LUKACS GEORG (GYORGY)

Η ΠΡΑΓΜΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ Η ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΛΕΤΑΡΙΑΤΟΥ
Το δοκίμιο «Η πραγμοποίηση και η συνείδηση του προλεταριάτου» αποτελεί τον πυρήνα του κλασικού πλέον βιβλίου του Γκέοργκ Λούκατς "Ιστορία και ταξική συνείδηση" (Βερολίνο 1923). Το έργο αυτό έθεσε τις βάσεις για μια επανασύνδεση του μαρξισμού με τον φιλοσοφικό στοχασμό - ικανή να ανταγωνιστεί τις μηχανιστικές του ερμηνείες - με κύριο μοχλό τη διαλεκτική έννοια της ολότητας. Αξιοποιώντας την πλούσια αστική του μόρφωση, ο νεοφώτιστος μαρξιστής Λούκατς αντιμετωπίζει σ' αυτό το συναρπαστικό κείμενο τρία θεμελιώδη θεωρητικά ζητήματα. (. . .) Την...
Διαβάστε περισσότερα...

Τόμας Μαν
Η σχέση του Γκέοργκ Λούκατς με το έργο του Τόμας Μαν συνιστά μια σχέση ζωής. Ο ίδιος παραδέχεται ότι δέχτηκε την επιρροή του Μαν ήδη από τα γυμνασιακά του χρόνια με την ανάγνωση του Τόνιο Κρέγκερ. Τα τρία δοκίμια που αφιέρωσε στον μεγάλο λογοτέχνη είναι ουσιαστικά μια βαθυστόχαστη φιλοσοφική και αισθητική μελέτη ολόκληρης της δημιουργικής εξέλιξης του Μαν, από το πρώτο του μεγάλο μυθιστόρημα, τους Μπούντενμπροκ, ως το τελευταίο, ημιτελές σατιρικό μυθιστόρημα των Εξομολογήσεων του απατεώνα Φέλιξ Κρουλ περνώντας μέσα από τους κομβικούς σταθμ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΣΤΙΚΗ ΚΑΙ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
(. . .) Είκοσι χρόνια αφότου ο Γκέοργκ Λούκατς, στα βαθιά του γεράματα, άφησε στον ωκεανό της ιστορίας αυτό το μπουκάλι με το τελευταίο μήνυμά του για το παγκόσμιο κίνημα απελευθέρωσης της ανθρωπότητας από τα δεσμά του «βασιλείου της αναγκαιότητας» μπορούμε πια χειροπιαστά να διαπιστώσουμε τη δύναμη της αναλυτικής του ικανότητας και τη συνέπεια της συλλογιστικής του. Όπως μας λέει κλείνοντας την τελευταία του αυτή υποθήκη: «Η Ρόδος βρίσκεται ακόμα στο μακρινό μέλλον. Όλα όμως δείχνουν ότι μόνο ο δρόμος που προδιάγραψε ο Μαρξ μπορεί να οδηγ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΨΕΥΔΗΣ ΚΑΙ ΑΛΗΘΙΝΗ ΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΧΕΓΚΕΛ
Η οντολογία του κοινωνικού Είναι και εντός του πνεύματος αυτού η κοινωνική οντολογία στον Χέγκελ αποτελούν την ύστατη φιλοσοφική προσπάθεια του Λούκατς να αναμετρηθεί με ολέθριες ιδεολογίες και με τερατώδεις φαντασιακές οντογενέσεις του σύγχρονου φιλοσοφικού μηδενισμού. Κατ' αυτή την αναμέτρηση, το στοχαστικό του βλέμμα δεν το στρέφει μόνο προς τον έξω κόσμο των εν λόγω ιδεολογιών και οντογενέσεων προς τον πολιτικό καιροσκοπισμό ή τον ανεπιστημονικό οικονομισμό και ιστορικισμό, εμφανιζόμενο μάλιστα με μαρξιστικό μανδύα, αλλά και προς τον ε...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑΤΟΣ
Τούτη η μελέτη σχεδιάστηκε το καλοκαίρι του 1914 και ολοκληρώθηκε τον χειμώνα 1914-1915. Πρωτοδημοσιεύτηκε το 1916 στο Zeitschrift fur Asthetik und Allgemeine Kunstwissenschaft του Μαξ Ντεσουάρ και με μορφή βιβλίου το 1920, στο Βερολίνο, από τον εκδότη Π. Κάσιρερ. Αφετηρία τον έργου στάθηκε η κήρυξη του πολέμου του 1914 κι η αντίδραση της αριστερής διανόησης για τη στάση της σοσιαλδημοκρατίας, που είχε εγκρίνει αυτόν τον πόλεμο. Η δική μου θέση ήταν η απόλυτη, ολοσχερής και, προπάντων στην αρχή, ελάχιστα αρθρωμένη άρνηση του πολέμου και, α...
Διαβάστε περισσότερα...

