ΚΟΝΤΟΓΙΩΡΓΗΣ Δ. ΓΙΩΡΓΟΣ

ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ
Η δημιουργία του ελλαδικού απολυταρχικού κράτους το 1832, και μάλιστα ως θνησιγενούς προτεκτοράτου, σήμανε την ολοκληρωτική αποτυχία της ελληνικής επανάστασης και την εγκαινίαση μιας θανάσιμης αντιμαχίας με τον ελληνισμό, ο οποίος βίωνε αδιάκοπα από την αρχαιότητα έως τότε το ανθρωποκεντρικό γινόμενο της ελευθερίας, και μάλιστα στη φάση της οικουμένης. Η ελληνική επανάσταση του 1821 απέβλεπε όντως στην ανάκτηση του κράτους της οικουμένης, την κοσμόπολη, με υπόβαθρο τις πόλεις/κοινά, δομημένες πολιτειακά με όχημα την εταιρική οικονομία και ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΟΣΜΟΣΥΣΤΗΜΑ (ΤΡΙΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Από τον Α' τόμο του παρόντος έργου, στον οποίο διεξήλθαμε την κρατοκεντρική περίοδο του ελληνικού/ανθρωποκεντρικού κοσμοσυστήματος, έως τον Β' τόμο, στον οποίο διερευνήσαμε τη φύση της μετα-κρατοκεντρικής οικουμένης, σκιαγραφήσαμε το εξελικτικό γίγνεσθαι του κοινωνικού φαινομένου που προκρίνει η κοσμοσυστημική γνωσιολογία. Στον παρόντα Γ' τόμο και στους δύο που ακολουθούν εξετάζουμε την οικουμενική φάση υπό το πρίσμα της εσωτερικής ή, ορθότερα, της ανθρωποκεντρικής της ολοκλήρωσης, από την οποία θα προκύψει η εκκόλαψη των θεμέλιων προϋποθέ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΟΛΙΓΑΡΧΕΣ
Τι είναι αυτό που κάνει τους ολιγάρχες της εποχής μας να μην αποδέχονται τον ολιγαρχικό χαρακτήρα του πολιτεύματός τους; Αγνοούν άραγε τις στοιχειώδεις έννοιες; Αισχύνονται να συνομολογήσουν ότι διαπνέονται από μια βαθιά ολιγαρχική ιδεολογία; Μήπως με τον τρόπο αυτόν επιδιώκουν να απαγορεύσουν την εξέλιξη, προκειμένου να διατηρήσουν την πραγματική ιδιοκτησία της πολιτείας και, συνακόλουθα, να υποτάξουν τον σκοπό της πολιτικής στο συμφέρον των ιδίων και των συγκατανευσιφάγων; Από την άλλη, τι κάνει τις κοινωνίες να εκχωρούν τη διακυβέρνηση...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΟΣΜΟΣΥΣΤΗΜΑ (ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Η κοσμοσυστημική προσέγγιση του ελληνισμού και, στο πλαίσιο αυτό, της κοσμοϊστορίας μας επιτρέπει επίσης να επιχειρήσουμε την ολική ανασυγκρότηση του γνωσιολογικού υπόβαθρου των κοινωνικών επιστημών. Η θεμελιώδης υπόθεση που εισάγουμε σε ό,τι αφορά στον ελληνισμό είναι ότι αποτελεί το ταυτολογικό ισοδύναμο του ανθρωποκεντρικού κοσμοσυστήματος μικρής κλίμακας (της πόλης). Η προσέγγιση αυτή ανοίγει διάπλατα το δρόμο σε απαντήσεις σχετικά με τη φύση του, τις τυπολογικές σταθερές και μεταβλητές της ιστορικής του διαδρομής. Στον Α' τόμο αναγγε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΟΣΜΟΣΥΣΤΗΜΑ (ΕΚΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Στις σελίδες που προηγήθηκαν καταδείξαμε πώς η κοσμοσυστημική γνωσιολογία, και κυριολεκτικά το ανθρωποκεντρικό κοσμοσύστημα που ξεδιπλώσαμε με θεμέλια αφετηρία τον ελληνικό κόσμο, προσφέρεται να λειτουργήσει ως επιστημονικός αποκωδικοποιητής του κοινωνικού φαινομένου, ως ταξιθέτης της έλλογης βιολογίας του και, σε τελική ανάλυση, ως διαγνώστης των λύσεων που προσιδιάζουν στα πράγματα. Η γνωσιολογική αυτή επιλογή μάς φέρνει αντιμέτωπους με την "επιστήμη" της νεοτερικότητας, την οποία υποβάλαμε στη δοκιμασία της κοσμοσυστημικής γνωσιολογίας ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΟΣΜΟΣΥΣΤΗΜΑ (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Στο βιβλίο αυτό επιχειρείται μία νέα προσέγγιση του ελληνισμού και μαζί της η ανασυγκρότηση του γνωσιολογικού και μεθοδολογικού υπόβαθρου των κοινωνικών επιστημών. Η θεμελιώδης υπόθεση ότι ο ελληνισμός αποτελεί, καταρχήν, το ταυτολογικό ισοδύναμο του ανθρωποκεντρικού κοσμοσυστήματος μικρής κλίμακας (της πόλης) ανοίγει διάπλατα το δρόμο σε απαντήσεις σχετικά με τη φύση του, τις τυπολογικές σταθερές και μεταβλητές της ιστορικής του διαδρομής. Το ελληνικό κοσμοσύστημα δεσπόζει, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, έως τις παρυφές του 20ού αιώνα. Η κο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΟΣΜΟΣΥΣΤΗΜΑ (ΤΕΤΑΡΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Στον Γ' τόμο διαπιστώσαμε ήδη ότι στον κόσμο του Βυζαντίου καταγράφονται κοσμοϊστορικές μεταβολές, που αφενός επαναφέρουν την οικουμενική κοσμόπολη στην ομοθετική (ταυτοτική κ.λπ.) γραμμή του ελληνικού κοσμοσυστήματος, αφετέρου κατατείνουν στο να ολοκληρώσουν το ανθρωποκεντρικό υπόβαθρο της οικουμένης σε αντίστιξη με τη φεουδαλική μεθάρμοση της Εσπερίας. Στον ανά χείρας τόμο επιχειρείται η διαλεύκανση της φύσης του Βυζαντίου ως κοσμοπολιτειακού κράτους που βιώνει τη φάση της ανθρωποκεντρικής οικουμένης στην ολοκληρωμένη της μορφή. Οι μεταβ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΟΣΜΟΣΥΣΤΗΜΑ (ΠΕΜΠΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Στον παρόντα Ε' τόμο, πυρήνα αποτελεί η διαπίστωση ότι στη βυζαντινή οικουμένη ολοκληρώνεται η ανθρωποκεντρική μεθάρμοση του ελληνικού κοσμοσυστήματος και αναδύονται οι θεμέλιες προϋποθέσεις για τη μεταβολή κλίμακας, εντέλει για τη μετάβαση από τη μικρή στη μεγάλη κλίμακα που ορίζει το κράτος έθνος. Υπό το πρίσμα αυτό, κληθήκαμε να αναζητήσουμε το περιεχόμενο, το πλαίσιο, τα όρια των εξελίξεων αυτών καθώς και τους όρους, δηλαδή τα αίτια, που επέτρεψαν στις δυνάμεις του παλαιού καθεστώτος να ορθώσουν αναχώματα στο εσωτερικό της βυζαντινής κ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΩΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ
Η δημοκρατία ορίζεται στο βιβλίο αυτό ως το ταυτολογικό ισοδύναμο της καθολικής ελευθερίας. Κατά τούτο η δημοκρατία απάδει προς την ιδιοκτησιακή συγκρότηση του κοινωνικό-οικονομικού και πολιτικού συστήματος, επειδή δημιουργεί σχέσεις εξουσίας που απομειώνουν στο οικείο πεδίο την ελευθερία. (. . .) Ο συγγραφέας παρακολουθεί τις εφαρμογές της δημοκρατικής αρχής στο πλαίσιο του ελληνικού κοσμοσυστήματος αλλά και την προοπτική της ενόψει της μετάβασης στην τεχνοδικτυακή εποχή. Υπό την έννοια αυτή, φαινόμενα όπως η "παγκοσμιοποίηση" αποτιμώνται...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΣΥΡΙΖΑΙΑ ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΩΣ ΝΕΑ ΔΕΞΙΑ
Στο βιβλίο αυτό εξετάζονται οι μεγάλοι σταθμοί της Αριστεράς από τις καταβολές της νεοτερικότητας έως τη Συριζαία διακυβέρνηση. Τα πεπραγμένα της Αριστεράς φανέρωσαν εξαρχής ότι ο "σοσιαλισμός" δεν ήταν παρά ένας διαφορετικός δρόμος εξόδου από τη δεσποτεία και όχι ένα ανώτερο εξελικτικό στάδιο σε σχέση με τον "καπιταλισμό". Το αίμα που χύθηκε στους δρόμους τον 20ό αιώνα είχε να κάνει με το εάν η ιδιοκτησία της οικονομίας θα ανήκε στο κράτος ή στον ιδιώτη. Όχι με τη συμμετοχή της κοινωνίας στο σύστημα. Η κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΝΕΟΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΟΔΟΣ
Η κριτική της νεοτερικής ιδεολογίας στο παρόν πόνημα γίνεται από τη σκοπιά της κοσμοσυστηματικής θεωρίας, η οποία εισάγει ως προαπαιτούμενο τη συνολική αναδόμηση του ανθρώπινου βίου με μέτρο τα θεμελιώδη γνωρίσματα που συγκροτούν τις επιμέρους καταστατικές του «σφαιρικότητες». Υπό το πρίσμα αυτό, το νεότερο ανθρωποκεντρικού τύπου κοσμοσύστημα αντιπαραβάλλεται στο δεσποτικό του προηγούμενο και αρθρώνεται σε μια αρραγή οργανική ενότητα με το ελληνικό ομόλογό του, από το οποίο προήλθε ως αποτέλεσμα μιας αμιγώς μετακενωτικής διαδικασίας. [......
