ΧΟΥΡΜΟΥΖΙΑΔΗΣ Χ. ΝΙΚΟΣ

ΣΑΤΥΡΙΚΑ
Η σχηματική μορφή που πήρε τελικά αυτό το βιβλίο δεν είναι παρά η έμμεση ομολογία μιας ήττας: όταν η σύνθεση φαίνεται αδύνατη, παραδέχεται κανείς τη διέξοδο των σχημάτων. Αυτή η υποχώρηση με απομάκρυνε πολύ από την αρχική μου πρόθεση να δώσω μια εργασία που θα παρουσίαζε το σατυρικό δράμα, αν όχι εξαντλητικά, τουλάχιστο συνθετικά. Μια τέτοια προσπάθεια όμως απαιτούσε προσπέλαση του θέματος από όλες του τις πλευρές και σε όλες του τις προεκτάσεις, ενώ, κατά τη διαδικασία της συλλογής και, κυρίως, της επεξεργασίας του σχετικού υλικού, φάνηκε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΡΟΙ ΚΑΙ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΡΑΓΩΔΙΑ
Επειδή ο τίτλος του βιβλίου φαίνεται μεγαλεπήβολος και ίσως είναι, από άποψη ορολογίας, εν μέρει παραπλανητικός, θα προσπαθήσω να προσδιορίσω τους στόχους του, περιγράφοντας τους όρους και τα όριά του. - Το θέμα. Σίγουρα ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της θεατρικής μας ιστορίας κατά τις τρεις τελευταίες δεκαετίες αποτελεί η κλιμακούμενη προσπάθεια για την αναβίωση του αρχαίου δράματος. Οι παραστάσεις, όχι πάντα αλλά συχνά σε αυθεντικούς θεατρικούς χώρους, αριθμούνται σε δεκάδες κάθε χρόνο, οι προτάσεις ερμηνείας, ιδιαίτερα οι "νεωτερικές"...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΧΟΡΟΣ ΣΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΔΡΑΜΑ
Ως αρχή, μάλλον αυτονόητη, είναι η παραπομπή στην έκφραση χορόν διδόναι, η οποία, με εννοούμενο υποκείμενο τον επώνυμον άρχοντα, είχε καθιερωθεί, ήδη από τον 5ον αιώνα, για να δηλώσει την έγκριση συμμετοχής ενός τραγικού ή κωμικού ποιητή στους δραματικούς αγώνες των Αθηνών, την σημαντικότερη, ίσως, από τις πολλές και ποικίλες εκδηλώσεις των μεγάλων εορτών προς τιμήν του Διονύσου. Είναι εύλογη, αλλά όχι αποδείξιμη, η αναγωγή αυτής της έκφρασης στην περίοδο εκείνη κατά την οποία ο χορός αποτελούσε το κυρίαρχο, αν όχι αποκλειστικό, ανθρώπινο ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ ΣΑΤΥΡΙΚΟΣ
Καμιά έκπληξη δεν προκαλεί η διαπίστωση ότι η σατυρική παραγωγή του Ευριπίδη, όπως άλλωστε και η τραγική, χαρακτηρίζεται από κάποιες ανορθόδοξες τάσεις. Η ιδιότυπη σχέση του ποιητή με το συγκεκριμένο δραματικό είδος διαφαίνεται όχι μόνο στην αποδυνάμωσή του με αναιμικές συνθέσεις όπως ο χαριτωμένος Κύκλωπας, αλλά και στην υποκατάστασή του με διάτρητες τραγωδίες όπως η παραμυθική Άλκηστη. Και τα δύο αυτά έργα ανατρέπουν, ή οπωσδήποτε τροποποιούν, την εικόνα που συγκροτούμε και για την τραγωδία και για το σατυρικό δράμα από τα κατάλοιπα του ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΘΕΑΤΡΙΚΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ
Εντελώς λανθασμένη θα ήταν η εντύπωση ότι το "δίπτυχο" των κείμενων που περιλαμβάνονται στον τόμο αυτόν μαρτυρεί διχασμό ενδιαφερόντων, ένα είδος σχιζοφρένειας δηλαδή - κάθε άλλο μάλιστα. Αν και η στροφή μου προς την πρακτική του θεάτρου άρχισε όταν είχα ήδη συμπληρώσει ακριβώς μία εικοσαετία θεωρητικής ενασχόλησης με το αρχαίο ελληνικό δράμα, αυτές οι δύο δραστηριότητες εξακολουθούν έκτοτε να συνυπάρχουν - κάτι περισσότερο: να αλληλοσυμπληρώνονται. Δύο διευκρινίσεις θα αιτιολογήσουν και τη στροφή και τη συνύπαρξη: α) η φιλολογική ειδίκευσ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΕΡΙ ΧΟΡΟΥ
Είναι γεγονός ότι η λειτουργία του χορού, και στα τρία δραματικά είδη της αρχαιότητας, υφίσταται δραστικές μεταλλαγές κατά τη διάρκεια του 5ου αιώνα, με έκδηλη μια τάση ποσοτικής συρρίκνωσης και δραματικού υποβιβασμού. Περιέργως όμως, ακριβώς εξαιτίας αυτής της πτωτικής τάσης, η προσέγγιση των προβλημάτων της δραματικής παραγωγής των κλασικών χρόνων μέσα από το πρίσμα της λειτουργίας του χορού αποκαλύπτει εξόχως ερεθιστικές πλευρές και φάσεις από την πορεία της διαμόρφωσης των ειδών, οι οποίες δεν εξηγούνται με μονολιθικές, κοινωνιολογικού...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΡΟΙ ΚΑΙ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΣΤΗ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΡΑΓΩΔΙΑ