ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ - ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ > Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ
"Λαό που δεν βαστά γερά Θεό και παραδόσεις, δεν έχει ρίζες κι εύκολα θα τόνε ξεριζώσεις". Τα ήθη και τα έθιμα, οι θρύλοι και οι παραδόσεις αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του λαϊκού μας πολιτισμού, είναι η σύνδεση με τις ρίζες μας, ο καθρέφτης κάθε λαού, η γέφυρα ανάμεσα στο παρελθόν και στο μέλλον. Μέσα στις σελίδες του βιβλίου θα διαβάσουμε τα πιο λαμπρά ήθη κι έθιμα, έτσι όπως γιορτάζονται σε κάθε γωνιά της Ελλάδας. Από τη Μακεδονία έως την Κρήτη και από το Αιγαίο έως το Ιόνιο θα γνωρίσουμε τον πλούτο και την ποικιλομορφία των εθίμων και...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΕΤΑΞΥ «ΚΑΝΟΝΙΚΟΥ» ΚΑΙ «ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΟΥ»
"[Η] μελέτη των εξωτερικών ιατρείων του Αιγινήτειου αναδεικνύει, κατά τη γνώμη μας, τις απαρχές αυτής της αλλαγής του κυρίαρχου παραδείγματος που σηματοδότησε την αφετηρία ανάδυσης και εδραίωσης νέων, αναμφίβολα διαφρετικών, μορφών γνώσης, κανονικοποίησης και ελέγχου της παιδικής ηλικίας και νεότητας, αλλά και συγκρότησης διαφορετικών παιδικών/νεανικών ταυτοτήτων και μορφών υποκειμενοποίησης, θέτοντας το παιδικό και νεανικό σώμα στο επίκεντρο ενός δικτύου λόγων, πρακτικών και πολιτικών. Το ποιες θα είναι οι νέες μορφές και ταυτότητες που θ...
Διαβάστε περισσότερα...

Προίκες - Σε 5 πρόσωπα και 45 πράξεις (χαρτόδετη έκδοση)
"Αυτό το έργο ανήκει στις αφηγήτριές του, τις γυναίκες που μου μίλησαν για τη ζωή τους, τα προικιά και τα νυχτέρια, το προξενιό, τον έρωτα, τον γάμο, την επόμενη μέρα, αλλά και τη φτώχεια, τον Εμφύλιο, τη σκληρότητα της ζωής, τις προσδοκίες και τις ματαιώσεις. Πρόκειται για αφηγήσεις ζωής πέντε γυναικών του θεσσαλικού κάμπου, με τη μεγαλύτερη από αυτές να βρίσκεται στα 95 της, τη μικρότερη στα 71. Διαβάζουμε για γάμους στα 14 και γάμους στα 38. Αφηγήσεις που φέρνουν στο φως τη ρωγμή του έρωτα στον γάμο από προξενιό, τη σιωπή που σημαίνει σ...
Διαβάστε περισσότερα...

Παραδοσιακές φορεσιές Βορείου Ηπείρου (χαρτόδετη έκδοση)
Η Ευρύτερη περιοχή της Ηπείρου υπήρξε μετά την κυριαρχία των Οθωμανών στα βαλκάνια ένα από τα σημαντικότερα κέντρα του Ελληνισμού. Υπήρξε η πατρίδα των μεγάλων εθνικών ευεργετών, το φυτώριο των αγωνιστών της ελληνικής επανάστασης, άνθισαν ονομαστά σχολεία και έγινε το σημαντικότερο πνευματικό κέντρο του νεότερου ελληνισμού, που συνετέλεσε στον πνευματικό εξοπλισμό και στην προετοιμασία της μεγάλης επανάστασης. Από τον 14ο μέχρι το 18ο αιώνα στην περιοχή της βορείου ηπείρου αναπτύχθηκε η λαϊκή τέχνη με μαζική απασχόληση και κατασκευή χωρικώ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ
Τα ξεχωριστά και σε κάποια χρονική διαδοχή εκδεδομένα τρία τεύχη, "Κοινωνική Συγκρότηση" (1984), "Ήθη και Έθιμα" (1986) και "Λαϊκή Τέχνη" (1992), που συνοδεύονταν με το γενικό υπέρτιτλο "Ελληνική Λαογραφία", θεώρησα σκόπιμο να τα ανατυπώσω μαζί στον παρόντα τόμο. Εξαρχής άλλωστε είχε το έργο συλληφθεί, σχεδιασθεί και γραφεί ως ενιαίο. Η τμηματική έκδοση είχε απλώς υπαγορευθεί από την ανάγκη, οι φοιτητές της Φιλοσοφικής Σχολής και των Παιδαγωγικών Τμημάτων του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, ύστερα του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης τ...
