ΜΠΑΣΛΗΣ Ν. ΓΙΑΝΝΗΣ

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΕΤΡΙΚΗ
Η κατανόηση ενός ποιήματος δεν είναι εύκολη υπόθεση χρειάζεται κανείς να κατέχει τα κλειδιά, για να ερμηνεύσει ορισμένα από τα στοιχεία που χρησιμοποίησε ο ποιητής, όταν συνέθεσε το ποίημα. Η επιλογή των λέξεων και η θέση τους μέσα στο στίχο γίνεται από τον ποιητή με τρόπο, που να δημιουργεί κατά απαγγελία μια ηχητική αρμονία, που ονομάζεται ρυθμός. Ο ρυθμός, συνυφασμένος με το περιεχόμενο του ποιήματος, είναι το αναγκαίο στοιχείο σε κάθε μορφή ποίησης. Στην παραδοσιακή όμως ποίηση αναγκαίο στοιχείο είναι και το μέτρο. Η μετρική ως στοιχε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Η γλώσσα και η διδασκαλία της υπήρξε στη χώρα μας ο μεγάλος καημός όχι μόνο των εκπαιδευτικών, αλλά και όλων των γραμματιζούμενων. Η συζήτηση όμως για τη γλώσσα ξεστράτισε και πήρε ιδεολογική / πολιτική διάσταση, με αποτέλεσμα ούτε η κοινή νεοελληνική (ΚΝΕ), η δημοτική, να μελετάται και να καλλιεργείται όσο θα έπρεπε ούτε να συνδέεται η διδασκαλία της στο σχολείο με τις εξελίξεις της γλωσσολογίας και της διδακτικής. Η καθιέρωση της δημοτικής ως γλώσσας του σχολείου και της γραφειοκρατίας το 1976 έδωσε τη δυνατότητα για πρώτη φορά να αναπτυ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΔΙΑΛΕΚΤΟΛΟΓΙΑ
Η διαλεκτολογία, η μελέτη δηλαδή της γλωσσικής διαφοροποίησης και αλλαγής, ή καλύτερα των διαλέκτων, είναι ένας κλάδος της γλωσσολογίας που άρχισε ν' αναπτύσσεται εδώ και μόλις 130 περίπου χρόνια. Αλλά, στην Ελλάδα δεν έχει ουσιαστικά ακόμα αναπτυχθεί. Τι είναι, όμως, ακριβώς η διάλεκτος, την οποία έχει ως αντικείμενο η επιστήμη της διαλεκτολογίας; Η παραδοσιακή αντίληψη, ακόμα και μεταξύ των Ελλήνων γλωσσολόγων, είναι πως πρόκειται για μια γλωσσική μορφή που μιλούν κάτοικοι της υπαίθρου κυρίως, έχει χαμηλό κοινωνικό κύρος και δεν έχει γρα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΗΤΣΙΟΣ ΤΖΙΑΤΖΙΑΣ
Το φαινόμενο της ληστείας ήταν ένα από τα σοβαρότερα κοινωνικά προβλήματα του νεοελληνικού κράτους μέχρι το 1930. Κράτησε δηλ. έναν περίπου αιώνα, με ορισμένες βέβαια περιόδους ύφεσης. Στον εικοστό αιώνα τα βουνά, στα οποία "άνθισε" η ληστεία, ήταν κυρίως ο Όλυμπος και η Πίνδος, βουνά στα οποία άνθισε επίσης τόσο η κλεφτουριά στα χρόνια της τουρκοκρατίας όσο και η αντίσταση στα χρόνια της κατοχής. Το φαινόμενο ουσιαστικά δεν έχει μελετηθεί σε βάθος. (. . .) Η δική μου ενασχόληση με έναν από τους ληστές του εικοστού αιώνα, το Μήτσιο Τζιατζι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΟΙΝΩΝΙΟΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑ
Η γλώσσα είναι κοινωνικό φαινόμενο. Αυτό σημαίνει ότι ανάμεσα στη γλώσσα και την κοινωνία αναπτύσσεται μια δυναμική σχέση. Στο βιβλιαράκι τούτο γίνεται προσπάθεια να παρουσιαστούν όψεις αυτής της σχέσης γλώσσας - κοινωνίας ή καλύτερα διάφορες λειτουργίες της γλώσσας μέσα στην κοινωνία. Απευθύνεται σ' εκείνους που ενδιαφέρονται να δουν τη γλώσσα από τη σκοπιά της κοινωνιογλωσσολογίας. (. . .) (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΚΑΤΑΚΤΗΣΗ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΙΔΙ
Η κατάκτηση της γλώσσας από το παιδί είναι ένα κατόρθωμα του ίδιου του παιδιού, που μέσα στα πρώτα 3-4 χρόνια πετυχαίνει να κατακτήσει το όργανο επικοινωνίας του ανθρώπου, τη γλώσσα, στο βαθμό που είναι ικανό να επικοινωνεί απόλυτα με το περιβάλλον του. Κι αυτό το επίτευγμα δε γίνεται με συστηματική διδασκαλία, όπως γίνεται στο σχολείο, αλλά με τρόπους και διαδικασίες που ανακαλύπτει μόνο του το παιδί αβίαστα, χωρίς πιέσεις, καθώς, προσπαθώντας να επικοινωνήσει με το περιβάλλον του, εμπλέκεται σε γλωσσικές πράξεις. Ο αναγνώστης του βιβλίου...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΓΛΩΣΣΙΚΟ ΙΔΙΩΜΑ ΤΟΥ ΟΛΥΜΠΟΥ (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Η σύνταξη ενός Ερμηνευτικού και Ετυμολογικού Λεξικού ενός προφορικού ιδιώματος, όπως είναι το γλωσσικό ιδίωμα του Ολύμπου, δεν είναι εύκολη υπόθεση. Απαιτεί πρώτα πρώτα γνώση του ιδιώματος και μακροχρόνια επικοινωνία με τους ελάχιστους πια χρήστες του, σε πραγματικές όμως συνθήκες επικοινωνίας. Η προσπάθεια ύστερα ετυμολόγησης κάθε λέξης χρειάζεται πολύ προσοχή, γιατί πολλές φορές η μορφολογική ομοιότητα λέξεων στις διάφορες γλώσσες, με τις οποίες ήρθαν σε επαφή οι κάτοικοι του Ολύμπου μέσα στους αιώνες, μπορεί να σε παρασύρει σε λαθεμένη ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΓΛΩΣΣΙΚΟ ΙΔΙΩΜΑ ΤΟΥ ΟΛΥΜΠΟΥ (ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Η μελέτη και συγγραφή "της Γραμματικής" ενός ιδιώματος που δεν έχει καμιά γραπτή παράδοση, όπως είναι το γλωσσικό ιδίωμα της Κρανιάς Ολύμπου, είναι μια δύσκολη υπόθεση. Πρώτα πρώτα απαιτεί γνώση του ιδιώματος και μακροχρόνια επικοινωνία με τους ελάχιστους πια γνήσιους χρήστες του σε πραγματικές συνθήκες επικοινωνίας. Ύστερα οι δημοσιευμένες επιστημονικές μελέτες για ένα παρόμοιο βορειοελλαδίτικο γλωσσικό ιδίωμα επικεντρώνουν την προσοχή τους σε ορισμένα μόνο γλωσσικά χαρακτηριστικά, συνήθως στη φωνητική/φωνολογία και λιγότερο στη μορφολογί...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΥΡΙΠΙΔΗ ΕΛΕΝΗ Γ' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
-...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟΥ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ (ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ)
Η προσπάθειά μας για τη συγγραφή αυτού του βιβλίου ξεκίνησε από τη διαπίστωση ότι η διδασκαλία του συντακτικού στο Γυμνάσιο δε γίνεται κατά τρόπο συστηματικό. Συνήθως, στην ώρα που προβλέπεται από το αναλυτικό πρόγραμμα, διδάσκεται κάποιο συντατκικό φαινόμενο και μετά δίνονται μερικές προτάσεις στα παιδιά, για να κάνουν τη συντακτική αναγνώριση. Αυτό, όμως, είναι ένα μόνο στάδιο για την εξάσκηση του παιδιού πάνω στα γλωσσικά φαινόμενα. Αυτό που λείπει είναι οι δημιουργικές ασκήσεις, δηλ. φαινόμενα συντακτικά που θα προκύψουν από τον καινού...
Διαβάστε περισσότερα...