NIETZSCHE FRIEDRICH

Ο ΣΟΠΕΓΧΑΟΥΕΡ ΩΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ
«Ήθελα να βρω για παιδαγωγό μου έναν αληθινό φιλόσοφο ο οποίος θα μπορούσε να εξυψώσει κάποιον επάνω από την ανεπάρκεια [...] και θα τον δίδασκε ξανά, απλά και ειλικρινά, να, είναι, στη σκέψη και τη ζωή, "παράκαιρος" [...] διότι οι άνθρωποι έχουν γίνει τώρα τόσο πολύπλευροι και περίπλοκοι που αναγκάζονται να γίνονται ανειλικρινείς όταν θέλουν [...] να διατυπώσουν ισχυρισμούς και να πράξουν σύμφωνα μ' αυτούς [...] Τέτοιες ήταν η δεινή θέση μου, η ανάγκη και η επιθυμία μου όταν γνώρισα τον Σοπεγχάουερ». Στο σύγγραμμα "Ο Σοπεγχάουερ ως παιδα...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΤΡΑΓΩΔΙΑΣ
Σε τούτο το κείμενο, που προοριζόταν για "συμπλήρωμα" της Γέννησης της τραγωδίας, ο 25χρονος καθηγητής Φρειδερίκος Νίτσε αφηγείται την Ιστορία των "πρώτων Ελλήνων φιλοσόφων", απ' το Θαλή ως το Σωκράτη, θέτοντας, παράλληλα, καίρια ερωτήματα που θα τον απασχολήσουν στα μετέπειτα έργα του. Στην έκδοση αυτή περιλαμβάνεται και μια εκλογή απ' τις αδημοσίευτες στα Ελληνικά διαλέξεις του για τους Προπλατωνικούς φιλοσόφους, με σχετικές σημειώσεις που κρατούσε κατά την ενασχόλησή του με την αρχαιοελληνική φιλοσοφία. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΗΣ ΤΡΑΓΩΔΙΑΣ
«Η Γέννηση της Τραγωδίας» (1872) είναι το πρώτο βιβλίο του Φρειδερίκου Νίτσε, στο οποίο ο φιλόσοφος δίνει τη θέση του στο φιλόλογο. Ο Νίτσε ερμηνεύει τις δυο ελληνικές θεότητες, τον Απόλλωνα και το Διόνυσο, ως δυνάμεις της τέχνης και της φύσης, οι οποίες, συντονισμένες και δρώντας μαζί, θα μπορούσαν να έχουν καταστήσει δυνατή τη γέννηση της τραγωδίας. Ο Απόλλωνας, ως σύμβολο του φωτός, της νόησης και του λόγου, ο Διόνυσος, ως ενσάρκωση του πάθους και της μουσικότητας, αποχωρίστηκαν λόγω της πρωτοκαθεδρίας του θεωρητικού στοιχείου που εισήγ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΕΝΕΑΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΗΘΙΚΗΣ
Η «Γενεαλογία της ηθικής» δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το 1887, ένα χρόνο μετά το «Πέρα από το καλό και το κακό» και τρία μετά το «Έτσι μίλησε ο Ζαρατούστρα». Είναι το πιο συστηματικό και συγκροτημένο έργο του Νίτσε, στο οποίο προσπαθεί να δείξει, όπως λέει ο M. Sautet, ότι οι ηθικές και φιλοσοφικές αξίες της Δύσης, όχι μόνο συνέβαλαν στην εξασθένηση του ανθρώπου, αλλά έφθειραν τα θεμέλια της γνώσης και των επιστημών. Με το έργο αυτό ο Νίτσε εγκαινιάζει την προσπάθειά του για μια επαναξιολόγηση όλων των αξιών, προσπάθεια που θα σταματήσει ό...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟ ΚΑΛΟ ΚΑΙ ΤΟ ΚΑΚΟ