Διαβάστε περισσότερα...

(P/B) Liminal Commons
This is the first attempt to rethink and appraise the role of temporary commoning experiences that develop in contexts of crisis. Angelos Varvarousis, argues there is a certain type of commons - the liminal commons. He demonstrates that despite their often short lives, they play a crucial function in contemporary societies; they demarcate and facilitate transitions at the individual, collective and societal level. Through exploration of grassroots projects such as occupied squares, self-organised refugee camps and social clinics in Greece,...
Διαβάστε περισσότερα...

Κόκκιν' αχείλι εφίλησα
Ένα από τα πιο αγαπημένα δημοτικά τραγούδια εξεικονίζει με τρόπο συναρπαστικό το ταχύτατο ταξίδι του φιλιού. του κόκκινου φιλιού, από τα χείλη που σμίγουν στην πλάση που φιλοξενεί τους ερωτευμένους και πανηγυρίζει μαζί τους: Κόκκιν' αχείλι εφίλησα κι έβαψε το δικό μου, / και στο μαντίλι το 'συρα κι έβαψε το μαντίλι, / και στο ποτάμι το 'πλυνα κι έβαψε το ποτάμι, / κι έβαψε η άκρη του γιαλού κι η μέση του πελάγου. / Κατέβη ο αϊτός να πιει νερό κι έβαψε τα φτερά του, / κι έβαψε ο ήλιος ο μισός και το φεγγάρι ακέριο. Οι έξι στίχοι, που διασώθ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η απάντηση
Το βιβλίο αυτό γράφτηκε το διάστημα 2016-2018 στις Φυλακές Χαλκίδας και στο Νοσοκομείο Κρατουμένων των Φυλακών Κορυδαλλού. Πρόκειται για αυτοβιογραφική αφήγηση μιας καφκικής δικαστικής περιπέτειας που συγκλόνισε την ελληνική κοινωνία, καθώς εμφάνισε πανεπιστημιακούς λειτουργούς ως εμπλεκόμενους στην υπόθεση οικονομικών ατασθαλιών στο Πάντειο Πανεπιστήμιο κατά τη δεκαετία του 1990. Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ είναι η τοποθέτηση του Παναγιώτη Γετίμη σε αυτήν την υπόθεση με άξονα την υπεράσπιση του ορθού λόγου έναντι του ανορθολογισμού και της αδικίας. (Από ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΤΟ ΣΥΝΟΡΟ
Οι σχέσεις που διαμορφώνονται στο αλβανο-ελληνικό διασυνοριακό πλαίσιο, δεν μπορούν να γίνουν κατανοητές παρά μόνο σε συνάρτηση με την "πολιτική οικονομία" της συγκεκριμένης κινητικότητας. Η ασυμμετρία, η ανισότητα, των δύο πλευρών του συνόρου είναι καθοριστική. Με το άνοιγμα του συνόρου αναπτύσσεται μια δυναμική που προσδιορίζεται από την τάση ή πίεση για έξοδο από την Αλβανία ενός μεγάλου τμήματος του πληθυσμού, λόγω της πολιτικής, κοινωνικής και οικονομικής κρίσης, αλλά και από την έλξη που ασκεί η Ελλάδα ως χώρος εγκατάστασης. Ο κατά κ...
Διαβάστε περισσότερα...

