσει τις βασικές φιλοσοφικές αλλά και βιωματικές αρχές με τις οποίες πορεύτηκε σε όλη του τη ζωή: τον φιλελεύθερο και ανεκτικό πλουραλισμό, την εννοιολογική πολλαπλότητα της ελευθερίας, την επιφύλαξη απέναντι σε κάθ...
Διαβάστε περισσότερα...

Επανεξετάζοντας τη θεωρία της δικαιοσύνης
Έναν αιώνα μετά τη γέννηση και μισό αιώνα μετά την έκδοση του opus magnum του Ρωλς, οι συμβολές στον παρόντα τόμο, Επανεξετάζοντας τη θεωρία της δικαιοσύνης, φωτίζουν εκ νέου τη στρατηγική δικαιολόγησης της θεωρίας του Ρωλς και τον τρόπο με τον οποίο αυτή αναμετράται με διαρκή διακυβεύματα της πολιτικής φιλοσοφίας και διερευνούν τη δυνατότητά της να παρέχει το θεωρητικό πλαίσιο για να προσεγγίσουμε επίκαιρα προβλήματα. Εισάγοντας εννοιολογικές διακρίσεις και επιχειρώντας εκλεπτύνσεις, φωτίζουν πτυχές της θεωρίας της δικαιοσύνης και διαμορφ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΑΝΟΙΧΤΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΕΧΘΡΟΙ ΤΗΣ (ΕΠΙΤΟΜΟ)
Ο Sir Karl Popper γεννήθηκε το 1902 στη Βιέννη, όπου σπούδασε φυσική, μαθηματικά, μουσική και όλο σχεδόν το φάσμα των ανθρωπιστικών σπουδών. Από το 1937 ως το 1945 δίδαξε φιλοσοφία στο Christchurch της Ν. Ζηλανδίας και από το 1945 ως το 1909 στη London School of Economics and Political Science ως Καθηγητής της Λογικής και της Επιστημονικής Μεθόδου. Μέλος της βρετανικής Βασιλικής Έταιρείας, της Βρετανικής Ακαδημίας, του Ινστιτούτου της Γαλλίας, της αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών, της Διεθνούς Ακαδημίας για τη Φιλοσοφία της Επισ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΜΕΘΟΔΟΣ (ΕΚΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Με τον ανά χείρας τόμο της "Μεθόδου" κλείνει το μεγάλο έργο του Εντγκάρ Μορέν που μεταφράστηκε και επανεκδόθηκε σε πολλές χώρες. Αυτό το έργο ανέδειξε την πολυπλοκότητα σε ένα προς πραγμάτευση και αποσαφήνιση θεμελιακό πρόβλημα. Στη συνέχεια διαδόθηκε ευρύτατα και πυροδότησε ένα κίνημα για τη "μεταρρύθμιση της σκέψης". Σε τούτο τον έκτο τόμο, που πραγματεύεται ένα αντικείμενο πιο συγκεκριμένο και είναι ίσως πιο βατός από τους προηγούμενους, ο συγγραφέας ξεκινάει από τη σημερινή, καθαρά Δυτική, κρίση της ηθικής και επανέρχεται σε αυτήν έπει...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΠΕΡΙ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑΣ
Η αυτοκτονία, αποδεκτή στην αρχαιότητα, αμάρτημα στον χριστιανισμό, βασανίζει άτομα και κοινωνίες ως δυνατότητα και ως διαρκής απορία στο ερώτημα αν αξίζει να ζεις. Μια ιστορική και θεολογική επισκόπηση, μια κριτική ανάγνωση διάσημων σημειωμάτων πριν το διάβημα και μια ενδοσκόπηση γεμάτη χιούμορ είναι τα κλειδιά του Simon Critchley για να καταπιαστεί με αυτό που ο αυτόχειρας Cesare Pavese αποτύπωσε - "σε κανένα μας δεν λείπουν σπουδαίοι λόγοι για να αυτοκτονήσουμε". (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου) "Ένα κομψό, σοφό και προκ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗΣ
H Φιλοσοφία της Αναγέννησης -η φιλοσοφία, δηλαδή, του 15ου και 16ου αιώνα- σε αντίθεση με τις πολιτικές και θρησκευτικές εξελίξεις, τη λογοτεχνία και την τέχνη της ίδιας περιόδου, και σε αντίθεση με τη Φιλοσοφία της κλασικής Αρχαιότητας, δεν αποτέλεσε αντικείμενο σοβαρής ιστορικής μελέτης παρά μονάχα κατά τα τελευταία εκατό περίπου χρόνια. Το βιβλίο αυτό πραγματεύεται το περίπλοκο αντικείμενο της αναγεννησιακής Φιλοσοφίας με συντομία, έτσι ώστε και να μπορεί να διαβαστεί χωρίς διακοπές, αλλά και να χρησιμοποιηθεί ως βιβλίο αναφοράς. Εξετ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η κοινωνία της κόπωσης
"Η υπερβολική εργασία και επίδοση οξύνονται και καταλήγουν να γίνουν αυτοεκμετάλλευση, η οποία είναι αποτελεσματικότερη της εκμετάλλευσης από τρίτους, γιατί συνοδεύεται από ένα αίσθημα ελευθερίας. Εκμεταλλευτής και εκμεταλλευόμενος είναι ένα και το αυτό πρόσωπο. Θύτης και θύμα, το ίδιο." Στη σύγχρονη εποχή, παρά το γεγονός ότι οι αληθινές αλυσίδες έχουν εκλείψει, παρατηρούμε να δημιουργείται ένας νέος τύπος σκλάβου: είναι ο άνθρωπος που υποβάλλει τον εαυτό του σε εθελοντική εξάντληση. Στην "Κοινωνία της κόπωσης" (απρόσμενο best seller σε ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΙΑ ΤΟΝ ΧΡΗΣΤΟ ΜΑΛΕΒΙΤΣΗ
Με τη συμπλήρωση δέκα χρόνων από τον θάνατο του σπουδαίου νεοέλληνα φιλοσόφου Χρήστου Μαλεβίτση (1927-1997), η Εθνική Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών διοργάνωσε εκδήλωση για να τιμήσει τη μνήμη του, στις 22 Ιανουαρίου του 2007 στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων, με ομιλητές τους συγγραφείς Δημήτρη Αγγελή και Σταύρο Γιαγκάζογλου. Τα κείμενα που ακολουθούν αποτελούν την επεξεργασμένη μορφή των ομιλιών που ακούστηκαν εκείνη τη βραδιά. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΙΑ ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΗΣ ΟΥΤΟΠΙΑΣ
Η ουτοπία και το πνεύμα της παραμένουν σταθερά οι ιδρυτικοί, συστατικοί όροι των πιο κρίσιμων τομέων της ανθρώπινης ενόρασης, της ελπίδας και των αξιώσεων που διατηρούν ζωντανή την εγρήγορση μέσα σε έναν κόσμο ο οποίος καταδυναστεύεται από το φάντασμα της ήττας: της ήττας της ίδιας της ζωής που κινδυνεύει εμπλεκόμενη στα αδιέξοδα των διαφωτιστικών προταγμάτων και της αυτάρεσκης νεωτερικότητας. Χωρίς τις προϋποθέσεις και τους όρους της ουτοπικής σύστασης του ανθρώπου και του κόσμου του, η ανθρώπινη κατάσταση είναι αδιανόητη, ή ένα κενό σημα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΑΝΙΦΕΣΤΟ ΤΟΥ ΑΤΟΜΙΚΙΣΜΟΥ
