ΙΣΤΟΡΙΑ - ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ - ΕΘΝΟΛΟΓΙΑ > ΝΕΟΤΕΡΗ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΛΛΑΔΑ

Η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
Μέσα από αμερικανικές κυρίως πηγές, εν πολλοίς άγνωστες, απόρρητες και αδημοσίευτες έως τώρα, φωτίζονται τα άγνωστα παρασκήνια της τραγωδίας της Σμύρνης, τα πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα, καθώς και ο κυνισμός των μεγάλων δυνάμεων της εποχής. Αποδεικνύεται με τρόπο αδιαμφισβήτητο η ενοχή των τουρκικών δυνάμεων για τις σφαγές και την μεγάλη πυρκαγιά της Σμύρνης, ενώ παράλληλα αναδεικνύονται τα κίνητρα των αυτουργών. Οι κεμαλικοί ήθελαν να εξαφανίσουν τα ίχνη των σφαγών και να σβήσουν από την Σμύρνη οτιδήποτε δεν ήταν τουρκικό και μουσου...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΦΙΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ
Στην ιδιαίτερα εκτεταμένη ιστοριογραφία για την Επανάσταση του 1821 εμφανίζεται μια αντίφαση. Η καθολική αποδοχή της καθοριστικής συνεισφοράς της Φιλικής Εταιρίας στην προετοιμασία και την έναρξη του επαναστατικού αγώνα συνοδεύεται από την απουσία μιας ολοκληρωμένης και επιστημονικά τεκμηριωμένης εξιστόρησης της διαδρομής της. Οι έρευνες του Σοβιετικού ιστορικού Γκρ. Λ. Αρς στα Ρωσικά Κρατικά Αρχεία συνεισφέρουν σημαντικά τεκμήρια που ταλάνισαν την ελληνική ιστοριογραφία και ειδικότερα σε όσα αφορούν την ταξική φύση της Φιλικής Εταιρίας κα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΡΗΣ Ο ΑΡΧΗΓΟΣ ΤΩΝ ΑΤΑΚΤΩΝ (ΣΚΛΗΡΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ)
Όπου πήγε, πήγα. Έπρεπε να δω τους τόπους που έδρασε και να ακούσω τους ανθρώπους που τον γνώρισαν και έζησαν μαζί του. Το ευτύχημα είναι ότι στις αρχές της δεκαετίας του 1970, που άρχισα την έρευνα, πρόλαβα εν ζωή τους περισσότερους από εκείνους που τον λάτρεψαν ή τον μίσησαν, που τον πολέμησαν ή υπήρξαν συναγωνιστές του. Έτσι, διασώθηκαν πολλά χαρακτηριστικά του γνωρίσματα, συμπεριφορές και ατόφιες φράσεις του, που αναπαράγονταν από στόμα σε στόμα, όπως το δημοτικό τραγούδι. Και είχα την τύχη να έχω σπουδαίους οδηγούς σε κάθε τόπο. Άλλο ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΩΣ ΕΙΔΑΝ ΟΙ ΞΕΝΟΙ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥ '21 (ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Το 1822 και το πρώτο εξάμηνο του 1823 είναι η πιο πυκνή σε δραματικά γεγονότα και εντυπωσιακές εναλλαγές περίοδος του Αγώνα. Νίκες πολυάριθμες και ιστορικές συμφορές. Οι Επαναστάτες αντιμετωπίζουν και ανατρέπουν τέσσερες τουρκικές στρατιές. Ναυαγεί η συνδυασμένη εχθρική επιχείρηση για την κατάληψη του Μεσολογγίου. Στον Αργοσαρωνικό οι Υδραιοσπετσιώτες καταναυμαχούν τον ενωμένο οθωμανικό στόλο. Παραδίνεται η Ακρόπολη. Πέφτει το Παλαμήδι. Αλλά και ήττες και καταστροφές. Εξολοθρεύεται η