ΙΣΤΟΡΙΑ - ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ - ΕΘΝΟΛΟΓΙΑ > ΝΕΟΤΕΡΗ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΛΛΑΔΑ

ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
Μια σύντομη συνθετική επισκόπηση της πορείας ενός πανάρχαιου λαού από τη στιγμή που αρχίζει να διαμορφώνεται σε έθνος, με το σημερινό νόημα του όρου, ως τις μέρες μας είναι τόλμημα και ο συγγραφέας του σύντομου τούτου βιβλίου έχει πλήρη επίγνωση. Μια τέτοια όμως προσπάθεια ήταν αναγκαία. Είναι στιγμές που ο ερευνητής αισθάνεται την ανάγκη να καταρτίσει τον κατάλογο των προβλημάτων που πηγάζουν από το υλικό που οι επιμέρους έρευνες -ξένες ή δικές του- συσσώρευσαν, να προτείνει -έστω και προσωρινά- κάποιες λύσεις ή κατευθύνσεις για λύσεις, ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΝΗΜΕΣ ΚΑΙ ΛΗΘΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΜΦΥΛΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ
Ο παρών τόμος είναι η πρώτη συλλογική εκδοτική προσπάθεια σχετικά με τη μνήμη του εμφυλίου. Φιλοδοξεί να τροφοδοτήσει τους νέους ερευνητές με βιβλιογραφικές αναφορές και να εμπλουτίσει τη συζήτηση για την κοινωνική μνήμη και την ιστορία του εμφυλίου με νέα εμπειρικά ή/και πραγματολογικά δεδομένα. Μια πρώτη μορφή των κειμένων της συλλογής παρουσιάστηκε για πρώτη φορά σε συνέδριο στην Κορησσό το 2006. Οι έντονες αντιδράσεις που προκάλεσε το συνέδριο σε μέρος της τοπικής κοινωνίας -και που παρά λίγο να οδηγήσουν στη ματαίωσή του- έδειξαν ότι ...
Διαβάστε περισσότερα...

«Η ΘΡΑΚΗ ΑΠΕΙΛΕΙΤΑΙ»
«Τι πραγματικά συμβαίνει στην Θράκη»; «Ποια η έκταση της τουρκικής προπαγάνδας»; «Απειλείται η εθνική κυριαρχία»; «Ποια τα λάθη του ελληνικού κράτους»; «Πώς θα γίνει η προσέγγιση των Πομάκων»; «Ποια η κατάλληλη στρατηγική»; Ερωτήματα που απασχόλησαν την απόρρητη αλληλογραφία επίσημων φορέων με αποφασιστικό ρόλο στη χάραξη της ελληνικής πολιτικής για τη μειονότητα. Με αυτά καταπιάνεται το συγκεκριμένο βιβλίο, όχι υιοθετώντας τα, αλλά προσεγγίζοντας τους άγνωστους τρόπους με τους οποίους απαντήθηκαν σε προγενέστερες περιόδους και καταδεικνύο...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΑΡΧΩΝ
Ποιες είναι οι βαθύτερες γενεσιουργές αιτίες της τελευταίας στρατιωτικής δικτατορίας στην Ελλάδα; Ποια ήταν τα χαρακτηριστικά και η κοινωνική προέλευση των αξιωματικών, που ανέτρεψαν τη Δημοκρατία και την καθεστηκυία τάξη τη θυελλώδη νύχτα της 21ης Απριλίου 1967; Ποιες ιδεολογικές επιρροές κρύβονταν πίσω από τις πράξεις τους και ποια ήταν τα αληθινά και ανομολόγητα κίνητρά τους; Αποτελούσε το καθεστώς τους ρήξη με το παλαιοκομματικό κατεστημένο ή συνέχειά του με άλλη μορφή; Ποιοι ήταν οι «νασερικοί», ποιοι ονομάστηκαν «κανταφικοί» και τι α...
Διαβάστε περισσότερα...

ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΔΕΞΙΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ 1949-1967
(. . .) Τέλος, η αυθαίρετη και υποκειμενική ταύτιση της κυβερνώσης μεταπολεμικής Δεξιάς με το Έθνος, το γνήσιο, το «υγιές», το «όντως Έθνος», είχε ως μακροπρόθεσμο ιδεολογικό αποτέλεσμα την υπονόμευση και την φθορά των ενωτικών αισθημάτων, της κοινής ψυχολογίας και των αυτονόητων πατριωτικών αντανακλαστικών, που υπάρχουν σ’ όλες τις κοινωνίες που γνωρίζουν να επιλύουν τις εσωτερικές τους διαφωνίες χωρίς να αποσταθεροποιούν τον κοινό παρανομαστή της συλλογικότητάς τους. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΟΚΚΙΝΟΣ ΔΕΚΕΜΒΡΗΣ
Επτά δεκαετίες μετά το Δεκέμβρη του 1944, είναι πια αυτονόητο πως η ανάλυση της επαναστατικής βίας που εκλύθηκε στη διάρκειά του μπορεί και πρέπει ν' αποσκοπεί, όχι στην καταγγελία ή τη δικαιολόγηση, αλλά πρωτίστως στην κατανόησή της. Τα ειδοποιά χαρακτηριστικά αυτής της βίας είναι άλλωστε σε θέση να μας αποκαλύψουν καθοριστικά στοιχεία για την ένοπλη εξέγερση των 33 ημερών και την κοινωνική δυναμική της, που η αποκλειστική ενασχόληση με τις ηγετικές στρατηγικές επιλογές και κινήσεις αφήνει συνήθως στη σκιά. Ο "Κόκκινος Δεκέμβρης" προτείνε...
Διαβάστε περισσότερα...

"Φύγετε γιατί έρχονται..." "Ίκνι Ψε Βίνιν..."
Δομβραίνα, Θίσβη, Χώστια Το κάψιμο τριών χωριών Βοιωτία, Αύγουστος 1943 Η πυρπόληση και καταστροφή της Δομβραίνας, της Θίσβης και των Χωστίων από τους Γερμανούς κατέλειπε μια σελίδα γεμάτη δάκρυα, πόνο, αίμα και ξεριζωμό, που άφησε ανεξίτηλα τα ίχνη της στη συνείδηση των ανθρώπων που τη βίωσαν. Οι επίγονοί τους την ξαναβιώνουν σε κάθε επέτειο και οι μαρτυρίες που συγκέντρωσε ο Γ. Μαστροδήμος κάνουν το βίωμα οδυνηρό, αλλά ταυτόχρονα και λυτρωτικό. Η πολυφωνική αφήγηση του πολυήμερου δράματος της περιοχής είναι συγκλονιστική. Η κεντρική ιδέα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ ΣΤΙΣ ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΒΡΑΙΩΝ
Τα τελευταία χρόνια έχει επισημανθεί η ανάγκη συστηματικής έρευνας για τη μελέτη του εβραϊσμού της Θεσσαλονίκης. Η συγκέντρωση και η δημοσίευση μαρτυριών για τους διωγμούς των Ελλήνων Εβραίων αποτελεί συμβολή στην καλλιέργεια της ιστορικής μνήμης αλλά και στο ζήτημα της μελέτης των μειονοτήτων στην Ελλάδα. Σκοπός αυτού του βιβλίου είναι να ανασύρει από την αφάνεια πτυχές της προσωπικής ιστορίας, όπως εκφράζονται στις γραπτές και προφορικές μαρτυρίες των Εβραίων επιζώντων, και να επιχειρήσει μια προσέγγιση του φαινομένου της ναζιστικής γεν...
Διαβάστε περισσότερα...

ΧΑΙΔΑΡΙ: ΚΑΣΤΡΟ ΚΑΙ ΒΩΜΟΣ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ
Στο βιβλίο αυτό ο συγγραφέας προσπαθεί να αποδώσει με όσο το δυνατό μεγαλύτερη ακρίβεια κι αντικειμενικότητα και με πολλά ντοκουμέντα την κατάσταση, τη ζωή και τα όσα έγιναν στο Χαϊδάρι απ' την ίδρυση ως τη διάλυση του. Περιγράφει τα γερμανικά SS, τη Μέρλιν, τους SD φρουρούς και δήμιους του στρατοπέδου και τη μαρτυρική ζωή των κρατουμένων αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης, ανδρών και γυναικών. Εξιστορεί τις σκληρές, άσκοπες αγγαρείες κάτω απ' το βούρδουλα των σκοπών και με τα δαγκώματα των λυκόσκυλων. Τις φοβερές τιμωρίες (φιδάκι, σκαμνάκι,...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΙΑ ΣΥΝΤΟΜΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ
Η στάση απέναντι στον θάνατο, η θρησκευτικότητα γενικά, τα δημογραφικά φαινόμενα κλπ. μας οδηγούν στο να θέσουμε άλλο ένα ερώτημα: κατά πόσον οι νοοτροπίες και συμπεριφορές επηρεάστηκαν κατά τη διάρκεια του 1821, αν προέκυψαν νέες ευαισθησίες, αν σχηματίστηκε η εικόνα ενός διαφορετικού κόσμου σε αντίθεση με το όραμα της σωτηρίας που είχε επιβάλει η εκκλησία, το πώς συνειδητοποιείται και βιώνεται η Επανάσταση ανάλογα με τις περιοχές και τις κοινωνικές ομάδες. Και στο επίπεδο της καθημερινότητας διερευνητέο, επίσης, πώς αντιμετωπίζονται τα δ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΕΜΦΥΛΙΟΣ
Γιατί είναι χρήσιμη η Ιστορία; Τι συνέβη κατά τη δεκαετία του '40 και γιατί οι δύο αντίθετες πολιτικές παρατάξεις του Εμφυλίου κλιμάκωσαν την αντιπαράθεσή τους που εξελίχθηκε σε ένοπλη και αιματηρή σύγκρουση; Πώς νοηματοδοτούσαν την τότε πραγματικότητα και πώς αντιλαμβάνονταν τους αντιπάλους τους; Πώς ο Εμφύλιος επηρεάζει σήμερα εμάς και τους άλλους γύρω μας; Αυτό το βιβλίο είναι ένα ταξίδι σε ένα δύσκολο παρελθόν για το οποίο υπάρχουν συγκρουόμενες μνήμες που αντιστοιχούν σε συγκρουόμενες ταυτότητες. Είναι μια προσπάθεια αφήγησης με απλό ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΚΑΙ Η ΚΥΠΡΟΣ
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος είχε τόσο καθοριστική εμπλοκή στο Κυπριακό όσο κανένας άλλος πολιτικός της σύγχρονης Ελλάδας. Έχοντας ο ίδιος διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στις τελευταίες κρητικές επαναστάσεις αλλά και στα πρώτα βήματα της Κρητικής Πολιτείας, ήταν ο πρωθυπουργός που ενέταξε την Κύπρο στη σειρά των προτεραιοτήτων των ελληνικών εθνικών διεκδικήσεων, συζήτησε για πρώτη φορά με τους Βρετανούς το ενδεχόμενο παραχώρησης του νησιού στην Ελλάδα, ενώ εμφύσησε στους Έλληνες Κυπρίους τη βεβαιότητα για την ευόδωση των πολιτικών τους στόχων...
Διαβάστε περισσότερα...