ΥΠΑΡΞΙΣΜΟΣ Ή ΜΑΡΞΙΣΜΟΣ;
Σε αυτή τη φιλοσοφική μελέτη ο Γκέοργκ Λούκατς ανατέμνει τα αίτια, τα συμπτώματα και τις συνέπειες της βαθιάς κρίσης της «αστικής» φιλοσοφίας των ημερών του που είδε και σε κάποιες περιπτώσεις προετοίμασε το μονοπάτι από όπου θα περνούσε ο φασισμός. Μέσα από τη σκοπιά του διαλεκτικού υλισμού, τον οποίο ο Λούκατς υπερασπίζεται, εκθέτει τη σύγχυση και το ναυάγιο του ιδεαλισμού ως υποστηρικτή πια του καπιταλιστικού και ιμπεριαλιστικού καθεστώτος. Κύριος ωστόσο στόχος του Ούγγρου στοχαστή είναι ο λεγόμενος «τρίτος δρόμος», μια σκέψη που δεν εί...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑΤΟΣ
Η "Θεωρία του μυθιστορήματος" πρωτοδημοσιεύτηκε σε δύο συνέχειες στο "Περιοδικό για αισθητική και γενική επιστήμη της τέχνης", στα 1916, και αναδημοσιεύτηκε ως αυτοτελής μονογραφία στα 1920. Ο Λούκατς έγραψε αυτό το εκτεταμένο δοκίμιο στα 1915, στη διάρκεια ενός διαλείμματος από την εργασία του πάνω στη νεοκαντιανή του "Αισθητική", το οποίο προκλήθηκε από το ξέσπασμα του Α' Παγκόσμιου Πολέμου και τη στράτευσή του για μερικούς μήνες ως βοηθητικού στα μετόπισθεν. Το κείμενο θα αποτελούσε το πρώτο μέρος ενός μεγάλου έργου για τον Ντοστογιέφσκ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ
Τα κύρια στοιχεία που χαρακτηρίζουν το έργο του Λούκατς για την αισθητική διαπερνούν και τη μελέτη του για τη μουσική, και είναι: η πρωταρχική σημασία της αντανάκλασης της πραγματικότητας, η έμφαση στον ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα της τέχνης και στην καθοριστική σημασία της στη διαδικασία κοινωνικοποίησης του ανθρώπου, η υπεράσπιση της αισθητικής αξίας του ρεαλισμού, η κριτική στάση απέναντι στις καλλιτεχνικές εκδηλώσεις του σύγχρονου ατομικισμού. Στο πλαίσιο αυτό, οι βασικές πτυχές που θίγει ο σημαντικός μαρξιστής διανοητής για τη μουσική ε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΤΑΞΙΚΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ
Υπάρχουν βιβλία που συντονίζουν τον βηματισμό τους με αυτόν της ιστορίας. Άφαντα και σιωπηλά όταν η καθίζηση του ιστορικού χρόνου στο αιώνιο παρόν του δεσποτισμού στενεύει τον ιστορικό ορίζοντα, επανέρχονται ξανά και ξανά κάθε φορά που η περιπέτεια της ανθρώπινης ελευθερίας ξαναρχίζει μέσα στον «υπέροχο θόρυβο των κάθετων καταστροφών: των επαναστάσεων». Το "Ιστορία και ταξική συνείδηση" ανήκει σ' αυτή την κατηγορία. Τα δοκίμια που το συνθέτουν, γραμμένα το 1923, κατά τη διάρκεια του πρώτου κύκλου των επαναστάσεων του 20ού αιώνα, διατηρούν ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑΤΟΣ
Επανάσταση ή προσπάθεια δίχως αύριο; Η εμφάνιση του νέου μυθιστορήματος, οι πολεμικές που εγείρει, η επίδραση που ασκεί στη λογοτεχνική δημιουργία τοποθετούν το μυθιστορηματικό είδος στο επίκεντρο γόνιμων θεωρητικών ενασχολήσεων και προβληματισμών. Η Θεωρία του Μυθιστορήματος, ένα από τα πρώτα έργα του Lukacs, ανταποκρίνεται στη συγκυρία της εποχής του, συγκεντρώνοντας όλα τα στοιχεία μίας εύστοχης και εποικοδομητικής συμβολής. Προσεγγίζοντας το ζήτημα της μεγάλης επικής λογοτεχνίας στις σχέσεις της με την κοινωνία και τον πολιτισμό, ο συγ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΕ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΟΥ ΑΣΤΟΥ
Στην παρούσα σειρά του Έρασμου έχει προηγηθεί μία από τις βασικές ερμηνευτικές εργασίες του Γκέοργκ Λούκατς για το έργο του Τόμας Μαν, το δοκίμιό του "Η τραγωδία της μοντέρνας τέχνης" που αναφέρεται κατά κύριο λόγο στο μυθιστόρημα Δόκτωρ Φάουστους. Η εργασία που δημοσιεύουμε σήμερα γράφτηκε επ' ευκαιρία των εβδομήντα χρόνων από τη γέννηση του Γερμανού μυθιστοριογράφου, δηλαδή, το 1945. Εδώ ο Λούκατς πιάνοντας την προσφιλή του θεματική της σχέσεως μεταξύ ιδεολογίας και μορφής στο μυθιστόρημα συναντά έναν από τους κύριους άξονες της προβλημα...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΣΚΕΨΗ ΤΟΥ ΛΕΝΙΝ
Οι λίγες παρατηρήσεις που ακολουθούν δεν είχαν ποτέ την απαίτηση να πραγματευτούν διεξοδικά τη θεωρία και την πράξη του Λένιν. Επιχειρούν απλά να δείξουν σε αδρές γραμμές την αλληλουχία ανάμεσα στη θεωρία και την πράξη του, ξεκινώντας από την αίσθηση ότι αυτή ακριβώς η αλληλουχία δεν υπάρχει σε όλη της τη σαφήνεια ακόμη και στη συνείδηση πολλών κομμουνιστών. Μια πραγματική εξέταση όλων αυτών των προβλημάτων δεν θα απαιτούσε μόνο μια εντελώς διαφορετική έκταση απ' αυτές τις λίγες σελίδες, αλλά επιπλέον δεν υπάρχουν διαθέσιμα επαρκή και πλήρ...
Διαβάστε περισσότερα...

