ΔΩΔΕΚΑ ΕΚΚΛΗΣΑΚΙΑ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ
Η παρούσα έκδοση φιλοδοξεί να ταξιδέψει τον αναγνώστη στην παλιά Αθήνα, μέσα από τα μονοπάτια της πίστης και όχι μόνον. Προς τούτο, δανειζόμαστε αρχικά γνώσεις από τομείς όπως η αρχιτεκτονική, η ιστορία, η λογοτεχνία και η λαογραφία. Στη συνέχεια, ο ανώνυμος εξερευνητής του Άστεως παίρνει τη σκυτάλη βάζοντας στο σακκίδιό του τα ανωτέρω "υλικά" και πραγματοποιεί δώδεκα βιωματικούς "περιπάτους" σε ισάριθμους (συνήθως πολύ μικρούς) ναούς της Πόλης. Έτσι, οδηγείται σε γειτονιές άλλων καιρών. Μπαίνει σε στενά κι ανήλιαγα σοκάκια, ρούγες, μεϊντά...
Διαβάστε περισσότερα...

ΒΩΜΟΛΟΧΙΚΕΣ, ΣΚΑΝΔΑΛΙΣΤΙΚΕΣ, ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ
Ξανακυκλοφόρησε, μετά από χρόνια, αναθεωρημένος και συμπληρωμένος, ο τόμος των Βωμολοχικών σκανδαλιστικών ελληνικών παροιμιών του πολυσχιδούς Θεσσαλονικιού συγγραφέα, λαογράφου και μουσικού Θωμά Κοροβίνη. Σκοπός της ανθολογίας αυτής δεν είναι να καλύψει το περιβόητο θέμα του "αδιάντροπου" στην ελληνική παροιμία. Η εργασία δεν έχει ερευνητικές ή επιστημονικές αξιώσεις. Γίνεται απλώς μια προσπάθεια να αποθησαυριστούν με αυστηρή επιλογή αρκετές από τις ωραίες και ενδιαφέρουσες ελληνικές παροιμίες, που διακρίνονται από τον συνδυασμό διδακτικής...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΕΣ ΦΩΝΕΣ
Ο θρήνος είναι παγκόσμιος, τα τελετουργικά του πολλαπλά. Ανάμεσα σ' αυτά, ένα από τα πιο ενδιαφέροντα είναι το μοιρολόι. Ένα μοιρολόι εκφράζει τον θρήνο, αλλά όχι αναγκαστικά τον θρήνο για τους νεκρούς. Το βιβλίο Επικίνδυνες Φωνές. Γυναικεία μοιρολόγια και ελληνική λογοτεχνία της Gail Holst-Warhaft επικεντρώνεται στα μοιρολόγια για τους νεκρούς, και καθώς οι δύο πολιτισμοί που ενδιαφέρουν είναι π αρχαία και η σύγχρονη Ελλάδα, εξετάζεται μια ποικιλία σχηματισμών των μοιρολογιών, από τον κομμό της αρχαίας τραγωδίας μέχρι τα λαϊκά μοιρολόγια ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΥΓΟΝΙΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΤΙΝΑ
Η παρούσα μελέτη του Θάνου Μούρραη-Βελλούδιου πραγματεύεται έθιμα φαλλικά, κατάλοιπα λατρείας του Διονύσου και της Δήμητρας, που επιβίωναν έως τη δεκαετία του '50 και μερικά επιβιώνουν έως τις μέρες μας, αναμιγνυόμενα με σύγχρονα λατρευτικά έθιμα της Ορθοδοξίας. Ο Θάνος Βελλούδιος ταξίδεψε στα μέρη των εθίμων της Ευγονίας που περιγράφει με τους φίλους του που φωτογράφιζαν - τον Ανδρέα Εμπειρίκο, τον Σουηδό Φινν Στωλ και τον Χ. Γουίνσλω. Στο βιβλίο αυτό τυπώνονται 120 εξαιρετικές φωτογραφίες της δεκαετίας του '50 των Ανδρέα Εμπειρίκου, Φινν...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΕΛΛΗΝΟΒΛΑΧΟΙ (ΑΡΜΑΝΟΙ) (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