Η "ύπουλος θωπεία"
- Τι σημασία είχε για ένα μικρό εσωστρεφές βαλκανικό κράτος σαν την Ελλάδα, που βίωσε τραυματικά και ξενοφοβικά τον 19ο αιώνα, η θριαμβευτική ίδρυση του πρώτου διεθνούς διακρατικού οργανισμού και η πολυπλόκαμη ανάδυση του διεθνούς παράγοντα μετά τον Πρώτο παγκόσμιο πόλεμο; - Πως αντέδρασαν η κοινωνία και ο κρατικός μηχανισμός σε καθετί "εισαγόμενο" - όχι μόνο στις πολιτικές και οικονομικές δουλείες αλλά και στις ιδέες, στις οργανώσεις, στις πολιτικές πρωτοβουλίες, στα κοινωνικά κινήματα, στις τεχνολογικές εξελίξεις; - Ο κόσμος μεταβαλλότ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΑΝΕΛΛΟΣ ΔΕΛΗΓΙΑΝΝΗΣ
Σε ηλικία των 74 ετών, το 1854 δηλαδή, ο κοτζαμπάσης της Γορτυνίας Κανέλλος Δεληγιάννης συγγράφει για το '21 μια τρίτομη Ιστορία του απελευθερωτικού πολέμου με έναν και μόνο σκοπό: να αποκαταστήσει την τιμή της οικογένειάς του. Στα 13 τετράδια του χειρογράφου ο πάλαι ποτέ προύχων των Λαγκαδίων υπερασπίζεται λυσσωδώς την οικογένειά του και την τάξη του. Το μένος, η οργή, τα κακοφορμισμένα αισθήματα δεν αφορούν βέβαια την Τουρκιά. Όλο το πάθος στρέφεται κατά ομοφύλων και ομοθρήσκων - κυρίως δε κατά του Κολοκοτρώνη. Ανιστορεί, συχνά με ζηλευ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΕΜΦΥΛΙΟ ΠΟΛΕΜΟ
Σκοπός του βιβλίου αυτού είναι να διαγράψει το πλαίσιο των εξελίξεων της ελληνικής πολιτικής από το τέλος του Eμφυλίου πολέμου, τον Σεπτέμβριο του 1949, έως τη μεταπολίτευση, τον Ιούλιο του 1974. Τρία θεμελιώδη θέματα διατρέχουν αυτή την εικοσιπενταετία: Πρώτο, η λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών. Αυταρχική πολιτική κουλτούρα, κληρονομιά του Eμφυλίου πολέμου, αυξημένη επιρροή του στέμματος και του στρατού, επίδραση του Ψυχρού πολέμου, ασυμφωνία σχετικά με τους κανόνες του παιχνιδιού, αδυναμία συγκρότησης ισχυρών ομοιογενών μαζικών κομμάτω...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο «ΔΕΚΕΜΒΡΗΣ» ΤΟΥ 1944
Τα τέσσερα άγνωστα μέχρι σήμερα κείμενα που παρουσιάζονται σε αυτό το βιβλίο ρίχνουν φως σε κρίσιμες πτυχές των Δεκεμβριανών. Το υπόμνημα του Stevens παρέχει απτή απόδειξη για την πρόβλεψη των Βρετανών ότι το ΕΑΜ-ΕΑΑΣ θα επιχειρήσει να καταλάβει την εξουσία, με την πρώτη ευκαιρία. Ο Stevens συνιστά συγκεκριμένα μέτρα για την αποτροπή μιας κομμουνιστικής επικράτησης. Η ιστορία της 23ης Τεθωρακισμένης Ταξιαρχίας αποτελεί αποκαλυπτική αφήγηση σχετικά με τις βρετανικές στρατιωτικές δραστηριότητες στην Ελλάδα, από την Απελευθέρωση έως και τη λή...
Διαβάστε περισσότερα...