(P/B) History and Class Consciousness
History and Class Consciousness was the most important of Georg Lukacs's early theoretical writings, published in Germany in 1923. The subject of high praise and passionate criticism, it had a major impact on all the Marxist debates that followed, introducing key new concepts such as 'totality', 'reification' and 'imputed class consciousness'. This centenary edition, with a new preface by Michael Lowy, comprises a series of essays exploring, among other topics, the definition of orthodox Marxism, the question of legality and illegality, Ro...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΤΗΣ ΜΟΝΤΕΡΝΑΣ ΤΕΧΝΗΣ
Το κείμενο αυτό του Λούκατς για τον Τόμας Μαν γράφτηκε το 1948. (. . .) Το κύριο σώμα του βιβλίου αποτελείται από τα τρία ακόλουθα μεγάλα δοκίμια: Το πρώτο, «Σε αναζήτηση του αστού» γράφτηκε το 1945 και αναφέρεται στην ιδέα του αστικού ανθρώπου όπως διαμορφώνεται και κριτικάρεται στα μυθιστορήματά του «Τόνιο Κρέγκερ», «Οι Μπούντενμπροκς» και «Το Μαγικό Βουνό» το δεύτερο είναι αυτό που μεταφράζουμε το τρίτο, «Το παιγνιώδες ύφος», γραμμένο το 1955 ασχολείται με το σατιρικό και ειρωνικό στοιχείο του Μαν και αναφέρεται κυρίως στα μυθιστορήμα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΠΟ ΤΗ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΛΟΓΙΑ ΣΤΟΝ ΥΠΑΡΞΙΣΜΟ
Το δοκίμιο που παρουσιάζαμε σ' αυτή την έκδοση είναι από το βιβλίο τον Georg Lukacs «Existentialisme ou Marxisme?», Editions Nagel Paris 1961. Οι μελέτες που συνθέτουν το βιβλίο αυτό, με έντονο το χαρακτήρα της πολεμικής, ανήκουν στη σταλινική περίοδο του συγγραφέα. (Ο πρόλογος της πρώτης έκδοσης είναι του 1947). Το βιβλίο είναι άνισο. Υπάρχουν σημεία που είναι απαράδεκτα, και μερικά που νιώθεις ντροπή να τα βλέπεις γραμμένα. Μα -φυσικά- ο κύριος κορμός του είναι Lukacs. Ο ίδιος ο φιλόσοφος, το 1960, σε σημείωση για τη δεύτερη έκδοση του β...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΕΙΜΕΝΑ ΤΗΣ ΔΕΚΑΕΤΙΑΣ ΤΟΥ 1920
Ο Γκέοργκ Λούκατς ήταν ο κορυφαίος μαρξιστής φιλόσοφος και λογοτεχνικός κριτικός στον 20ό αιώνα. Μετά το πέρασμά του στο μαρξισμό, με το ενδιάμεσο του "Ιστορία και Ταξική Συνείδηση" (1923), παρουσίασε πρωτότυπες επεξεργασίες σε πολλούς τομείς, που εμπλούτισαν και ανανέωσαν τη μαρξιστική θεωρία. Ανάμεσά τους μελέτες για την αστική φιλοσοφία, όπως "Ο Νεαρός Χέγκελ" και "Η Καταστροφή του Λογικού", αναρίθμητα βιβλία και δοκίμια για τη λογοτεχνία του 19ου και του 20ού αιώνα, μαρξιστικές πραγματεύσεις της αισθητικής και της κοινωνικής διαλεκτική...
Διαβάστε περισσότερα...

