ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ - ΘΡΗΣΚΕΙΕΣ - ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ > ΘΡΗΣΚΕΙΑ - ΘΕΟΛΟΓΙΑ

ΑΓΙΑ ΓΡΑΦΗ

ΜΥΣΤΑΓΩΓΙΑ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΤΕΣΣΑΡΑΚΟΣΤΗΣ
Ο λειτουργικός χρόνος είναι κυκλικός -είναι μία τελετουργική επανάληψη-, γεγονός που προϋποθέτει όμως ασκητικό αγώνα και προσωπική μυστική ένταση, η οποία καθίσταται μία ατελεύτητη πρόοδος, "αρχήν εξ αρχής μεταλαμβάνουσα". Ο χριστιανικός χρόνος, όπως πραγματικά βιώνεται, θα μπορούσε να αναπαρασταθεί με μία ανέλιξη, η οποία, μολονότι προσεγγίζει στο τέρμα της, εκτείνεται στο άπειρο για να αγκαλιάσει, ωσάν να είναι σφαίρα, ολόκληρο το σύμπαν. Η πορεία αυτή προς συνάντηση "του εγγίζοντος Θεού" είναι μία έκσταση, η οποία, ωστόσο, με την ορμή τ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΘΩΜΑΝΙΚΕΣ ΘΕΩΡΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ
Το Οικουμενικό Πατριαρχείο αποτέλεσε μετά την Άλωση κομβικό θεσμό του "Βυζαντίου μετά το Βυζάντιο", δηλαδή του ορθόδοξου κόσμου της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, συνυπάρχοντας με την "αλλόπιστη" οθωμανική πολιτική εξουσία για περίπου πέντε αιώνες (1453-1923). Κατά την περίοδο αυτή, η Μεγάλη Εκκλησία επεξέτεινε σημαντικά την παρουσία της και σε άλλα πεδία πέρα από το θρησκευτικό: απονομή δικαιοσύνης, κοινωνική πρόνοια, εκπαίδευση, διαμόρφωση πολιτικής ιδεολογίας, οικονομικές δραστηριότητες. Έτσι το Πατριαρχείο παρέμεινε, ακόμη και μετά την ανεξ...
Διαβάστε περισσότερα...

Το κατά Θωμάν Απόκρυφο Ευαγγέλιο (σκληρόδετη έκδοση)
Δεν αποτελεί πρωτότυπη παρατήρηση η επισήμανση ότι στην καρδιά του τεχνολογικού και επιστημονικού πολιτισμού της Δύσης κρυφοκαίει - περισσότερο από ποτέ τις τελευταίες δεκαετίες - ζωηρό το ενδιαφέρον για το μεταφυσικό, δηλαδή για την σφαίρα εκείνη την ανθρώπινης πνευματικότητας που εκφεύγει από τις αναλύσεις και τα πειράματα της εφαρμοσμένης επιστήμης. Δε χρειάζεται να προσπαθήσει κανείς ιδιαίτερα, για να τεκμηριώσει αυτή την επισήμανση: η αναγέννηση της χριστιανικής πίστης στις πρώην κομμουνιστικές χώρες, η διείσδυση του θρησκευτικού λόγο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΕΡΙ ΝΟΕΡΑΣ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ
Όταν οι Ιουδαίοι επρόκειτο να αναχωρήσουν ως αιχμάλωτοι για την Βαβυλώνα, ο προφήτης Ιερεμίας τους διέταξε να πάρουν μαζί τους πυρ από το θυσιαστήριο και τα βιβλία του Νόμου μέσα στην καρδιά τους, για να τα μελετούν. Αυτά τα δύο στοιχεία ήταν βασικά για την διατήρηση αφ' ενός μεν της ζωντανής σχέσεώς τους με τον Θεό και αφ' ετέρου της θρησκευτικής ταυτότητάς τους ως λαού του Θεού (πρβλ. Β' Μακκ. 2, 1-4). Όπως ο προφήτης, έτσι και ο Γέροντας Αιμιλιανός παρότρυνε τους μαθητές του να διατηρούν ακοίμητο το θείο πυρ στην καρδιά τους διά της "εν...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΑΡΧΕΓΟΝΕΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΕΣ ΟΜΟΛΟΓΙΕΣ ΠΙΣΤΕΩΣ
Ο Oscar Cullmann ενδελεχώς εξετάζει τις απαρχές και τις πρώτες αρχές των πρωτοχριστιανικών ομολογιών πίστεως. Η έρευνά του δεν επεκτείνεται στην παρουσίαση της ιστορίας της ανάπτυξης των μεταγενέστερων ομολογιών, δηλαδή εκείνων οι οποίες στις τυποποιημένες μορφές τους εξυπηρετούσαν ως κανόνες πίστεως τις ανάγκες και τις αναγκαιότητες των κοινοτήτων της αρχαίας Εκκλησίας. Τον απασχολεί ουσιαστικά η «προ-ιστορία» των «τύπων», των «συμβόλων» και των «ομολογιακών μορφών», έτσι όπως διαμορφώνονται και γίνονται αντικείμενο επεξεργασίας από την α...