[...] Στο πρώτο από τα εννιά μέρη που αποτελούν το "Πέρα από το καλό και το κακό", ο Νίτσε καταγγέλλει τις "προκαταλήψεις των φιλοσόφων". Η σημαντικότερη απ' αυτές είναι η πίστη στην απόλυτη αξία της αλήθειας: "Τι είναι εκείνο που αποβλέπει μέσα μας στην 'αλήθεια;', αναρωτιέται ο συγγραφέας. Γιατί οι φιλόσοφοι δεν ερεύνησαν το αναληθές, το αβέβαιο, το εσφαλμένο; Γιατί δεν δίνουν αξία παρά μόνο στην ειλικρίνεια, στην ανιδιοτέλεια, στην πραγματικότητα, και περιφρονούν το ψέμα, τον εγωισμό και τη φαινομενικότητα; Αυτό συμβαίνει επειδή οι έρευ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΘΕΛΗΣΗ ΓΙΑ ΔΥΝΑΜΗ
- Τα μεγάλα πράγματα απαιτούν είτε να σιωπά κανείς γι' αυτά είτε να μιλά με μεγαλείο: με μεγαλείο, αυτό σημαίνει με κυνισμό και αθωότητα. - Αυτό που διηγούμαι είναι η ιστορία των επόμενων δύο αιώνων. Περιγράφω τι έρχεται, τι δεν μπορεί πια να έρθει αλλιώς: την έλευση του μηδενισμού. Αυτή την ιστορία μπορεί να τη διηγηθεί κανείς ακόμη και τώρα: γιατί η ίδια η αναγκαιότητα είναι επί το έργον εδώ. Αυτό το μέλλον μιλά ήδη με εκατό σημάδια, αυτή η μοίρα κηρύττει τον εαυτό της παντού γι' αυτή τη μουσική του μέλλοντος είναι ήδη όλα τα αφτιά τεντ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΑΝΤΙΧΡΙΣΤΟΣ
Η χριστιανική έννοια του θεού - ο θεός ως παρηγοριά των άρρωστων, ο θεός ως αράχνη, ο θεός ως πνεύμα- είναι μια απ' τις πιο εκφυλισμένες έννοιες του θείου που διατυπώθηκε ποτέ πάνω στη γη. Περιγράφει ίσως το τελευταίο στάδιο στην κατιούσα εξέλιξη των τύπων του θείου. Ο θεός κατέληξε νάναι το αντίθετο της ζωής, αντί η μεταμόρφωσή της, το αιώνιο "Ναι" της! Ο θεός: διακήρυξη πολέμου κατά της ζωής, της Φύσης, της βούλησης για ζωή! Θεός: η αλάνθαστη συνταγή για κάθε συκοφαντία του "ενθάδε", κάθε ψέμα του "επέκεινα"! Θεός: το μηδέν που θεοποιήθη...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΤΣΙ ΜΙΛΗΣΕΝ Ο ΖΑΡΑΤΟΥΣΤΡΑ (ΤΑΔΕ ΕΦΗ ΖΑΡΑΤΟΥΣΤΡΑ)
Ένα από τα φιλοσοφικά αριστουργήματα του περασμένου αιώνα, που εξάσκησαν τη μεγαλύτερη επίδραση στο νεότερο πνεύμα, στην ίδια τη ζωή ακόμα, και που αληθινά πρόσθεσαν νέα κριτήρια στα προηγούμενα και νέες αξίες, ακόμα και νέα συναισθήματα, στάθηκε το "Έτσι μίλησεν ο Ζαρατούστρα" του Φρειδερίκου Νίτσε. Ο ίδιος ο Νίτσε, με το έργο του, την προσωπικότητά του, την ακτινοβολία των ιδεών του, την τόλμη και τον πλούτο των συνθημάτων του, συνοψίζει ένα από τα σπουδαιότερα κεφάλαια της ανθρώπινης παρουσίας πάνω στη γη. Γι' αυτό, η μετάφραση του "Ζαρ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΛΥΚΟΦΩΣ ΤΩΝ ΕΙΔΩΛΩΝ
Κανείς δεν δίνει στον άνθρωπο τα χαρακτηριστικά του - ούτε ο θεός, ούτε η κοινωνία, ούτ' οι γονείς κ' οι πρόγονοί του, μα ούτε κι ο ίδιος ο εαυτός του. Κανείς δεν ευθύνεται για τ' ότι υπάρχει, για το πώς είναι φτιαγμένος, για τις συνθήκες ή τον περίγυρο στον οποίο ζει. Δεν αποτελεί επακόλουθο κάποιου ειδικού σχεδίου, μιας βούλησης, ενός σκοπού, ούτε κι απόπειρα πραγμάτωσης του "ιδεατού ανθρώπου", της "ιδεατής ευτυχίας" ή της "ιδεατής ηθικής" είναι πέρα για πέρα παράλογο να θέλουμε με το ζόρι να του φορτώσουμε τον άλφα ή τον βήτα σκοπό. Εμ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΓΡΑΦΟΜΗΧΑΝΟΥΛΑ
