ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΣΩΤΗΡΗΣ (Ανθρωπολογία. Κινηματογράφος)

Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ
Η τέχνη, ένα από τα πιο πολύπλευρα και πολυσήμαντα φαινόμενα της κοινωνίας μας, έχει αποτελέσει αντικείμενο πολλών διερευνήσεων και ερμηνευτικών υποθέσεων. Η ανθρωπολογική προσέγγιση, που αποτελεί αντικείμενο του βιβλίου, συνιστά μια σύγχρονη μέθοδο θεώρησης και προσφέρει νέες οπτικές. Εξετάζει την τέχνη, όπως και κάθε κοινωνικό φαινόμενο στην αμοιβαία τους εξάρτηση και μέσα από το πρίσμα της κοινωνικής πρακτικής: διερευνά δηλαδή το τελεστικό πλαίσιο και το πεδίο συσχετισμών δύναμης, τόσο εσωτερικά ως αίτημα δημιουργικότητας, όσο και εξωτε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΛΕΞΙΚΟ ΟΡΩΝ (ΠΕΜΠΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Μετά τις έντονες δομικές μεταβολές που υπέστη ο καπιταλισμός από τα τέλη του προηγούμενου αιώνα μέχρι σήμερα και το πέρασμα από το καθεστώς του ελεύθερου συναγωνισμού στο καθεστώς των μονοπωλίων και, σε συνέχεια, στο καθεστώς του κρατικομονοπωλιακού καπιταλισμού, η αστική ιδεολογία υπέστη ριζικές μεταβολές. Αναγκάστηκε να υποκαταστήσει τις έννοιες της "ουσίας", της "ατομικής φύσης" και του "ορθού λόγου", που αντανακλούσαν το πρώτο καθεστώς, με τις έννοιες της "μορφής", του "συστήματος" και του "ασυνείδητου", που αντανακλούν το τελευταίο. Κ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΣΗΜΕΡΑ
Ο κινηματογράφος υπήρξε το κυρίαρχο εμπορικό θέαμα του 20ου αιώνα, κάτι που όμως καθυστέρησε την ανάπτυξη των άλλων δυνατοτήτων του, καθώς και τη διερεύνηση των δυνατοτήτων αυτών από τις κοινωνικές επιστήμες. Η εξέταση του φαινομένου του κινηματογράφου από την ανθρωπολογία παρουσιάζει πολλές ενδιαφέρουσες πτυχές. Η ανθρωπολογία, πρώτον, διερευνά την κινηματογραφία ως κοινωνικό υποσύστημα, με τις εσωτερικές και τις εξωτερικές αντιθέσεις του. Δεύτερον, ερευνά τα προϊόντα του, τις ταινίες, ως τεκμήρια χρήσιμα για την ανάλυση της κουλτούρας πο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΟΡΦΕΣ ΒΙΑΣ
Οι "Μορφές Βίας" είναι μια μελέτη κοινωνικής ανθρωπολογίας με σαφείς διεπιστημονικές στοχεύσεις και βεληνεκές. Η βία διεισδύει στην καθημερινότητά μας με αυξανόμενη ένταση. Σε μια εποχή που χαρακτηρίζεται ως εκείνη με το μεγαλύτερο βαθμό προόδου η βία ορθώνεται ως αδυσώπητη απειλή. Πώς ορίζουμε όμως τη βία; Ποιος ο ορισμός της και τα περιεχόμενά της; Ποιες οι αιτίες της; Η σύγχυση γύρω από αυτά τα ερωτήματα δεδομένη. Συχνό αποτέλεσμα τα θύματά της να θεωρούνται υπαίτιοί της. Η προσφυγή στην ανθρωπολογία απαραίτητη. Στο βιβλίο εξετάζονται ο...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Η ιδέα της εξέλιξης διαμορφώθηκε σε σύνδεση με τον ουμανισμό κι έβαλε σε νέα βάση το πρόβλημα της θέσης του ανθρώπου στον κόσμο, άρα και το πρόβλημα της προέλευσής του. Στο κοινωνικό επίπεδο εκφράζει τη διαλεκτική μεταξύ της προόδου και της αντίδρασης. Γι' αυτό η τάξη που αρχικά την υποστήριξε κατόπιν την απαρνήθηκε ή την παραμόρφωσε, για να την πολεμήσει πιο αποτελεσματικά. Μιλάει για βιολογική ή αξιολογική ή τεχνολογική εξέλιξη ή για μονογραμμική ακολουθία της αιτίας αλλά ποτέ για νόμους κοινωνικής εξέλιξης. Έτσι, φτάσαμε σ' ένα χάσμα. Α...
Διαβάστε περισσότερα...