«Ένα από τα πολυτιμότερα κομμάτια της όμορφης πατρίδας μας είναι οι Βλάχοι. Και δεν το λέω για να κολακέψω κανέναν. Είναι μια ιστορική αλήθεια και πραγματικότητα. Τι είναι οι Βλάχοι το ξέρουν καλά οι ίδιοι, αλλά και οι ιστορικοί, οι εθνολόγοι και οι γλωσσολόγοι, και είναι πια αποδεδειγμένο. Μη σας κάνει εντύπωση ότι υπάρχουν ξένες προπαγάνδες. Αυτές δεν έπαψαν ποτέ να υπάρχουν εναντίον της Ελλάδος ούτε έπαψαν ποτέ να εξυπηρετούν τα δικά τους συμφέροντα. Όπως είναι φυσικό, όλοι οι λαοί έχουν αναμειχθεί με άλλους και το ίδιο συμβαίνει με την...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΕΛΛΗΝΟΒΛΑΧΟΙ (ΑΡΜΑΝΟΙ) (ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΤΟΜΟΣ)
«Ένα από τα πολυτιμότερα κομμάτια της όμορφης πατρίδας μας είναι οι Βλάχοι. Και δεν το λέω για να κολακέψω κανέναν. Είναι μια ιστορική αλήθεια και πραγματικότητα. Τι είναι οι Βλάχοι το ξέρουν καλά οι ίδιοι, αλλά και οι ιστορικοί, οι εθνολόγοι και οι γλωσσολόγοι, και είναι πια αποδεδειγμένο. Μη σας κάνει εντύπωση ότι υπάρχουν ξένες προπαγάνδες. Αυτές δεν έπαψαν ποτέ να υπάρχουν εναντίον της Ελλάδος ούτε έπαψαν ποτέ να εξυπηρετούν τα δικά τους συμφέροντα. Όπως είναι φυσικό, όλοι οι λαοί έχουν αναμειχθεί με άλλους και το ίδιο συμβαίνει με την...
Διαβάστε περισσότερα...

Στα ίχνη της παράδοσης - φθινόπωρο χειμώνας (πρώτο μέρος)
Τα κείμενα αυτά έρχονται σαν βάλσαμο να ζεστάνουν τις ψυχές των παιδιών, να τα επανασυνδέουν με τις ρίζες τους και να γεφυρώσουν το χάσμα ανάμεσα στις γενιές. Αποτελούν μια δεξαμενή υλικού για τα Εργαστήρια Δεξιοτήτων που μόλις άρχισαν να εφαρμόζονται στη Δημόσια Εκπαίδευση, τα οποία περιέχουν και αυτή τη θεματική, σχετική με το περιβάλλον και την πολιτιστική μας κληρονομιά. (Βασιλεία Κυριαζοπούλου) Το βιβλίο που κρατάτε στα χέρια σας έχει μία αξιοπρόσεκτη στοχοπροσήλωση στις παιδικές ψυχές. Δείχνει να μην λογαριάζει τις σύγχρονες τάσεις,...
Διαβάστε περισσότερα...

ΛΑΙΚΗ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΑ
Στο παρελθόν, από τις καιρικές συνθήκες εξαρτιόταν η επιβίωση των ανθρώπων, οι οποίοι χωρίς γεωργοκτηνοτροφικά φάρμακα και χωρίς την επιστήμη της Μετεωρολογίας πάσχιζαν να πράξουν τα ωφέλιμα και να αποφύγουν τα βλαβερά. Έτσι, οι μετεωρολογικές προβλέψεις, στηριγμένες σε παρατηρήσεις αιώνων, ήταν η μόνη βακτηρία τους στον τραχύ δρόμο της ζωής, γι' αυτό και ήδη από την αρχαιότητα πολλά βιβλία κυκλοφορούσαν με τέτοιες προβλέψεις και κατάσπαρτες σχετικές αναφορές υπάρχουν σε αρχαίους, μεσαιωνικούς και νεότερους Έλληνες και Λατίνους συγγραφείς....
