ΚΟΡΔΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ

ΤΕΤΡΑΧΡΩΜΙΑ
[...] Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της εικονογραφικής αυτής δουλειάς προέρχεται από το ότι επιχειρήσαμε να δομήσουμε χρωματικά το σύνολο βασιζόμενοι σε μια περιορισμένη γκάμα τεσσάρων χρωμάτων, την ώχρα, το χοντροκόκκινο, το μαύρο και το λευκό. (...) Η δημοσίευση και παρουσίαση της δουλειάς αυτής έχει ως στόχο να προκαλέσει το ενδιαφέρον των σύγχρονων εικονογράφων για την λιτή αυτή τετράχρωμη παλέττα η οποία, για την ζωγραφική του τοίχου, έχει μεγάλες χρωματικές δυνατότητες και σημαντικά πλεονεκτήματα [...](Από την εισαγωγή της έκδοσης)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΙΚΟΝΑ - ΕΙΚΟΝΙΣΜΑ - ΕΙΚΟΝΟΥΡΓΙΑ
Το ορθόδοξο εικόνισμα είναι σύνθετο γεγονός. Είναι θεολογία και γλώσσα εικαστική κι αυτό διότι αποτελείται από την υποστατική μορφή του εικονιζόμενου και τον κατάλληλο ζωγραφικό τρόπο με τον οποίο η μορφή αυτή παρουσιάζεται και υπάρχει. Η συνθετότητα αυτή ερμηνεύει την ταυτόχρονη σταθερότητα και τρεπτότητα της εικόνας, η οποία ως προς τη μορφή της δεν τρέπεται αλλά μεταβάλλεται μέσα στον χρόνο ως προς την τεχνοτροπία της. Στο βιβλίο αυτό παρουσιάζουμε πως η θεολογία των Πατέρων της Εκκλησίας αποτελεί το θεμέλιο της εικονογραφικής τέχνης κα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΕ ΧΩΜΑ ΚΑΙ ΦΩΣ
Ο χειμώνας εφέτος ήταν καί πάλε μαζί μας. Αλλοπρόσαλλος μοναχικός όχι καί μόνος. Με άβουλη καρδιά νά μας παραφυλά, με ψίθυρους της βροχής νά μας νανουρίζει καί με των άνεμων τις αναίτιες ριπές νά μας πετροβολά. Κάπου εκεί, μες σέ μεθυσμένες επιθυμίες καί σέ νόστους παραδείσου, γυρέψαμε ασκητές νά στήσουμε πάνω σέ σακίδια επιτήδεια, ξόρκι νά ιστορήσουμε στήν απελπισία, καί στη ματαιότητα της προόδου πετροβολιά. Καί γυρέψαμε στα μικρά ετούτα εικονίσματα νά χτίσουμε τη ζωή μέ χώμα καί φως τή ζωή όπως γίνεται αιώνες τώρα στις καρδιές καί στά...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΩΣ ΤΡΟΠΟΣ
Το μεγάλο πρόβλημα που αντιμετώπισε ο νεώτερος ελληνισμός μετά την από τους Τούρκους απελευθέρωσή του είναι, κατά τη γνώμη μας, η ανυπαρξία ενός αυτόνομου προσδιορισμού της ταυτότητάς του στη βάση της δικής του παράδοσης και με βάση τον παραδεδομένο τρόπο ζωής που έχτισε και διατήρησε για πολλούς αιώνες. Η αδυναμία αυτή πολύ γρήγορα οδήγησε σε απώλεια της πολιτισμικής του ταυτότητας και κατά συνέπεια σε απώλεια της ικανότητάς του να μετράει τον κόσμο και τη ζωή με δικά του κριτήρια εσωτερικά, σωματικά και καρδιακά. Επήλθε μοιραία η αλλοτρί...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΚΑΙ Ο ΛΟΓΟΣ ΤΩΝ ΑΦΑΙΡΕΤΙΚΩΝ ΤΑΣΕΩΝ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ
Η επαναφορά της βυζαντινής τέχνης και κυρίως της ζωγραφικής στο εικαστικό προσκήνιο πραγματοποιήθηκε στο χώρο της δυτικής Ευρώπης τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα από ρώσους στοχαστές αλλά και από εικαστικούς καλλιτέχνες που πρωτοστάτησαν στο κίνημα του μοντερνισμού. (. . .) Θα θέσουμε το πλαίσιο της μελέτης μας και θα οριοθετήσουμε το εικαστικό υλικό το οποίο θα αποτελέσει το πεδίο αναφοράς μας. Στη συνέχεια, και αφού παρουσιάσουμε με συντομία τις θεμελιώδεις απόψεις της αφαίρεσης, θα εξετάσουμε «μικροσκοπικά» επιλεγμένα έργα της βυζαν...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΩΡΑΙΟΤΗΣ ΩΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ
Το 1924 ο Π. Κλέε έγραψε μια σειρά σημειώσεων για μια διάλεξη στα εγκαίνια έκθεσής του στην Ιένα της Γερμανίας. Οι σημειώσεις αυτές στην συνέχεια έγιναν βιβλίο, το οποίο κυκλοφορήθηκε με τον τίτλο: Για την μοντέρνα τέχνη, και αποτέλεσαν ένα από τα σημαντικότερα κείμενα που γράφτηκε από ενεργούς καλλιτέχνες του μοντερνισμού. Παρά το γεγονός πως οι σημειώσεις αυτές έχουν αποσπασματικό, πολλές φορές αόριστο χαρακτήρα, συνεχίζουν ακόμα και σήμερα να αποτελούν πολύ σπουδαίο και πολύτιμο υλικό για όποιον εικαστικό καλλιτέχνη, ιστορικό τέχνης και...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΧΡΩΜΑΤΙΚΗ ΔΟΜΗ ΣΤΙΣ ΜΟΡΦΕΣ ΤΟΥ ΘΕΟΦΑΝΗ ΤΟΥ ΚΡΗΤΟΣ
Η χρωματική δομή των μορφών στις εικόνες του Θεοφάνη του Kρητός χαρακτηρίζεται από συνθετότητα που προέρχεται από την χρωματική ουδετεροποίηση των προπλασμών. Έτσι η πλαστικότητα στηρίζεται στην διαλεκτική του ουδέτερου προπλασμού και της φωτεινής σάρκας. Το γεγονός αυτό έχει επιπτώσεις στην αισθητική λειτουργία της εικόνας, καθόσον εγκλωβίζεται στην διαλεκτική φωτός σκιάς και ως εκ τούτου έχει περιορισμένες δυνατότητες «εξόδου» προς την αίσθηση του θεατή. (ΑΠΟ ΤΗΝΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΝ ΡΥΘΜΩ
Το βιβλίο αυτό αποτελεί μάλλον το πρώτο εγχείρημα στ' ανάλογα βιβλιογραφικά χρονικά, κατά το οποίο η βυζαντινή ζωγραφική θεωρείται, όχι απλώς με το πρίσμα της τεχνικής ανάλυσης των δεδομένων της, αλλά κυρίως με στοχαστική και θεαρέστως φιλοσοφούσα διάθεση. Ο Γιώργος Κόρδης αποτολμά ν' ασχοληθεί σε βάθος με τ' αυτονόητα, και ν' αποκαλύψει την κοσμογονία που συντελείται στη σκέψη του, όταν αυτή διαλέγεται μ' έναν εσμό θεμάτων που συγκεντρώνει το ενδιαφέρον και τις απορίες, ειδικών και μη. Γραμμένες με νεύρο και άτρεπτη ακρίβεια, οι σελίδες π...
Διαβάστε περισσότερα...

Η «ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ» ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΤΟΥ ΕΚ ΦΟΥΡΝΑ
Στις μέρες μας παρατηρείται ένα διαρκώς αυξανόμενο ενδιαφέρον για τη βυζαντινή ζωγραφική. Αυτό εκφράζεται εμπράκτως με διεθνείς εκθέσεις, συνέδρια και τη συγγραφή αξιόλογων μελετών. Η πραγματικότητα αυτή επιβάλλει, κατά τη γνώμη μας, την σε βάθος σπουδή των σχετικών πηγών και των φιλολογικών μαρτυριών που διασώζονται από τη βυζαντινή και μεταβυζαντινή περίοδο. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και το παρόν βιβλίο στο οποίο καταβάλλεται προσπάθεια να μελετηθούν αναλυτικά και διεξοδικά πλευρές και όψεις της «Ερμηνείας της ζωγραφικής τέχνης», βιβλί...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΠΡΟΣΩΠΟΓΡΑΦΙΕΣ ΤΟΥ ΦΑΓΙΟΥΜ ΚΑΙ Η ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΕΙΚΟΝΑ
Στις μέρες μας πολύ λόγος γίνεται για τα πορτρέτα του Φαγιούμ και πολύς ο θαυμασμός για τα εικαστικά αυτά μνημεία της ύστερης αρχαιότητας, που δείχνουν το μεγαλείο και το υψηλότατο επίπεδο της ελληνιστικής ζωγραφικής. Αναντίρρητα τα ζωγραφικά αυτά έργα, πολλά εκ των οποίων διακρίνονται για την ποιότητά τους και τις εκφραστικές τους αρετές, μαρτυρούν για την ελληνιστική παράδοση που επεβίωσε και στην διάρκεια της ρωμαϊκής περιόδου. Πολύ συχνά όμως παρατηρείται μια υπερβολή, όσον αφορά τη σχέση τους με τη βυζαντινή ζωγραφική των εικόνων. Κι ...