Χίος. Πνίγεται στο αίμα η Επανάσταση στη Μακεδονία. Αφα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΩΣ ΕΙΔΑΝ ΟΙ ΞΕΝΟΙ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥ '21 (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Οι ξένοι που κατέφθασαν στην Ελλάδα αμέσως μετά την Επανάσταση, αλλά και κατά τη διάρκεια του Αγώνα, ήταν πρώτα-πρώτα εθελοντές, οι λεγόμενοι φιλέλληνες. Απόστρατοι αξιωματικοί, φιλελεύθεροι ή καταδιωκόμενοι, αποτυχημένοι ή τυχοδιώκτες, που έτρεχαν όπου ακουγόταν τουφέκι - στη Νότια Αμερική ή στην Ισπανία, στην Ιταλία ή στην Ελλάδα - για να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους κάτω από οποιαδήποτε σημαία, ακόμα και την ημισέληνο του σουλτάνου Μαχμούτ ή του Μεχμέτ Αλή της Αιγύπτου, ελπίζοντας πολεμική δράση που θα εξασφάλιζε γρήγορη σταδιοδρομία κ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ (ΤΕΤΑΡΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Χρυσανθόπουλος, Φώτιος ή Φωτάκος (1798-1878). Αγωνιστής του 1821, υπασπιστής του Θ. Κολοκοτρώνη και απομνημονευματογράφος. Ο πατέρας του ήταν ο ιερέας παπα-Γιαννάκης, γι' αυτό και τα αδέρφια του ονομάστηκαν Παπαγιαννακόπουλοι. Γεννήθηκε στα Μαγούλιανα Γορτυνίας. Την εποχή που η Φιλική Εταιρεία δυνάμωνε, βρίσκεται στην Ρωσία ως εμποροϋπάλληλος. Μυείται στην Εταιρεία και μεταβαίνει στα Λαγκάδια Γορτυνίας για να συναντήσει τον Κανέλλον Δεληγιάννην. Στο ξέσπασμα της Επανάστασης, βρίσκεται έξω από την Τρίπολη με τον Δεληγιάννη. Ο Κολοκοτρώνης τ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΚΛΕΦΤΕΣ ΤΟΥ ΜΟΡΙΑ 1715-1820
Το παρόν βιβλίο του Γιάννη Βλαχογιάννη γράφτηκε ύστερα από μακροχρόνιες έρευνές του σε αμέτρητα -γνωστά και άγνωστα- ιστορικά ντοκουμέντα και αποτελεί καρπό έντιμης μεταχείρισης, αυστηρού κοσκινίσματος και εξονυχιστικής αντιπαραβολής όλων των διαθέσιμων πηγών. Χωρίζεται σε τρία μέρη: Στο πρώτο, εξετάζονται οι ιστορικοί θρύλοι γύρω από τον προεπαναστατικό Μοριά. Πώς προέκυψαν οι Αρματωλοί από τους Κλέφτες του Μοριά; Ποιες ήταν οι διαφορές στα χαρακτηριστικά τους σε σχέση με τους Αρματωλούς και Κλέφτες της Ρούμελης; Οι θρύλοι για τους Μεϊντά...
Διαβάστε περισσότερα...

ΔΕΛΗΓΙΑΝΝΗΣ: ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ (ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Δεληγιάννης Κανέλλος (1780-1862). Πελοποννήσιος προύχοντας, πρωτεργάτης της Επανάστασης του '21 στο Μοριά, και μετέπειτα πολιτικός. Γεννήθηκε στα Λαγκάδια Γορτυνίας, απόγονος της γνωστής οικογένειας των Δεληγιάννηδων, Κοτζαμπάσηδων της περιοχής. Υπήρξε μέλος της Φιλικής Εταιρείας, στην οποία μύησε και τον αδελφό του Πανάγο. Στις 23 Μαρτίου 1821 κήρυξε την Επανάσταση στη Γορτυνία, μαζί με τους αδελφούς του και τους Πλαπουταίους. Συμμετείχε στις πολιορκίες της Καρύταινας, της Τριπολιτσάς -όπου έχασε τον αδελφό του Θεόδωρο, εθελοντή όμηρο στη...
