ΜΕΓΑΣ ΓΙΑΝΝΗΣ

Η ΚΑΤΑΡΡΙΨΗ ΤΟΥ ΖΕΠΕΛΙΝ, (ΜΑΙΟΣ 1916)
Τη νύχτα της 31ης Ιανουαρίου προς την 1η Φεβρουαρίου 1916 εμφανίστηκε για πρώτη φορά στον ουρανό της Θεσσαλονίκης το γερμανικής κατασκευής Ζέπελιν LZ-85, το οποίο εκκινώντας από τη βάση του Temesvar στη νότια Ουγγαρία, κατευθύνθηκε προς τη Θεσσαλονίκη ακολουθώντας τις κοιλάδες του Μορόβα και του Αξιού. Βασικό στόχο του αποτέλεσαν τα κτήρια του λιμανιού όπου στεγάζονταν τα γραφεία του γαλλικού στρατηγείου. Η πρώτη βόμβα του έπεσε δίπλα στο παρακείμενο αγγλικό μεταγωγικό πλοίο Midlothian, σκοτώνοντας δύο Εγγλέζους στρατιώτες και 17 πρόσφυγες...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΒΑΡΚΑΡΗΔΕΣ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Το βιβλίο του Γιάννη Μέγα «Οι Βαρκάρηδες της Θεσσαλονίκης» προσφέρει άφθονο και πρωτότυπο υλικό γύρω από ένα περιστατικό που οι πιο πολλοί ιστοριογράφοι της Θεσσαλονίκης το αγνοούν, αν και συνδέεται άμεσα με την έναρξη του μακεδονικού αγώνα είναι γραμμένο με συναρπαστική ενέργεια μας δείχνει την σημασία που έχουν οι καρτ-ποστάλ στο ζωντάνεμα παλιών εποχών και τόπων συνδέει αβίαστα το μακεδονικό πρόβλημα των αρχών του αιώνα με την σημερινή κατάσταση στη Μακεδονία φωτίζοντας αιτίες και αποτελέσματα μ’ έναν τρόπο επαγωγικό. Για όλους αυτού...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΑ ΣΥΜΜΑΧΙΚΑ ΣΤΡΑΤΕΥΜΑΤΑ: Η ΒΑΒΕΛ ΤΩΝ ΦΥΛΩΝ
Έχει συχνά υποστηριχτεί με εύλογα επιχειρήματα ότι οι συνέπειες του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, του "Μεγάλου Πολέμου", για ολόκληρη την ευρωπαϊκή τουλάχιστον ήπειρο ήταν κατά πολύ σημαντικότερες από τα αντίστοιχα μοιραία -και σε μεγέθη καταστροφικότερα- αποτελέσματα του Δευτέρου. Εξάλλου, στις ερμηνείες πολλών ιστορικών και των παλαιότερων και των νεότερων γενεών, τα διπλωματικά και πολιτικά γεγονότα, αλλά και οι οικονομικές και κοινωνικές αφετηρίες και των δυο πολέμων θα πρέπει να ενταχθούν ουσιαστικά στο ίδιο κεφάλαιο της ευρωπαϊκής ιστορ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΝΘΥΜΙΟΝ ΑΠΟ ΤΗ ΖΩΗ ΤΗΣ ΕΒΡΑΪΚΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ
Η ιστορία της Θεσσαλονίκης και ιδιαίτερα η ζωή της Εβραϊκής Κοινότητας προβάλλουν μέσα από εικονογραφημένες καρτ ποστάλ της περιόδου 1897-1917. Το εικονογραφικό υλικό και τα κείμενα που το συνοδεύουν κατανέμονται σε οκτώ ενότητες: - Τύποι και ενδυμασίες - Δουλειές του ποδαριού - Βιομηχανία και εμπόριο - Κατοικίες και γειτονιές - Κοινοτικά κτήρια και ιδρύματα - Το Νεκροταφείο - Γεγονότα και προσωπικότητες - Ντονμέδες (εξισλαμισμένοι Εβραίοι). (Από την παρουσίαση της έκδοσης)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΕΒΡΑΙΟΙ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Εφαλτήριο του ανά χείρας βιβλίου αποτέλεσε η συστηματική συλλογή πληροφοριών σχετικών με την εβραϊκή κοινότητα Θεσσαλονίκης -περιλαμβανομένης και της κοινότητας των Ντονμέδων- από άτομα που επισκέφθηκαν την πόλη ή έζησαν κατά διαστήματα σ' αυτήν, ξεκινώντας από τα χρόνια του αποστόλου Παύλου (50 μ.Χ.) μέχρι τον Οκτώβριο του 1912, ημερομηνία απελευθέρωσης της πόλης. Ευελπιστούμε να χρησιμεύσει ως "βιβλίο πηγών" για όποιον ενδιαφέρεται να εμβαθύνει στην ιστορία της εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης. Στο παρόν έργο το αναγνωστικό κοινό θα ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΠΑΓΩΓΕΣ ΚΑΙ ΔΟΛΟΦΟΝΙΕΣ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 1852-1913