(P/B) SOUL AND FORM
Gyorgy Lukacs was a Hungarian Marxist philosopher, writer, and literary critic who shaped mainstream European Communist thought. Soul and Form was his first book, published in 1910, and it established his reputation, treating questions of linguistic expressivity and literary style in the works of Plato, Kierkegaard, Novalis, Sterne, and others. By isolating the formal techniques these thinkers developed, Lukacs laid the groundwork for his later work in Marxist aesthetics, a field that introduced the historical and political implications of...
Διαβάστε περισσότερα...

(P/B) LENIN
Out of the chaos following Lenin's death and the mounting fury against Lukacs and his freshly penned History and Class Consciousness (1923), this book bears an assessment of Lenin as "the only theoretical equal to Marx." Lukacs shows, with unprecedented clarity, how Lenin's historical interventions - from his vanguard politics and repurposing of the state to his detection of a new, imperialist stage of capitalism - advanced the conjunction of theory and practice, class consciousness and class struggle. A postscript from 1967 reflects on ho...
Διαβάστε περισσότερα...

(P/B) TACTICS AND ETHICS, 1919-1929
Tactics and Ethics collects Georg Lukacs's articles from the most politically active time of his life, a period encompassing his stint as deputy commissar of education in the Hungarian Soviet Republic. Including his famed essay on parliamentarianism - which earned Lukacs the respectful yet severe criticism of Lenin - this book is a treasure chest of valuable insights from one of history's great political philosophers. (From the publisher)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΑΚΤΙΚΗ ΚΑΙ ΗΘΙΚΗ