ΙΣΤΟΡΙΑ - ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ - ΕΘΝΟΛΟΓΙΑ > ΝΕΟΤΕΡΗ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΛΛΑΔΑ

ΚΟΡΑΗΣ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ
Εκ των περιεργοτέρων, αλλά και των δραματικωτέρων επεισοδίων της νεωτέρας Ελληνικής Ιστορίας είναι η πάλη του μεγάλου σοφού της νεωτέρας Ελλάδος και αναμορφωτού του Γένους Αδαμαντίου Κοραή εναντίον του πρώτου Κυβερνήτου Ιωάννου Καποδίστρια. Ελάχιστα έχουν γραφή μέχρι σήμερον περί του θέματος τούτου και ταύτα εν είδει κριτικής εις έργα αναφερόμενα εις τον βίον του Κοραή ή του Καποδίστρια ή εις γενικώτερα της Ελληνικής Ιστορίας, άνευ προσφυγής εις εκ των πηγών της εποχής εκείνης δυνάμενα να αντληθούν στοιχεία. Δια τούτο εθεωρήσαμεν σκόπιμον ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ (ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ)
Η ελληνική ιστορία είναι αχανής και η μελέτη της, έστω και περιστασιακή, ακόμη μας εκπλήσσει συνεχώς. Άγνωστα στοιχεία που ξεπερνούν και την πιο τολμηρή φαντασία ξεπηδούν μέσα από κάθε νέα σελίδα που διαβάζουμε. Με αυτή τη βάση, η σειρά Εθνικό Ιστορικό Αρχείο τον National Geographic στοχεύει να προσφέρει στο ελληνικό κοινό σπουδαία ιστορικά έργα αποδοσμένα στη νεοελληνική γλώσσα, σε ποιοτικές σκληρόδετες και χρυσότυπες εκδόσεις. Η ανάπτυξη του Εθνικού Ιστορικού Αρχείου έχει σχεδιαστεί να γίνεται κατά κύματα. Το πρώτο κύμα είναι μια ομάδα έ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821 (ΤΡΙΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
«Η Επανάσταση του 1821» του Δημήτρη Φωτιάδη είναι ένα μεγαλόπνοο έργο της εθνικής μας αυτογνωσίας. Σταθμός στη νεοελληνική ιστοριογραφία, ανατρέπει μύθους και υπηρετεί πιστά την ιστορική αλήθεια. Φωτίζει την πορεία του έθνους από το βαθύ σκοτάδι της σκλαβιάς μέχρι το ξέφωτο της εθνικής αναγέννησης. Ξεκινώντας από το πάρσιμο της Πόλης, καλύπτει τριακόσια εβδομήντα οκτώ χρόνια και φτάνει ίσαμε την ανεξαρτησία της Ελλάδας. Ο συγγραφέας, ζυγίζοντας το υλικό του με την αδέκαστη ματιά του ιστορικού και συνάμα προσεγγίζοντάς το με τη φλόγα του αν...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΕΜΦΥΛΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ (1946-1949)
Κατά τον 21ο αιώνα, ο ανταρτοπόλεμος συνιστά τον πιο διαδεδομένο τύπο πολέμου παγκοσμίως, προκαλώντας αέναες διαφωνίες ως προς την καταλληλότερη μέθοδο αντιμετώπισής του. Οπότε, ο Εμφύλιος Πόλεμος (1946-1949) χρήζει ιδιαίτερης προσοχής ένεκα της διττής μοναδικότητάς του: είναι το πρώτο πεδίο σύγκρουσης μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και επίσης μια σπάνια περίπτωση ήττας ανταρτών κατά τον Ψυχρό Πόλεμο. Εν συντομία, το βιβλίο ανά χείρας αναλύει σε βάθος, πρώτον, πώς η Ελλάδα πρωταγωνίστησε στις διεθνείς εξελίξεις πα...
Διαβάστε περισσότερα...