Διαβάστε περισσότερα...

ΛΟΓΟΣ ΠΕΡΙ ΝΗΨΕΩΣ (ΣΚΛΗΡΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ)
Ο παρών τόμος, "Λόγος περί νήψεως - Ερμηνεία στον άγιο Ησύχιο", περιέχει τον υπομνηματισμό του Γέροντος Αιμιλιανού στον περί νήψεως Λόγο του αγίου Ησυχίου, ο οποίος έγινε υπό μορφήν Κατηχήσεων τόσο στο Ιερό Κοινόβιο Ορμυλίιας όσο και στην Ιερά Μονή Σίμωνος Πέτρας κατά τα έτη 1986-1987. Το κείμενο του αγίου Ησυχίου ελήφθη από τον πρώτο τόμο της εκδόσεως της Φιλοκαλίας, όπου όμως κρίθηκε αναγκαίο -για την καλύτερη απόδοσι- χρησιμοποιήθηκε το κείμενο της Ελληνικής Πατρολογίας του Migne. Θεωρητικός και αναλυτικός ο ερμηνευτής στα πρώτα από τα ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΚΟΡΗ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ
Η ΚΟΡΗ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ Ο Ερμής ο Τρισμέγιστος έγινε γνωστός στη Δύση κατά την Αναγέννηση όταν ο Μαρσίλιο Φιτσίνο μετέφρασε από τα ελληνικά στα λατινικά το κείμενο των σωζόμενων ερμητικών γραπτών, γνωστών σήμερα ως Hermetica ή Corpus Hermeticum. [...] Το παλαιότερο από τα ερμητικά κείμενα φαίνεται να είναι η "Η Κόρη του Κόσμου", επειδή έχει μεγαλύτερη σχέση με την μυθολογία της Αιγύπτου [...] είναι χωρισμένο σε τρία ίσα μέρη, στα οποία αναπτύσσεται η συζήτηση της Ίσιδας με τον γιό της Ώρο. Η Ίσιδα φαίνεται να του διηγείται τη δημιουργία του κόσμ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΘΡΗΣΚΕΙΩΝ
Όποιος θέλει ν' αντιληφθή πραγματικά την ουσία, είτε την αξία ενός οποιουδήποτε φαινομένου της φύσεως ή της ζωής του πνεύματος, δεν πρέπει να περιορίζεται στο να γνωρίζη μια μόνο απ' τις όψεις του πρέπει να μελετά καλά το πολύπλευρο τούτο φαινόμενο σ' όλες τις μορφές που πήρε σε διαφορετικές χώρες και σε διάφορες εποχές. Το ίδιο ισχύει και για τη θρησκεία. Αν είναι εντελώς αρκετό για την άσκηση μιας πλούσιας θρησκευτικής ζωής το να γνωρίζη κανείς μια και μόνο θρησκεία, από την άλλη μεριά όμως είναι αδύνατο να σχηματίση μιαν ακριβή ιδέα γι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΛΥΤΡΩΣΗ
"Συναρπαστική η έρευνα του Δημήτρη Αλικάκου. Οι σαφείς απαντήσεις, και απολύτως τεκμηριωμένες, που έδωσε ο ερευνητής στα κρίσιμα ερωτήματα -πότε; πού; πώς; ποιος; γιατί;- δεν είναι κάποιες απόψεις που έρχονται να προστεθούν σε όσες υπάρχουν από παλιά. Προέκυψαν από συστηματικό και ακριβοδίκαιο έλεγχο των πραγμάτων και από τις αλλεπάλληλες επαφές του με τους πρωταγωνιστές ενός θαύματος που έχει τα γνωρίσματα του δράματος. Ο Αλικάκος δεν λειτουργεί με την έπαρση του κρημνιστή. Τιμά και σέβεται, αλλά προτιμά την πικρή αλήθεια από το γλυκό και...
Διαβάστε περισσότερα...

