ΚΑΨΑΛΗΣ ΔΙΟΝΥΣΗΣ

ΤΕΣΣΕΡΑ
Το φυλλάδιο αυτό περιλαμβάνει τέσσερα ποιητικά πεζά κείμενα που φέρουν τους τίτλους Δέκαθλο, Συγκομιδή, Μουσικό Ικρίωμα και Κολοφώνας....
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΑΥΡΗ ΚΑΓΚΕΛΟΠΟΡΤΑ
Πόσο σκληρή και πόσο θλιβερή είναι στ' αλήθεια η σκέψη ότι όλα γίνονται εντέλει για να καταλήξουν σ' ένα βιβλίο, έναν μεγάλο τόμο, και πώς θα έρθει κάποτε μια μέρα που θα καεί κι αυτός, θα γίνει στάχτη, μαζί με ό,τι υπήρξαμε και ό,τι καταπιαστήκαμε να φτιάξουμε. Όπως η νύχτα εκείνη: είμαι μόνος σε τόπο μακρινό, στο άδειο σπίτι, κι η μυρωδιά της κάνναβης γεμίζει το εφηβικό δωμάτιο, τα ρουθούνια, και πυρπολεί τον νου εκείνου που ήμουν, εκείνου που ίσως είμαι ακόμα τώρα, όταν η νύχτα σφίγγει τον κλοιό της σαν να με καταπίνει. Όμως τότε, με τα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ
I SHALL NOT BE MOVED Ακούς τον Τσάρλυ Πάττον: like a tree that's planted by the water, i shall not be moved. Τ' ακούς, το ξανακούς, και δεν σ' αφήνει, και πλέκεται βαθιά κι απλώνει ρίζες, ποτέ δεν είναι η πίκρα αρκετή· όπως το αμύγδαλο, σκληρόφλουδο, κι η ψίχα του γλυκιά σαν την Ελπίδα. [...] [Από την έκδοση]...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΚΑΜΑΡΑΚΙ ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΗ ΣΚΑΛΑ
"Το καμαράκι κάτω από τη σκάλα", φράση πού δανείζομαι από το ΥΓ. του Αναγνωστάκη, επιδέχεται και άλλη ερμηνεία, προς την οποία σαφώς και εμπαθώς καταφάσκω. Αποβλέπει σε μιαν άσκηση της τέχνης του λόγου που θα αναπτύσσεται λίγο παράμερα, στην αθέατη πλευρά των μεγάλων διακυβευμάτων (τι γυρεύει η ποίηση στο παζάρι ;), χωρίς ωστόσο να αρνείται πουθενά τον δημόσιο χαρακτήρα της την επιθυμία, ναι, να διασώσουμε κάτι από τη λαίλαπα του ευτελισμού, όχι όμως ως προνόμιο, τάχα, της ιερής κάστας των γραφέων και του λογοτεχνικού μαντείου (εδώ η εκκο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΙΑ ΥΠΟΘΕΣΗ ΕΥΔΑΙΜΟΝΙΑΣ
"Προοίμιο": Μια νύχτα σαν αυτή, με κάποιο τρόπο αφάνταστο, θ' άκουσες τη φωνή μου, πού κοινωνούσε της διακαινησίμου αγάπης μου γλυκόπικρο τον κόπο. Και ίσως τότε αγάπησες και μένα, τη λυπημένη σάρκα της φωνής, πού σε αγάπησε όσο κανείς και ξόδεψε τα ήδη ξοδεμένα -και αναρίθμητα- από την αρχή. Το ξέρω, δεν χωράει μαυσωλείο εκεί οπού ακόμα κυριαρχεί ο πόνος της σαρκός ούτε βιβλίο απόψε πού είναι νύχτα και βροχή, στης σάρκας σου τη μνήμη καταλύω. (Από την έκδοση)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΟΦΕΙΛΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ
«Κατάλοιπα μαθητείας» θα ήταν ένας άλλος τίτλος -επαρκής καίτοι υπερβολικά σοβαρός- για τα κείμενα που ακολουθούν. Και οι δύο λέξεις χρειάζονται διευκρίνηση, μολονότι για τα τέσσερα πρώτα, που η έκταση και το ύφος τους τα διακρίνουν εμφανώς από τα υπόλοιπα, τουλάχιστον ο πρώτος όρος, «κατάλοιπα», δικαιολογείται: Αποτελούν ό,τι περίσσεψε από ευρύτερα, πιο φιλόδοξα σχέδια, και από προσδοκίες πολύ μεγαλύτερες. Ό,τι πρόλαβε -ασφαλώς και όχι κέρδισε- το στοίχημα του χρόνου. Μοιάζουν με αναμνηστικές φωτογραφίες μεγάλου σχήματος, άλλες κοντινές κ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΠΟ ΛΕΠΤΟΤΑΤΗ ΟΔΥΝΗ
Το δέκατο τρίτο ποιητικό βιβλίο του Διονύση Καψάλη περιλαμβάνει τέσσερις ενότητες: τα ποιήματά του Adagio, Ένα ποίημα για τον Σπύρο (1, 2), Καρυδότσουφλα (α΄-μ΄) και τη μετάφραση του περίφημου ποιήματος του Σάμιουελ Ταίυλορ Κόλεριτζ Παγωνιά τα μεσάνυχτα. (Από την παρουσίαση της έκδοσης)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΤΟΝ ΤΑΦΟ ΤΟΥ ΚΑΒΑΦΗ
Τα 22 ποιήματα της ανά χείρας συλλογής γράφτηκαν μετά από παραγγελία του συνθέτη Νίκου Ξυδάκη, με σκοπό να αποτελέσουν μια μουσική προσωπογραφία του Κ. Π. Καβάφη. Όπερ και εγένετο, φόρος τιμής ενός Αλεξανδρινού συνθέτη στον Αλεξανδρινό ποιητή, ενός ποιητή σε άλλον. Ο Διονύσης Καψάλης, με εξαιρετική λεπτότητα και διαφάνεια, αφήνει να παρηχούν στα ποιήματα αυτά οι ποητικοί "τρόποι" του Καβάφη, θέματα, λέξεις και ρυθμοί, χωρίς ποτέ να χάνεται η ιδιαιτερότητα της δικής του ποιητικής φράσης, κι έτσι, κλείνοντας κανείς το μικρό ετούτο βιβλίο -πο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΔΩ ΚΙ ΕΚΕΙ
Το 20ο ποιητικό βιβλίο του ποιητή, δοκιμιογράφου και μεταφραστή Διονύση Καψάλη (διευθυντή του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τραπέζης). Το εξώφυλλο είναι του ζωγράφου Γιώργου Χατζημιχάλη....
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΚΑΤΑΡΡΑΚΤΗΣ
AUBADE Εδώ δεν φτάνει ο πόλεμος· κοιτάζω: ένας κοκκινολαίμης στο μπαλκόνι τινάζει από πάνω του τον ύπνο σε μια κηλίδα ήλιο κι ανασαίνουν τα φύλλα της ελιάς μέσα στη γλάστρα με την πνοή του αέρα· ξημερώνει. [Από την έκδοση]...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΑΤΙΡΑ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ
Ο ρομαντικός Δον Ζουάν είναι το σημείο όπου μπορούμε να σκεφτούμε πώς αρχίζει η ειρωνική διάβρωση (όχι η ανατροπή) του ρομαντισμού. Απέναντι στην αξίωση αυθεντικότητας, που την αφουγκράζεται και την αισθάνεται να διαποτίζει την περιρρέουσα ατμόσφαιρα του έργου του, ο Βύρων θα επιστρατεύσει τη μηχανή της σάτιρας αλλά και τις λεπτότερες διευθετήσεις της ειρωνείας και θα τις εγκαταστήσει μέσα στον πυρήνα μιας νέας ποιητικής αυτοσυνειδησίας. Σε αυτό θα αποδειχτεί ο λιγότερο ρομαντικός από τους ρομαντικούς ποιητές, εντέλει δε, στον Δον Ζουάν, κ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΝΘΟΔΕΣΜΗ
Τέσσερις ποιητές συνέθεσαν με ποιήματα και τραγούδια την ποιητική αυτή ανθοδέσμη, "σαν δέσμη από τριαντάφυλλα" όπως έγραφε ο Κ. Γ. Καρυωτάκης, ή όπως ο Ν. Εγγονόπουλος "με λόγο και με έργο όλοι συνθέτουμε λαμπρές ανθοδέσμες και αέναα τις προσφέρουμε των γυναικών". (Από την παρουσίαση της έκδοσης)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΑ ΜΕΤΡΑ ΚΑΙ ΤΑ ΣΤΑΘΜΑ
Ο παρών τόμος περιέχει δοκίμια για τους Κ. Καρυωτάκη, Α. Κάλβο, Μ. Μαλακάση, Ρ. Φιλύρα, Κ. Παλαμά, Τ. Άγρα, Ι. Πολυλά, Ο. Ελύτη, Ρ. Φροστ και Γέητς. Το πιθανότερο είναι ότι η ποίηση πέθανε. Ας υποθέσουμε, ωστόσο, ότι δεν πέθανε ακόμη κι ας αναδεχτούμε προσώρας την υπόθεση σαν να ήταν πραγματικό ενδεχόμενο. Ας υποθέσουμε λοιπόν, για παν ενδεχόμενο και χάριν του ελάχιστου ζωτικού χώρου μιας εφήμερης επικοινωνίας, πως "ψεύτικα ήσαν τα μηνύματα", πως δεν τ' ακούσαμε και δεν τα νιώσαμε καλά, και ότι ο έμμετρος λόγος του λυρισμού υφίσταται ακό...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΚΡΟΤΟΣ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ
Το 16ο ποιητικό βιβλίο του ποιητή, δοκιμιογράφου και μεταφραστή Διονύση Καψάλη (διευθυντή του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τραπέζης). Το εξώφυλλο και η προμετωπίδα είναι του ζωγράφου Γιώργου Χατζημιχάλη. (Από την παρουσίαση της έκδοσης)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ
Πρόκειται για την όγδοη ποιητική συλλογή του Διονύση Καψάλη που περιλαμβάνει 12 ποιήματα γραμμένα το 1992. Απόσπασμα: "Και εκοίταξα τριγύρω τους θαμώνες υπέρυθροι σαν ίσκιοι στους λειμώνες του κάτω κόσμου, ρύθμιζαν τα χείλη, και άλλοι σιωπηλοί, σαν να 'ταν φίλοι άλλοι εξοφλούσαν κάποιο καταπότι και άλλοι -οι πιο πολλοί- τον Ισκαριώτη. Και συ, πού ήσουνα, ποιον εξοφλούσες, ποιο φως ανομολόγητο κι αργούσες; ποιο κοίτασμα σε πήρε, ποια πατρίδα σε τύλιγε με βράχο και χλωρίδα; Αργά, καθώς ξημέρωνε, κι ο αίνος ολόφυρτος ανέβαινε, πνιγμένος, στ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΕΥΤΥΧΗΣ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑ
Κυρία Αναπληρώτρια Πρύτανη, Κύριε Αναπληρωτή Πρύτανη, Κύριε Κοσμήτορα, Κύριε Πρόεδρε του Τμήματος, κυρίες και κύριοι, Ο ΤΖΩΡΤΖ ΟΡΓΟΥΕΛ έγραφε κάπου ότι το καλό γράψιμο είναι σαν το τζάμι του παραθύρου εννοούσε, βεβαίως, ότι όσο καθαρότερο είναι αυτό το τζάμι τόσο καλύτερα μπορείς να δεις τον κόσμο έξω. Οφείλω να ομολογήσω ότι για μένα, τη στιγμή αυτή που σας μιλώ, το τζάμι έχει θαμπώσει και μου είναι ιδιαίτερα δύσκολο, μπροστά στη συγκίνησή μου για τη μεγάλη τιμή που μου κάνετε, να περισώσω μια έστω προσχηματική ιδέα "καλού γραψίματος" εν...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕ ΓΙ' ΑΥΤΟΥΣ Ο ΔΑΝΤΗΣ Ή ΤΟ ΒΟΥΕΡΟ ΜΕΛΙΣΣΙ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΚΩΜΩΔΙΑΣ
Στην ανά χείρας μελέτη ανιχνεύεται δειγματοληπτικά η παρουσία της Θείας Κωμωδίας, το γενετικό υλικό της, στην ποίηση και την ποιητική σκέψη του ευρωπαϊκού λυρισμού, από τον Σέλλεϋ και τον Σολωμό ως τον Γέητς, τον Μαντελστάμ, τον Έλιοτ, τον Φροστ, τον Μοντάλε, τον Μπρόντσκι και τον Σεφέρη. «Η μετά θάνατον ζωή δεν είναι επινόηση του Δάντη. Εκείνος όμως της έδωσε τη διαυγέστερη -και την πιο ανθρώπινη- μορφή. Την εποίκισε με χαρακτήρες από τη δική του ζωή και την ποίκιλε με τις ζωές των άλλων: έναν ολόκληρο ανθρώπινο πληθυσμό· το βουερό μελίσσ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΣΥΝΑΦΕΙΑ ΜΕ ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ
Δεκαέξι επιφυλλίδες και μια ομιλία συναθροίζει ο προκείμενος τόμος. Θέμα του είναι η ποίηση και ορισμένα προβλήματα που γεννώνται κατά τη συστηματική ανάγνωσή της. Οι επιφυλλίδες, εκτός της τελευταίας, δημοσιεύτηκαν όλες στα «Ενθέματα» της κυριακάτικης Αυγής, στην εβδομαδιαία στήλη με τίτλο «Στον καιρό». (...) Η ομιλία είναι εν συνόλω ανέκδοτη, μολονότι κομμάτια της, τρία τον αριθμό, αναχωνεύτηκαν σε ισάριθμες επιφυλλίδες στην ίδια πάντα στήλη της Αυγής. (...) (ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΡΟΛΟΓΟ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ)...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΘΕΑ ΑΠΟ ΤΗ ROCA REDONDA
Προτού δώσω τις οφειλόμενες εξηγήσεις για τον τίτλο της συμβολής μου στη μαγεμένη συνάντησή μας, ξεκινώ με δύο εμβληματικά για μένα παραθέματα που θέλω να τα τοποθετήσω, σαν κατευόδια ή σαν καλούς οιωνούς, στις δύο άκρες του θέματός μας: στην είσοδο, ας πούμε, και στην έξοδο. Ανάμεσά τους θα τεντώσω το νήμα μιας δικής μου εμμονής και θα κρεμάσω εκεί μαγικές εικόνες, λίγα εύγλωττα στιγμιότυπα, από το ταξίδι της νεωτερικότητας. Θεωρώ δεδομένο ότι το θέμα μας, ή τουλάχιστον η προϋπόθεση, για να έχουμε θέμα, είναι η ήδη συντελεσμένη απομάγευση...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΤΑΡΑΧΗ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ
Δεκατέσσερα δοκίμια για τις τύχες της έκφρασης απέναντι "στην ταραχή των ανθρωπίνων", από το δημοτικό τραγούδι ως τον Καβάφη, τον Μαβίλη, τον Τέλλο Άγρα και τον Ελύτη, από τον Ουίλλιαμ Μπλαίηκ ως την Έμιλυ Ντίκινσον, τον Ουίλλιαμ Μπάτλερ Γέητς, τον Ρόμπερτ Φρόστ και τον Φίλιπ Λάρκιν, από τη στήλη της Αμφαρέτης ως τον Σαίξπηρ και τον Πρίμο Λέβι. Οι υπερβολές των ποιητών, που ψηλαφούν το φθαρμένο ύφασμα του κόσμου εκεί όπου είναι ακόμα λαμπερό, στον έρωτα, τη φιλία, τη βαθιά αλληλεγγύη των ανθρώπων και ο κατεδαφιστικός γέλως, όπου ακούγοντα...
Διαβάστε περισσότερα...