«ΜΕΡΕΣ» ΤΗΣ ΟΠΛΑ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Η συλλογή στοιχείων για την Ιστορία της κατοχικής ΟΠΛΑ στη Θεσσαλονίκη, είναι και παραμένει και σήμερα, κατά τη γνώμη μου, εξαιρετικά κρίσιμη υπόθεση, λόγω της παρέλευσης ικανού χρόνου από τότε (1941-1945), τόσου ώστε έχει πλέον επέλθει η βιολογική φθορά των βασικών πρωταγωνιστών της δράσης της ΟΠΛΑ. Ακόμα ο εμφύλιος ο οποίος ακολούθησε συντέλεσε στην εξόντωση των περισσότερων στελεχών της ΟΠΛΑ. Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, οι δυσχέρειες γίνονται περισσότερες για τον ερευνητή εξαιτίας της κυριαρχούσας μέχρι σήμερα ιδιότυπης ομερτά στους κ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΟΙ ΣΥΜΠΑΤΡΙΩΤΕΣ
Υπάρχουν μερικά σημεία στη σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας που γεννούν σκληρά ερωτήματα. Με το 70% του προπολεμικού εβραϊκού της πληθυσμού να έχει εξοντωθεί στα στρατόπεδα του ναζισμού, η χώρα βρίσκεται σε μια από τις πρώτες θέσεις στη θλιβερή σύγκριση, ξεπερνώντας ακόμα και το ίδιο το Ράιχ. Φταίνε μόνο οι ξένοι κατακτητές γι' αυτή την επίδοση; Την ίδια εποχή, στη διάρκεια του τελευταίου Παγκοσμίου Πολέμου, μια ιστορική μειονότητα, οι μουσουλμάνοι Τσάμηδες της Ηπείρου, «εκκαθαρίστηκαν» με τον πλέον απόλυτο τρόπο. Δεν είναι παιχνίδια της προπα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
Μια σύντομη συνθετική επισκόπηση της πορείας ενός πανάρχαιου λαού από τη στιγμή που αρχίζει να διαμορφώνεται σε έθνος, με το σημερινό νόημα του όρου, ως τις μέρες μας είναι τόλμημα και ο συγγραφέας του σύντομου τούτου βιβλίου έχει πλήρη επίγνωση. Μια τέτοια όμως προσπάθεια ήταν αναγκαία. Είναι στιγμές που ο ερευνητής αισθάνεται την ανάγκη να καταρτίσει τον κατάλογο των προβλημάτων που πηγάζουν από το υλικό που οι επιμέρους έρευνες -ξένες ή δικές του- συσσώρευσαν, να προτείνει -έστω και προσωρινά- κάποιες λύσεις ή κατευθύνσεις για λύσεις, ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΝΗΜΕΣ ΚΑΙ ΛΗΘΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΜΦΥΛΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ
Ο παρών τόμος είναι η πρώτη συλλογική εκδοτική προσπάθεια σχετικά με τη μνήμη του εμφυλίου. Φιλοδοξεί να τροφοδοτήσει τους νέους ερευνητές με βιβλιογραφικές αναφορές και να εμπλουτίσει τη συζήτηση για την κοινωνική μνήμη και την ιστορία του εμφυλίου με νέα εμπειρικά ή/και πραγματολογικά δεδομένα. Μια πρώτη μορφή των κειμένων της συλλογής παρουσιάστηκε για πρώτη φορά σε συνέδριο στην Κορησσό το 2006. Οι έντονες αντιδράσεις που προκάλεσε το συνέδριο σε μέρος της τοπικής κοινωνίας -και που παρά λίγο να οδηγήσουν στη ματαίωσή του- έδειξαν ότι ...
Διαβάστε περισσότερα...

«Η ΘΡΑΚΗ ΑΠΕΙΛΕΙΤΑΙ»
«Τι πραγματικά συμβαίνει στην Θράκη»; «Ποια η έκταση της τουρκικής προπαγάνδας»; «Απειλείται η εθνική κυριαρχία»; «Ποια τα λάθη του ελληνικού κράτους»; «Πώς θα γίνει η προσέγγιση των Πομάκων»; «Ποια η κατάλληλη στρατηγική»; Ερωτήματα που απασχόλησαν την απόρρητη αλληλογραφία επίσημων φορέων με αποφασιστικό ρόλο στη χάραξη της ελληνικής πολιτικής για τη μειονότητα. Με αυτά καταπιάνεται το συγκεκριμένο βιβλίο, όχι υιοθετώντας τα, αλλά προσεγγίζοντας τους άγνωστους τρόπους με τους οποίους απαντήθηκαν σε προγενέστερες περιόδους και καταδεικνύο...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΑΡΧΩΝ
Ποιες είναι οι βαθύτερες γενεσιουργές αιτίες της τελευταίας στρατιωτικής δικτατορίας στην Ελλάδα; Ποια ήταν τα χαρακτηριστικά και η κοινωνική προέλευση των αξιωματικών, που ανέτρεψαν τη Δημοκρατία και την καθεστηκυία τάξη τη θυελλώδη νύχτα της 21ης Απριλίου 1967; Ποιες ιδεολογικές επιρροές κρύβονταν πίσω από τις πράξεις τους και ποια ήταν τα αληθινά και ανομολόγητα κίνητρά τους; Αποτελούσε το καθεστώς τους ρήξη με το παλαιοκομματικό κατεστημένο ή συνέχειά του με άλλη μορφή; Ποιοι ήταν οι «νασερικοί», ποιοι ονομάστηκαν «κανταφικοί» και τι α...
Διαβάστε περισσότερα...

ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΔΕΞΙΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ 1949-1967
(. . .) Τέλος, η αυθαίρετη και υποκειμενική ταύτιση της κυβερνώσης μεταπολεμικής Δεξιάς με το Έθνος, το γνήσιο, το «υγιές», το «όντως Έθνος», είχε ως μακροπρόθεσμο ιδεολογικό αποτέλεσμα την υπονόμευση και την φθορά των ενωτικών αισθημάτων, της κοινής ψυχολογίας και των αυτονόητων πατριωτικών αντανακλαστικών, που υπάρχουν σ’ όλες τις κοινωνίες που γνωρίζουν να επιλύουν τις εσωτερικές τους διαφωνίες χωρίς να αποσταθεροποιούν τον κοινό παρανομαστή της συλλογικότητάς τους. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΟΚΚΙΝΟΣ ΔΕΚΕΜΒΡΗΣ
Επτά δεκαετίες μετά το Δεκέμβρη του 1944, είναι πια αυτονόητο πως η ανάλυση της επαναστατικής βίας που εκλύθηκε στη διάρκειά του μπορεί και πρέπει ν' αποσκοπεί, όχι στην καταγγελία ή τη δικαιολόγηση, αλλά πρωτίστως στην κατανόησή της. Τα ειδοποιά χαρακτηριστικά αυτής της βίας είναι άλλωστε σε θέση να μας αποκαλύψουν καθοριστικά στοιχεία για την ένοπλη εξέγερση των 33 ημερών και την κοινωνική δυναμική της, που η αποκλειστική ενασχόληση με τις ηγετικές στρατηγικές επιλογές και κινήσεις αφήνει συνήθως στη σκιά. Ο "Κόκκινος Δεκέμβρης" προτείνε...
Διαβάστε περισσότερα...

"Φύγετε γιατί έρχονται..." "Ίκνι Ψε Βίνιν..."
Δομβραίνα, Θίσβη, Χώστια Το κάψιμο τριών χωριών Βοιωτία, Αύγουστος 1943 Η πυρπόληση και καταστροφή της Δομβραίνας, της Θίσβης και των Χωστίων από τους Γερμανούς κατέλειπε μια σελίδα γεμάτη δάκρυα, πόνο, αίμα και ξεριζωμό, που άφησε ανεξίτηλα τα ίχνη της στη συνείδηση των ανθρώπων που τη βίωσαν. Οι επίγονοί τους την ξαναβιώνουν σε κάθε επέτειο και οι μαρτυρίες που συγκέντρωσε ο Γ. Μαστροδήμος κάνουν το βίωμα οδυνηρό, αλλά ταυτόχρονα και λυτρωτικό. Η πολυφωνική αφήγηση του πολυήμερου δράματος της περιοχής είναι συγκλονιστική. Η κεντρική ιδέα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ ΣΤΙΣ ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΒΡΑΙΩΝ
Τα τελευταία χρόνια έχει επισημανθεί η ανάγκη συστηματικής έρευνας για τη μελέτη του εβραϊσμού της Θεσσαλονίκης. Η συγκέντρωση και η δημοσίευση μαρτυριών για τους διωγμούς των Ελλήνων Εβραίων αποτελεί συμβολή στην καλλιέργεια της ιστορικής μνήμης αλλά και στο ζήτημα της μελέτης των μειονοτήτων στην Ελλάδα. Σκοπός αυτού του βιβλίου είναι να ανασύρει από την αφάνεια πτυχές της προσωπικής ιστορίας, όπως εκφράζονται στις γραπτές και προφορικές μαρτυρίες των Εβραίων επιζώντων, και να επιχειρήσει μια προσέγγιση του φαινομένου της ναζιστικής γεν...
Διαβάστε περισσότερα...

