ΡΑΜΦΟΣ ΣΤΕΛΙΟΣ

ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ
Αυτό το βιβλίο γράφτηκε εντός παρενθέσεως. Καθώς προχωρούσα στον δεύτερο τόμο της Μεταφυσικής του κάλλους σχολιάζοντας τους νηπτικούς Πατέρες, συνειδητοποίησα ότι μιλούσα για ένα χριστιανισμό μετά τον τέταρτο αιώνα, στου οποίου το δόγμα έβαζαν την σφραγίδα τους η στωική και η νεοπλατωνική κυρίως σκέψη. Μπορεί ο χριστιανισμός αυτός να αντιμετώπιζε εχθρικά την ελληνική φιλοσοφία, αλλά υιοθετούσε κρίσιμα διανοητικά της εργαλεία, όπως η διάκριση αισθητού-νοητού, και γλιστρούσε με τον τρόπο του στην σωτηριολογία της. Επέμενα δηλαδή στις εξελίξε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΙΜΗΣΙΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΜΟΡΦΗΣ (ΧΑΡΤΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ-ΕΠΙΤΟΜΟ)
Η σπουδή της Ποιητικής αποτελεί πια έναν ιδιαίτερο, θα έλεγα, κλάδο επιστήμης με τους ειδικευμένους εργάτες του. Οι μεν αριστοτελισταί δεν ασχολούνται ενδελεχώς με αυτό το σύγγραμμα, οι δε μελετηταί του ακολουθούσαν, μέχρι σήμερα τουλάχιστον, την ερμηνευτική παράδοσι της Αναγεννήσεως, η οποία ζητούσε μέσω της Ποιητικής -και δευτερευόντως της Ρητορικής- απαντήσεις σε θέματα της τέχνης και της λογοτεχνίας, θέτοντας το αριστοτελικό έργο εις την υπηρεσία της, αντί να φωτίζη την εσωτερική της σχέσι μ' αυτό. Η Ποιητική συγκροτεί έργο ξεχωριστό, ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΛΟΓΙΚΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΝΟΙΑΣ
Ασ' τους άλλους. Εσύ ο ίδιος, που ευθύνεσαι; Τι προσάπτεις στον εαυτό σου; Από εκεί θα βρεθούν τα υπόλοιπα. Όσο αυτό δεν γίνεται, η κρίσι θα παρατείνεται, το σάπισμα θα βαθαίνη και τα φαινόμενα της ανομίας θα γίνωνται πιο άγρια. Ψυχή έχουμε δεν έχουμε κατανόησι του εαυτού μας. Άλλο να είσαι έξυπνος και άλλο να κατανοής. Η κατανόησι είναι ένας βαθμός πάνω από την εξυπνάδα και την γνώσι είναι μια ευαισθησία βαθύτερη, η οποία έχει να κάνη με το κατά πόσο βγαίνουμε από τον εαυτό μας. Παριστάνουμε ή νομίζουμε ότι είμαστε πολύ κοινωνικοί, ενώ ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΑ
Ο χρόνος στην Ελλάδα είναι θαλασσινός: κυματίζει στην επιφάνεια, ενώ στον βυθό το πάντα μένουν στάσιμα και ίδια. Στις σελίδες του βιβλίου μπορεί κάποιος να ξαναζήσει ή να μάθει από αντιρρητική πλευρά τόσο τα γλωσσοεκπαιδευτικά δρώμενα της πρώτης μεταπολιτευτικής περιόδου όσο και να εντοπίσει λόγους οι οποίοι μας οδήγησαν εκεί που βρισκόμαστε σήμερα! (Από την παρουσίαση της έκδοσης)...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο «ΑΛΛΟΣ» ΤΟΥ ΚΑΘΡΕΦΤΗ
Οι παιδιάστικες συμπεριφορές προκαλούν διλήμματα και αμφιβολίες που απλώνονται σαν αχόρταγη δυσπιστία προς τους άλλους, όπως και ανασφάλειες που γυρνούν πολύ εύκολα σε τυραννία. Με τέτοια ψυχολογία μόνο σαν προστατευόμενη ύπαρξη βρίσκουμε τον εαυτό μας αλλιώς για να διατηρούμε την ισορροπία μας ζητούμε εναγώνια την πατρική σκιά και πετυχαίνουμε ψυχική ανάπαυση όταν "μας κρατούν από το χεράκι". (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΑΛΩΣ ΑΡΧΕΙΝ ΚΑΙ ΑΡΧΕΣΘΑΙ
Οι όροι της δημοκρατίας είναι πρώτα ηθικής τάξεως και δευτερευόντως φυσικής. Η δημοκρατία αναπνέει στην ελευθερία και την δικαιοσύνη, πατά δε σε αξίες καθολικές, όχι σε μερικότητες συμφερόντων οι οποίες μπορεί να υπάρχουν θεμιτά, είναι όμως τραγικό να κυβερνούν. Αυτή είναι η "πολιτική" της ουσία και αυτήν πρέπει να υπηρετούν οι θεσμοί και οι συμβολισμοί τους. Εάν οι άνθρωποι επιδιώκουν ένα πολίτευμα το οποίο να προσφέρη τις καλύτερες προϋποθέσεις ευδαιμονίας, η τελευταία είναι θέμα πρωτίστως της αρετής και δευτερευόντως της παραγωγής και κ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΥΠΑΡΧΕΙΣ ΣΑΝ ΜΟΙΡΑ
Το βιβλίο τούτο περιλαμβάνει τα κείμενα της σειράς τριάντα διαλέξεων στο Ίδρυμα Βασίλη και Μαρίνας Θεοχαράκη, από τα τέλη Σεπτεμβρίου 2010 έως τα τέλη Μαΐου 2011, με θέμα το έργο Είναι και χρόνος του Μάρτιν Χάιντεγγερ. Πρόκειται για το υλικό των σημειώσεών μου και το εκδίδω με την επιμέλεια και τις επεξηγηματικές προσθήκες που απαιτεί η συνοχή και η σαφήνεια ενός γραπτού, το οποίο εκτυπωμένο δεν μπορεί πια να υπολογίζη στην προφορική υποστήριξι του "πατέρα" του. Με τις διαλέξεις αυτές και με την δημοσίευσί τους θέλησα να συμμετάσχω, κατά δ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΕΛΛΑΔΑ ΤΩΝ ΟΝΕΙΡΩΝ
"Η Ελλάδα των ονείρων" μας προτείνει να διαβάσουμε την συλλογική ψυχική μας ζωή με αναφορά τους συμβολισμούς και τις νοοτροπίες, όπως αναδύονται στα όνειρα και διαμορφώνονται από τα συναισθήματα. Ως παραστάσεις επιθυμίας και αγωνίας, τα όνειρα δανείζονται μορφές από την περιρρέουσα ατμόσφαιρα για να τις δέσουν, μέσω της φαντασίας, σε δικές τους ιστορίες και συμπεριφορές. Γι' αυτό, πολύ συχνά, ονειρευόμαστε την πραγματικότητα αντί να την βιώνουμε χειροπιαστά. Δημιουργούνται έτσι οι προϋποθέσεις μιας υπερπαραγωγής ονείρων και ονειροπολήσεων,...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΤΑΣΙΜΑ ΚΑΙ ΕΞΟΔΟΣ
Στο περιοδικό Φιλόλογος (τ. 40/1985) δημοσιεύθηκε ενδιαφέρουσα πειραματική έρευνα περί της εφαρμογής του μονοτονικού συστήματος εις το Γυμνάσιο. Η έρευνα διεξήχθη σε ένα τμήμα της Πρώτης και ένα τμήμα της Δευτέρας τάξεως του Γυμνασίου Διαβατών Θεσσαλονίκης, επί τούτου δε συνεργάσθηκαν μία καθηγήτρια στον τομέα Ψυχολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, η οποία έδωσε το θέμα και επέβλεψε το πείραμα σε όλες του τις φάσεις, και μία ειδική ερευνήτρια. Κατ' αρχήν τα παιδιά έγραψαν δύο εκθέσεις σε διάστημα δεκαπέντε ημερών και ένα μήνα αργότερα...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΑΙΩΝΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ Ο ΧΡΟΝΟΣ
