ΗΛΙΑΔΟΥ-ΤΑΧΟΥ ΣΟΦΙΑ

«ΜΕΡΕΣ» ΤΗΣ ΟΠΛΑ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Η συλλογή στοιχείων για την Ιστορία της κατοχικής ΟΠΛΑ στη Θεσσαλονίκη, είναι και παραμένει και σήμερα, κατά τη γνώμη μου, εξαιρετικά κρίσιμη υπόθεση, λόγω της παρέλευσης ικανού χρόνου από τότε (1941-1945), τόσου ώστε έχει πλέον επέλθει η βιολογική φθορά των βασικών πρωταγωνιστών της δράσης της ΟΠΛΑ. Ακόμα ο εμφύλιος ο οποίος ακολούθησε συντέλεσε στην εξόντωση των περισσότερων στελεχών της ΟΠΛΑ. Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, οι δυσχέρειες γίνονται περισσότερες για τον ερευνητή εξαιτίας της κυριαρχούσας μέχρι σήμερα ιδιότυπης ομερτά στους κ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΑ ΧΡΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΒΙΑΣ ΣΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 1941-1944
Σκοπός του βιβλίου είναι η αποτύπωση και η ερμηνεία των αποχρώσεων της βίας που εκδηλώθηκε την κατοχική περίοδο στη Δυτική Μακεδονία, με σημεία αναφοράς τις συνθήκες κατοχής, την αντίσταση, τις εθνοτικές συγκρούσεις και τις εμφύλιες συγκρούσεις. Ως "βία" μάλιστα δεν νοούνται μόνο οι δολοφονίες, αλλά και οι φυλακίσεις, οι εκτελέσεις, τα αντίποινα, η καταστροφή του παραγωγικού ιστού, ο στρεβλός επισιτισμός, και άλλα ανάλογα φαινόμενα. Γιατί η βία σε όλες τις εκφάνσεις της αποτελεί ιστορικό γεγονός, η νομιμότητα του οποίου απορρέει από την αν...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΠΟ ΤΗ ΒΑΡΚΙΖΑ ΣΤΟ ΜΠΟΥΛΚΕΣ
«Τώρα θα μου πεις, με ρώτησε, ήταν τόσο μεγάλο το κακό που κοιμόμασταν πάνω από τους στάβλους, παρέα με τις αγελάδες και με τις πολλές ή λίγες μυρωδιές τους και τ' αναφέρω; Όχι αδερφέ, από τέτοια ήμασταν μαθημένοι, το κακό ήταν η συμπεριφορά αυτών που μας φύλαγαν ακόμα και αυτές τις ώρες της ανάπαυσης. Ήταν οι κλωτσιές, οι γροθιές, το βρίσιμο και η κάθε λίγο και λιγάκι υπενθύμιση πως ήμασταν οι "εχθροί του λαού" και φυσικά και του κόμματος, που μας κόστιζε. Τη σωματική βία την αντέχεις, την ψυχολογική δεν υποφέρεις. Η καθημερινή ταπείνωση,...
Διαβάστε περισσότερα...

