ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ - ΓΛΩΣΣΑ - ΛΕΞΙΚΑ > ΓΛΩΣΣΑ - ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑ

ΤΟ ΥΛΙΚΟ ΤΗΣ ΣΚΕΨΗΣ
Στο υλικό της σκέψης, ο Steven Pinker εξηγεί πως λειτουργεί ο νους και αυτό, εξετάζοντας τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούμε τις λέξεις. Κάθε φορά που βρίζουμε, αποκαλύπτουμε κάτι για τα ανθρώπινα συναισθήματα. Όποτε κάνουμε υπαινιγμούς για να δωροδοκήσουμε, να απειλήσουμε ή να φλερτάρουμε κάποιον, αντί να του πούμε ξεκάθαρα αυτό ακριβώς που θέλουμε, αποκαλύπτουμε κάτι για τις ανθρώπινες σχέσεις. Η χρήση των προθέσεων και των ρηματικών χρόνων αξιοποιεί παραδόξως ανθρώπινες έννοιες για τον χώρο και τον χρόνο, ενώ τα ουσιαστικά και τα ρήμ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η Γραμματική της Ποντιακής

ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΟ ΔΙΓΑΜΜΑ
Η ακούραστη, διά βίου, μελέτη και ανάλυση του διατιθέμενου υλικού των αρχαιοτέρων και των διαλεκτικών μορφών της ελληνικής γλώσσας από τους δύο καθιερωμένους συγγραφείς, μάς χαρίζει διαρκώς νέες τους ανακαλύψεις και βαθειές ερμηνείες, που μας επιτρέπουν να κατανοούμε, με αδιαμφισβήτητο και πλήρως θεμελιωμένο επιστημονικώς τρόπο, φαινόμενα ετυμολογικά αλλά και σημασιολογικά, γραμματικά και φωνητικά της γλώσσας μας, με μεθόδους που προσεγγίζουν την λογική και μαθηματική στοιχειοθέτηση, ανάλυση και απόδειξη, ώστε να μπορέσουμε να κατανοήσουμε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΤΗΣ ΠΟΝΤΙΑΚΗΣ ΔΙΑΛΕΚΤΟΥ
Η συγγραφή μιας Ποντιακής Γραμματικής, έστω και Συνοπτικής, αποτελεί έργο δύσκολο που εγκυμονεί και πολλούς κινδύνους και σκοπέλους, γιατί απαιτεί επαρκέστατη γνώση της διαλέκτου και μια κάποια βιβλιογραφία η οποία είναι ανύπαρκτη απ' όσο γνωρίζω. Ίσως στη Θεσσαλονίκη που θεωρείται η κοιτίδα του Ποντιακού Ελληνισμού, να υπάρχει κάτι σχετικό. Θεωρώ ότι γνωρίζω καλά Ποντικά - Τραπεζουνταίικα, μια και η διάλεκτος αυτής της περιοχής ήταν η γλώσσα συνεννόησης μέσα στην οικογένειά μου αφού οι γονείς μου ήταν πρόσφυγες του 22 από τα μέρη αυτά, το...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΛΩΣΣΑ - ΓΕΝΟΣ - ΦΥΛΟ
Στόχος της παρούσας έκδοσης είναι η καταγραφή του προβληματισμού για θέματα γλώσσας και φύλου σε σχέση με την ελληνική -που αν και περιορισμένος παρ' όλα αυτά υπάρχει- και η αποτροπή μιας ενδεχόμενης παραγραφής των ζητημάτων που συνεπάγεται στην ελληνική κοινή γνώμη. Σημείο εκκίνησης στο εγχείρημα αυτό αποτελεί το κοινωνικό πρόβλημα, δηλαδή ο κοινωνικός σεξισμός σε βάρος των γυναικών που και σήμερα ακόμη (συν)καθορίζει την ελληνική πραγματικότητα. Αυτό δε συνιστά φυσικά "γυναικείο" ζήτημα, αλλά ένα ζήτημα σχέσεων, σχέσεων εξουσίας ανάμεσα ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΔΟΝΗΤΙΚΗ ΤΩΝ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ
-Η μαγεία του Λόγου γίνεται μέσα από τον ήχο που βρίσκεται στον κραδασμό που παράγεται από την προφερόμενη λέξη. -Η προφερόμενη λέξη γεννιέται από τη πνοή της ζωής ή την εισπνοή και γίνεται σάρκα με τον ήχο. -Κάθε δόνηση είναι ήχος ακόμη κι αν δεν γίνεται αντιληπτό από το αυτί σου. -Υπάρχουν ήχοι εσωτερικοί και εξωτερικοί. Η εσωτερική φωνή είναι η φωνή της σιγής. Αυτή ακούγεται κάθε στιγμή στο άτομο που εισπνέει, εκπνέει και σκέφτεται. Είναι η φωνή που σε οδηγεί σε κάθε λεπτό της ζωής σου. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΣΩΣΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Στο βιβλίο αυτό επισημαίνονται λάθη (ορθογραφικά, γραμματικά, συντακτικά, νοηματικά κ.α), τα οποία γίνονται στην καθημερινή χρήση του προφορικού και γραπτού λόγου, καθώς και η τάση που υπάρχει στην πλειονότητα των Ελλήνων να αποφεύγουν τους λόγιους τύπους και να "παραμορφώνουν" τις λόγιες φράσεις, στοιχεία τα οποία είναι άρρηκτα ενσωματωμένα στη Νεοελληνική και συντελούν στην καλαίσθητη και σαφέστερη διατύπωση των νοημάτων, στην εκφραστική ευχέρεια και ευελιξία, στην πολυμορφία και στον λεκτικό πλούτο. (. . .) (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΝΑ ΜΙΚΡΟ ΒΙΒΛΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ
Σε έναν κόσμο όπου κάθε δύο εβδομάδες εξαφανίζεται μία γλώσσα και καθημερινά εμφανίζονται νεολογισμοί, η κατανόηση της προέλευσης και της τρέχουσας αξίας της γλώσσας δεν είχε ποτέ άλλοτε τόσο μεγάλη σημασία. Σε αυτό το εύληπτο και απολαυστικό βιβλίο ο Ντέιβιντ Κρύσταλ αποδεικνύει ότι η ιστορία της γλώσσας πρέπει να ξαναειπωθεί. Όλα όσα πρέπει να γνωρίζει κανείς για το φαινόμενο της ανθρώπινης επικοινωνίας, από τις πρώτες λέξεις των νηπίων έως τη διάλεκτο των sms, καθώς και μια σειρά θεμάτων όπως η αργκό, οι γεωγραφικές ποικιλίες, η γραμματ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΙΣ
Η σκέψις να γράψω το Συντακτικό της νέας Ελληνικής γλώσσας μου ήρθε αρκετά χρόνια, πριν καταπιαστώ με το γράψιμό του. Και ενισχύθηκε μέσα μου η σκέψις αυτή κατά τα τρία χρόνια, που ήμουν γενικός επιθεωρητής των σχολείων της Α΄ εκπαιδευτικής περιφερείας (1914-1917), σαν έβλεπα, στις επιθεωρήσεις που έκανα, πως πολλοί από τους λειτουργούς της μέσης παιδείας, ιδίως οι παλαιότεροι, σε πολύ λίγη υπόληψι το είχαν το μάθημα των νέων Ελληνικών, επειδή, κοντά στα άλλα, είχαν την προκατάληψι πως στα νεοελληνικά κείμενα εν γένει βασιλεύει γλωσσική αν...
Διαβάστε περισσότερα...

ΛΟΓΟΣ ΓΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΛΟΓΟΣ ΓΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ
Στον Λόγο για Ελληνική Γλώσσα, Λόγο για Ελληνική Παιδεία του καθηγητή Καζάζη αναλύεται ο κρίσιμος ρόλος δύο φαινομένων, του ιδιότυπου αρχαιοελληνικού αλφαβήτου και της ιδιόμορφης αρχαίας ελληνικής γλώσσας. Με την επινόηση που έγινε επί ελληνικού εδάφους ενός νέου τύπου αλφαβήτου (σε αντιδιαστολή προς όλα τα προηγούμενα ανατολικού τύπου αλφάβητα), στήθηκε η γέφυρα που επέτρεψε το πέρασμα της ανθρωπότητας από τη φάση της προφορικότητας στον γραμματισμό. Ήταν, ειδικότερα, αυτή η προϋπόθεση που επέτρεψε τη δημιουργία για πρώτη φορά τόσο των εν...
Διαβάστε περισσότερα...