Διαβάστε περισσότερα...

ΛΕΡΟΣ
Η Λέρος και η «Λέρος», το ωραιότατο νησί των Δωδεκανήσων, με τις κρυστάλλινες θάλασσες και τα χαμηλά βουνά γεμάτα γαλαρίες σκαμμένες με τα χέρια των Λεριών και δηλητηριασμένα από τις βόμβες των Γερμανών και των Άγγλων. Από στρατώνας της Ιταλικής Αυτοκρατορίας σε στρατόπεδο αιχμαλώτων πολέμου, αναμορφωτήριο ανταρτόπαιδων και ανταρτόπληκτων, τεχνικό σχολείο εφήβων που η φτώχεια έσταζε από πάνω τους, ψυχιατρείο αζήτητων ψυχασθενών και εγκαταλελειμμένων παιδιών με ανήκεστο βλάβη, στρατόπεδο εξορίας αριστερών και στρατοπέδευσης προσφύγων, η «Λέ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΔΕΛΗΓΙΑΝΝΗΣ: ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ (ΤΡΙΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Δεληγιάννης Κανέλλος (1780-1862). Πελοποννήσιος προύχοντας, πρωτεργάτης της Επανάστασης του '21 στο Μοριά, και μετέπειτα πολιτικός. Γεννήθηκε στα Λαγκάδια Γορτυνίας, απόγονος της γνωστής οικογένειας των Δεληγιάννηδων, Κοτζαμπάσηδων της περιοχής. Υπήρξε μέλος της Φιλικής Εταιρείας, στην οποία μύησε και τον αδελφό του Πανάγο. Στις 23 Μαρτίου 1821 κήρυξε την Επανάσταση στη Γορτυνία, μαζί με τους αδελφούς του και τους Πλαπουταίους. Συμμετείχε στις πολιορκίες της Καρύταινας, της Τριπολιτσάς -όπου έχασε τον αδελφό του Θεόδωρο, εθελοντή όμηρο στη...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ
Ο αγώνας για τη διεκδίκηση της Μακεδονίας ήταν ο πιο σκληρός και ανελέητος αγώνας που διεξήχθη στη Βαλκανική, λίγο πριν από την κατάρρευση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας και τους Βαλκανικούς πολέμους που σήμαιναν την ενσωμάτωση του μεγαλύτερου μέρους της στην Ελλάδα. Στη διεκδίκησή της αναμίχτηκαν όχι μόνο οι χώρες των οποίων μεγάλα τμήματα του πληθυσμού κατοικούσαν εκεί και η Τουρκία που επιδίωκε να διασώσει την αυτοκρατορία της, αλλά και χώρες που φιλοδοξούσαν να βρουν διέξοδο στη θάλασσα του Αιγαίου, όπως η Ρωσία και η Αυστρία που είχαν π...
Διαβάστε περισσότερα...