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΩΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΝ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ
Ο όρος που προσδιορίζει το αντικείμενό μας είναι "μεταβολή πολιτείας". Υποδείχνει, καταρχήν, κάθε μεταβολή σε μία κοινωνία, η οποία είναι επιδεκτική να θίξει, συνολικά ή μερικά, τις κοινωνικές και πολιτικές δομές. Οι "επαναστάσεις" αυτές δε ξεπερνούν το πλαίσιο της πόλης (ή της "βαρβαρικού" τύπου μοναρχίας, η οποία, όπως θα δούμε, δεν είναι εξελίξιμη). Διευκρινίζαμε, ωστόσο, ότι με τη χρησιμοποίηση του όρου αυτού δεν πρέπει να εννοήσομε την ύπαρξη μιας βαθιά ανατρεπτικής κατάστασης. Ο Αριστοτέλης αντιλαμβάνεται την επανάσταση στην πόλη, εί...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΣ
Οι μεγάλες επεξεργασίες, στο μέτρο που απαιτούν εδραία γνωσιολογία και όχι απλώς θεωρία των κοινωνικών πραγμάτων, ανήκουν στην εποχή της ανθρωποκεντρικής ωριμότητας. Προϋποθέτουν δηλαδή τη δυνατότητα του ανθρώπου να οδηγηθεί σε μια μακροσκοπική και όχι μικροσκοπική πρόσληψη της κοσμοϊστορίας, μια γνωσιολογική και όχι επιπεδογραφική και απλώς περιπτωσιολογική επιστήμη. Η γνωσιολογία των "μεγάλων αφηγήσεων" περιέχει: (α) ένα εννοιολογικό οπλοστάσιο που ορίζει με επάρκεια τα κοινωνικά φαινόμενα, (β) μια τυπολογική και μορφολογική ταξινόμηση τ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΣΤΟΝ ΘΟΥΚΥΔΙΔΗ
Από τον διάλογο με το έργο του Θουκυδίδη προκύπτει ότι η προσέγγιση της πολιτικής ως δύναμης αποτελεί ιδίωμα πρωτίστως της κρατοκεντρικής συγκρότησης του κόσμου. Διαπιστώνεται, επίσης, ότι όσο η πόλη/κράτος εξελίσσεται ανθρωποκεντρικά καθοδόν προς τη δημοκρατία, τόσο η επίκληση της δύναμης στις διακρατικές σχέσεις γίνεται συχνότερη και παράλληλα η πολεμική αντιμαχία πιο αιματηρή. Ώστε η διαλεύκανση του ζητήματος του πολέμου και της αιτιακής του βάσης μας προσκαλεί να διερωτηθούμε για τη διαλεκτική σχέση ανάμεσα στην πόλη ως θεμελιώδη κοινω...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΟΛΙΤΗΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΣ
Η ιδιότητα του πολίτη ή, ορθότερα, η "πολιτειότης", δεν είναι μία, αλλά πολλές όσες και οι εκδηλώσεις της ελευθερίας, η οποία αποτελεί το συστατικό της υπόβαθρο. Διακρίνουμε τρεις θεμελιώδεις μορφές πολιτειότητας: την "ατελή πολιτειότητα", που ορίζει τον πολίτη του κράτους και απαντάται στα προαντιπροσωπευτικά ή διαμεσολαβητικά πολιτικά συστήματα. Η "απλή πολιτειότης" προσιδιάζει στον πολίτη της "πολιτείας" και αντανακλά το αντιπροσωπευτικό πολιτικό σύστημα, όπου η ιδιότητα του "εντολέα" αποδίδεται στον πολίτη. Η "πλήρης πολιτειότης" ορίζε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ
Η νεότερη οικονομική θεωρία επικεντρώνει το ενδιαφέρον της μονοσήμαντα στην παραγωγική αποτελεσματικότητα του οικονομικού συστήματος και μόνον έτσι αξιολογεί την ποιότητά του. Στο ανά χείρας βιβλίο τα οικονομικά συστήματα κρίνονται υπό το πρίσμα της ελευθερίας που επιφυλάσσουν στα μέλη του κοινωνικού σώματος. Ο συγγραφέας διακρίνει τρεις θεμελιώδεις τύπους οικονομικών συστημάτων: (α) της κοινωνίας της (εξαρτημένης) εργασίας, (β) της κοινωνίας της (οικονομικής) σχόλης και (γ) της εταιρικής κοινωνίας/οικονομίας. Το εξελικτικό τους ανάπτυγμα ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΑΥΤΑΡΧΙΚΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ - "4Η ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ" - "21Η ΑΠΡΙΛΙΟΥ"
Στο βιβλίο διακρίνονται τρεις θεμελιώδεις φάσεις του αυταρχικού φαινομένου: η ολοκληρωτική, με παραλλαγές τον φασισμό / ναζισμό και τον υπαρκτό σοσιαλισμό, της περιόδου του μεσοπολέμου. Η καθαρά αυταρχική, που παίρνει τη μορφή της στρατιωτικής δικτατορίας και συμπίπτει με την περίοδο του Ψυχρού πολέμου. Και η πλέον πρόσφατη, που εμφανίζεται ως απόρροια της «παγκοσμιοποίησης» και μεταθέτει το αυταρχικό φαινόμενο στις χώρες της «τριτοκοσμικής» περιφέρειας. (. . .) (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΟΥ ΡΗΓΑ ΒΕΛΕΣΤΙΝΗ
Η Ελληνική Δημοκρατία του Ρήγα προσεγγίζεται υπό το πρίσμα των τριών διαφορετικών κόσμων που συναντώνται την εποχή του: της κρατικής δεσποτείας που εκφράζει ο κλασικός οθωμανικός τύπος και η ευρωπαϊκή μεταβατική πραγματικότητα. Της ανθρωποκεντρικής δυναμικής που στιγματίζει τις εξελίξεις την περίοδο αυτή, ιδίως στον δυτικό-ευρωπαϊκό χώρο και δείχνει την κατεύθυνση της μετάβασης. Και τέλος, του ελληνικού ανθρωποκεντρικού παραδείγματος, το οποίο εξακολουθεί να κινείται στην τροχιά της μετα-κρατοκεντρικής ή οικουμενικής φάσης του ελληνικού κο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΟΜΜΑΤΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ ΔΥΝΑΣΤΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ
Η ελληνική κρίση, που σοβεί επί σχεδόν δύο αιώνες, έχει ως πρωτογενή αιτία την αποδόμηση της κοινωνικής συλλογικότητας, η οποία οδήγησε στην πελατειακή της εξατομίκευση και, παραπέρα, στην αδυναμία της να βαρύνει στους πολιτικούς συσχετισμούς. Η κομματοκρατία, έχοντας ιππεύσει επί του κράτους, μετέβαλε την πολιτική τάξη σε δυνάστη της σύνολης κοινωνίας. Η σημερινή κρίση μπορεί να χαρακτηρισθεί ως ένα απλό επεισόδιο στην αλυσίδα των καταστροφών που επισώρευσε η δυναστική κομματοκρατία στον ελληνισμό, η οποία, τη φορά αυτή, απειλεί την ίδια ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΘΝΟΣ ΚΑΙ «ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΤΙΚΗ» ΝΕΟΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑ
Στο βάθος του επιστημονικού προβλήματος της χώρας ελλοχεύει, ουσιαστικά, η παραρτηματική ή, για να γίνω πιο λιτός, η μηρυκαστική λειτουργία μιας μεγάλης μερίδας ιστορικών που, επιπλέον, επιφυλάσσουν για τον εαυτό τους το τεκμήριο της προοδευτικής σήμανσης. Το αποτέλεσμα της λειτουργίας αυτής της "εκσυγχρονιστικής" ιστοριογραφίας είναι ορατό δια γυμνού οφθαλμού σε όλα τα επίπεδα του βίου της ελληνικής κοινωνίας. Οικοδόμησε ένα πλέγμα παραμορφωτικών κατόπτρων μέσα από το οποίο προέβαλε αναγνώσεις του ελληνικού παρελθόντος, συνάδουσες με το α...
Διαβάστε περισσότερα...