Στη Γραφομηχανούλα του Ζίγκφριντ Κρακάουερ (1889-1966) ο αφηγητής ερωτεύεται τη γραφομηχανή του. Η παράδοξη σχέση τους διανύει όλα τα στάδια μιας τυπικής ερωτικής συνύπαρξης: μια τυχαία συνάντηση, ενθουσιασμός και ερωτική μανία, απομάγευση και χωρισμός. Ό, τι περιγράφει ο Κρακάουερ προσομοιάζει με την εμπειρία του Φρίντριχ Νίτσε γύρω στα 1882, όταν, έχοντας χάσει την δράση του, έγινε για λίγο ενθουσιώδης κάτοχος μιας από τις πρώτες γραφομηχανές. Σε αυτήν "χτύπησε" ποιήματα και επιστολές, όπου φανερώνεται πότε πότε ο ψυχικός εκτροχιασμός, ό...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΕΡΑΝ ΤΟΥ ΚΑΛΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΑΚΟΥ
01. Πόσα άγνωστα ζητήματα δεν πρόβαλαν στα μάτια μας εξαιτίας της επιθυμίας για την αλήθεια, αυτή τη δοξασμένη δίψα για αλήθεια, που θα μας παρασύρει ακόμη σε πολλές τολμηρές πράξεις και που όλοι οι φιλόσοφοι έτρεφαν γι' αυτή βαθύ σεβασμό! Πόσα περίεργα, δύσκολα και αμφισβητούμενα ζητήματα! Παρόλο που αυτό είναι μια μακριά ιστορία, ωστόσο μοιάζει σαν ν' άρχισε μόλις τώρα. Αν μας εγκαταλείψει η υπομονή μας, αν γίνουμε δύσπιστοι, βιαστικοί, είναι παράξενο; Έχουμε μάθει να ρωτάμε τι είναι αυτό που πλησιάζει πιο πολύ στην αλήθεια. Και πράγματι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΝΙΤΣΕ: ΕΠΙΛΟΓΗ ΑΠΟ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ
Η κριτική που ασκεί ο Νίτσε στη θρησκεία και την ηθική, στην επιστήμη και τη φιλοσοφία υπονομεύει κάθε «οριστική» αλήθεια και μας υποχρεώνει να σταθούμε απέναντι στα μεγάλα ζητήματα της ζωής για να ξαναστοχαστούμε όλα από την αρχή. Στους αφορισμούς αυτούς γίνεται φανερό ότι η φιλοσοφία δεν είναι πάντοτε ψυχρή αφαίρεση. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΑΔΕ ΕΦΗ ΖΑΡΑΤΟΥΣΤΡΑ
Ω άνθρωπε, πρόσεξε πολύ! Τι λέει το μεσονύχτι το βαθύ; "Κοιμόμουν, κοιμόμουν, Απ' όνειρο βαθύ έχω ξυπνήσει. Ο κόσμος είναι βαθύς Και πιο βαθύς απ' όσο η μέρα το 'χει στοχαστεί. Βαθύς ο πόνος του Μα είν' η χαρά απ' τον πόνο πιο βαθιά! Ο πόνος κράζει: Να χαθείς! Κι αιωνιότη λαχταρά κάθε μέρα, Βαθιά πολύ βαθιά αιωνιότη λαχταρά. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΠΑΘΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑ
Να κ' η περίπτωση του Ηράκλειτου, που αποτραβήχτηκε στις ελεύθερες εκτάσεις και στα περιστύλια του τεράστιου ναού της Αρτέμιδος: τούτη η "έρημος" ήταν, οπωσδήποτε, πιο άξια - τ' ομολογώ! Γιατί να μην υπάρχουν και για μας τέτοιοι ναοί; (...Χμ, Ίσως και να υπάρχουν. Να, μου έρχεται τώρα δα στο νου τ' ωραιότερο δωμάτιο εργασίας που είχα ποτέ, στην Piazza di San Marco, άνοιξη, δέκα με δώδεκα το πρωί...) Ωστόσο, κι ο Ηράκλειτος απέφευγε αυτό που κ' εμείς αποφεύγουμε σήμερα: το θόρυβο και τη φλυαρία των Εφεσίων, τη δημοκρατία τους, τις πολιτικές...
Διαβάστε περισσότερα...