Ελευθέριος Βενιζέλος, ο «Αρχηγός της Φυλής», ο «Λυτρωτής των Αλύτρωτων»
Σκοπός του βιβλίου είναι να παρακολουθήσει, μέσα από τα Αρχεία Πρακτικών της Επιτροπής Εθνικής Αμύνης Κωνσταντινουπόλεως (ΕΕΑ) των ετών 1920-1922, τη δράση του Ελευθερίου Βενιζέλου. Η έρευνα που είχε διενεργηθεί έως τώρα είχε οδηγήσει σε επισφαλείς προσεγγίσεις, εξαιτίας της αποσπασματικής χρήσης των πηγών αναφορικά με το θέμα αυτό. Ειδικότερα, είχε διερευνηθεί στα χειρόγραφα Αρχεία Στρέιτ (Φάκελος 19) του ΕΛΙΑ η «Έκθεσις διά την ΕΕΑ», η οποία είχε αποδώσει τη δράση της ΕΕΑ στο Πολιτικό Γραφείο της, του οποίου την ηγεσία είχε ο στρατηγός Γ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η εκπαίδευση στη δυτική και βόρεια Μακεδονία (1840-1914)
«Η ιστορία της εκπαίδευσης είναι ένας από τους σημαντικότερους κλάδους της επιστήμης, αφού σχετίζεται άμεσα με την πολιτισμική παρουσία μας ως έθνους. Στη σύγχρονη Ελλάδα όμως, στην οποία όλες οι αξίες υφίστανται τη διαβρωτική επενέργεια της λήθης ή της αβελτηρίας, η ενασχόληση με την ιστορία της εκπαίδευσης του μείζονος Ελληνισμού δεν αντιμετωπίστηκε -με ελάχιστες βέβαια εξαιρέσεις- με τη δέουσα περίσκεψη. Αρκεστήκαμε και σε αυτήν, όπως και σε πλείστες όσες των περιπτώσεων, στην εξιστόρηση της εκπαίδευσης του ελλαδικού κρατιδίου. Αφήνοντα...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΚΑΤΑΡΑ ΤΗΣ ΠΡΑΞΙΘΕΑΣ
Τώρα που η αγαπημένη μου γιαγιά, η Βερενίκη, δεν είναι πια στη ζωή, ήρθε για μένα ο καιρός να φέρω στο φως την ιστορία της. Αυτήν που ανακάλυψε μετά από ιστορική έρευνα δουλεύοντας στο Ινστιτούτο του πανεπιστημίου, με τους φοιτητές της. Αυτήν που της αναποδογύρισε τη ζωή... Γιατί, σε αυτόν τον κόσμο, τίποτα δεν είναι χωρίς τίμημα. Πόσο μάλλον αν πρόκειται για τη ζωή τριών γενεών, που βίωσαν τον πόνο, τον έρωτα, την αγάπη, το κυνήγι της αλήθειας και της γνώσης, αλλά και το μίσος και την προδοσία και τον πατριωτισμό και τη μισαλλοδοξία και τ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η «ΕΞΕΛΛΗΝΙΣΙΣ» ΤΩΝ ΑΛΛΟΓΛΩΣΣΩΝ
Σκοπός της μελέτης μας είναι η ανάδειξη του Μακεδονικού Ζητήματος μέσα από μια άλλη εστίαση: τη δράση που επενδύθηκε από τα έθνη-κράτη στο πεδίο της εκπαίδευσης. Πραγματικά η εκπαίδευση, ενταγμένη στο πλαίσιο του εθνικισμού, εμπλουτίστηκε με στρατηγικές που αποσκοπούσαν στην αφομοίωση των αλλόγλωσσων πληθυσμών στο εσωτερικό των νεότευκτων εθνών-κρατών των Βαλκανίων, άρα στην κατασκευή της εθνικής τους ταυτότητας. Οι στρατηγικές αυτές επεκτάθηκαν και σε αλυτρωτικές διεκδικήσεις που σχετίζονταν με τη διεύρυνση των εδαφικών ορίων των νεότευκτ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΣΤΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΥ ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ
Στην παρούσα σειρά δημοσιεύονται εργασίες που αφορούν σε θέματα Ιστορίας Νεοελληνικής Εκπαίδευσης. Στις εργασίες αυτές καταχωρίζονται και σχολιάζονται ιστορικά εκπαιδευτικά τεκμήρια που αφορούν σε διάφορες θεματικές περιοχές, όπως εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις, κατάρτιση δασκάλων-διδασκαλισσών, οργάνωση-διοίκηση εκπαίδευσης, τοπική ιστορία κλπ. Σε ορισμένες εργασίες της σειράς το ενδιαφέρον των ερευνητών εστιάζεται σε αναλύσεις εξειδικευμένων θεμάτων από το χώρο της Ιστορίας της Νεοελληνικής Εκπαίδευσης. Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι η ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΚΡΟΥΣΟΒΟ - ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΤΗ ΜΝΗΜΗ (1845-1903)
Το βιβλίο αυτό περιλαμβάνει διαφορετικά είδη πηγών. Πρώτα το ιδιωτικό αρχείο του Καθηγητή Γ. Νιτσιώτα, που αποτελείται κυρίως από εταιρικά, που συνομολογήθηκαν ανάμεσα στους "συντρόφους" μιας οικογενειακής κομπανίας. Έπειτα τις εκτιμήσεις των ξένων Προξένων, γύρω από την πολιτική και οικονομική κατάσταση του Κρουσόβου, αλλά και ολόκληρης της περιοχής, ως την εξέγερση του Ίλιντεν. Εξετάζει ακόμα τις αναφορές των Ελλήνων Προξένων που σχετίζονται με τη δημογραφική σύνθεση και το εθνικό φρόνημα του πληθυσμού του Κρουσόβου και αποτυπώνει τη λει...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ ΣΤΗ ΔΙΝΗ ΤΩΝ ΕΘΝΙΚΙΣΤΙΚΩΝ ΑΝΤΙΠΑΡΑΘΕΣΕΩΝ
Η ρουμανική εθνική κίνηση στο βιλαέτι Μοναστηρίου υπήρξε προϊόν της περιόδου του ρομαντισμού και του εθνικισμού. Για τους ιδεολογικούς εκφραστές της κίνησης οι Κουτσοβλάχοι της Μακεδονίας υπάγονταν στην ίδια νοερή φαντασιακή κοινότητα με τους υπόλοιπους Ρουμάνους, αφού το λατινογενές βλάχικο ιδίωμα ανήγαγε την καταγωγή των ρουμάνων και των Κουτσοβλάχων, με βάση τις αρχές του ιστορικού, σε έναν κοινό ιστορικό μύθο, που χανόταν μέσα στη ρωμαιοκρατία. Η αδυναμία του μύθου αυτού να συμβάλει στη σύμπηξη ρουμανικής εθνικής συνείδησης θα πρέπει ν...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΓΑΠΗ 'Η ΤΖΙΧΑΝΤ
"...Η Καλλιπάτειρα είχε δολοφονηθεί χθες σε ένα μικρό χωριό έξω από την αρχαία Έφεσο. Η δολοφονία σχολιαζόταν από όλο τον παγκόσμιο τύπο. Στα άρθρα που δημοσιεύονταν κυριαρχούσαν περιγραφές από την εύρεση του πτώματος της Καλλιπάτειρας στο οποίο ήταν καρφιτσωμένο χαρτί όπου αναγραφόταν η εξής φράση από την Αποκάλυψη: "...και είδον γυναίκα καθημένην επί το θηρίον το κόκκινον..." Το βιβλίο επιχειρεί να μιλήσει στις ψυχές όσο γίνεται περισσότερων ανθρώπων για το ζήτημα της χρησιμοποίησης της γυναίκας στις διαδρομές της ιστορίας. Οι πρωταγωνίσ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΟΥ ΠΕΛΑΓΟΝΙΑΣ
Το αρχειακό υλικό, της Μητρόπολης Πελαγονίας που φυλάσσεται στο Αρχείο της Γενικής Διοίκησης Μακεδονίας, αφορά στον κοινοτικό βίο και στη λειτουργία της εκπαίδευσης στην πόλη του Μοναστηρίου. Η συγκέντρωση και η παρουσίαση αυτού του υλικού ήταν για μένα μια πολύμοχθη προσπάθεια, και μαζί η εκπλήρωση ενός χρέους. Ως θεματική επιλογή απασχολούσε τη σκέψη μου πολύν καιρό τώρα, αφού σχετιζόταν με τα βιώματα που μου μετέφεραν η εκ μητρός γιαγιά μου, Μοναστηριώτισσα η ίδια, Αναστασία Χρ. Μηλώση-Ανδρέου και η δασκάλα μου Πολεμίδα Ρεσναλή. Η υλοπ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΙΧΝΗΛΑΤΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΩΝ "ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΙΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ"