Βασανιστήρια στην ΕΣΑ
Πενήντα και πλέον χρόνια μετά την άνοιξη του '73, της Νομικής και του Πολυτεχνείου, μαζί με τις επετειακές εκδηλώσεις πληθαίνουν οι απόπειρες αναθεώρησης της ιστορίας και ωραιοποίησης είτε του ίδιου του χουντικού καθεστώτος είτε του ακραίου αυταρχισμού απέναντι στη νεολαία. Σε αυτές τις συνθήκες, θεωρούμε ότι μπορεί να ξανανοίξει το επώδυνο κεφάλαιο των βασανιστηρίων, υπό δύο όρους. Ο πρώτος είναι να μη χαριστούμε στους βασανιστές που, έτσι κι αλλιώς, στη μεγάλη τους πλειονότητα, απέφυγαν τις ποινικές, ακόμα και τις ηθικές συνέπειες που θα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΚΑΤΟΧΙΚΕΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΙΣ - ΔΙΚΕΣ ΚΑΤΟΧΙΚΩΝ ΔΟΣΙΛΟΓΩΝ ΚΑΙ ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΩΝ ΠΟΛΕΜΩΝ
Το βιβλίο πραγματεύεται δύο διαφορετικά αλλά συναφή ζητήματα. Το πρώτο εξ αυτών είναι η σύνθεση και η δράση των τριών ελληνικών κατοχικών κυβερνήσεων. Το δεύτερο αναφέρεται στις διεξαχθείσες δίκες αφενός κατά των μελών των κατοχικών αυτών κυβερνήσεων ως δοσιλόγων και αφετέρου κατά των εγκληματιών πολέμου, με βαρύτατες κατηγορίες, ακόμη και της εσχάτης προδοσίας. Πρόκειται για πολιτική ανάλυση μιας κρίσιμης περιόδου της νεότερης ελληνικής ιστορίας, που έχει αφήσει βαθιά και διαχρονικά τα ίχνη της μέχρι και τη σημερινή πολιτική πραγματικότητ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΟΡΑΗΣ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ
Εκ των περιεργοτέρων, αλλά και των δραματικωτέρων επεισοδίων της νεωτέρας Ελληνικής Ιστορίας είναι η πάλη του μεγάλου σοφού της νεωτέρας Ελλάδος και αναμορφωτού του Γένους Αδαμαντίου Κοραή εναντίον του πρώτου Κυβερνήτου Ιωάννου Καποδίστρια. Ελάχιστα έχουν γραφή μέχρι σήμερον περί του θέματος τούτου και ταύτα εν είδει κριτικής εις έργα αναφερόμενα εις τον βίον του Κοραή ή του Καποδίστρια ή εις γενικώτερα της Ελληνικής Ιστορίας, άνευ προσφυγής εις εκ των πηγών της εποχής εκείνης δυνάμενα να αντληθούν στοιχεία. Δια τούτο εθεωρήσαμεν σκόπιμον ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ (ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ)
Η ελληνική ιστορία είναι αχανής και η μελέτη της, έστω και περιστασιακή, ακόμη μας εκπλήσσει συνεχώς. Άγνωστα στοιχεία που ξεπερνούν και την πιο τολμηρή φαντασία ξεπηδούν μέσα από κάθε νέα σελίδα που διαβάζουμε. Με αυτή τη βάση, η σειρά Εθνικό Ιστορικό Αρχείο τον National Geographic στοχεύει να προσφέρει στο ελληνικό κοινό σπουδαία ιστορικά έργα αποδοσμένα στη νεοελληνική γλώσσα, σε ποιοτικές σκληρόδετες και χρυσότυπες εκδόσεις. Η ανάπτυξη του Εθνικού Ιστορικού Αρχείου έχει σχεδιαστεί να γίνεται κατά κύματα. Το πρώτο κύμα είναι μια ομάδα έ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821 (ΤΡΙΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
«Η Επανάσταση του 1821» του Δημήτρη Φωτιάδη είναι ένα μεγαλόπνοο έργο της εθνικής μας αυτογνωσίας. Σταθμός στη νεοελληνική ιστοριογραφία, ανατρέπει μύθους και υπηρετεί πιστά την ιστορική αλήθεια. Φωτίζει την πορεία του έθνους από το βαθύ σκοτάδι της σκλαβιάς μέχρι το ξέφωτο της εθνικής αναγέννησης. Ξεκινώντας από το πάρσιμο της Πόλης, καλύπτει τριακόσια εβδομήντα οκτώ χρόνια και φτάνει ίσαμε την ανεξαρτησία της Ελλάδας. Ο συγγραφέας, ζυγίζοντας το υλικό του με την αδέκαστη ματιά του ιστορικού και συνάμα προσεγγίζοντάς το με τη φλόγα του αν...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΕΜΦΥΛΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ (1946-1949)
Κατά τον 21ο αιώνα, ο ανταρτοπόλεμος συνιστά τον πιο διαδεδομένο τύπο πολέμου παγκοσμίως, προκαλώντας αέναες διαφωνίες ως προς την καταλληλότερη μέθοδο αντιμετώπισής του. Οπότε, ο Εμφύλιος Πόλεμος (1946-1949) χρήζει ιδιαίτερης προσοχής ένεκα της διττής μοναδικότητάς του: είναι το πρώτο πεδίο σύγκρουσης μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και επίσης μια σπάνια περίπτωση ήττας ανταρτών κατά τον Ψυχρό Πόλεμο. Εν συντομία, το βιβλίο ανά χείρας αναλύει σε βάθος, πρώτον, πώς η Ελλάδα πρωταγωνίστησε στις διεθνείς εξελίξεις πα...