Παγανιστικές δοξασίες της θεσσαλικής επαρχίας
Στις πεδιάδες και στα βουνά της θεσσαλικής επαρχίας δεν έσβησε ποτέ η πίστη στους παλιούς παγανιστικούς μύθους. Σε κελάρια, κοίτες ποταμών και βάραθρα, οι προηγούμενες λατρείες συνεχίστηκαν, μυστικά και αθόρυβα σαν υπόγεια νερά. Στα όνειρα των ανυποψίαστων αλυχτούν τα σκυλιά της Εκάτης, η Κυρά της Καταχνιάς ζητά ένα διαβάτη κάθε Οκτώβρη, και ο χαζο-Λευτέρης ακούγεται πότε πότε στα ερτζιανά. Αυτή η συλλογή από καινοφανείς δοξασίες και παραδόσεις αποκαλύπτει κάτω από το δέρμα της σύγχρονης ζωής τη μυθική φύση της ελληνικής υπαίθρου. Από το Π...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΙΚΡΕΣ ΛΕΥΚΑΔΙΤΙΚΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ
Ο Παναγιώτης Σκληρός με απλή και κατανοητή γραφή μας μεταφέρει γεγονότα, προσωπικές καταστάσεις και επαγγέλματα της καθημερινής ζωής των κατοίκων της Λευκάδας του '50, του '60 και του '70 και μάλιστα με τέτοιον τρόπο, ώστε ο αναγνώστης να γίνεται και ο ίδιος συμμέτοχος στα δρώμενα, φέρνοντας στη σκέψη του ανάλογες περιστάσεις που έζησε ο ίδιος ή άκουσε να λένε. Με την πένα του περνάει γρήγορα από τοποθεσίες και χωριά σχεδόν κινηματογραφικά, ένα διαρκές αλλά εναλλασσόμενο ντοκιμαντέρ που δημιουργεί μια ειδυλλιακή εικόνα της Λευκάδας που έφυ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΜΕΣΗ ΔΡΑΣΗ, ΠΑΡΑΚΑΛΩ!
Θυμάμαι ότι, παλαιότερα, περνούσαμε καθημερινά από το κέντρο της Άμεσης Δράσης και, αργότερα, από το αρχηγείο της Ελληνικής Αστυνομίας και παίρναμε από τον αρμόδιο αξιωματικό το λεγόμενο "δελτίο αδικημάτων και συμβάντων". Σ' αυτό το δελτίο υπήρχαν καταγεγραμμένα όλα τα περιστατικά του εικοσιτετραώρου, ανάμεσα στα οποία πολλά ήταν αστεία και παράξενα. Αρκετά απ' αυτά τα "περίεργα" τα γράφαμε σε ειδικές χιουμοριστικές στήλες στις εφημερίδες ή στα περιοδικά στα οποία εργαζόμασταν, και μάλιστα μπορώ να πω ότι διαβάζονταν με ιδιαίτερο ενδιαφέρο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΛΑΙΟΣΟΔΕΙΑ
«Η ελιά και τα προγράμματα του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών» Παρά τη σημασία του δένδρου και, του καρπού της η ελιά δεν κατείχε μέχρι πρόσφατα ιδιαίτερη θέση στην ελληνική βιβλιογραφία. Η δημοσιευμένη στην Επετηρίδα του Κέντρου Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών βιβλιογραφία της Ελληνικής Λαογραφίας, η οποία καλύπτει τη χρονική περίοδο από το έτος 1800 μέχρι πρόσφατα, μας οδηγεί στη διαπίστωση ότι ελάχιστες είναι οι λαογραφικές μελέτες για την ελιά ως παραδοσιακή ελληνική καλλιέργεια και απασχόληση, τη συγκομι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΝΕΩΤΕΡΙΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ
Ο τόμος αυτός, που τιτλοφορείται «Νεωτερική Ελληνική Λαογραφία», περιλαμβάνει άρθρα, μελετήματα, ανακοινώσεις σε Συνέδρια και ορισμένες επιφυλλίδες σε Αθηναϊκές εφημερίδες, που δημοσιεύθηκαν από το 1983 μέχρι το 2005 και έχουν την ίδια θεματολογική οπτική. Δημοσιεύεται επίσης, σε παράρτημα, μια πρόσφατη μελέτη του συγγραφέα, που αναφέρεται σε ιστορικά, θεωρητικά και άλλα θέματα Νεωτερικής Λαογραφίας. Όλα τα κείμενα αναφέρονται σε θέματα μιας Σύγχρονης ή Νέας Λαογραφίας. Ο όρος Νεωτερική Λαογραφία προτιμήθηκε, γιατί, κατά κύριο λόγο, παρακο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΣΗΜΕΡΑ
Στον παρόντα τόμο περιλαμβάνονται συγκεκριμένες όψεις της ανάγνωσης των επίσημων στατιστικών δεδομένων για το έγκλημα. Στόχος είναι το έργο αυτό να αποτελέσει αφετηρία σκέψης για την κατανόηση της ποιότητας και των χαρακτηριστικών των ποσοτικών δεδομένων για το έγκλημα στη χώρα μας, καθώς και των προβλημάτων που προκύπτουν για τον/την ερευνητή/-τρια που επιθυμεί τη διαχρονική ή συγχρονική τους χρήση σε τοπικό ή/και διεθνές συγκριτικό επίπεδο, μέσα από το σχεδιασμό ενός ηλεκτρονικού περιβάλλοντος συλλογής, τεκμηρίωσης και αναζήτησης των συν...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ ΤΟΥ ΜΑΓΚΑ
Ένα είδος επαγγελματία μάγκα σέρνεται στην αγορά. Και επαγγελματίας θα πει ότι "αξίζει επειδή κερδίζει" - γι' αυτό είναι μάγκας. Μετά τη Μεταπολίτευση, και κυρίων από τα μέσα της δεκαετίας του '80, στην ελληνική κοινωνία εγκαθίσταται ένας τύπος ανθρώπου που δίνει με τον ιδιαίτερο νεοελληνικό τρόπο αυτή την παράσταση του "κερδίζω, άρα αξίζω", στον αντίποδα εκείνων που θεωρούν το κέρδος απόρροια της αξιοσύνης. Το φαινόμενο είναι μαζικό. Οι μάγκες βαδίζουν σαν ένας άνθρωπος. Εξαρτημένοι από τις ανάγκες της πολιτικής εξομοίωσης, στηριγμένοι στ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ
Ως πεδία αναμετρήσεων για κοινωνική θέση και γόητρο, τα χορευτικά δρώμενα στην Ελλάδα αποτελούν πολιτισμικά σημαντικές, αν και εθνογραφικά παραμελημένες, εορταστικές δραστηριότητες. Το ανθρώπινο σώμα παρουσιάζεται στην εξαιρετικά δομημένη όσο και δυναμική κοινωνική αρένα του χορού, όχι απλώς ως σύμβολο προς ερμηνεία, αλλά και ως εστία της εμπειρίας και φορέας της πρακτικής. Το βιβλίο αυτό, προϊόν μακρόχρονης επιτόπιας ανθρωπολογικής έρευνας σε μια κωμόπολη της βόρειας Ελλάδας, εξετάζει τρία διαφορετικά πλαίσια χορού: τον παραδοσιακό γάμο,...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ
"Τα άτομα δυσκολεύονται να τοποθετήσουν τον εαυτό τους απέναντι στις αντιφατικές αντιλήψεις που συνυπάρχουν στο περιβάλλον τους. Οι εσωτερικές συγκρούσεις διοχετεύονται αναπόφευκτα στη συναλλαγή με τους άλλους και δημιουργούνται εμπλοκές στην επικοινωνία. Οι διαπροσωπικές συγκρούσεις αυξάνουν την εσωτερική σύγχυση και ο φαύλος κύκλος διαιωνίζεται... Η κρίση που συγκλονίζει σήμερα τις ελληνικές οικογένειες -διαπιστωμένη από ειδικούς και μη- είναι η σύγχυση αξιών που συνδέεται άμεσα με τις αντιλήψεις που έχουμε για το ρόλο μας ως αντρών, γυν...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΑΝΟΜΟΛΟΓΗΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΩΝ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΝΝΟΜΗ ΤΑΞΗ
Το ανομολόγητο: «αυτό που δεν είναι δυνατό να ανακοινώσει κάποιος», «αυτό που δεν παραδεχόμαστε», το «αφανέρωτο», το «κρυφό», «αυτό που δε μπορεί εύκολα να περιγραφεί ή να αναφερθεί λόγω ακαταλληλότητας του περιεχομένου του». Δύσκολα μπορεί κανείς να βρει πιο κατάλληλη εφαρμογή και χρήση του όρου απ’ ότι στα ζητήματα που άπτονται της ιστορίας και της θέσης των μειονοτήτων στην ελληνική έννομη τάξη. Η αποκάλυψη του ανομολόγητου συχνά είναι μια επώδυνη διαδικασία. Όχι μόνο γιατί μας εξοικειώνει με τα ανείπωτα, αλλά κυρίως διότι απομυθοποιεί ...
Διαβάστε περισσότερα...