1915, Ο ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΙΧΑΣΜΟΣ
Αυτό το βιβλίο είναι αποτέλεσμα σαράντα ετών έρευνας, στοχασμού, συγγραφής και διδασκαλίας για τον Εθνικό Διχασμό. Επιδίωξή του είναι η κατανόηση, η εξήγηση, η ερμηνεία. Όχι η εξύμνηση, ούτε η καταγγελία. Αν δημιουργηθεί στον αναγνώστη η εντύπωση ότι το βιβλίο μεροληπτεί υπέρ του Ελευθερίου Βενιζέλου, αυτό προκύπτει από τα ίδια τα πράγματα, όχι από πρόθεση. Αφού παρουσιαστούν τα κυριότερα γεγονότα από το 1909 έως και το 1922, ο Εθνικός Διχασμός ερμηνεύεται ως οιονεί θρησκευτικό "σχίσμα" χαρισματικής προέλευσης, ως κρίση στη διαδικασία εθνι...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΕΝΔΟΞΟΤΕΡΟΣ ΑΓΩΝΑΣ
Δουλεύοντας μεθοδικά, σε ομόκεντρους κύκλους, από την Ευρώπη της Αγγλίας, της Ρωσίας, της Αυστρίας και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας προς το κέντρο της δράσης, την Ελλάδα, ο Αριστείδης Χατζής συνθέτει ένα ιστορικό θρίλερ που κόβει την ανάσα. "Ο Ενδοξότερος-Αγώνας - Η Ελληνική Επανάσταση του 1821" είναι η συγκλονιστική ιστορία των ανθρώπων πίσω από την Επανάσταση του 1821, είτε αυτοί είναι Έλληνες διανοούμενοι, προεστοί, ιεράρχες, στρατιωτικοί, είτε ξένοι ρομαντικοί συγγραφείς, δημοσιογράφοι, στρατηγοί ή αυτοκράτορες. Από τις δολοπλοκίες και...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΒΕΝΙΖΕΛΙΚΗ ΤΥΡΑΝΝΙΑ
Γεννήθηκε στο χωριό Ασκύφου, της επαρχίας Σφακίων, στις 18 Ιανουαρίου 1871. Το 1888, μπήκε στη Σχολή Ευελπίδων αποφοίτησε το 1893 και στη συνέχεια ονομάστηκε ανθυπολοχαγός Πυροβολικού. Τον Νοέμβριο του 1904, μετά τον θάνατο του Παύλου Μελά, ο Γεώργιος Τσόντος, υπό το ψευδώνυμο Βάρδας, μπήκε στη Μακεδονία επικεφαλής σώματος ανταρτών. Το 1917, λίγο πριν από την επιστροφή του Βενιζέλου, ως προέδρου κυβέρνησης εγκατεστημένης από τους Αγγλογάλλους, στην Αθήνα, έφυγε μαζί με άλλους οπαδούς του βασιλιά Κωνσταντίνου στην Ευρυτανία και τελικά, με...
Διαβάστε περισσότερα...

ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ
Ο αγώνας ενάντια στη δικτατορία των συνταγματαρχών (1967-1974) ήταν πολύμορφος. Πολλές αντιδικτατορικές οργανώσεις στράφηκαν στη δυναμική αντίσταση και η τοποθέτηση εκρηκτικών μηχανισμών μικρής ισχύος αποτέλεσε μία από τις πιο συνηθισμένες μορφές δράσης εναντίον του καθεστώτος. Η επιλογή της δυναμικής αντίστασης δεν συνδέθηκε με κάποιον συγκεκριμένο πολιτικό χώρο, αλλά αφορούσε αντιδικτατορικές οργανώσεις τόσο του Κέντρου όσο και της ευρύτερης Αριστεράς. Η δυναμική αντίσταση προκάλεσε έντονες συζητήσεις στον αντιδικτατορικό χώρο σχετικά με...
Διαβάστε περισσότερα...