Αντικείμενο της παρούσας μελέτης είναι η όσο το δυνατόν πληρέστερη καταγραφή των απαγωγών και δολοφονιών που διαπράχθηκαν στη Θεσσαλονίκη ή έξω από αυτή αλλά σχετίζονταν με κάποιο τρόπο με την πόλη. Η απαρίθμηση των συμβάντων καλύπτει τη χρονική περίοδο από το 1852, όπου καταγράφεται η πρώτη έγκυρη πληροφορία δολοφονίας που εντοπίστηκε στις εφημερίδες που ανιχνεύτηκαν, και σταματά τον Μάρτιο του 1913, ημερομηνία που σχετίζεται με την πλέον σημαντική δολοφονία, αυτήν του βασιλέως Γεωργίου. Η καταγραφή των συμβάντων χωρίζεται σε πέντε επιμέρ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 1912-1913
Όλες οι αναφερόμενες χρονολογίες είναι με βάση το Ιουλιανό ημερολόγιο που ήταν σε χρήση στην Ελλάδα την περίοδο 1912 - 1913. Το Ιουλιανό υπολειπόταν του Γρηγοριανού κατά 13 ημέρες. Σε ορισμένες περιπτώσεις αναφέρονται και οι δύο ημερομηνίες με πάντα πρώτη αυτή του Ιουλιανού. Το ζήτημα των ημερομηνιών έχει προκαλέσει αρκετές συγχύσεις ιδίως όταν μεταφέρονται ημερομηνίες από και προς εφημερίδες και περιοδικά του ξένου τύπου. Ειδικότερα, στην περίπτωση του βιβλίου "Εντυπώσεις από τον Πόλεμο" της Θάλειας Φλωρά-Καραβία η συγγραφεύς ξεκίνησε το ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΝΕΟΤΟΥΡΚΩΝ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
(...) Η μελέτη στηρίχτηκε σε μακροχρόνια ιστορική έρευνα σε πρωτογενείς και σε δευτερογενείς πηγές και στη διαθέσιμη, ελληνική και ξένη βιβλιογραφία. Εξάλλου, και οι άλλες εργασίες του κ. Μέγα είναι καρπός ερευνητικού μόχθου. Ανάλογη ήταν επίσης και η θεματική πρωτοτυπία των παλαιότερων βιβλίων του: και σ' αυτά προσεγγίζει ζητήματα που είχαν μείνει έξω από τους καθιερωμένους στόχους των Ελλήνων ιστορικών. Το βιβλίο του π.χ. "Οι Βαρκάρηδες της Θεσσαλονίκης", που εκδόθηκε το 1994, αποτέλεσε, από όσο ξέρω, την πρώτη συστηματική ελληνική μελέτ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΣΦΑΓΗ ΤΩΝ ΠΡΟΞΕΝΩΝ
Στις 6 Μαΐου 1876 όχλος μουσουλμάνων κατέσφαξε στο Σαατλί τζαμί της Θεσσαλονίκης τον επίτιμο πρόξενο της Πρωσίας Ερρίκο Άμποτ και το Γάλλο πρόξενο Jules Moulin. Αφορμή υπήρξε η απαγωγή την προηγούμενη μέρα από ομάδα Ελλήνων μιας νεαρής χριστιανής σλαβομακεδόνισσας, της Στεφάνας, από το σιδηροδρομικό σταθμό Θεσσαλονίκης προκειμένου να αποτρέψουν τον εξισλαμισμό της. Καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη των γεγονότων είχε ο Emin εφέντης, μέλος του Μεγάλου Συμβουλίου του βιλαετίου Θεσσαλονίκης, ο οποίος θέλησε να εντάξει την κοπέλα στο χαρέμι του. Α...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΚΑΤΟ ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΤΟΥ ΣΟΥΛΤΑΝΟΥ MEHMET RESAT ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ (1911-2011)
