ΚΟΥΤΡΟΥΛΗΣ ΣΠΥΡΟΣ

Ο Γιώργος Σεφέρης και οι παλινωδίες της κριτικής
Από τα πρώτα του βήματα στον ποιητικό λόγο μέχρι σήμερα, ο Γιώργος Σεφέρης δεν έπαψε να προκαλεί το γόνιμο ενδιαφέρον του κριτικού λόγου. Αυτό όμως που ξαφνιάζει και δημιουργεί αμηχανία ίσως στον σημερινό αναγνώστη είναι ότι αφενός κατηγορήθηκε για διαφορετικούς και αντίθετους λόγους -για παράδειγμα άλλοτε για έλλειψη πατριωτισμού και άλλοτε για εθνολαϊκισμό- αφετέρου, ενώ ο ίδιος και το έργο του παρουσιάζουν μια αξιοσημείωτη ενότητα και συνέπεια, ο κριτικός λόγος που αποτίμησε το έργο του χαρακτηρίζεται από παλινωδίες. Ο Γ. Σεφέρης, με αφ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΞΕΡΙΖΩΜΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ
Ο ξεριζωμός και η αποξένωση του ανθρώπου δεν αναφέρεται μόνο στην καταπίεση που υφίσταται ο άνθρωπος ως μέλος ενός έθνους, που είτε έχει απολέσει την αυτονομία και την ανεξαρτησία του είτε γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης με στόχο την πλήρη εξαφάνισή του, αλλά και στο γεγονός ότι, ως ύπαρξη που ζει και συγκροτείται στον σύγχρονο κόσμο είναι «πεταγμένος», ξεριζωμένος και ανέστιος. Η αποξένωση περιγράφει ένα γεγονός θεμελιώδες, μια συνθήκη συντακτική για την νεωτερική κοινωνία όπου ο άνθρωπος χάνει την μικρή του πατρίδα, από όπου προέρχεται...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΣ ΣΤΟΝ ΝΕΟ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟ
Η ερμηνεία του ελληνισμού προϋπέθεσε την "ένδον" πορεία του ελληνικού στοχασμού, την προσπάθεια, δηλαδή, να αντικρύσουμε τον εαυτό μας όπως αυτός πραγματικά είναι. Η πνευματική πορεία για την ανάδειξή του δεν έγινε από πνευματικούς ανθρώπους που είχαν υψώσει τείχη απέναντι στον κόσμο, αλλά από εκείνους που είχαν στέρεη γνώση του ευρωπαϊκού -ίσως και του παγκόσμιου- στοχασμού. Στοχαστές όπως ο Σεφέρης, ο Ελύτης, ο Θεοτοκάς, ο Τσαρούχης, ο Δημαράς, ο Πικιώνης, που υπήρξαν εξέχοντα μέλη της γενιάς του '30, συνδύασαν τον μοντερνισμό με την ανά...
Διαβάστε περισσότερα...

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ
Ο Σπύρος Κουτρούλης σε πέντε διαφορετικά δοκίμια επιχειρεί να διερευνήσει τη συνάντηση της φιλοσοφίας με την κοινωνία και την ιστορία· εξαρχής, άλλωστε, ο φιλοσοφικός λόγος στάθηκε πάντα μέσα στον κοινωνικό χώρο και δεν περιορίστηκε στον προβληματισμό για την αφετηρία της ύπαρξης. Το πρώτο δοκίμιο πραγματεύεται την πολιτική φιλοσοφία του Πλάτωνα, την ερμηνεία της από τον Καρλ Πόππερ -που τον θεωρεί προπομπό του ολοκληρωτισμού- και την απάντηση του Ερνστ Κασσίρερ, που θα υποστηρίξει ότι, στην πλατωνική πολιτεία αποδοκιμάζεται με εμφατικό τρ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΘΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΟΤΙΣΜΟΣ
Οι πρώτοι Έλληνες φτιάχνουν τους δεσμούς τους σε άμεση αντιστοιχία με τον τρόπο που βλέπουν τον κόσμο. Η πολιτεία τους, η πόλη-κράτος υλοποιεί και συνοψίζει τις περίτεχνα βιωμένες αντιλήψεις τους. Δεν είναι απλά τα "αιώνια παιδιά", όπως τους ονόμασαν οι αιγύπτιοι ιερείς, αλλά οι "αφελείς" όπως τους θέλει ο Νίτσε. Απλοί και βαθείς συγχρόνως, διαφεύγουν του λόγου και περισυλλέγουν απλόχερα τους διαλεχτούς καρπούς της ανατολής. Τρομεροί και σκληροί βλέπουν την οδύνη και την χαρά της ζωής σαν μια πρόκληση για να συμμετάσχουν σ' αυτήν απόλυτα κ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΘΕΟΣ - ΧΟΡΕΥΤΗΣ
[...] Χρωστούμε πολλά στον Νίτσε. Κατά προτεραιότητα οφείλουμε την εισαγωγή σε μία νέα ανάγνωση του αρχαίου κόσμου, του Τραγικού, της σκέψης των προσωκρατικών. Αποθεμελίωσε την βεβαιότητα στην αξία των κλειστών οργανωμένων συστημάτων σκέψης. Αποκάλυψε την γραμματική ως έδρα της μεταφυσικής. Υπέδειξε την περιορισμένη δυνατότητα της λέξης. Χρησιμοποίησε την σιωπή και τον ποιητικό λόγο ως διαύλους που οδηγούν στα απρόσιτα πεδία του αληθούς. Πραγμάτωσε την διεισδυτική κριτική στον μοντέρνο κόσμο, με τις εμπειρίες που συνέλεξε κατά την μακρά π...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΚΟΣΜΟΣ Ο ΜΙΚΡΟΣ, Ο ΜΕΓΑΣ
Εξετάζοντας την πορεία του λαού μας, τις αξίες και τα μέτρα που αυτός διαμόρφωσε, τις ιδεολογίες που τον καθόρισαν, είτε ως "απεικόνιση της πραγματικότητας", είτε ως "ψευδής συνείδηση", αλλά και τις αισθητικές του προτάσεις, καταλήξαμε ότι στη σκέψη του Ν. Χατζηκυριάκου - Γκίκα και της Δόμνας Σαμίου "σημασία στη ζωή έχει να μπορεί από το τίποτα να γίνει το παν", όπως και στον στίχο του Ο. Ελύτη "ο κόσμος ο μικρός, ο μέγας" συνοψίζονται, με προσφυή και εύστοχο τρόπο, η εξέλιξη, οι αγωνίες και τα πάθη του νεώτερου ελληνισμού. Έτσι ξεκινήσαμε...
Διαβάστε περισσότερα...