Διαβάστε περισσότερα...

Νόστος γλυκός με γέννησε
Ο πρώτος λόγος που με ώθησε και με ωθεί να γράφω κείμενα μικρά, όπως αυτά που περιλαμβάνονται στην ανά χείρας έκδοση, είναι ο αυτοπροσδιορισμός. Γράφοντας συνειδητοποιώ πού βρίσκομαι και αντιλαμβάνομαι τους χώρους, τη "γεωμετρία" της ζωής, και κυρίως τις αποστάσεις που έχω από όσα αγαπώ και από όσα νοσταλγώ. Πολλά όμως είναι όσα νοσταλγώ και ίσως αυτά με καθορίζουν περισσότερο από εκείνα που κατέχω. Ο νόστος ως οδοδείκτης της ύπαρξης γίνεται ενέργεια που κινεί την καρδιά αρχικά και στη συνέχεια τον νου και το σώμα να ακολουθήσουν στο κυνήγ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΡΟΣΩΠΑ ΟΛΟΦΩΤΑ
(. . .) Οι πατέρες της φιλοκαλίας έζησαν τη ζωή, γιατί -δοχεία αυτοί της Θείας Ενέργειας- τη δέχτηκαν ολόκληρη και την αγάπησαν χωρίς όρια και περιορισμούς. Κι ύστερα όλη ετούτη την εμπειρία του Θεού και της ζωής, όλη ετούτη τη χαρά, την κατέγραψαν για χάρη των άλλων που ζητούν να ακολουθήσουν το δρόμο το δύσκολο της ζωής. Για όλα ετούτα πλησίασα τον κόσμο των νηπτικών πατέρων και επιχείρησα να εικονογραφήσω τις μορφές, τις αγιασμένες και καθαρές. Έτσι βγήκε η σειρά των μικρογραφιών του φακέλου αυτού. Ακολούθησα σε πολλά την αντίστοιχη εικ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΥΓΟΤΕΜΠΕΡΑ ΜΕ ΥΠΟΖΩΓΡΑΦΙΣΗ
Η δομημένη με υποζωγράφιση μορφή, επειδή ακριβώς χαρακτηρίζεται από ενότητα κι επειδή όλα τα στοιχεία της λειτουργούν αισθητικά στον ίδιο βαθμό, θα μπορούσαμε να πούμε ότι χαρακτηρίζεται από θαυμάσια και ισορροπημένη παρουσία ρυθμού, ο οποίος νοείται ως κατάσταση δυναμικής ισορροπίας, εις τρόπον ώστε ο χώρος και ο χρόνος να αλληλοπεριχωρούνται και να συναπαρτίζουν μια νέα πραγματικότητα, το παρόν. . . Κι αυτό γιατί η μορφή αυτή δεν χαρακτηρίζεται από εσωτερικές συγκρούσεις και αντιπαραθέσεις που καταργούν την αγαπητική αλληλοπεριχώρηση και...
Διαβάστε περισσότερα...

ΙΕΡΟΤΥΠΩΣ
[...] Εξετάζεται η περίπτωση του πατριάρχη Φωτίου, που, αν και περιστασιακά, αναφέρθηκε με σοφία και φωτισμό στην εικόνα και στην θεωρία της και που, μετεικονομαχικά, ενήργησε για να γίνει αρχή της διακοσμήσεως των ναών με εικόνες. Στην παρούσα μελέτη εξετάζονται διεξοδικά α) οι θεωρητικές θέσεις του μεγάλου θεολόγου του θ' αι. για την εικόνα και την τέχνη της, β) τη σχέση των απόψεών του με αντίστοιχες θέσεις άλλων ορθοδόξων Πατέρων και γ) το αντίκρυσμα των θεωρητικών πληροφοριών που παρέχει ο Φώτιος και οι άλλοι Πατέρες στην τέχνη της με...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΣΤΟ ΕΙΚΑΣΤΙΚΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΦΩΤΗ ΚΟΝΤΟΓΛΟΥ
[...] Στις πρώτες δεκαετίες του 20ου αι. ο Φώτης Κόντογλου ανακαλύπτει στον ελλαδικό χώρο την ξεχασμένη βυζαντινή ζωγραφική, γοητεύεται από αυτήν, τις εικαστικές αρετές και την πνευματική της ακτινοβολία. Επιχειρεί την επαναφορά του ζωγραφικού βυζαντινού συστήματος για την ιστόρηση των Ορθόδοξων εικόνων. Με κόπο και αγώνα σκληρό επιτυγχάνει αυτό που αρχικά φαινόταν ακατόρθωτο. Επανακαθιερώνει τη βυζαντινή ζωγραφική ως το μόνο θεμιτό τρόπο γραφής των εικόνων. [...] Θεωρούμε ως πρωταρχικό καθήκον την σε βάθος και με σωστά κριτήρια αποτίμηση ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΛΕΝΕ ΓΙΑ ΜΕΝΑ ΟΙ ΝΑΥΤΙΚΟΙ
