ΜΠΑΛΤΑΣ Β. ΔΗΜΗΤΡΗΣ

ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΡΩΣΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΤΟΥ 19ου ΑΙΩΝΑ
Στο βιβλίο αυτό προσεγγίζονται ζητήματα της αισθητικής της ρωσσικής φιλοσοφικής σκέψεως του 19ου αϊ. Θα πρέπει να υπογραμμισθεί ότι η αισθητική, όπως εν γένει η φιλοσοφική σκέψη, στην Ρωσσία του 19ου αι., αναδεικνύεται και εδραιώνεται παράλληλα μέσα από την κριτικογραφία, την ακαδημαϊκή διδασκαλία και την εφαρμογή των αισθητικών κατηγοριών στα έργα τέχνης. Στο Α' κεφάλαιο προσδιορίζεται η σημασία της τέχνης και της λογοτεχνίας επί τη βάσει της κριτικογραφίας του γνωστού Ρώσσου κριτικού της λογοτεχνίας Βησσαρίωνα Μπελίνσκι (1811-1848). Εδώ ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟΜΕΣ ΣΤΗ ΡΩΣΣΙΚΗ ΣΚΕΨΗ
Στον ανά χείρας τόμο έχουν περιληφθεί τέσσερα κείμενα μεγάλων Ρώσων διανοητών του ιθ' και του κ' αι., σε μετάφραση (από την ρωσική) και με σχόλια του γράφοντος. [...] Τα κείμενα που συναποτελούν τον παρόντα τόμο παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον ιστορικό και φιλοσοφικό. Οπωσδήποτε απεικονίζουν τις αναζητήσεις και τις αντιπαραθέσεις στην ρωσική φιλοσοφική παραγωγή του ιθ' και του κ' αι. [...] (Απότην παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)...
Διαβάστε περισσότερα...

EX LIBRIS
Στον ανά χείρας τόμο έχω συμπεριλάβει, κατά την σειρά της πρώτης δημοσιεύσεώς τους, κείμενα (άρθρα και ομιλίες) που αφορούν σημαίνουσες προσωπικότητες (Νικολάι Γκόγκολ, Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι, Λέοντα Τολστόι, Νικολάϊ Τσερνισέφσκι, Μιχαήλ Μπακούνιν, Πιότρ Κροπότκιν, Σέργιο Μπουλγκάκωφ) αλλά και ενδιαφέροντα ζητήματα (λογοτεχνικά, κοινωνικά, θρησκευτικά-φιλοσοφικά, ιστορικά) της ρωσσικής σκέψης τού 19ου και του 20ού αι. Πρόκειται εξάλλου για διανοητές και όψεις μιας ολόκληρης εποχής που αποτελεί αντικείμενο εκτεταμένης έρευνας κατά τις τελευτ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΝΤΟΣΤΟΓΙΕΦΣΚΙ
Η μελέτη έλαβε υπ'όψιν το σύνολο του ντοστογιεφσκικού έργου και την σύγχρονη βιβλιογραφία. Το περιεχόμενο των έργων του Ρώσσου μυθιστοριογράφου μπορεί να καταστή αντικείμενο φιλοσοφικής και όχι μόνον λογοτεχνικής (φιλολογικής-ιστορικής) αναλύσεως. Ο Ντοστογιέφσκι παραμένει, λογοτέχνης σκεπτόμενος φιλοσοφικά. Εξ αφορμής της κυριαρχίας του ορθολογισμού και των διαφόρων πτυχών του, ο Ντοστογιέφσκι θέτει δια των ηρώων του το κρίσιμο ερώτημα περί της υπάρξεως του Θεού: "Εάν δεν υπάρχει Θεός, τα πάντα επιτρέπονται". Ο άνθρωπος, για τον Ντοστογιέ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΠΟ ΤΑ ΚΡΙΤΙΚΑ
Στο πρώτο μέρος του παρόντος τόμου έχω συμπεριλάβει, κατά την σειρά της πρώτης δημοσιεύσεώς τους, τις κριτικές παρουσιάσεις που έχω κατά καιρούς γράψει πάνω σε ξενόγλωσσα βιβλία που αφορούν πρόσωπα και ζητήματα της ιστορίας της Ρωσίας. Στο δεύτερο μέρος κατατίθενται οι κριτικές παρουσιάσεις που έχω γράψει, επίσης ξενόγλωσσων βιβλίων, πάνω σε διάφορα φιλοσοφικά ζητήματα. Να σημειώσω ότι τα βιβλία περί των οποίων γίνεται λόγος εδώ, δεν έχουν μεταφραστεί ακόμη στην ελληνική, εξαιρουμένης της πρόσφατης (2017) μετάφρασης του βιβλίου της X. Άρεν...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΡΩΣΣΙΑ ΤΟΥ ΝΙΚΟΛΑΙ ΓΚΟΓΚΟΛ