Διαβάστε περισσότερα...

«ΜΕΡΕΣ» ΤΗΣ ΟΠΛΑ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Η συλλογή στοιχείων για την Ιστορία της κατοχικής ΟΠΛΑ στη Θεσσαλονίκη, είναι και παραμένει και σήμερα, κατά τη γνώμη μου, εξαιρετικά κρίσιμη υπόθεση, λόγω της παρέλευσης ικανού χρόνου από τότε (1941-1945), τόσου ώστε έχει πλέον επέλθει η βιολογική φθορά των βασικών πρωταγωνιστών της δράσης της ΟΠΛΑ. Ακόμα ο εμφύλιος ο οποίος ακολούθησε συντέλεσε στην εξόντωση των περισσότερων στελεχών της ΟΠΛΑ. Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, οι δυσχέρειες γίνονται περισσότερες για τον ερευνητή εξαιτίας της κυριαρχούσας μέχρι σήμερα ιδιότυπης ομερτά στους κ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΟΙ ΣΥΜΠΑΤΡΙΩΤΕΣ
Υπάρχουν μερικά σημεία στη σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας που γεννούν σκληρά ερωτήματα. Με το 70% του προπολεμικού εβραϊκού της πληθυσμού να έχει εξοντωθεί στα στρατόπεδα του ναζισμού, η χώρα βρίσκεται σε μια από τις πρώτες θέσεις στη θλιβερή σύγκριση, ξεπερνώντας ακόμα και το ίδιο το Ράιχ. Φταίνε μόνο οι ξένοι κατακτητές γι' αυτή την επίδοση; Την ίδια εποχή, στη διάρκεια του τελευταίου Παγκοσμίου Πολέμου, μια ιστορική μειονότητα, οι μουσουλμάνοι Τσάμηδες της Ηπείρου, «εκκαθαρίστηκαν» με τον πλέον απόλυτο τρόπο. Δεν είναι παιχνίδια της προπα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
Μια σύντομη συνθετική επισκόπηση της πορείας ενός πανάρχαιου λαού από τη στιγμή που αρχίζει να διαμορφώνεται σε έθνος, με το σημερινό νόημα του όρου, ως τις μέρες μας είναι τόλμημα και ο συγγραφέας του σύντομου τούτου βιβλίου έχει πλήρη επίγνωση. Μια τέτοια όμως προσπάθεια ήταν αναγκαία. Είναι στιγμές που ο ερευνητής αισθάνεται την ανάγκη να καταρτίσει τον κατάλογο των προβλημάτων που πηγάζουν από το υλικό που οι επιμέρους έρευνες -ξένες ή δικές του- συσσώρευσαν, να προτείνει -έστω και προσωρινά- κάποιες λύσεις ή κατευθύνσεις για λύσεις, ...
Διαβάστε περισσότερα...