ΔΑΛΚΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΣΕ ΚΩΜΙΚΟΓΡΑΦΗΜΑΤΑ
Δεν είναι εγχείρημα εύκολο το να προσπαθήσει κανείς, με τη βοήθεια της γραμματικής και των εικόνων, να ζωντανέψει μια γλώσσα όπως τα αρχαία ελληνικά, δηλαδή μια γλώσσα νεκρή. Αφού δεν θα μπορούσαμε ποτέ να συνομιλήσουμε με τον Σωκράτη, μια παθητική γνώση της γλώσσας του αρκεί. Μας αρκεί ν' ακούμε. Η μετατροπή της παθητικής γνώσης σε ενεργητική μπορεί να έχει νόημα μόνο σαν παιχνίδι. Το διδακτικό παιχνίδι (και κάθε παιχνίδι εμπεριέχει μια εκπαιδευτική πρακτική, ακόμα και αν αυτή δεν είναι άλλη από την πρακτική της εκμάθησής του) που μας προ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΑ ΙΔΕΟΛΟΓΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑΣ
...Στην αρχαία ελληνική π.χ. είναι αρκετή η πτώση υγρού στα «πλόκος» (= πλόκαμος, βόστρυχος της κόμης), «πλέκω» (= συστρέφω, στρίβω), για να δημιουργηθούν οι λέξεις «πόκος» (= ακατέργαστο μαλλί προβάτου), «πέκω» (= χτενίζω, ξαίνω). Για την ορθότητα των συσχετίσεων μαρτυρεί και η νέα ελληνική με τους πλήρως αντιστοιχούντες τύπους της «πλοκάρι» (= μαλλιά για επεξεργασία), «ποκάρι» (= δέσμη μαλλιών γύρω στην ρόκα). ...Αν ρωτούσαμε έναν «συγχρονικό» αν οι λέξεις πλοκάρι και ποκάρι ανήκουν στην συγχρονία, θα απαντούσε καταφατικά, γιατί οι όροι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΜΙΚΡΟ ΕΙΝΑΙ ΜΕΓΑΛΟ
Τι συμβαίνει όταν ο Αι-Βασίλης είναι ταυτοχρόνως κομμουνιστής, διαρρήκτης και μέλος της 17 Νοέμβρη; [...] Η απάντηση βρίσκεται στην επιστολή ενός παιδιού, μια επιστολή που μοιάζει με γρίφο... (Από την έκδοση)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ
Τα τελευταία χρόνια της εκπαιδευτικής μου σταδιοδρομίας τα πέρασα σε στενότερη επαφή με νέους γλωσσολόγους, σπουδασμένους κατά κανόνα «εις την ξένην», οι περισσότεροι από τους οποίους μπορεί να έπαιζαν στα δάχτυλα τα δόγματα της σύγχρονης γλωσσολογίας, αλλά δεν είχαν την αναμενόμενη εξοικείωση με την ελληνική γλώσσα, αρχαία, μεσαιωνική και νεώτερη: ένας απ' αυτούς δήλωνε ότι είχε «επιβλέπων» τον τάδε καθηγητή, μια άλλη ότι υπήρχε τύπος «γκαβαλλάω» - που τον συνήγε από την φράση «τον γκαβάλλησε», ενώ μια τρίτη αντιλαμβανόταν το θηλυκό ουσια...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΕΛΑΝΘΩ
Τα βάσανά μου άρχισαν από τότε που σκέφτηκα να κάνω μια ανακοίνωση για την ομηρική λέξη "κουρίξ" στο Συνέδριο Ομηρικής Φιλολογίας που γίνεται κάθε χρόνο στην Ιθάκη από την Ένωση Ομηρικών Μελετών, με συνδιοργανωτές τον Πολιτιστικό Οργανισμό Ιθάκης και την Ένωση Φιλολόγων Ελλάδας (από 'δώ και πέρα ΕΦΕ). Εκεί συμμετέχουν ομηριστές απ' όλην την Ελλάδα, πολύ σπουδαίοι λένε, εγώ δεν τους έχω δει, αλλά έτσι θα είναι, όμως συμμετέχουν και -κάπως παρακατιανοί, εδώ που τα λέμε- φιλόλογοι της Μέσης Εκπαίδευσης, οπότε κάπου εκεί κολλάει και η αφεντιά ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΑ ΔΙΛΟΓΑ
ΣΤΟΝ ΚΥΡ-ΓΙΩΡΓΗ "Βουλιάζει όποιος σηκώνει τις μεγάλες πέτρες" είπε ο νομπελίστας ποιητής Γεώργιος Σεφέρης· πόσο βουλιάζει άπατος, αλήθεια πού να ξξέρης αυτός που δεν εσήκωσε τίποτε, πτωχέ τύπε. [Από την έκδοση]...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΠΑΛΑΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ
Η βασική ιδέα πάνω στην οποία εδράζεται το παρόν βιβλίο είναι η αμφισβήτηση της μηχανιστικής δυτικής αντίληψης για την εξέλιξη. Εφ' όσον εκ των πραγμάτων αποδεικνύεται ότι η εξέλιξη ενός λεξιλογικού τύπου δεν συνεπάγεται την εξαφάνιση αυτού από τον όποιο προήλθε (πρβλ. την συνύπαρξη του "θέλω να" και του "θα") είναι καθ' όλα δυνατό και αναμενόμενο η νεοελληνική να διατηρή πρωτογενείς τύπους, παλαιότερους των αττικών ή και των ομηρικών. Ανοίγει, επομένως, ο δρόμος για αναθεώρηση των θεσφάτων που έχουν καθορίσει την εθνική και πολιτισμική μα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΝΕΥΡΟΣΠΑΣΤΟ ΤΗΛΕΧΕΙΡΙΣΤΗΡΙΟΥ
"ΠΑΛΙΕΣ ΒΡΟΧΕΣ": Κάποτε έβλεπα τη βροχή κι ωνειρευόμουνα. Τώρα, καθώς τη βλέπω, συλλογίζομαι: "Ωραία, θα πλυθή τ' αμάξι." (Από την έκδοση)...
Διαβάστε περισσότερα...