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ (ΣΚΛΗΡΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ)
Η Ελληνική γλώσσα ρέει μέσα στον χρόνο βουερός Κυκλοβόρος, Μαίανδρος λεπτοφυής, πλατύστερνος Νείλος, -το ίδιο ηρακλείτειο ποτάμι που "σκίδνησι και πάλιν συνάγει" των υδάτων τα συστήματα. Αυτή η αέναος ροή διασφαλίζει και τη διάρκεια μες στους αιώνες και την αλλαγή. Οι βαθιές τομές στη ζωή ενός έθνους ασφαλώς επηρεάζουν και την εξέλιξη της γλώσσας του, αλλά πάντως οι μεταβολές που οφείλονται σε πολιτικοκοινωνικές ανακατατάξεις γίνονται ορατές ύστερα από καιρό. Η γλώσσα δεν πανικοβάλλεται από τα κτυπήματα της Μοίρας. Εντούτοις η περιοδολόγησ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΟΙΝΩΝΙΟΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑ
Το βιβλίο αυτό αποτελεί, μια σύγχρονη εισαγωγή στην Κοινωνιογλωσσολογία, στο επιστημονικό πεδίο της γλωσσολογίας που μελετά τη σχέση της γλώσσας με την κοινωνία και της κοινωνίας με τη γλώσσα, τους ποικίλους τρόπους με τους οποίους διεπιδρούν μεταξύ τους και επηρεάζουν ή προσδιορίζουν η μια την άλλη. Στα δεκαέξι κεφάλαια του τόμου καλύπτονται όλα τα κεντρικά ζητήματα που απασχολούν τη σύγχρονη Κοινωνιογλωσσολογία και αφορούν, μεταξύ άλλων, τη γλωσσική κοινότητα, τη γεωγραφική προέλευση, την κοινωνική τάξη, την εθνότητα, το φύλο, τη σεξουαλ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
Η ταχύτατη πρόοδος της γλωσσικής επιστήμης, που συντελέστηκε κυρίως κατά τις τρεις τελευταίες δεκαετίες, και η συνακόλουθη δημιουργία ποικίλων συναφών διεπιστημονικών γλωσσικών κλάδων, οδήγησαν σταδιακά στην αποκάλυψη της τεράστιας σημασίας και της αξίας του λεξιλογίου το οποίο, πολύ πρόσφατα, άρχισε να προσλαμβάνει, αργά αλλά σταθερά, ισότιμη θέση με τη γραμματική στον τομέα της γλωσσικής διδασκαλίας και της διδακτικής αντιμετώπισης. Όμως, οι αποκαλύψεις και τα πορίσματα της σύγχρονης γλωσσικής επιστήμης που μας έδωσαν τη δυνατότητα να κι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΣΗΜΑΣΙΟΛΟΓΙΑΣ
Φιλοσοφία της γλώσσας, λογική, μαθηματικά, κοινωνικές επιστήμες, ανθρωπολογία... Η Σημασιολογία είναι ο μοναδικός κλάδος της γλωσσολογίας που χρησιμοποιεί μεθόδους, θεωρήσεις και εργαλεία από όλους αυτούς τους τομείς του ανθρώπινου επιστητού για να μελετήσει τη σημασία των γλωσσικών εκφράσεων. Μαζί με τη φωνητική, τη φωνολογία, τη μορφολογία, τη σύνταξη και την πραγματολογία, αποτελεί ξεχωριστό επίπεδο ανάλυσης στη γλωσσολογική θεωρία και μελετά την ανθρώπινη γλώσσα με έναν δυναμικό τρόπο περνώντας από τη σημασία της λέξης, στη σημασία της...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΓΛΩΣΣΑ ΜΑΣ
Στα 180 κείμενα αυτού τού βιβλίου αναφέρομαι σε πολύ μεγάλη ποικιλία θεμάτων. Μιλώ για βασικές έννοιες της γλώσσας, ζητήματα από την ιστορία της ελληνικής γλώσσας, μεγάλους μελετητές της γλώσσας, τη διδασκαλία της γλώσσας, τα τρία βασικά επίπεδα της γλώσσας (λεξιλόγιο, γραμματική και σύνταξη), τη γλωσσική πολυμορφία και, φυσικά, για το "αεί ζητούμενον", που δεν είναι παρά η ποιότητα της γλώσσας. Αναφέρομαι ακόμη σε θέματα όπως η γλώσσα στη λογοτεχνία αλλά και στη θρησκευτική μας παράδοση, η γλώσσα στην πολιτική, το πιο τεχνικό αλλά ευρύτερ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΛΑΝΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
Η σειρά απαρτίζεται από χρηστικά και έγκυρα βιβλία με θέματα της εποχής μας, και όχι μόνο. Μια τεκμηριωμένη παρέμβαση σε ζητήματα αιχμής που απευθύνεται σε κάθε αναγνώστη με αγωνίες και ερωτήματα. Έχασαν τα ελληνικά για μία ψήφο την ευκαιρία να είναι η επίσημη γλώσσα των ΗΠΑ; Τα κομπιούτερ προγραμματίζονται, με πρωτοβουλία του Μπιλ Γκέιτς, στα αρχαία ελληνικά; Η ινδοευρωπαϊκή θεωρία έχει άραγε ξεπεραστεί; Πώς βέλαζαν τα αρχαία πρόβατα; Είναι η ελληνική μητέρα όλων των γλωσσών; Διαθέτει πέντε εκατομμύρια λέξεις; Το τελικό ν οξυγονώνει άραγε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΝΕΑ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΙΤΑΛΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Γράφοντας την καινούργια αυτή έκδοση, θέλησα να δώσω τη γραμματική της ιταλικής γλώσσας, σε μια πιο ολοκληρωμένη μορφή, που να μην αφήνει στο σπουδαστή κενά και απορίες στη μελέτη της γλώσσας. Γι' αυτό θεώρησα σκόπιμο να προσθέσω κεφάλαια, όπως π. χ. τις ανωμαλίες στο σχηματισμό πληθυντικού των ουσιαστικών ή τη μετατροπή του άμεσου λόγου σε πλάγιο, που μπορεί να μην αντιμετωπίσει κανείς στην αρχή της σπουδής της γλώσσας αλλά σίγουρα θα τον προβληματίσουν αργότερα. Ολοκλήρωσα επίσης τον πίνακα των ανωμάλων ρημάτων στο τέλος του βιβλίου, ώστ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΠΟΝΤΙΑΚΗΣ ΔΙΑΛΕΚΤΟΥ
Με μεγάλη αγάπη και σεβασμό επιχειρήσαμε να προβούμε στη σχεδόν ριζική αναθεώρηση του εγχειριδίου διδασκαλίας της Ποντιακής Διαλέκτου της αείμνηστης Β. Αντωνιάδου-Κεσίδου. Χωρίς να διεκδικούμε το αλάθητο, ουδείς άλλωστε αλάθητος, επιδιώξαμε, παρά τις ποικίλες και πολλαπλές δυσχέρειες, να δώσουμε μιαν άλλη εικόνα του τρόπου διδασκαλίας της Ποντιακής Διαλέκτου, προσφέροντας έτσι έναν οδηγό στους Ποντίους και μη, οι οποίοι θέλουν να έρθουν σε επαφή με τη Διαλεκτό μας, η οποία συνδέεται στενά και άρρηκτα με την αρχαία ελληνική γλώσσα. Η Ποντι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑΣ
Το έργο "Στοιχεία Μορφολογίας", που απευθύνεται όχι μόνο στο μαθητή, αλλά και στο φοιτητή, στο δάσκαλο και στον καθηγητή, αποτελεί συγκερασμό της παραδοσιακής γραμματικής με τη σύγχρονη γλωσσολογία. Στο πόνημα αυτό παρουσιάζονται με πολλά παραδείγματα οι παραγωγικές καταλήξεις της νεοελληνικής και τα ποικίλα μορφήματά της, με τα οποία σχηματίζονται τα διάφορα λεξιλογικά στοιχεία και εμπλουτίζεται το λεξιλόγιο της γλώσσας μας. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΒΙΒΛΙΑΡΑΚΙ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΓΡΑΦΟΥ
Το «Κόκκινο Βιβλιαράκι του Κειμενογράφου» δεν είναι λεξικό. Είναι ένας οδηγός, ένα «συναξάρι» που περιέχει τους κανόνες της ελληνικής γλώσσας. Φιλοδοξία μας είναι να γίνει το σημείο αναφοράς για θέματα καλής χρήσης της γλώσσας. Είναι απαραίτητο εργαλείο για όσους θέλουν να γράφουν και να μιλούν σωστά ελληνικά. Το «Κόκκινο Βιβλιαράκι του Κειμενογράφου» είναι μέρος του προγράμματος Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης της Ένωσης Εταιριών Διαφήμισης και Επικοινωνίας Ελλάδος (ΕΔΕΕ). (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)...
Διαβάστε περισσότερα...