Ο σουλτάνος Mehmet Resat υπήρξε ο προτελευταίος Σουλτάνος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και ο τελευταίος Σουλτάνος, ο οποίος τον Ιούνιο του 1911 περιόδευσε στη Μακεδονία και επισκέφθηκε τη Θεσσαλονίκη. Η περιοδεία οργανώθηκε από το Νεοτουρκικό Κομιτάτο με σκοπό να τονώσει τον τουρκικό εθνικισμό στην περιοχή, να ενισχύσει την επιρροή του Κομιτάτου και κυρίως να καταλαγιάσει την επαναστατική έξαρση των Αλβανών του Κοσόβου που τα τελευταία δύο χρόνια είχαν ξεσηκωθεί εναντίον της κεντρικής εξουσίας της Πύλης. Το 2011 συμπληρώνονται 100 χρόνια α...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΕΤΟΧΕΣ ΚΑΙ ΟΜΟΛΟΓΑ (ΔΙΓΛΩΣΣΗ ΕΚΔΟΣΗ)
«Η λεγόμενη "αποϋλοποίηση" των τίτλων φοβούμαι ότι θα μας στερήσει στο μέλλον την αισθητική απόλαυση και τα ιστορικά τεκμήρια που μας προσφέρει η έκδοση αυτή. Τα αξιόγραφα και κυρίως οι μετοχές και τα ομόλογα (γιατί τα άλλα είναι συνήθως δυσάρεστα) ενσωματώνουν αξίες και δικαιώματα αλλά και μνήμες. Οι μνήμες μάλιστα διαρκούν πολύ περισσότερο από τις οικονομικές αξίες ή τις νομικές πληροφορίες που στεγάζονται στα έγγραφα αυτά. Στη σημερινή εποχή της «νέας οικονομίας» που βασίζεται στην ηλεκτρονική διακίνηση των πληροφοριών και στην ταχύτατη...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ «ΒΑΡΚΑΡΗΔΕΣ» ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Τα Βαλκάνια στις αρχές του 20ού αιώνα εξέφραζαν, με τον πλέον ιδεώδη τρόπο, το θέατρο του παραλόγου. Τοπικιστικές, εθνικιστικές και θρησκευτικές ομάδες συγκρούονταν καθημερινά κάτω από το βλέμμα του ανίκανου κατακτητή. Συγχρόνως οι Μεγάλες Δυνάμεις της εποχής έβρισκαν πρόσφορο έδαφος για να κονταροχτυπηθούν αποβλέποντας, η καθεμιά για λογαριασμό της, σε οικονομικά, πολιτικά και στρατιωτικά οφέλη. Τον Απρίλιο του 1903 μια μικρή ομάδα νέων Βουλγάρων αναρχικών οργάνωσαν και εκτέλεσαν στη Θεσσαλονίκη σειρά βομβιστικών επιθέσεων με στόχο περιου...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΦΑΚΟ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΛΥΚΙΔΗ
Είμαι πολύ ευχαριστημένος γιατί αρχίζει να πραγματοποιείται μια παλιά μου πρόταση: να γίνουν επιτέλους κάποιες εκδόσεις παλιών Θεσσαλονικέων φωτογράφων, για να τους γνωρίσουμε καλύτερα αλλά και να τους τιμήσουμε. Σήμερα, ο Γιάννης Μέγας και ο Νίκος Χόρμπος παρουσιάζουν τον αξιόλογο φωτογράφο του μεσοπολέμου, τον Γιώργο Λυκίδη, που έμεινε αξέχαστος με τις θαυμάσιες καρτ ποστάλ της πόλης μας. Ο Μέγας, που ευτύχησε να αποκτήσει το αρχείο Λυκίδη, το μελέτησε, συγκέντρωσε τα βιογραφικά στοιχεία του σημαντικού αυτού καλλιτέχνη, τακτοποίησε σε εν...
Διαβάστε περισσότερα...

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 1896
Η έκδοση αυτή φιλοδοξεί να παρουσιάσει τη ζωή στη Θεσσαλονίκη το 1896, τη χρονιά που διεξάγονταν οι Ολυμπιακοί Αγώνες στην Αθήνα. Την εποχή εκείνη η Θεσσαλονίκη ήταν ακόμα κάτω από τον οθωμανικό ζυγό, είχε τη θέση της δεύτερης σημαντικότερης πόλης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και ήταν, χωρίς αμφιβολία, η πιο προοδευτική και φιλελεύθερη πόλη της. [...] Το κλίμα αυτό προσπαθεί να μεταφέρει συνοπτικά στον αναγνώστη το βιβλίο αυτό, παρουσιάζοντας καταστάσεις και γεγονότα από τα πιο σημαντικά, με ιστορικές προεκτάσεις, έως τα πιο καθημερινά, όπ...
Διαβάστε περισσότερα...