ΜΑΡΚΟΣ ΑΥΡΗΛΙΟΣ: ΕΠΙΛΟΓΗ ΑΠΟ ΤΑ «ΕΙΣ ΕΑΥΤΟΝ»
Η γοητεία αυτών των στοχασμών έγκειται στην ειλικρίνεια του συγγραφέα: σπάνια συναντάμε βιβλίο με τόση εσωτερική διαύγεια, τόσο απροσποίητο, τόσο αληθινό. Ο Μάρκος Αυρήλιος επιλέγει τη συνομιλία με τον εαυτό του για να εισχωρήσει στο εσωτερικό της ψυχής του και να ξεκαθαρίσει τον χαρακτήρα του, τις θυμικές καταστάσεις του και τα αίτιά τους, τις σχέσεις του με τον κόσμο και τους συνανθρώπους, τα ιδεώδη του - να αποσαφηνίσει το "νόημα" της ζωής του και να οδηγήσει έτσι την ψυχή του σε εκείνη την απέραντη γαλήνη που τίποτα στον κόσμο δεν θα μ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΦΡΗΝΤΡΙΧ ΣΙΛΛΕΡ
Ο Σίλλερ (από κοινού με τον Γκαίτε ο κορυφαίος κλασικός της γερμανικής λογοτεχνίας) είναι ο κατ' εξοχήν τύπος του ποιητή και στοχαστή. Η φιλοσοφία του συνιστά κυρίως μετεξέλιξη, συμπλήρωση αλλά και αναθεώρηση του Καντ. Οι σημαντικότερες συμβολές του έγκεινται στην ανθρωπολογία, τη φιλοσοφία της ιστορίας και του πολιτισμού, την ηθική, την αισθητική και την ποιητική. Χαρακτηριστικά γνωρίσματα της σκέψης του είναι η διαλεκτική, η δραματική δυναμική των στοχασμών και η σύνθεση. Ως έργο και αποστολή του ανθρώπου προβάλλεται η ενότητα και η ολότ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΒΩΒΕΝΑΡΓΚ: REFLEXIONS ET MAXIMES
"Τι θαύμα έγινε και μπόρεσες σε ηλικία, μόλις 25 χρονών να είσαι αληθινός φιλόσοφος και ρήτορας χωρίς βοήθεια άλλη έξω από μερικά βιβλία; Πώς μπόρεσες κι ανέβηκες τόσο ψηλά στον αιώνα των τόσων μικροτήτων; Και πώς πίσω από την απλότητα ενός δειλού παιδιού κρυβόταν αυτό το βάθος κι αυτή η δύναμη της ευφυΐας; Θα νιώθω πικρά για πάντα πάνω μου την τιμή της φιλίας σου". Ο Βολταίρος για τον Βωβενάργκ (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)...
Διαβάστε περισσότερα...