Τι άλλο θα μπορούσε να 'ναι ένα κείμενο για τον Νίκο Καββαδία παρά ένα μνημόσυνο στο λιγοστό φως που σιγοκαίει ακούραστα στα σωθικά της παρακμής; Τι άλλο θα μπορούσε να γράψει κανείς για το νοσταλγό ετούτο της ατίθασης ουτοπίας που, όπως κάθε ναυτικός, του πραγματικού του ανέφικτο ζήτησε και χώρους και τρόπους, απροσπέραστους σε ανθρώπους καθαρούς, τόλμησε να περπατήσει, που δε δείλιασε να αγγίξει και να ψαύσει της αμαρτίας το σώμα και να βγει νικητής και νικημένος μαζί; Λένε για μένα οι ναυτικοί... (Απόσπασμα από την έκδοση)...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ ΤΗΣ ΚΑΘ' ΗΜΑΣ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ
(. . .) Στον κόσμο της βυζαντινής ζωγραφικής τα πράγματα είναι απολύτως διαφορετικά. Στηριζόμενοι οι Βυζαντινοί στην πραγματικότητα της παρουσίας του Χριστού και των αγίων στην τέλεση του μυστηρίου της θείας Ευχαριστίας, διαμόρφωσαν ένα εικαστικό σύστημα που, αντί να ζητά την αποστασιοποίηση των εικονιζομένων, επιδιώκει την παροντοποίησή τους. Αποζητά όχι την έκσταση του θεατή στον '«άλλο'» εικονικό κόσμο, αλλά την έκταση και προβολή της εικόνας στον κόσμο του θεατή. Έτσι αναζητά ο Βυζαντινός και βρίσκει λύσεις εικαστικές, που του επιτρέπο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΦΩΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ
Αντικρύζοντας τα έργα του Κόρδη, καθίσταται σαφές πως το χρώμα αποτελεί θεμελιώδες στοιχείο της τέχνης του. Αγαπά το χρώμα και η τεχνική του να αναμειγνύει ένα φάσμα αποχρώσεων από τρία ή τέσσερα μόνο χρώματα δίνει ένα αποτέλεσμα αντίστοιχο των απαλών, τριτογενών τόνων που χαρακτηρίζουν τις πιο εκλεπτυσμένες φάσεις της Βυζαντινής τέχνης. Αλλά το χρώμα δεν είναι μόνο μια εντύπωση αλλά θεμελιώδες στοιχείο. Γεμίζει την επιφάνεια της εικόνας με ένα βάθος που δεν μπορεί να οριστεί στον χώρο αλλά που ανταποκρίνεται στην οπτική μας, είναι δε τόσο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΔΩΜΑ ΤΩΝ ΑΘΩΩΝ
Α: "Ο ΠΟΙΗΤΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΟΥ" Τι άραγε ψιθυρίζει μέσα μας και τρομάζει την ησυχία και θραύει την απλότητα της ενότητας; Τι θρυμματίζει την γεμάτη ετούτη εμπειρία ζωής και κλάσματα γεύσεων προσφέρει; Άνθρωποι που ίστανται στην άκρη δρόμων σκοτεινών προσμένοντας το τυχαίο. Ανυπόμονοι, ξένοι, αλλόκοτοι, στον κόσμο τους κλεισμένοι. Ο αγέρας φυσά θολά και κουρασμένα κι η υπομονή κουράστηκε και εγκατάλειψε. Τι άραγε τρομάζει την ψυχή και αδυνατεί το φως να συναντήσει παντού; Η ψευδής γεύση, η λειψή εμπειρία, η ψιλή πληροφορία, ή το άλλο εκεί...
Διαβάστε περισσότερα...

ΡΕΜΠΕΤΙΚΟ
Όσοι παρακολουθούν με κάποια προσοχή τα διαδραματιζόμενα σήμερα στον ελληνικό εικαστικό χώρο θα πρέπει να έχουν αντιληφθεί ότι ανάμεσα στους λίγους φύλακες που αντιστέκονται σθεναρά στη διάβρωσή του από τη μεταμοντέρνα ασυναρτησία είναι και η χαρακτική. Η αντίστασή της, που εμφανίζεται με τη μορφή μιας αναζωπύρωσης, δείχνει ότι η σπουδαία χαρακτική παράδοση που διαμόρφωσαν καλλιτέχνες όπως ο Γαλάνης και ο Κεφαλληνός, ο Τάσσος και η Κατράκη, ο Γραμματόπουλος, ο Θεοδωρόπουλος και άλλοι νεώτεροι δεν έχει διακοπεί ή ατονήσει. Το πρόσθετο ενδια...
Διαβάστε περισσότερα...