HANDKE PETER (NOBEL 2019)

Η ΑΠΟΥΣΙΑ
Το καινούργιο επικό έργο του Πέτερ Χάντκε παρουσιάζεται συνειδητά σαν παραμύθι, σαν ένα πεζογράφημα φανταστικών περιστατικών που δε δεσμεύεται με την αιτιότητα, με το χώρο και το χρόνο. Στο παραμύθι του Χάντκε, οι χώρες και τα τοπία είναι σαφή και δαιδαλώδη, συγκεκριμένα και φανταστατικά. Τα τέσσερα πρόσωπα, ο Γέρος, η Γυναίκα, ο Στρατιώτης και ο Παίκτης, κινούνται σ' ένα είδος τοπογραφίας της φαντασίας, διασχίζοντας τις εποχές και τις ηπείρους. Είναι δραπέτες της ρουτίνας, μετανάστες. Διαβαίνουν σύνορα, υπακούοντας στη λαχτάρα τους "να γί...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΥΤΟΚΑΤΗΓΟΡΙΑ
Η Αυτοκατηγορία είναι ένα θεατρικό έργο χωρίς μύθο. Δεν προβάλλεται σ' αυτήν κάποια συγκεκριμένη ιστορία ενός συγκεκριμένου ατόμου. Το «εγώ» στην Αυτοκατηγορία δεν είναι το «εγώ» μιας αφήγησης, δεν είναι ένα προσωπικό, αλλά ένα απρόσωπο «εγώ». Η ιστορία της Αυτοκατηγορίας είναι η παρουσίαση ενός «εγώ» το οποίο καταλύει όλους τους κανόνες που έχουν προκύψει από την ιστορία της συμβίωσης των ανθρώπων. Δεν πρόκειται για έμμεσο, μεσολαβημένο, αλλά για άμεσο θέατρο. Ο ακροατής και θεατής γίνεται εδώ ακροατής και θεατής του ίδιου του του εαυτού....
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΑΓΩΝΙΑ ΤΟΥ ΤΕΡΜΑΤΟΦΥΛΑΚΑ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΟ ΠΕΝΑΛΤΙ
"Η Αγωνία του τερματοφύλακα πριν από το πέναλτι" είναι ένα κλασικό μυθιστόρημα στο χώρο του μοντερνισμού, ένα κοινωνικό ψυχόδραμα που προκάλεσε πραγματική ταραχή όταν εκδόθηκε (1970). Πρόκειται για το απογυμνωτικό πορτρέτο ενός διαταραγμένου ψυχολογικά ατόμου: ο Γιόζεφ Μπλοχ, πρώην διάσημος τερματοφύλακας, περιπλανάται σε μια ασφυκτική πόλη στα σύνορα της Αυστρίας και, σχεδόν ασυνείδητα, αποκτά και μιαν άλλη ιδιότητα: του καταζητούμενου δολοφόνου. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου) «Ο άνθρωπος, νοηματοδοτώντας τον κόσμο, το...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΜΕΓΑΛΗ ΠΤΩΣΗ
Ένας χοροπηδούσε με πολεμικές ιαχές πάνω σ' ένα πράγμα σαν ανεμολόγιο που είχε ξεκολλήσει με τη βοήθεια ενός λάσου από το πιο ψηλό δοκάρι στη στέγη του γείτονα. Ένας άλλος εξασκούνταν στον πολεμικό χορό πάνω στο γιγάντιο θερμόμετρο κήπου του γείτονα. Κάποιος σκαρφαλωμένος σε μια σκάλα κατουρούσε στο εχθρικό παρτέρι με τα κολοκυθάκια. Ένας χοροπηδούσε στο όριο του οικοπέδου του και λιάνιζε την εχθρική ατμόσφαιρα μ' έναν βούρδουλα που σφύριζε πιο δυνατά κι από μαστίγιο τσίρκου. Ένας άλλος πάλι είχε ανάψει δίπλα στη γραμμή του μετώπου μια φωτ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΒΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΚΟΙΝΟ (ΘΕΑΤΡΙΚΟ)
"...Ποιος είναι αυτός ο Peter Handke; Μήπως είναι ένα απ' τα ανατέλλοντα αστέρια της σύγχρονης λογοτεχνίας ή μια από τις πάμπολλες φλογίτσες, που ανάβουν ξαφνικά, διατηρούν για λίγο τη λάμψη τους κι έπειτα σβήνουν για πάντα; Έχει την όψη της νεαρής μεγαλοφυΐας, στέκεται στο βήμα σαν ώριμος ομιλητής, ένας έφηβος λεπτός, με μέτριο ανάστημα, μαύρο κουστούμι μεσάτο, λείο πρόσωπο, που η κοριτσίστικη κατασκευή του έρχεται σε ζωηρή αντίθεση με τα χοντρά μαύρα γυαλιά του, με μακρυά καλοχτενισμένα μαλλιά, ένας συνεσταλμένος Beatle, που έγινε διάση...