Αντόνιο Πορτσία: Επιλογή από τις Voces
"Οι αφορισμοί διατρέχουν τον κίνδυνο να εκληφθούν ως απλές λεκτικές εξισώσεις. Μας βάζουν στον πειρασμό να τους θεωρήσουμε έργο της τύχης ή έργο συνδυαστικής δεξιοτεχνίας. Αυτό όμως δεν ισχύει στην περίπτωση του Νοβάλις, του Λαροσφουκώ ή του Αντόνιο Πόρτσια. Στους δικούς τους αφορισμούς ο αναγνώστης αισθάνεται την άμεση παρουσία του ανθρώπου και του πεπρωμένου του. Οι αφορισμοί που περιέχονται στις «Φωνές» οδηγούν πολύ πιο πέρα από το γραπτό κείμενό τους. Δεν είναι μια κατάληξη αλλά μια απαρχή. Δεν επιδιώκουν να δημιουργήσουν εντύπωση. Μπ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ: ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΠΡΟΣ ΜΕΝΟΙΚΕΑ - ΚΥΡΙΑΙ ΔΟΞΑΙ - ΕΠΙΚΟΥΡΟΥ ΠΡΟΣΦΩΝΗΣΙΣ
Το μοναδικό αυθεντικό αγαθό, μας λέει ο Επίκουρος, είναι η απόλαυση, η ηδονή. Ωστόσο, για να την εξασφαλίσουμε στον εαυτό μας αδιατάρακτα, πρέπει να στραφούμε σε μορφές απόλαυσης που θα ελέγχονται και δεν θα συνεπάγονται δυσάρεστα επακόλουθα. Ας αποφεύγουμε λοιπόν ό,τι θα μπορούσε να μας κάνει να πονέσουμε ή να μας αναστατώσει ψυχικά και ας αρκεστούμε στη ζεστασιά ενός μικρού φιλικού κύκλου, όπου τρώγοντας λίγο τυρί και πίνοντας λίγο κρασί θα απολαμβάνουμε την εκλεκτή συναναστροφή: είναι ό,τι καλύτερο θα είχαμε να κάνουμε για την ευτυχία μ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΝΔΡΕΑΣ ΛΑΣΚΑΡΑΤΟΣ: ΣΤΟΧΑΣΜΟΙ
«Η τσουχτερή σάτιρα, ο καυτερός σαρκασμός, με τ' ολόδροσο χιούμορ, το ξεχωριστό γνώρισμα του Λασκαράτου, ανακατωμένα όλ' αυτά με μια βαθιά παρατηρητικότητα στα διάφορα παράξενα, και κάποτε και ανήθικα, της γύρω του κοινωνικής ζωής, στολίζουν τους "Στοχασμούς" αυτούς, που μερικοί έχουν μια συντομία και μια δύναμη που σου παρουσιάζονται σαν αρχαία επιγράμματα σε πρόζα». (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΑΡΛ ΚΡΑΟΥΣ: ΑΦΟΡΙΣΜΟΙ
Η επίδραση του Karl Kraus στον πολιτισμό της Ευρώπης κατά τον 20ο αιώνα υπήρξε βαθειά και πολύπλευρη. Ο Arnold Schoenberg του έγραψε κάποτε ότι έμαθε απ' αυτόν περισσότερα από όσα θα έπρεπε να μάθει κάποιος που επιθυμεί να παραμείνει ανεξάρτητος. Ο Bertolt Brecht τον θεωρούσε ως τον πρώτο συγγραφέα της σύγχρονης εποχής, και ο Ludwig Wittgenstein αναφερόταν με θαυμασμό στους Αφορισμούς του. Έχει διατυπωθεί η άποψη ότι η ανελέητη σάτιρά του αποτελεί το λογοτεχνικό ανάλογο τόσο της διαψευσιμότητας του Karl Popper όσο και του επιστημολογικού α...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΚΑΙΤΕ: ΕΠΙΛΟΓΗ ΑΠΟ ΤΑ MAXIMEN UND REFLEXIONEN