Η αιωνιότητα προηγείται του χρόνου με το «πριν» και το «μετά». Στον χρόνο τα πάντα περνούν, ενώ στην αιωνιότητα τα πάντα είναι μονίμως παρόντα χωρίς μέλλον και παρελθόν. Πώς όμως να μετάσχουμε στην αιωνιότητα αφού είμαστε στον χρόνο; Οι σημερινοί άνθρωποι βρισκόμαστε πολύ μακριά από τον Πλωτίνο, όμως κάτι κοινό υπάρχει ανάμεσα σ' εκείνον και σ' εμάς: Σκεπτόμαστε τον χρόνο εν χρόνω. Χρόνος είναι η ζωή της ψυχής, το εγχείρημα να υπάρχουμε στην φορά των πραγμάτων και των καταστάσεων ως δημιουργοί της ζωής τους με σκοπούς της δικής μας ζωής. (...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΙΑ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΗ ΕΥΤΥΧΙΑ ΤΡΙΖΕΙ
Η σύνθεσι του ελληνικού με τον σύγχρονο πολιτισμό γίνεται εφικτή όταν υπερβούμε την ψυχική μας ανωριμότητα, η οποία δεν αποτελεί εγγενή όρο της εθνικής μας υπάρξεως αλλά μακροχρόνια ιστορικήν αγκύλωσι. Τότε και μόνον τότε ζωηφόρα στοιχεία της πνευματικής μας παραδόσεως, όπως η μυθική αντίληψις ή ο αποφατισμός, θα ελευθερώσουν τις δυνάμεις που αιώνες τώρα υπνώττουν μέσα τους και θα συμβάλλουν ώστε να αναπτυχθή αυτοσυνείδητη εσωτερικότης και να επιτευχθή η ζητουμένη ενότης της ψυχής με τον εαυτό. Τίποτε σ' αυτή την ενότητα δεν προμηνύει ένα ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΑΔΙΑΝΟΗΤΟ ΤΙΠΟΤΑ
"Φιλοκαλία των ιερών νηπτικών" είναι η φημισμένη ανθολογία ασκητικών κειμένων, που οργώνει αμέσως ή εμμέσως της συνειδήσεως των ορθοδόξων χριστιανών τους τελευταίους δύο και πλέον αιώνες. Δεν είναι έργο με αναφορά το παρελθόν. Μέσα από τις σελίδες της ενάγει ο δρόμος για να κατανοήσουμε δυσνόητα χαρακτηριστικά του συλλογικού μας προσώπου μαζί με καθοριστικές ιδέες και αξίες μας. Μας δίνει την δυνατότητα να θεμελιώσουμε επιστημονικά μια νεοελληνική ανθρωπολογία, που οδυνηρά μας λείπει, δημιουργώντας μόνιμη κρίση πολιτισμού. Μέσα από "Το αδι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΧΡΟΝΙΚΟ ΕΝΟΣ ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΟΥ ΧΡΟΝΟΥ
Το βιβλίο αυτό δεν το περίμενα: γράφτηκε σαν παρένθεση κατά παραγγελίαν. Τον Νοέμβριο 1994 καθημερινή εφημερίδα μου ζήτησε επίμονα μακράς πνοής κυριακάτικη ολοσέλιδη συνεργασία με θέματα δικής μου επιλογής. Συμφώνησα υπό τον όρο τα άρθρα να εκτυπωθούν στα ελληνικά -δηλαδή με το πολυτονικό σύστημα-, πράγμα το οποίον η διεύθυνση απεδέχθη, οπότε άρχισα να γράφω και να παραδίδω κείμενα. Η έναρξη των δημοσιεύσεων είχε ορισθεί για την Πρωτοχρονιά 1995. Όταν όμως έφθασε η ώρα, η δημοσίευση ανεβλήθη και συνέχισε να αναβάλλεται, ενώ εξακολουθούσα ν...