Διαβάστε περισσότερα...

Δοκίμιο για το αποχωρητήριο
Η πόρτα άνοιγε με κέρμα του ενός σελινιού, κι όταν την κλείδωσα πίσω μου, ένιωσα πρώτα-πρώτα μια κάποια θαλπωρή ή το συναίσθημα πως ήμουν σε καλά χέρια. Ξάπλωσα χωρίς να το πολυσκεφτώ πάνω στα πλακάκια του δαπέδου, βάζοντας το σακίδιο για προσκέφαλο. Ο καμπινές ήταν βέβαια τόσο μικρός, ώστε ούτε κατά διάνοια δεν μπορούσε κανείς να τεντωθεί, οπότε λοιπόν κι εγώ κουλουριάστηκα εν είδει ημικυκλίου γύρω από τη λεκάνη, με το κεφάλι ακουμπισμένο στον πίσω τοίχο. Το φως σ' αυτό το μάλλον ευρύχωρο δημόσιο αφοδευτήριο, πολύ ζωηρό, κατάλευκο, έμενε ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΔΟΚΙΜΙΟ ΓΙΑ ΤΟ ΤΖΟΥΚΜΠΟΞ
Μέσα στο μισοσκόταδο και τη βαβούρα των μεθυσμένων διέκρινε τη μοναδική ήρεμη φιγούρα, μια Ινδιάνα που στεκόταν δίπλα στο σπινθηροβόλο τζουκμπόξ. Είχε στραφεί προς τη μεριά του, ένα μεγάλο, περήφανο αλλά και κάπως περιπαικτικό πρόσωπο, κι αυτή ήταν η μοναδική φορά που χόρεψε με κάποιον μέσα στο νταβαντούρι ενός τζουκμπόξ. Παραμέρισαν ακόμα κι όσοι συνήθως κάνουν αμάν για καυγά, λες κι αυτή Η γυναίκα, παρότι νέα ή μάλλον δίχως ηλικία, ήταν η γηραιότερη εκεί μέσα. Αργότερα βγήκαν μαζί από μια πίσω πόρτα στην παγωμένη αυλή όπου ήταν παρκαρισμ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΑΧΑΙΡΑ
«Ο έφηβος τη ρώτησε, αυτήν που δεν είχε κλείσει ακόμα τα σαράντα και παρέμενε η ωραία του χωριού και εν ανάγκη και της πόλης, γιατί δεν είχε προβάλει με κάποιον τρόπο, όχι, με τον δικό της τρόπο, αντίσταση στο Ράιχ των εγκληματιών. Αυτό διατυπώθηκε σαν ερώτηση, ήταν όμως ψόγος, σκληρός, άγριος, επειδή αφενός ήμουν θρασύς, κυρίως όμως επειδή δεν μπορούσα να καταλάβω κι επειδή ένιωθα έναν θυμό που δεν έχει κοπάσει μέχρι σήμερα. Θα μπορούσα να αποπάρω και κάποιον άλλο από την οικογένεια ή και εκτός οικογένειας. Μόνο που δεν ήξερα ποιόν, κι όλ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΝΕΜΕΛΗ ΔΥΣΤΥΧΙΑ