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟΥΡΚΙΚΕΣ ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ
Το βιβλίο αυτό είναι μια ανθολογία 1338 εκλεκτών τουρκικών παροιμιών. Επιλέχτηκαν και μεταφράστηκαν από συλλογές Τούρκων λαογράφων απευθείας απ' τα τουρκικά. Ο απλός και εύστοχος τρόπος που διατυπώνονται, το ώριμο, βαθύ και ποιητικό πολλές φορές περιεχόμενό τους, το απόσταγμα της κοινωνικής εμπειρίας που συγκρατούν, ο γνήσιος φιλοσοφικός στοχασμός τους για τον άνθρωπο και τον πολιτισμό, η συναισθηματική τους λειτουργικότητα, τις κάνουν να έχουν, πέρα από την καθ' εαυτή λαογραφική τους σημασία, μιαν αξεπέραστη διδακτική αξία. (. . .) (ΑΠΟ Τ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΚΑΙ ΑΦΗΓΗΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ: ΜΙΑ ΠΑΛΙΑ ΤΕΧΝΗ ΣΕ ΜΙΑ ΝΕΑ ΕΠΟΧΗ
Ο κοινωνικός ρόλος του παραμυθιού στην Ελλάδα παραμένει, σε μεγάλο βαθμό, ανεξερεύνητος. Παρά το πλήθος των παραμυθιακών συλλογών, οι λαϊκοί παραμυθάδες παραμένουν στον τόπο μας. Η παρούσα εργασία επιχειρεί να προσεγγίσει το παραμύθι ως ιστορικό αντικείμενο, στην εξέλιξή του, αλλά και να το συσχετίσει με ένα πολιτισμικό παρόν, μέσα από τη μελέτη ορισμένων παραμυθιών και παραμυθάδων σε τοπικές κοινωνίες, όπου η αφήγηση είναι μια ζωντανή παράδοση. Βασίζεται σε παραμύθια που συγκεντρώθηκαν από μια εκτεταμένη επιτόπια έρευνα συλλογής υλικού κα...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΚΕΡΑΣΟΒΙΤΙΣΣΑ ΜΑΝΑ
Το βιβλίο αυτό αποτελεί μια πρώτη απόπειρα σύνθεσης ενός μέρους των στοιχείων που έχουν προκύψει μέχρι σήμερα από επιτόπια έρευνα στην Αγία Παρασκευή - Κεράσοβο Κονίτσης, με θέμα την αναπαράσταση της Κερασοβίτισσας Μάνας από τους ίδιους τους κατοίκους της, αλλά και από την ανάλυση των ήδη καταγεγραμμένων παραδοσιακών τραγουδιών στη συγκεκριμένη περιοχή. Οι συνθήκες της ζωής στις ορεινές περιοχές ήταν οπωσδήποτε δυσμενέστερες από τη ζωή στον κάμπο. Πέρα από τη γοητεία των βουνών, η ζωή τους ήταν στενά συνδεδεμένη με τον ασταμάτητο αγώνα για...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΚΕΡΑΣΟΒΙΤΗΣ ΑΝΔΡΑΣ
Το βιβλίο Ο Κερασοβίτης Άνδρας. Μνήμες και προφορική ιστορία καταγράφει προφορικές αφηγήσεις των ανδρών του χωριού που αφορούν τα προσωπικά βιώματα και εις μνήμες τους, ως Κερασοβιτών Ανδρών, ως ξενιτεμένων, μαστόρων, γαμπρών, πατεράδων, γεννηθέντων από το 1932 έως το 1967. Τα στοιχεία αυτά προέκυψαν έπειτα από επιτόπια έρευνα στην Αγία Παρασκευή - Κεράσοβο Κονίτσης. Είναι το τρίτο κατά σειρά βιβλίο και αποτελεί συνέχεια των δύο προηγούμενων: Η Κερασοβίτισσα Μάνα και Η Κερασοβίτισσα Νύφη. Ο Δημήτρης Τσούμπανος (γεν. 1941), Κερασοβίτης, ξεν...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΚΕΡΑΣΟΒΙΤΙΣΣΑ ΝΥΦΗ