ΧΑΙΔΑΡΙ: ΚΑΣΤΡΟ ΚΑΙ ΒΩΜΟΣ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ
Στο βιβλίο αυτό ο συγγραφέας προσπαθεί να αποδώσει με όσο το δυνατό μεγαλύτερη ακρίβεια κι αντικειμενικότητα και με πολλά ντοκουμέντα την κατάσταση, τη ζωή και τα όσα έγιναν στο Χαϊδάρι απ' την ίδρυση ως τη διάλυση του. Περιγράφει τα γερμανικά SS, τη Μέρλιν, τους SD φρουρούς και δήμιους του στρατοπέδου και τη μαρτυρική ζωή των κρατουμένων αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης, ανδρών και γυναικών. Εξιστορεί τις σκληρές, άσκοπες αγγαρείες κάτω απ' το βούρδουλα των σκοπών και με τα δαγκώματα των λυκόσκυλων. Τις φοβερές τιμωρίες (φιδάκι, σκαμνάκι,...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΙΑ ΣΥΝΤΟΜΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ
Η στάση απέναντι στον θάνατο, η θρησκευτικότητα γενικά, τα δημογραφικά φαινόμενα κλπ. μας οδηγούν στο να θέσουμε άλλο ένα ερώτημα: κατά πόσον οι νοοτροπίες και συμπεριφορές επηρεάστηκαν κατά τη διάρκεια του 1821, αν προέκυψαν νέες ευαισθησίες, αν σχηματίστηκε η εικόνα ενός διαφορετικού κόσμου σε αντίθεση με το όραμα της σωτηρίας που είχε επιβάλει η εκκλησία, το πώς συνειδητοποιείται και βιώνεται η Επανάσταση ανάλογα με τις περιοχές και τις κοινωνικές ομάδες. Και στο επίπεδο της καθημερινότητας διερευνητέο, επίσης, πώς αντιμετωπίζονται τα δ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΚΑΙ Η ΚΥΠΡΟΣ
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος είχε τόσο καθοριστική εμπλοκή στο Κυπριακό όσο κανένας άλλος πολιτικός της σύγχρονης Ελλάδας. Έχοντας ο ίδιος διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στις τελευταίες κρητικές επαναστάσεις αλλά και στα πρώτα βήματα της Κρητικής Πολιτείας, ήταν ο πρωθυπουργός που ενέταξε την Κύπρο στη σειρά των προτεραιοτήτων των ελληνικών εθνικών διεκδικήσεων, συζήτησε για πρώτη φορά με τους Βρετανούς το ενδεχόμενο παραχώρησης του νησιού στην Ελλάδα, ενώ εμφύσησε στους Έλληνες Κυπρίους τη βεβαιότητα για την ευόδωση των πολιτικών τους στόχων...
Διαβάστε περισσότερα...

Η "ύπουλος θωπεία"
- Τι σημασία είχε για ένα μικρό εσωστρεφές βαλκανικό κράτος σαν την Ελλάδα, που βίωσε τραυματικά και ξενοφοβικά τον 19ο αιώνα, η θριαμβευτική ίδρυση του πρώτου διεθνούς διακρατικού οργανισμού και η πολυπλόκαμη ανάδυση του διεθνούς παράγοντα μετά τον Πρώτο παγκόσμιο πόλεμο; - Πως αντέδρασαν η κοινωνία και ο κρατικός μηχανισμός σε καθετί "εισαγόμενο" - όχι μόνο στις πολιτικές και οικονομικές δουλείες αλλά και στις ιδέες, στις οργανώσεις, στις πολιτικές πρωτοβουλίες, στα κοινωνικά κινήματα, στις τεχνολογικές εξελίξεις; - Ο κόσμος μεταβαλλότ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΑΝΕΛΛΟΣ ΔΕΛΗΓΙΑΝΝΗΣ
Σε ηλικία των 74 ετών, το 1854 δηλαδή, ο κοτζαμπάσης της Γορτυνίας Κανέλλος Δεληγιάννης συγγράφει για το '21 μια τρίτομη Ιστορία του απελευθερωτικού πολέμου με έναν και μόνο σκοπό: να αποκαταστήσει την τιμή της οικογένειάς του. Στα 13 τετράδια του χειρογράφου ο πάλαι ποτέ προύχων των Λαγκαδίων υπερασπίζεται λυσσωδώς την οικογένειά του και την τάξη του. Το μένος, η οργή, τα κακοφορμισμένα αισθήματα δεν αφορούν βέβαια την Τουρκιά. Όλο το πάθος στρέφεται κατά ομοφύλων και ομοθρήσκων - κυρίως δε κατά του Κολοκοτρώνη. Ανιστορεί, συχνά με ζηλευ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΕΜΦΥΛΙΟ ΠΟΛΕΜΟ
Σκοπός του βιβλίου αυτού είναι να διαγράψει το πλαίσιο των εξελίξεων της ελληνικής πολιτικής από το τέλος του Eμφυλίου πολέμου, τον Σεπτέμβριο του 1949, έως τη μεταπολίτευση, τον Ιούλιο του 1974. Τρία θεμελιώδη θέματα διατρέχουν αυτή την εικοσιπενταετία: Πρώτο, η λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών. Αυταρχική πολιτική κουλτούρα, κληρονομιά του Eμφυλίου πολέμου, αυξημένη επιρροή του στέμματος και του στρατού, επίδραση του Ψυχρού πολέμου, ασυμφωνία σχετικά με τους κανόνες του παιχνιδιού, αδυναμία συγκρότησης ισχυρών ομοιογενών μαζικών κομμάτω...
Διαβάστε περισσότερα...