ΔΙΘΥΡΑΜΒΟΙ ΤΟΥ ΔΙΟΝΥΣΟΥ

Η ΧΑΡΟΥΜΕΝΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ
Η Χαρούμενη επιστήμη αποτελείται, από πέντε βιβλία, μαζί με έναν πρόλογο για τη δεύτερη έκδοση, ένα "πρελούδιο σε γερμανικές ρίμες" με τον τίτλο "Αστείο, πανουργία και εκδίκηση" και ένα παράρτημα ποιημάτων με τον τίτλο "Τραγούδια του πρίγκιπα Έκνομου". Στο βιβλίο αυτό θίγονται τα βασικά θέματα του προβληματισμού του Νίτσε: ο σκοπός της ύπαρξης και τι είναι "ευγενές" και τι "κοινό" εν όψει των "απόλυτων καθηκόντων" η "διανοητική συνείδηση" και η συνείδηση γενικά τα αισθήματα της "δύναμης", της "αρχαίας περηφάνιας", της διάκρισης πάθη όπω...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΕΡΙ ΑΛΗΘΕΙΑΣ ΚΑΙ ΨΕΥΔΟΥΣ ΥΠΟ ΕΞΩΗΘΙΚΗ ΕΝΝΟΙΑ
Σε κάποια απόμερη γωνιά του εκχυμένου σε αναρίθμητα λαμπυρίζοντα ηλιακά συστήματα σύμπαντος, υπήρξε μια φορά κι έναν καιρό ένα αστέρι, πάνω στο οποίο ευφυή ζώα επινόησαν τη γνώση. Ήταν η πιο υπερφίαλη και η πιο απατηλή στιγμή της "Παγκόσμιας Ιστορίας", αλλά ήταν βέβαια μονάχα μια στιγμή. Έπειτα από λιγοστές ανάσες της φύσης, το αστέρι πάγωσε και τα δαιμόνια ζώα έπρεπε να πεθάνουν". Το "Περί αληθείας και ψεύδους υπό εξωηθική έννοια" (1873) είναι ένα από τα σκαριφήματα με τα οποία ο Νίτσε γέμιζε το ένα σημειωματάριο μετά το άλλο με περιστασι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΛΥΚΟΦΩΣ ΤΩΝ ΕΙΔΩΛΩΝ
Να μάθει κανείς να σκέφτεται: στα σχολεία μας κανείς δεν έχει πια την παραμικρή ιδέα αυτού του πράγματος. Ακόμη και στα πανεπιστήμια, ακόμη και στους πραγματικούς γνώστες της φιλοσοφίας, η λογική ως θεωρία, ως πρακτική, ως τέχνη αρχίζει να πεθαίνει. Αρκεί ένα απλό διάβασμα των γερμανικών βιβλίων: σ' αυτά δεν υπάρχει πια ούτε η πιο μακρινή ανάμνηση του γεγονότος ότι το σκέπτεσθαι απαιτεί μια τεχνική, ένα πρόγραμμα διδασκαλίας, μια θέληση για επικυριαρχία - ότι το σκέπτεσθαι θέλει να διδαχτεί, θέλει να διδαχτεί όπως διδάσκεται ο χορός, σαν έ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ, ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ
Ο τρόπος με τον οποίο ομαδοποιούνται και θίγονται τα θέματα στο "Ανθρώπινο, πάρα πολύ ανθρώπινο" αντιστοιχεί στην αφοριστική μορφή αναζήτησης της αλήθειας. Ο πρώτος τόμος περιλαμβάνει, εκτός από τον πρόλογο και τον "Επίλογο", εννέα κεφάλαια ή "μέρη" στα οποία γίνεται κατ' αρχάς λόγος για τα "Πρώτα και έσχατα πράγματα" και κατόπιν για την "Ιστορία των ηθικών αισθημάτων" ακολουθούν μέρη αφιερωμένα στη θρησκευτική ζωή, στην τέχνη, στην κουλτούρα, στην οικογένεια, στο κράτος. Η άρθρωση αυτή μοιάζει να αντιστοιχεί στην παραδοσιακή οργάνωση της...
Διαβάστε περισσότερα...

ΙΔΕ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ
Υπό την συνοπτική προϋπόθεση ότι κατεβαίνω στον κόσμο με μια τόσο βαρειά αξίωση, που μέχρι τώρα κανείς δεν του πρόβαλε, κρίνω απαραίτητο να πω, ποιος είμαι. Κατά βάση θα 'πρεπε κανείς να το ξέρει. Γιατί δεν άφησα τον εαυτό μου "αμάρτυρο". Η απόσταση όμως ανάμεσα στο μέγεθος της αποστολής μου και στη μικρότητα των συγκαιρινών μου έλαβε τέτοια μορφή, ώστε κανείς να μη μ' έχει ακούσει και κανείς να μη μ' έχει ιδεί. Ζω αντλώντας από τις πιστώσεις μου. Είναι ίσως μια απλή προκατάληψη το ότι ζω;... Δε χρειάζομαι παρά να μιλήσω με κάποιον "μορφω...
Διαβάστε περισσότερα...