Διαχρονικά ο γάμος θεωρήθηκε θεμελιώδης θεσμός και θωρακίστηκε με γραπτούς και άγραφους κανόνες. Η ένωση δύο ανθρώπων είναι ένας από τους πιο σπουδαίους σταθμούς στο διάβα της ζωής και, ως πράξη εξαιρετικής σημασίας, περιβλήθηκε απ' όλους τους λαούς με αντιλήψεις και έθιμα που άντεξαν μέσα στους αιώνες. Στην ελληνική παραδοσιακή κοινωνία ήταν το σημαντικότερο γεγονός, αν όχι το κυρίαρχο, στη μικρή κοινότητα. Μαγικοθρησκευτικές πράξεις δημιουργήθηκαν από τις παλιότερες γενιές και παραδόθηκαν στις νεότερες με την προφορική παράδοση, με σκοπό...
Διαβάστε περισσότερα...

ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΡΟΥΜΕΛΗΣ (ΣΥΛΛΟΓΗ)
Την προσπάθεια συγκέντρωσης δημοτικών τραγουδιών της Ρούμελης την άρχισα το 1960 και τη συμπλήρωσα το 2000. Η πρώτη μορφή της συλλογής περιείχε 248 τραγούδια και δημοσιεύθηκε από τον καθηγητή Γ. Μέγα στη «Λαογραφία». Ακολούθησε, το 1979, η δημοσίευση μιας νέας συμπληρωμένης μορφής που περιείχε 343 τραγούδια. Η παρούσα τρίτη μορφή περιλαμβάνει συνολικά 524 τραγούδια. Το υλικό μου προέρχεται κατά 80% περίπου από τα επαγγελματικά τετράδια των λαϊκών οργανοπαικτών, όπως εμφανίζονταν στα πανηγύρια. Η πηγή αυτή θεωρήθηκε από τον Γ. Μέγα πρωτογεν...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΚΥΚΛΟΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΣΤΗΝ ΚΑΛΥΜΝΟ ΤΟΥ ΧΤΕΣ
Οι τρεις σταθμοί της ανθρώπινης ζωής, ήτοι η γέννηση, ο γάμος και ο θάνατος, σε όλους τους λαούς θεωρήθηκαν (και θεωρούνται) ιδιαίτερα σημαντικοί και μεταβατικοί, γι' αυτό και διακρίνονται για το πλούσιο και σύνθετο εθιμοτυπικό τους. Έτσι και στην Κάλυμνο, τα περισσότερα έθιμα του κύκλου της ζωής είχαν στόχο να προφυλάξουν το άτομο κατά την κρίσιμη μετάβασή του από τη μια κατάσταση στην άλλη. Ο αναγνώστης θα μεταφερθεί στην Κάλυμνο της προβιομηχανικής εποχής, τότε που επιβίωναν δράσεις και ενέργειες με συμβολική και μαγική διάσταση, όταν α...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΚΩΝ ΛΑΩΝ