"Είμαι ατομικιστής; Ναι. Τι εννοώ ως ατομικισμό; Την ηθική θεωρία που, εδραζόμενη σε κανένα δόγμα, σε καμμιά παράδοση και καμμιά έξωθεν θέληση, απευθύνεται μοναχά στην προσωπική συνείδηση". Έτσι ξεκινάει ο Han Ryner το Μανιφέστο του - ένα μεστό, ευσύνοπτο credo, γραμμένο με ειλικρίνεια κ' ευθύτητα, από έναν πραγματικό επαναστάτη -όχι δημοκόπο ή λάγνο των λογής "επαναστάσεων"-, ένα αυστηρό, γενναίο και κοφτερό πνεύμα, που ψάχνει τις όποιες "λύσεις" -αν υπάρχουν- για την Κοινωνία και τον Άνθρωπο, όχι έξω, αλλού, σε κάποιο ευαγγελιζόμενο τη "...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΒΟΥΛΗΣΗ ΓΙΑ ΖΩΗ ΚΑΙ Η ΜΗΔΑΜΙΝΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΥΠΑΡΞΗΣ
Ο Άρθουρ Σοπενχάουερ (1788-1860) -στο κύριο έργο του Ο κόσμος ως βούληση και παράσταση, από το οποίο και αντλούνται τα κείμενα της παρούσας έκδοσης- απορρίπτει όλη την πρότερη φιλοσοφική παράδοση που έβλεπε τον κόσμο ως "κόσμο", δηλαδή ως τάξη και κάλλος, ως προϊόν έλλογου δημιουργικού σχεδιασμού. Σύμφωνα με τη δική του διάγνωση, η βαθύτερη ουσία της πραγματικότητας είναι μία εντελώς άλογη, απρόσωπη, χωρίς τέλος και σκοπό, "τυφλή" βούληση. Σε μια τέτοια πραγματικότητα, η ευτυχία του ανθρώπου είναι αδύνατη, η δε επιδίωξή της προϊόν πλάνης κ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ Ή ΤΑ ΕΙΣ ΕΑΥΤΟΝ
"Σε έναν κόσμο στον οποίον τα πέντε τουλάχιστον έκτα του πληθυσμού είναι καθάρματα ή τρελοί και βλάκες, πρέπει όποιος ανήκει στο τελευταίο ένα έκτο [. . .] να βασίζει το σύστημα της ζωής του στο να ζει αποτραβηγμένος - όσο δε πιο μακριά, τόσο το καλύτερο." Το τετράδιο αυτό, στο οποίο ο Σοπενχάουερ κατέγραφε στοχασμούς για προσωπική του χρήση στην καθημερινότητα της ζωής, αφήνει να διαφανεί ο εσωτερικός κόσμος του φιλοσόφου: οι φόβοι και οι αγωνίες του, η ακλόνητη πεποίθηση στην αξία και την κλήση του, η βαθιά μοναχικότητά του, ο ζωντανός ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΘΗΣΑΥΡΟΣ ΤΩΝ ΤΑΠΕΙΝΩΝ
Κείμενα για την αγάπη, τη σιωπή, τον θάνατο, τη θειότητα, το κάλλος και την καλοσύνη. Ο Μωρίς Μάτερλινγκ μιλάει για τα μεγάλα θέματα που τον απασχόλησαν σ' όλη τη διάρκεια της ζωής του, και που πάντοτε τα αντιμετώπιζε ως θελκτικά μυστήρια. Στον τόμο αυτό, ο Βέλγος νομπελίστας τα προσεγγίζει με την πνευματική συνδρομή σπουδαίων μυστικιστών της μεταφυσικής σκέψης και της λογοτεχνίας: του Πλωτίνου, του Ruysbroeck, του Emerson, του Swedenborg, του Novalis, του Carlyle και άλλων. Τα δοκίμια του «Θησαυρού των ταπεινών» συνιστούν μια πρόταση να...
Διαβάστε περισσότερα...

ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΥ ΚΑΙ ΚΙΝΕΖΟΥ ΦΙΛΟΣΟΦΟΥ
(. . .) Στο Διάλογο χριστιανού και Κινέζου Φιλοσόφου (1708), όπου έχουμε μια αντιπαράθεση της Εσπερίας με την Ανατολή, κατονομάζονται διεξοδικά οι ανατολικές θεολογικές απόψεις, ενώ στην ουσία πλήττεται ο σπινοζισμός. Κατά συνέπεια το βιβλίο διαβάζεται και ως θεολογική παρωδία υψηλού ύφους. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΧΕΓΚΕΛ ΚΑΙ Η ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ
Με την επανάστασή του, το γαλλικό έθνος έπλασε έναν από τους πιο ανθεκτικούς πολιτικούς και πνευματικούς μύθους στην ιστορία της Ευρώπης. Αντίθετα, το γερμανικό έθνος, παρ' ότι κι αυτό εκπήγασε από μια πνευματική και θρησκευτική επανάσταση, τον προτεσταντισμό, δεν κατάφερε να προσδώσει στη δική του επανάσταση ένα ανάλογο κύρος. Κηδεμόνας του γερμανισμού και προάγγελος της γερμανικής ενοποιήσεως, ο Χέγκελ κατέβαλε θεαματικές προσπάθειες προς αυτή την κατεύθυνση. Σε ευάριθμα νεανικά του κείμενα, μη εξαιρουμένης της ''Φαινομενολογίας του Πνεύ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΝΕΩΤΕΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ
Σε καθένα από τα Κεφάλαιά του, αυτό το βιβλίο ελπίζει ότι εξασφάλισε τη δυναμική μιας διανοητικής εμπειρίας και προσάρμοσε την αφηγηματική του διάσταση με βάση την έκθεση θεμάτων ή προβλημάτων [...]. Χωρίς τεχνητό τρόπο, υπογραμμίζεται η επικαιρότητα των προβληματισμών που απασχολούν τους μεγάλους φιλοσόφους [...]. Απαλλαγμένη από την ιδεοληψία της αρχειοθέτησης, αυτή η ιστορία της φιλοσοφίας εισηγείται τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσαμε να αναφερθούμε στα έργα της παράδοσης [...]. Παρά τη χρονολογική διάταξη -που εξυπακούεται σε κάθε ισ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΔΙΟΝΥΣΙΑ ΚΟΣΜΟΘΕΩΡΗΣΗ
Στο ανά χείρας δοκίμιο, ένα από τα πρώιμα κείμενά του, ο Νίτσε εισάγει για πρώτη φορά το "απολλώνιο" και το "διονύσιο", τις περίφημες αυτές έννοιες με τις οποίες εξηγεί και αναλύει τη γέννηση της δραματικής ποίησης στην ελληνική Αρχαιότητα. Αναδεικνύει περαιτέρω την κεντρική ιδέα που διέπει την τέχνη των δύο μεγάλων κλασικών δραματουργών, του Αισχύλου και του Σοφοκλή. Καταδεικνύει επιπλέον την ιδιαίτερη σημασία της μουσικής στο δραματικό έργο και αναπτύσσει εν συντομία βασικές αρχές μιας γενικής θεωρίας για τις τέχνες και την ιεραρχία τους...
Διαβάστε περισσότερα...

ΛΟΓΙΚΗ, ΠΙΣΤΗ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ
Ο Terry Eagleton, πανεπιστημιακός καθηγητής λογοτεχνίας και πολιτισμικής θεωρίας και ειδήμονας στον μαρξισμό, εξηγεί γιατί η απόρριψη της θρησκείας είναι η ρίζα των περισσότερων από τα δεινά μας. Επιστρέφοντας στις χριστιανικές του ρίζες, επιτίθεται στους "νέους αθεϊστές" όπως ο Richard Dawkins και ο Christopher Hitchens και συνηγορεί υπέρ της πίστης. Πράγματι, δεν είναι πολλοί οι "αριστεροί" χριστιανοί - όμως ο χριστιανισμός είναι "αριστερός" από τη φύση του: βοηθάει τους φτωχούς και τους αρρώστους, μιλάει εξ ονόματος όσων δεν έχουν φωνή....
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΡΩΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Οι καλοί Γερμανοί, όταν πεθαίνουν, γίνονται Εβραίοι, ή άλλες διωγμένες μειονότητες. Οι κακοί ξαναγενιώνται σωστοί Γερμανοί. Ο Μαρκούζε είναι ένα σοκ και σαν σοκ πρέπει να αντιμετωπίζεται. Σοκ είναι η σκέψη του, γιατί έχει το στήριγμά της έξω από την κοινή λογική και την ορθοδοξία, έχει το εννοιολογικό της υπόβαθρο έξω από την ατροφική ευσέβεια απέναντι στο κατεστημένο, έχει τα κίνητρά της έξω από το Σύστημα. Σοκ είναι το ύφος του γιατί, συνεπές προς τη σκέψη του, περιέχει μια ριζική αντίδραση στα καλούπια της στρωτής σύνταξης, της απρόσκοπ...
Διαβάστε περισσότερα...