Στα αποφθέγματα και τους αφορισμούς αυτούς, για τους οποίους ο Hugo von Hofmannsthal έγραψε πως ακτινοβολούν περισσότερη σοφία και διδαχή απ' όσην, ίσως, όλα μαζί τα γερμανικά πανεπιστήμια, ο Γκαίτε καταθέτει ό,τι το διεισδυτικό πνεύμα και η καλλιτεχνική ευαισθησία του αποθησαύρισαν στη διάρκεια μιας μακράς και συνειδητά βιωμένης ζωής. Με συνεκτικό κέντρο την προσωπικότητα του ποιητή εξακτινώνονται αφορισμοί εξαιρετικής πυκνότητας και σαφήνειας για όλες σχεδόν τις θεματικές σφαίρες της ζωής και του πνεύματος: για τον Θεό και τη φύση, την ι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΒΙΤΤΓΚΕΝΣΤΑΙΝ: ΣΤΟΧΑΣΜΟΙ
H συγκεκριμένη συλλογή έρχεται να φωτίσει μιαν άλλη πλευρά του Βιττγκενστάιν: εκείνη του λογοτέχνη. Υποστηρίζεται ευρέως ότι ή γερμανική του πρόζα αποτελεί σπουδαία συνεισφορά στα αυστριακά γράμματα. Ωστόσο ή ομορφιά των στοχασμών του δεν οφείλεται σε κάποια ιδιομορφία του λόγου του (εκτός ίσως στην απέριττη, δωρική, θα έλεγε κανείς, έκφραση), αλλά πηγάζει από το βάθος και το βάρος των σκέψεων πού εκφράζονται με τη συγκεκριμένη πρόζα. Οι ιδέες πού κλείνονται μέσα σε αυτούς τους στοχασμούς είναι μεγάλες, καινοφανείς, ανατρεπτικές, χαριτωμέν...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΠΙΛΟΓΗ ΑΠΟ ΤΟ DE L' INCONVENIENT D' ETRE NE
Ανατόμος της κοινωνίας των μαζών, ο Emil Gioran, περιφρονεί την πίστη της στην πρόοδο, την ασυγχώρητη αφέλειά της. Προτιμά, όπως οι Στωικοί, να διαβαίνει τη ζωή χωρίς να περιμένει τίποτε απ' αυτή, να προετοιμάζεται κάθε στιγμή για το χειρότερο, ακόμη και να το προκαλεί. Βλέπει την ιστορία σαν εφιάλτη απ' τον οποίο δεν καταφέρνει να απαγκιστρωθεί και η μισανθρωπία του αγγίζει τα όρια της μεταφυσικής. Στηριζόμενος στη σοφία των δασκάλων του ταοϊσμού, καταδικάζει τη μοντέρνα ζωή, που απορρυθμίζει νοήματα και αισθήσεις και αντιστρατεύεται την ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΣΕΖΑΡΕ ΠΑΒΕΖΕ: ΕΠΙΛΟΓΗ ΑΠΟ ΤΟ IL MESTIERE DI VIVERE
Σχέσεις υπάρξεων αποκλεισμένων σε μια ριζική ιδιωτικότητα: αυτό είναι το μεγάλο θέμα του Παβέζε. Δεν ανατέμνει, ωστόσο, τις σχέσεις αυτές με τη γαλήνια ή αφ' υψηλού ειρωνεία που χαρακτηρίζει την προσέγγιση άλλων σπουδαίων αφοριστικών συγγραφέων, αλλά με το πάθος και την εμμονή, με τη μανία του πληγωμένου και τσουρουφλισμένου, ο οποίος θέλει να ξέρει τι είναι ό,τι τον πονά και από πού προέρχεται. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΚΕΨΕΙΣ
Ο Νοβάλις (1772-1801) δεν είναι μόνον ο ποιητής των Ύμνων στη νύχτα αλλά και ο σπουδαιότερος στοχαστής του "Κύκλου της Ιένας", ο οραματιστής του οικουμενικού καλλιτεχνικού έργου που θα ενοποιήσει την ποίηση με την πρόζα και τη φιλοσοφία. Καλλιέργησε συστηματικά το νέο λογοτεχνικό είδος των αποσπασμάτων: όχι απλούς στοχασμούς και ευφυολογήματα αλλά σπάνια, στοχευμένα θραύσματα συγκροτημένης σκέψης, ποιητικού δοκιμίου και φιλοσοφικής πραγματείας. Στο κατώφλι του 19ου αιώνα, της κρίσης του ορθολογισμού και των κοινωνικών ανατροπών ο Νοβάλις π...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΟΠΕΝΑΟΥΕΡ: ΕΠΙΛΟΓΗ ΑΠΟ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ
"Ανήκω στους αναγνώστες του Σοπενάουερ, οι οποίοι αφού διάβασαν την πρώτη σελίδα του έργου του ξέρουν με βεβαιότητα ότι θα τις διαβάσουν όλες και ότι θα αφουγκραστούν κάθε του λέξη. Ο Σοπενάουερ δεν προσπαθεί ποτέ να επιδειχθεί: γράφει για τον εαυτό του. Κανένας όμως δεν θέλει να τον εξαπατούν, λιγότερο απ' όλους ο φιλόσοφος για τον οποίο είναι νόμος: μην εξαπατάς κανέναν, ούτε τον ίδιο τον εαυτό σου! Πότε-πότε η έκφραση του Σοπενάουερ μου θυμίζει λίγο τον Γκαίτε, γιατί ξέρει να λέει το βαθυστόχαστο απλά, το συναρπαστικό χωρίς ρητορεία, ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΛΑΜΠΡΥΓΕΡ: ΕΠΙΛΟΓΗ ΑΠΟ ΤΟΥΣ "ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ"
"Επιστρέφω στο κοινό εκείνο που μου δάνεισε: το υλικό γι' αυτό το έργο είναι λοιπόν δίκαιο, αφού το τέλειωσα προσέχοντας όσο μπορώ να αποδώσω την αλήθεια, να το δώσω πίσω. Αφού οι άνθρωποι δεν αηδιάζουν ποτέ με τα ελαττώματά τους, δεν πρέπει και να κουραζόμαστε να τους τα καταλογίζουμε". Μ' αυτά τα λόγια αρχίζει ο πρόλογος των "Χαρακτήρων", του ενός και μοναδικού έργου του La Bruyere, όπου ήδη έχει αποτυπωθεί η πρόθεση και ο χαρακτήρας του: ένας μετριόφρων συγγραφέας που θέλει να βοηθήσει τους ανθρώπους να γίνουν καλύτεροι. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΜΠΝΕΡ-ΕΣΕΝΜΠΑΧ: ΑΦΟΡΙΣΜΟΙ
Οι "Αφορισμοί", που η Μαρί φον Έμπνερ-Έσενμπαχ συνέθεσε στην ώριμη ηλικία της, έχουν μια σπάνια διεισδυτικότητα. Στην ηθική της συνδέονται άρρηκτα, σχεδόν με σωκρατικό τρόπο, η "γνώση" και η "αρετή". Απορρίπτει τις εντολές της αστικής ηθικής, που δεν πηγάζουν από λεπτομερή γνώση του κοινωνικού περίγυρου, και απαιτούν θυσίες, αγνοώντας τις πιεστικές ανάγκες επιβίωσης των αγροτών και εργατών. Η επίδρασή της σε συγγραφείς όπως, π. χ., ο Κάφκα, ο Καρλ Κράους και ο Στάνισλαβ Γέρζι Λετς είναι εντυπωσιακή και το ενδιαφέρον για το έργο της παραμέν...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΠΙΚΤΗΤΟΣ: ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΝ
Στο επίκεντρο του Εγχειριδίου βρίσκεται ο άνθρωπος, και το βασικό ερώτημα είναι πώς θα μπορέσει να κατακτήσει μόνιμη ευτυχία και αδιατάρακτη εσωτερική γαλήνη. Από τα πράγματα, μας λέει ο Επίκτητος, άλλα είναι στη δύναμή μας και άλλα δεν είναι ό,τι δεν μπορούμε να το αλλάξουμε είναι προτιμότερο να το ανεχόμαστε ιδανική θα ήταν μια ζωή όσο το δυνατόν πιο ανεξάρτητη από τον εξωτερικό κόσμο: ανέχου και απέχου, αυτό είναι το μήνυμα του έργου. Αφανάτιστα και ανυπόκριτα, αποφεύγοντας επιμελώς τις θεωρητικές αφαιρέσεις και τη δυσνόητη ορολογία, ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΦΟΡΙΣΜΟΙ
Τον Σεπτέμβριο του 1917, ένα μήνα μετά τη διάγνωση ότι πάσχει από φυματίωση, ο Κάφκα επισκέπτεται το σπίτι της αδελφής του στο Zurau της βόρειας Βοημίας. Απαλλαγμένος άπ' όλες τις κοινωνικές υποχρεώσεις, θα αφιερώσει τους επόμενους οκτώ μήνες στη συγγραφή μιας σειράς μικρών κειμένων (αφορισμών) πού περιέχουν αινιγματικές εικόνες και στοχασμούς με ανατροπές, λεπτολογίες και αντιφάσεις. Κατά τον Μαξ Μπρόντ, το κείμενο αποτελεί την ιδιωτική θεολογία του Κάφκα. Μία δεύτερη συλλογή αφορισμών, με τον τίτλο Αυτός, περιέχει ημερολογιακές καταγραφέ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΑΜΦΟΡ: ΕΠΙΛΟΓΗ ΑΠΟ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ
Ο Σαμφόρ δεν απευθύνεται ως προσωπικά αμέτοχος συγγραφέας σ΄έναν προσωπικά αμέτοχο αναγνώστη, προκειμένου να το ενημερώσει για τούτο ή εκείνο πολύ περισσότερο από τον ιδεώδη αναγνώστη εύχεται να συναντήσει τον ιδεώδη συνθεατή και συμπαρατηρητή για να σταθεί δίπλα του στη γωνιά ενός σαλονιού και, ανταλλάσσοντας αραιά κα πού μια ματιά ή ένα μειδίαμα μαζί του, να έχει την αίσθηση ότι και οι δυό τους καταγράφουν τα ίδια δρώμενα ή τα ίδια τεκταινόμενα, τα αντιλαμβάνονται ταυτόσημα, τα γενικεύουν προς την ίδια κατεύθυνση. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΡΙΒΑΡΟΛ: ΕΠΙΛΟΓΗ ΑΠΟ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ
Ο Ριβαρόλ επιμένει ιδιαίτερα στον ζωτικό ρόλο των παθών. Τα πάθη δρουν ως κινητήριες δυνάμεις της ατομικής και συλλογικής ζωής, ενώ το λογικό περιγράφει απλώς τη δράση τους, αν αρκείται στον ρόλο του αναλυτή, ή βρίσκει τα πιο τελεσφόρα μέσα για την επίτευξη των επιθυμιών τους, αν αποφασίζει να συμπράξει μαζί τους, όπως γίνεται κατά κανόνα. Τις έσχατες βεβαιότητες, πού απαιτούνται για τον πρακτικό προσανατολισμό ατόμων και ομάδων, δεν τις δίνει ή λογική, αλλά το αίσθημα, ο έσχατος κριτής και ό άγρυπνος φρουρός των συμφερόντων της ύπαρξης. Γ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΠΕΝΓΙΑΜΙΝ: ΕΚΛΟΓΗ
«Τα αποσπάσματα στην εργασία μου είναι όπως οι ληστές, που ξεπετάγονται οπλισμένοι στη μέση του δρόμου κι απαλλάσσουν τους αμέριμνους περιπατητές απ' τις πεποιθήσεις τους». WALTER BENJAMIN Το έργο του Βάλτερ Μπένγιαμιν είναι πολύμορφο. Δοκίμια λογοτεχνικής κριτικής, μελέτες για πρόσωπα, κτήρια, εποχές και τεχνικές, εικόνες της σκέψης και εικόνες του παρελθόντος, παράγραφοι που δεν επιθυμούν να γίνουν πραγματείες. Ορίζοντάς του η γλώσσα και η ουτοπία, άξονές του ο μεσσιανισμός και ο μαρξισμός. Ο λόγος του στροβιλίζεται διαρκώς και καλύπτει...
Διαβάστε περισσότερα...