Είναι λοιπόν οι παροιμίες ένα αληθινό μεταλλείο, που αν σκάψουν πάνω του οι φίλοι της λαϊκής λογοτεχνίας και του λαϊκού πολιτισμού γενικά, -ο οποίος εμπεριέχεται συμπυκνωμένος στα μικροκείμενα αυτά-, θα ανακαλύψουν ανεξάντλητα κοιτάσματα καλλιτεχνικών και πνευματικών θησαυρών. Το είχε πει -αλλά δεν εισακούστηκε όσο κι όπως έπρεπε- ο Κωστής Παλαμάς: "Αξίζει ν' αναλυθούν οι "παροιμίες", ως μνημεία γλωσσικά, που μια μέρα θα ευεργετήσουν το φιλόσοφο, θα ευεργετήσουν τον ποιητή [...] Αξίζει να μελετηθεί ξεχωριστά ο φραστικός τρόπος του λαού μέσ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΥΤΟ ΤΟ ΠΑΡΑΜΥΤΙ ΠΟΥ ΕΙΠΑ ΗΤΟ ΤΟΥ... (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Το βιβλίο βασίζεται στην επεξεργασία λαϊκών παραμυθιών που συγκεντρώθηκαν από μια μακρόχρονη, επιτόπια, εθνογραφική έρευνα συλλογής και καταγραφής προφορικού υλικού από αφηγητές που ζουν στον Αρχάγγελο Ρόδου. Έναν δήμο που διαθέτει πλούσια λαογραφική παράδοση, η οποία μεταλαμπαδεύεται από γενιά, σε γενιά υιοθετώντας στοιχεία από το σύγχρονο τρόπο ζωής. Ο Αρχάγγελος διαθέτει έναν αστείρευτο πολιτισμό· υλικό (κεντήματα, ενδυμασίες, τάπητες, αγγεία, πιάτα, εδέσματα κ.α.) και άυλο (ήθη, έθιμα, παραδόσεις, τραγούδια λαϊκά παραμύθια, λογοπαίγνια...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΤΣΙ ΤΟ ΛΕΕΙ Ο ΛΑΟΣ
Ένα πλούσιο ανθολόγιο που συγκεντρώνει όλες τις ελληνικές παροιμίες, συμπυκνώματα της ελληνικής φιλοσοφίας, βγαλμένες από την λαϊκή θυμοσοφία. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΩΝ ΚΑΙΡΩΝ ΤΟ ΡΗΜΑ
Η ζωή στο χωριό είναι μια αστείρευτη πηγή έμπνευσης για δημιουργία. Ως τέτοια λειτούργησε και για την συγγραφέα αυτού του πονήματος, την Δώρα Μεταλληνού, η βιωματική σχέση της με τον τόπο και στην προκειμένη περίπτωση με την Κορακιάνα της Κέρκυρας και τους ανθρώπους της. Ζώντας εκεί τα νεανικά της χρόνια βίωσε τα λαϊκά δρώμενα του χωριού στους κύκλους της ζωής και του χρόνου. Γνώρισε τη δομή, τη συγκρότηση και τη φυσιογνωμία των παραδοσιακών κατοικιών και του παμπάλαιου οικισμού συνολικά. Μετείχε στον οικογενειακό βίο και στις κοινωνικές π...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟΠΩΝΥΜΙΑ ΚΑΤΣΑΝΟΧΩΡΙΩΝ
Το παρόν αποτελεί την αναθεωρημένη έκδοση των "Τοπωνυμίων Κατσανοχωρίων" που δημοσιεύτηκαν στην Ηπειρωτική Εστία την περίοδο Μαΐου 1979 - Φεβρουαρίου 1981. Πρόκειται για ένα κείμενο που παραδίδεται στο κατσάνικο -και όχι μόνο- κοινό προς μελέτη από τους ρέκτες της λαογραφίας αλλά και προς τέρψη του νόστου των Κατσάνων. Μελετώντας το οι παλιότεροι θα θυμηθούν τα ονόματα των τόπων μέσα στους οποίους έζησαν τα παιδικά τους χρόνια και μερικά από τα τοπωνύμια θα τα μεταδώσουν, έστω και λειψά, στα παιδιά τους και τα εγγόνια τους. Οι νεότεροι θα ...
Διαβάστε περισσότερα...