Στο κυριακάτικο φύλλο της η Λαϊκή Ημερησία της Καρινθίας δημοσίευσε στη στήλη ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ το εξής: «Νοικοκυρά 51 ετών από το Α. (κοινότητα Γκ.) αυτοκτόνησε τη νύχτα προς το Σάββατο παίρνοντας υπερβολική δόση υπνωτικών χαπιών». Έχουν περάσει στο μεταξύ σχεδόν επτά εβδομάδες από τότε που πέθανε η μητέρα μου και θέλω να ξεκινήσω τη δουλειά πριν η τόσο έντονη στην κηδεία ανάγκη να γράψω γι' αυτήν μεταμορφωθεί πάλι στην αμέτοχη βουβαμάρα, με την οποία αντέδρασα στην είδηση της αυτοχειρίας. Το ύψωμα με το παλιό κάστρο, η λιμνούλα με τις καλαμιές, ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΡΩΤΩΝΤΑΣ ΜΕ ΔΑΚΡΥΑ ΣΤΑ ΜΑΤΙΑ
Όταν στις 24 Μαρτίου 1999 τα βομβαρδιστικά ανέλαβαν την επιβολή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Κοσσυφοπέδιο, ο Χάντκε έγραφε: "Ο Άρης επιτίθεται και από σήμερα η Γιουγκοσλαβία γίνεται πατρίδα όλων, όσοι δεν έχουν μετατραπεί ήδη σε Αρειανούς". Στην συνέχεια επισκέφθηκε δύο φορές αυτή την συμβολική πατρίδα, στις αρχές και στα τέλη Απριλίου. Όταν επέστρεψε στο σπίτι του στη Σαβίλ, έξω από το Παρίσι, κατέγραψε τις σημειώσεις του όπως γράφει όλα του τα βιβλία: με μολύβι σε μπλοκάκια, ορνιθοσκαλίσματα για μια ανασήμανση του κόσμου. Το μέγα σκάνδ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ
Και τότε κατάλαβε: «οι μοντέρνοι καιροί», που τόσες φορές είχε καταραστεί και απορρίψει, αυτοί δεν υπήρχαν και η «συντέλεια του κόσμου» ήταν πλάσμα κακό της φαντασίας: με κάθε νέα επίγνωση ξεκινούν από την αρχή όλες πάλι οι δυνατότητες, και τα μάτια των παιδιών μέσα στο πλήθος -κοίταξέ τα τα μάτια τους!- μεταφέρουν τον αιώνιο νου. Αλίμονο σ' εσένα που δεν θα αντιληφθείς αυτή τη ματιά. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΥΠΟΓΕΙΟ ΜΠΛΟΥΖ (ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ)
Για το λόγο αυτό ο πιο εκκεντρικός -με την πιο κυριολεκτική έννοια της λέξης- πρωταγωνιστής του Χάντκε, ο οποίος ονομάζεται απλώς ΑΓΡΙΟΣ ΑΝΤΡΑΣ, ταξιδεύει υπογείως -μια πινακοθήκη λαμπρών προγόνων μας, από τον Δάντη μέχρι τον Μπεν, μας χαιρετά ειρωνικά- κάτω από το κέντρο μιας ανώνυμης, αδιαφανούς μητρόπολης, από τη μια άκρη της πόλης στην άλλη. Ο τίτλος παραπέμπει εμφανώς στο "Subterranean Homesick Blues" του Μπομπ Ντίλαν, ένα rap avant la lettre, το οποίο όχι μόνο δίνει τον τόνο, αλλά συμπροσδιορίζει και τη δομή του έργου. Διότι κατά ένα...
Διαβάστε περισσότερα...