ΛΕΞΙΚΟ ΟΡΩΝ (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Επιστήμη δεν είναι μόνο αυτό που βελτιώνει τη ζωή μας, αλλά και αυτό που αποσαφηνίζει και κάνει κατανοητά τα πράγματα σ' όλους τους ανθρώπους. Τα τελευταία χρόνια εισάγεται στη γλώσσα μας ένα νέο λεξιλόγιο που έχει πηγή τη θεωρητική εξέλιξη της τεχνολογίας και των μεθόδων ανάλυσης: κυβερνητική, στρουκτουραλισμός, σημειωτική κ.ά. Κάτι ανάλογο είχε συμβεί σε προηγούμενη εποχή με το φροϋδισμό. Η πρώτη ανάγκη που δημιουργείται είναι, να διευκρινιστούν οι όροι του νέου λεξιλογίου, να συστηματοποιηθούν στους κλάδους όπου ανήκουν και να γίνουν κα...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ (ΤΕΤΑΡΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Στον τόμο αυτό εξετάζονται, με βάση τις νεότερες έρευνες της εθνολογίας, της αρχαιολογίας, της ηθολογίας κ.ά., οι όροι κάτω από τους οποίους διαμορφώθηκε η κοινωνική οργάνωση, καθώς και οι βασικές αρχές που τη διέπουν. Σε συνάρτηση με αυτά και με το πρόβλημα της αναστήλωσης επιχειρείται: Πρώτον, η αναίρεση των προκαταλήψεων που οφείλονται στη μονομέρεια των κριτηρίων της κουλτούρας μας. Τέτοιες προκαταλήψεις, που ενισχύονται εν μέρει από το βιολογισμό και τον ψυχολογισμό, είναι οι θεωρίες για την ενστικτώδη αγριότητα και επιθετικότητα του ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ (ΠΕΜΠΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Στόχος του τόμου αυτού είναι να φωτιστούν διαμέσου της ανθρωπολογικής προσέγγισης δύο σημαντικές πλευρές της εξέλιξης του ανθρώπου: η κατάκτηση της γλώσσας και η διαμόρφωση του σώματος. Το θέμα αυτό αναπτύσσεται σε συνάρτηση με δύο θεωρητικά ζητήματα: 1) τη σχέση μεταξύ οικουμενικοτήτων και σχετικισμού, 2) τη διαλεκτική του ανθρώπου ως δομούμενου και δομούντος υποκειμένου, θέμα που αφορά τη θεωρία της πρακτικής. Το παραπάνω εγχείρημα οδηγεί σε αναθεωρήσεις της τρέχουσας ιδεολογίας, η οποία κατανοεί τον άνθρωπο μέσα από μια αγεφύρωτη αντίφα...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ (ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Η ανακάλυψη της προϊστορικής εποχής ήταν ένας άθλος της επιστήμης στην προσπάθειά της να αντικαταστήσει τον κλειστό κόσμο των μύθων με τον ανοιχτό προβληματισμό της τεκμηριωμένης γνώσης. Είχε όμως βαθύτερες ιστορικές και κοινωνικές αιτίες. Υπήρξε προϊόν της στροφής ενός ολόκληρου πολιτισμού που διαπνεόταν από την ανάγκη της επέκτασης του κόσμου στο χώρο και στο χρόνο. Οδήγησε στη διαμόρφωση της προϊστορικής αρχαιολογίας μέσα από αντινομικές τάσεις, όπως η αναζήτηση θησαυρών, η αρχαιολατρία, ο ενθουσιασμός των ανακαλύψεων, η γοητεία του εξω...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ (ΤΡΙΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Ο άνθρωπος ανήκει στη φύση και αποτελεί το ύστατο προϊόν της. Ταυτόχρονα όμως έχει γίνει και διαχειριστής της φύσης. Γι' αυτό, εκτός από τους βιολογικούς, επεμβαίνουν στην εξέλιξή του πρόσθετοι και πιο καθοριστικοί όροι, που προκύπτουν από την πολύπλοκη κοινωνική οργάνωσή του και από την κυριαρχία του κώδικα της παράδοσης, αντί του γενετικού, στη διαμόρφωση των συμπεριφορών του. Ο τεχνολογικός εξοπλισμός και η κοινωνική ζωή οικοδομούν ένα νέο περιβάλλον που διαμεσολαβεί προς τη φύση, ώστε ο άνθρωπος, αντί να προσαρμόζεται απλώς στη φύση, τ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΑΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΔΥΝΑΜΗΣ
Βρισκόμαστε σε μια εξαιρετικά κρίσιμη περίοδο κατά την οποία η ανθρωπότητα αντιμετωπίζει την υπέρβαση των ορίων της. Όσο και αν η πλειονότητα των ανθρώπων για διάφορους λόγους δεν το συνειδητοποιεί, υπάρχουν δύο αποφασιστικοί δείκτες που το επιβεβαιώνουν. Ο ένας, στο επίπεδο του ρητού, είναι ότι αδυνατούμε να απαντήσουμε στο βασικό ερώτημα «πού οδεύουμε;». Ο δεύτερος, στο επίπεδο του άρρητου, είναι η γενική διέγερση και αναταραχή που εκδηλώνεται σε όλες τις γωνίες του πλανήτη. Επιπλέον, υπάρχει η εμπειρική μαρτυρία της βαθιάς αντίφασης ανά...
Διαβάστε περισσότερα...

ΛΕΞΙΚΟ ΟΡΩΝ (ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Είναι γενική η διαπίστωση πως η τεράστια ανάπτυξη των μέσων επικοινωνίας άλλαξε ριζικά τη ζωή μας. Κατέκλυσαν τον ελεύθερο χρόνο μας κι έγιναν καθημερινό βίωμα και συμπεριφορά. Κατάργησαν την αυθεντία της οικογένειας και του σχολείου, γιατί το παιδί μαθαίνει, μέσα απ' αυτά, όλα τα ζητήματα των μεγάλων. Εκμηδένισαν την αυθεντικότητα των δημιουργών, γιατί εκλαΐκευσαν την κουλτούρα και την κατέβασαν στο επίπεδο του επίκαιρου. Μετέτρεψαν το παραδοσιακό ακροατήριο σε μάζα κατανάλωσης, αλλά και σε εφιάλτη. Εγκυμονείται κάποια προοπτική μεσ' απ' ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΛΕΞΙΚΟ ΟΡΩΝ (ΤΡΙΤΟΣ ΤΟΜΟΣ-ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ)

ΛΕΞΙΚΟ ΟΡΩΝ (ΤΡΙΤΟΣ ΤΟΜΟΣ-ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ)

ΛΕΞΙΚΟ ΟΡΩΝ (ΤΕΤΑΡΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)

ΜΥΘΟΣ - ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