Με αφορμή τις κριτικές προσεγγίσεις, φιλοσοφικές, κοινωνικές αλλά και αισθητικές, που παρέχει το έργο του Νικολάϊ Γκόγκολ (1809-1852), επιχειρείται μία περιδιάβαση στην Ρωσσία της εποχής του, στους ανθρώπους και στις αντιλήψεις που συνθέτουν ό,τι έχει ονομασθεί, κατά την διάρκεια των δύο τελευταίων αιώνων, "ρωσσική ψυχή". Σκιαγραφείται η "ιδεολογική" προσωπογραφία του Γκόγκολ, την οποία κατά βάσιν έχει συνθέσει ο ίδιος, κυρίως στο έργο του "Νεκρές Ψυχές". Παρουσιάζεται η εικόνα της ρωσσικής κοινωνίας, της χώρας και των ανθρώπων της, της επ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΤΑΘΜΟΙ ΤΗΣ ΡΩΣΣΙΚΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ
(. . .) Από μεθοδολογικής πλευράς, το παρόν έργο παρακολουθεί την σκέψη των Ρώσσων διανοητών κατά χρονολογική και συνάμα θεματική σειρά και πάντοτε με κριτική διάθεση. Εκρίθη αναγκαίο να παραλειφθούν λεπτομέρειες του βίου των φιλοσόφων, παρόλον ότι πολλοί εξ αυτών είναι εντελώς άγνωστοι στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό, αλλά και πολλές κρίσεις άλλων μελετητών φιλοσόφων επί των παρουσιαζόμενων έργων, γεγονός που θα προσέδιδε στην μετά χείρας εργασία έναν μάλλον φιλολογικό χαρακτήρα. (. . .) (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΑΡΤΥΡΟΛΟΓΙΟ
Το παρόν "Μαρτυρολόγιο" συγγραφέων και καλλιτεχνών που υπέστησαν διωγμούς, βασανιστήρια, εξορία και εκτελέστηκαν ή αυτοκτόνησαν, ή και καταδικάστηκαν σε λήθη, κατά τα χρόνια κυρίως του σταλινισμού, αλλά και του λενινισμού, είναι ενδεικτικό του πνεύματος μιας εποχής, μιας κοινωνίας και βεβαίως μιας συγκεκριμένης ιδεολογικής πρακτικής. Πολλοί συγγραφείς και καλλιτέχνες έχασαν την ζωή τους, ενώ όσοι γλίτωσαν την εκτέλεση εξορίστηκαν ή έμειναν στην σιωπή. Κάποιοι δε, επειδή δεν άντεξαν τις συνθήκες καταπιέσεως που επέβαλε το καθεστώς, οδηγήθηκ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΡΩΣΣΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΟΙ 19ος-20ος ΑΙΩΝΑΣ
«Η φιλοσοφία στη Ρωσία είναι πριν απ’ όλα κοινωνική, αναζητεί την εφαρμογή της θείας αλήθειας στην ανθρώπινη ζωή, διότι η κοινωνία είναι μια κοινότητα κατ’ εικόνα του Μυστηρίου της Αγ. Τριάδος. Η ρωσική φιλοσοφία είναι κατά βάθος ιστοριοσοφική, φιλοσοφία της ιστορίας και του νοήματός της, επικεντρωμένη στον άνθρωπο και στο ιστορικό του πεπρωμένο». P. Evdokimov, Le Christ et la pensee russe. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΘΕΜΑΤΑ ΡΩΣΣΙΚΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ
Στον παρόντα τόμο επιχειρείται κριτική προσέγγιση ζητημάτων της ρωσσικής φιλοσοφίας κατά τους ιθ'-κ' αι. Είναι σαφές ότι κυρίως το θρησκευτικό αλλά και το εθνικό και το κοινωνικό στοιχείο χαρακτηρίζουν την ρωσσική φιλοσοφική παραγωγή. Από την αντιπαράθεση μεταξύ σλαβόφιλων και δυτικόφιλων, τις αναζητήσεις του Dostoievsky και του Tolstoi, την παρέμβαση του «νομίμου» μαρξισμού μέχρι και την συγκρότηση της λεγόμενης «θρησκευτικής φιλοσοφίας», και παρά τις επιδράσεις της φιλοσοφίας των Πατέρων του Βυζαντίου και της γερμανικής φιλοσοφίας, η ρωσ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΥΠΟΓΕΙΟ ΤΟΥ F. DOSTOIEVSKY
(...) Το κείμενο αυτού του ρώσου μυθιστοριογράφου τράβηξε την προσοχή των ρώσων διανοητών (λ.χ. του Rozanov, του Ivanov, του Berdiaeff, του Chestov) όχι τόσο για το λογοτεχνικό όσο για το φιλοσοφικό περιεχόμενό του. Θα επιχειρηθεί λοιπόν εν συνεχεία μια κριτική προσέγγιση ορισμένων θεμάτων τα οποία παρουσιάζουν ιδιαίτερο φιλοσοφικό ενδιαφέρον και είναι τα εξής: α) Ο άνθρωπος του Υπογείου, β) Ελευθερία της βουλήσεως, γ) Βούληση και συμφέρον και δ) Κριτική του ορθολογισμού» (ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΡΟΛΟΓΟ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ)...
Διαβάστε περισσότερα...