Χάντκε: άπαντα τα ποιήματα
"Ich singe ja nur" ("I just sing"). Αγαπημένο του κάποτε τραγούδι από το άλμπουμ From Nowhere των Troggs. Τι σημαίνει αυτό για τον Χάντκε; Τραγουδώ, γράφω ποίηση, διηγούμαι - αυτό είναι για τον Χάντκε ο ατόφιος ρομαντισμός, το πεδίο του μυστηριώδους και του μυστικιστικού, που στη γειωμένη πραγματικότητα και στα πολιτικά μηνύματα δεν ευδοκιμούν. Όλο του το έργο πηγάζει από την παρατήρηση και την αυτοπαρατήρηση. Περνώντας μέσα από το δάσος της ζωής, προνοητικός για να μη χαθεί, κάνει τις λέξεις του αλλά και τα σημεία στίξης πετραδάκια για να...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΥΝΤΟΜΟ ΓΡΑΜΜΑ ΓΙΑ ΕΝΑ ΜΕΓΑΛΟ ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟ
Με μια πρώτη ανάγνωση το μυθιστόρημα μας δίνει την εντύπωση ταξιδιωτικής περιγραφής ο αφηγητής, ένας Αυστριακός, που μόλις χώρισε απ' τη γυναίκα του, διασχίζει την Αμερική κατά πλάτος. Με τις τσέπες του γεμάτες ταξιδιωτικές επιταγές ξεκινά από την ανατολική ακτή, από το Πρόβιντενς, και, περνώντας από τη Νέα Υόρκη και τη Φιλαδέλφεια, φτάνει στη Δυτική Ακτή, στο Μπελ Αιρ του Λος Άντζελες. Η γυναίκα του ακολουθεί ξέχωρα την ίδια διαδρομή, για να συναντηθούν προς το τέλος στον Ειρηνικό - και η ένταση μεταξύ τους κορυφώνεται και καταλαγιάζει σ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΑΣΠΑΡ
Το θεατρικό έργο "Κάσπαρ" δεν παρουσιάζει την υπόθεση του Κάσπαρ Χάουζερ όπως ΕΙΝΑΙ ΣΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ή όπως ΗΤΑΝ ΣΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ. Παρουσιάζει ΤΙ ΜΠΟΡΕΙ να γίνη με κάποιον. Παρουσιάσει πώς μπορεί κανείς να μάθη να μιλά μέσω της ομιλίας. Το έργο θα μπορούσε να λεγόταν και "Γλωσσικά βασανιστήρια". Για την υποτύπωση αυτών των βασανιστηρίων θα ήταν καλό για τη σκηνή που θα ανεβάση το έργο να τοποθετήση κάπου πάνω από τη ράμπα ένα είδος μαγικού, ας πούμε, οφθαλμού, ορατού για κάθε θεατή, που, χωρίς φυσικά να του αποσπά την προσοχή από τα ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΚΛΕΦΤΡΑ ΤΩΝ ΦΡΟΥΤΩΝ Ή ΑΠΛΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗΝ ΕΝΔΟΧΩΡΑ
- Ποια είναι η κλέφτρα των φρούτων και ποια η ενδοχώρα όπου ένας ηλικιωμένος αφηγητής αποφασίζει να ταξιδέψει αφήνοντας πίσω του τον Κόλπο του Κανένα; - Τι συνδέει τα δύο πρόσωπα και πως συμπίπτουν οι πορείες τους; - Και γιατί αυτός ο "παράνομος" ταξιδιώτης συγχωνεύει τη φωνή του με τον πολυταξιδεμένο πατέρα της κλέφτρας, έναν "παραβάτη"; Το "τελευταίο έπος" του Peter Handke (βραβείο Νόμπελ 2019) είναι ένα μυθιστόρημα-γρίφος, γεμάτο ευρηματικές προσωποποιήσεις και εικόνες, ένας μονοφωνικός λόγος πίσω από μια πολυπρόσωπη ιστορία, ένας βαθ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΟΙΗΜΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ
Ο Πέτερ Χάντκε, αυτός ο ακάματος γραφιάς, τεχνίτης και μάγος της γερμανικής γλώσσας έλαβε το Νόμπελ Λογοτεχνίας του 2019. Δυστυχώς αυτή η απονομή δίχασε τη γερμανική κοινή γνώμη, και την αυστριακή βεβαίως, και ήταν πολλοί οι πρόθυμοι αναμάρτητοι που έβαλαν εναντίον του τον λίθο. Του καταλόγισαν τη φιλοσερβική του στάση στον γιουγκοσλαβικό πόλεμο, του ταύτισαν με φονιάδες, δεν του αναγνώρισαν ούτε το δικαίωμα στο λάθος -αν ήταν λάθος-, δεν του αναγνώρισαν ούτε το δικαίωμα στη δική του οπτική και στην υποστήριξη των θέσεών του. Συμβαίνουν αυ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΧΑΜΕΝΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ Η ΔΙΑΣΧΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΣΙΕΡΑ ΔΕ ΓΚΡΕΔΟΣ
Μια όμορφη και πάμπλουτη γυναίκα εγκαταλείπει την έπαυλή της, κάπου στη βορειοδυτική Ευρώπη, και παίρνει την πτήση για το Βαγιαδολίδ της Ισπανίας. Θα διασχίσει μόνη την οροσειρά Σιέρα δε Γκρέδος, τα αλλόκοτα βουνά της αλήθειας και του κινδύνου, για να φτάσει στη Μάντσα. Εκεί την περιμένει ο συγγραφέας που έχει αναλάβει να γράψει τη βιογραφία της. Η συνάντησή τους μετά από απίθανες περιπέτειες θα σημάνει και το τέλος του βιβλίου. Αυτή η ιστορία των βουνών εκτυλίσσεται σε ένα κοντινό μας αύριο, όταν οι άνθρωποι έχουν πια ολοκληρωτικά αποξενω...
Διαβάστε περισσότερα...

ΔΟΚΙΜΙΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΜΑΝΙΤΑΡΟΜΑΝΗ
«Έεπ! Για δες εκεί!: Ένιωσε σαν να περίμενε, χωρίς να το ξέρει, αυτή τη στιγμή, το αντίκρισμα, αυτή τη συνάντηση κι αυτή τη συνεύρεση. Από πότε; Ήταν χρόνος που δεν μπορούσε να προσμετρηθεί: «από αμνημονεύτων χρόνων», κι αυτό μπορούσε να είναι πριν από τη γέννησή του ή και μόλις από χθες. Μήπως υπερέβαλλε, κατ' αρχήν απέναντι στον ίδιο του τον εαυτό, έτσι όπως βρέθηκε απρόοπτα, φαντάσου το, μπροστά στο πρώτο του βασιλομανίταρο, ένα όχι και ιδιαίτερα μεγάλο, που μόλις είχε ξεπεταχτεί, με στιλπνό καφεκόκκινο καπέλο και την πάλλευκη κάτω πλευ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΜΕ ΤΟ ΜΟΝΟΞΥΛΟ
Χώρος δράσης αυτού του σύγχρονου, ποιητικού θεατρικού έργου του Πέτερ Χάντκε είναι η σάλα του ξενοδοχείου Ακαπούλκο, που βρίσκεται σε μια μικρή επαρχιακή πόλη σε μια κοιλάδα των Βαλκανίων. Εκεί συναντιούνται δύο σκηνοθέτες, ο Αμερικανός Τζον Ο’ Χάρα και ο Ισπανός Λουίς Ματσάδο, για να επιλέξουν τους ηθοποιούς που θα παίξουν στην προσεχή τους ταινία, με θέμα τον πόλεμο που ξεκίνησε σε αυτή την περιοχή πριν δέκα χρόνια. Και έτσι εμφανίζονται οι πιθανοί πρωταγωνιστές της ταινίας - ένας ξεναγός, ένας ιστορικός, τρεις δημοσιογράφοι - δίνοντας τ...
Διαβάστε περισσότερα...