ΛΟΓΟΙ ΕΟΡΤΙΟΙ ΜΥΣΤΑΓΩΓΙΚΟΙ
Έναν πνευματικό λειμώνα, απείρως ανώτερο από επίγειο, αποτελούν οι λόγοι του Γέροντος Αιμιλιανού που ακολουθούν στον παρόντα τόμο, με τίτλο ΛΟΓΟΙ ΕΟΡΤΙΟΙ ΜΥΣΤΑΓΩΓΙΚΟΙ. Οι λόγοι αυτοί έχουν απευθυνθή κατά τα έτη 1976 - 1991, είτε στους εν τω κόσμω πιστούς, είτε στους μοναχούς της Ι. Μονής Σίμωνος Πέτρας ή στις μοναχές του Ι. Κοινοβίου Ορμυλίας, εξ αφορμής δεσποτικών, θεομητορικών και λοιπών εορτών. Στον λειμώνα αυτόν, αγαπητέ αναγνώστη, βρίσκεις ένα θαυμάσιο οδηγό για την πορεία σου μέσα στο έτος, ένα εργαλείο αυτογνωσίας, ίσως ενώδυνο ενίο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΙΑ ΤΗ ΘΡΗΣΚΕΙΑ
(. . .) Το θέμα του έργου είναι η θρησκεία, «γύρω από την θρησκεία». Αλλά όλο το ζήτημα είναι, τι εννοεί κανείς με τη λέξη αυτή. Σε αυτό το πρόβλημα, και σε άλλα που συνδέονται μαζί του, είναι αφιερωμένο το έργο. Μερικά από τα ερωτήματα που θέτει είναι: Τι είναι η «θρησκεία»; Ποια είναι η σχέση της με την επιστήμη, τη φιλοσοφία, την τέχνη και την ηθική; Ποια είναι η θέση της μέσα στο σύνολο του πολιτισμού; Ο προσεκτικός αναγνώστης θα ανακαλύψει σε πολλές περιπτώσεις απροσδόκητες απαντήσεις σε θέματα που του είναι ή του φαίνονται οικεία και...
Διαβάστε περισσότερα...

ΘΕΜΑΤΑ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ
Τα άρθρα που δημοσιεύονται σ' αυτόν τον τόμο διακρίνονται σε δυο γενικές κατηγορίες: Α) Θεολογικά ποικίλα, όπου ο π. Γεώργιος πραγματεύεται θέματα κεντρικού και ουσιώδους θεολογικού ενδιαφέροντος, όπως αυτά της Δημιουργίας, της Ενσάρκωσης, της ερμηνείας της θείας Αποκάλυψης, του Σταυρού και της Ανάστασης, της θέσης της Αειπαρθένου Μαρίας μέσα στην Εκκλλησία, της Εσχατολογίας και της Ορθόδοξης Λατρείας. Β) Εκκλησιολογικα, όπου ο συγγραφέας, εντός του κλίματος του οικουμενικού διαλόγου μεταξύ των διαφόρων Ομολογιών, συζητεί θέματα σχετιζόμε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΥΠΑΡΞΗ ΚΑΙ ΠΙΣΤΗ
Ο Rudolf Bultmann υπήρξε ο κατεξοχήν θεολόγος του αιώνα μας. Παραταύτα, για όσους ξέρουν τα ελληνικά πράγματα, δεν εκπλήσσει το ότι περί την εκπνοή του αιώνα καθίσταται δυνατή η πρώτη γνωριμία του έργου του με το ελληνικό αναγνωστικό κοινό, θεολογικό ή μη. (. . .) Οι μελέτες του που δημοσιεύονται κατ' επιλογή σ' αυτόν εδώ τον τόμο καταβλήθηκε προσπάθεια να διατηρήσουν στην ελληνική μετάφραση τα ουσιώδη στο ύφος χαρακτηριστικά τους, και ο μεταφραστής κ. Φώτης Τερζάκης είναι άξιος συγχαρητηρίων για το επίτευγμά του αυτό. Ως προς τη σειρά των...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΑ
Η τελετουργία αποτελεί ένα ιδιαίτερα πολύπλοκο κοινωνικό φαινόμενο: η πληθώρα των δραστηριοτήτων που μπορούν να θεωρηθούν τελετουργίες και οι πολλαπλές ερμηνευτικές προσεγγίσεις καθιστούν την ανθρωπολογική, συγκριτική και ιστορική μελέτη της εξαιρετικά σύνθετη. Στο βιβλίο αυτό, η Catherine Bell εισάγει τον αναγνώστη στις πλέον σημαντικές θεωρίες της τελετουργίας, τις βασικές κατηγορίες της τελετουργικής επιτέλεσης και τις θεωρητικές διαμάχες που διαμόρφωσαν την έννοια της τελετουργίας. Η Bell εστιάζει στο πώς αναδύθηκαν διαχρονικά οι διάφο...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΣΥΓΧΩΡΗΣΗ
Το ζήτημα της συγχώρησης είναι τεράστιο και συνδέεται στενά με άλλα επίσης πολύ μεγάλα ζητήματα: το παράπτωμα, την αμαρτία, το κακό -η ύπαρξη της συγχώρησης προϋποθέτει, την ύπαρξη του κακού, σε μια κοινωνία αγγέλων δεν υπάρχει συγχώρηση-, την ενοχή, τη δικαιοσύνη και πολλά άλλα. Τα ερωτήματα που εγείρει η συγχώρηση είναι δυσαπάντητα. Ποιος συγχωρεί; Ο άνθρωπος που έπαθε, μόνο αυτός; Ο Θεός; Ο Θεός μπορεί να συγχωρήσει, αν δεν έχει δώσει προηγουμένως τη συγχώρησή του το θύμα; Αν αυτός που δικαιούται να συγχωρεί είναι μόνο το θύμα, τότε τι ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΧΑΡΙΣΜΑΤΙΚΗ ΟΔΟΣ (ΧΑΡΤΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ)
Η ερμηνεία του Γέροντος Αιμιλιανού στον Βίο του οσίου Νείλου του Καλαβρού αποτελεί καρπό βαθειάς προσωπικής επιγνώσεως ότι οι Βίοι των αγίων μάς βοηθούν ώστε η πνευματική ζωή μας να είναι απόρροια και κατάκτηση του Αγίου Πνεύματος, για να ζούμε ως εν παραδείσω. Την εμπειρία του αυτή θέλησε να την μεταδώσει κατά το έτος 1977 στα πνευματικά του παιδιά, τους μοναχούς της Ιεράς Μονής Σίμωνος Πέτρας και τις αδελφές του Ιερού Κοινοβίου Ευαγγελισμού Ορμύλιας, υπό μορφήν προφορικών κατηχήσεων. Αυτό είναι το περιεχόμενο του παρόντος τόμου. Οι λόγοι...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΒΙΒΛΟΣ, ΤΟ ΚΟΡΑΝΙ ΚΑΙ Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ
Στην αντικειμενική του μελέτη των κειμένων, ο Maurice Bucaille ξεκαθαρίζει πολλές προκατειλημμένες ιδέες για την Παλαιό Διαθήκη, τα Ευαγγέλια και το Κοράνι. Προσπαθεί, σε αυτή τη συλλογή Γραπτών, να διαχωρίσει εκείνο που ανήκει στην Αποκάλυψη, από το προϊόν του σφάλματος ή της ανθρώπινης ερμηνείας. Η μελέτη του ρίχνει νέο φως στις Άγιες Γραφές. Στο τέλος μιας πειστικής έκθεσης, τοποθετεί τον Πιστό μπροστά από ένα σημείο πρωταρχικής σημασίας: τη συνέχεια μιας Αποκάλυψης που προέρχεται από τον ίδιο Θεό, με τρόπους έκφρασης που διαφέρουν με τ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΨΑΛΜΟΙ
Γ' Ψαλμός· τω Δαυίδ, οπότε απεδίδρασκεν από προσώπου Αβεσσαλώμ του υιού αυτού. Κύριε, τι επληθύνθησαν οι θλίβοντές με; πολλοί επανίστανται επ' εμέ· πολλοί λέγουσιν τη ψυχή μου Ουκ έστιν σωτηρία αυτώ εν τω Θεώ αυτού. διάψαλμα. συ δε, κύριε, αντιλήμπτωρ μου ει, δόξα μου και υψών την κεφαλήν μου. φωνή μου προς κύριον εκέκραξα, και επήκουσέν μου εξ όρους αγίου αυτού. διάψαλμα. εγώ εκοιμήθην και ύπνωσα· εξηγέρθην, ότι κύριος αντιλήμψεταί μου. ου φοβηθήσομαι από μυριάδων λαού των κύκλω συνεπιτιθεμένων μοι. ανάστα, κύριε, σώσον με, ο θεός μου, ότ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΘΕΑΝΘΡΩΠΟΣ
Ο λόγος του Αγίου Ιουστίνου είναι πάντα επίκαιρος. Συσχετίζει την παιδεία με την αγιότητα με έναν άρρηκτο τρόπο. Γράφει: "Μόνο ο άγιος είναι ο αληθινός διδάσκαλος και παιδαγωγός, αληθινός "διαφωτιστής", και μόνον η αγιότητα είναι ο αληθινός φωτισμός. Αυτή είναι η ευαγγελική αλήθεια, την οποία αποκάλυψε ο Κύριος και Θεός μας Ιησούς Χριστός και την οποία διαφύλαξε η Ορθοδοξία. Ακούστε τον ορθόδοξο λαό μας, εισέλθετε στο ιερό της ψυχής του. Δεν βλέπετε ότι αυτός έχει ταυτίσει την έννοια της παιδείας με την έννοια της αγιότητας, την έννοια το...
Διαβάστε περισσότερα...