Οι ελληνορθόδοξες κοινότητες του ιστορικού Πόντου, στις ελληνικές παροικιακές κοινότητες της τσαρικής Ρωσίας και στις ελληνόγλωσσες κοινότητες της Σοβιετικής Ένωσης. Επιχειρεί δηλαδή να συνεισφέρει τόσο στην εμβάθυνση όσο και στην ερμηνεία των εκπαιδευτικών φαινομένων σε δύο αυτοκρατορίες, την οθωμανική και την τσαρική, αλλά και στο διάδοχο κράτος, την Σοβιετική Ένωση. Επιπλέον η μελέτη αυτή επιχειρεί να ανανεώσει τα μεθοδολογικά εργαλεία που είχαν χρησιμοποιηθεί από τη βιβλιογραφία, υιοθετώντας πλέον την ιστορικο-συγκριτική μέθοδο προσέγγ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ Γ. ΣΑΡΡΗΣ (1899-1977) ΚΑΙ Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
Σαράντα χρόνια μετά τον θάνατο του Εμμανουήλ Σαρρή (1899-1977), το βιβλίο αυτό αναφέρεται στη ζωή και στο έργο του. Σπούδασε στο Ιεροδιδασκαλείο Σάμου «Η Ανατολή», στο τριτάξιο Διδασκαλείο Αρρένων Σάμου, παρακολούθησε τη διετή μετεκπαίδευση των δημοδιδασκάλων στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές σπουδές του στη Γερμανία, όπου αναγορεύτηκε διδάκτορας. Το βιβλίο παρακολουθεί την εκπαιδευτική του σταδιοδρομία και σκιαγραφεί το παιδαγωγικό του έργο. Αποτιμά τη συμβολή του στην ελληνική εκπαίδευση καθώς εργάστηκε ως Διευθυντ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΖΑΦΕΙΡΕΝΙΑ ΜΑΤΙΑ
ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΑ, ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, ΒΕΝΕΤΙΑ. Μια οικογένεια Ποντίων ταξιδεύει στον χρόνο και δοκιμάζεται στα σταυροδρόμια της Ιστορίας. Η διαδρομή τους από τον 19ο ως την αυγή του 21ου αιώνα ξετυλίγεται παράλληλα με την πορεία του ποντιακού Ελληνισμού, από τον βίαιο ξεριζωμό ως τη μετεγκατάσταση και τη ζωή στις νέες πατρίδες. Με αφορμή ένα μυστικό βγαλμένο από τη βυζαντινή παράδοση του Πόντου, του οποίου θεματοφύλακες είναι οι γυναίκες της οικογένειας, οι ζωές τεσσάρων γενιών θα συνταραχτούν. Πρωταγωνιστές, αλλά και θύματα της Ιστο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΣΤΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΤΣΑΡΙΚΗΣ ΡΩΣΙΑΣ ΩΣ ΤΟ 1920
Η παρούσα έρευνα συνεχίζει την περιγραφή της ελληνικής εκπαίδευσης στον Οθωμανικό Πόντο. Πεδίο εστίασής της είναι η εκπαίδευση και ο πολιτισμός στις ελληνικές κοινότητες της τσαρικής Ρωσίας. Οι εισαγωγικές μας παρατηρήσεις έχουν ως σκοπό την εξέταση μεθοδολογικών - εννοιολογικών ζητημάτων, που αφορούν στην ιστοριογραφία της Συγκριτικής Εκπαίδευσης, με πεδίο εφαρμογής τις Αυτοκρατορίες, την Οθωμανική και την Τσαρική. Επιμέρους στόχοι της εισαγωγής αυτής είναι α) η καταγραφή των τάσεων της διεθνούς ιστοριογραφίας στο πεδίο της Συγκριτικής Εκ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΖΑΦΕΙΡΕΝΙΑ ΜΑΤΙΑ
ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΑ, ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, ΒΕΝΕΤΙΑ. Μια οικογένεια Ποντίων ταξιδεύει στον χρόνο και δοκιμάζεται στα σταυροδρόμια της Ιστορίας. Η διαδρομή τους από τον 19ο ως την αυγή του 21ου αιώνα ξετυλίγεται παράλληλα με την πορεία του ποντιακού Ελληνισμού, από τον βίαιο ξεριζωμό ως τη μετεγκατάσταση και τη ζωή στις νέες πατρίδες. Με αφορμή ένα μυστικό βγαλμένο από τη βυζαντινή παράδοση του Πόντου, του οποίου θεματοφύλακες είναι οι γυναίκες της οικογένειας, οι ζωές τεσσάρων γενιών θα συνταραχτούν. Πρωταγωνιστές, αλλά και θύματα της Ιστο...
Διαβάστε περισσότερα...