Διαβάστε περισσότερα...

ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ ΚΑΙ ΘΕΙΟΣ ΕΡΩΣ
Ο φιλόσοφος και ο θείος έρως αποτελούν μεγάλα κεφάλαια της πνευματικής ιστορίας των Ελλήνων και της ανθρωπότητος. Η ακατάσχετη φυσική επιθυμία δεν έχει ιστορία, όπως καμία βιολογική λειτουργία άλλωστε αποκτά ιστορία και γίνεται αντικείμενο στοχασμού, αφ' ης στιγμής το κεντρί του πόθου μάς κάνει να καταλαβαίνουμε την ύπαρξι σαν γεγονός παράδοξο, ανέκπτωτο στα βιολειτουργικά κριτήρια. Κάθε διαδικασία φυσική απαντά σε δεδομένη ανάγκη, και ορίζεται από αυτήν, σαν να είναι η ανάγκη εκείνη σύνολη η ζωή ο έρως μόνο έχει το εξαιρετικό προνόμιο ν...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΚΑΗΜΟΣ ΤΟΥ ΕΝΟΣ
(. . .) Στο σκεπτικό μου προϋποθέτω σιωπηρώς ότι η κοινωνία μας διέρχεται οξεία κρίση ταυτότητος. Ο κοινός αυτός τόπος σημαίνει περαιτέρω ότι τα μέλη της δεν έχουν δική τους απάντηση στο ερώτημα «ποιος είμαι» ούτε στο ερώτημα τι είναι τούτο το ποιος», εις τρόπον ώστε να νιώθουν συχνά ξένοι στον ίδιο τον τόπο τους. Θεωρώ κρίσιμο για την κατανόηση του φαινομένου ότι στερούνται απαντήσεως ελλείψει ανεπτυγμένης εσωτερικότητος και τρόπου αυτογνωσίας. Ο Έλλην έχει ανάγκη από στερεότυπα για να καθρεφτίζεται εκεί ο εαυτός του και να λαμβάνει εξ αν...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΒΛΕΜΜΑΤΟΣ
Από την ασάλευτη αιωνιότητα των αρχαϊκών αγαλμάτων και την βουβή τους πάλη εναντίον της φθοράς, μέχρι τον Χριστό και τους αγίους του Θεοφάνους, το ελληνικό βλέμμα σχηματίζει το άπειρο μεταβάλλοντας κάθε τι σε μοναδικό... Ένα κάτι είναι το θαύμα ένα τίποτε που αλλάζει την ζωή. Το θαύμα της μεταμορφώσεως προσκυνούμε και διεκδικούμε για λογαριασμό μας στις εικόνες. Δεν αρκεί να πανηγυρίζωμε το ιστορικό γεγονός της αναστηλώσεως οφείλουμε συνεχώς να το επιτελούμε αναστηλώνοντας τις εικόνες μέσα μας, θερμαίνοντας με μια δευτέρα παρουσία την μο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΕΝΑΡΧΕΣ ΠΕΠΡΩΜΕΝΩΝ
Μυθολογία της εποχής μας αποτελεί η ελευθερία του ατόμου ως δυνατότης επικοινωνίας καθολικής, που παύει να βιώνεται σαν ομφαλοσκοπική νοσταλγία του εαυτού, για να περιχωρήση τον πλησίον και το μέλλον, να συνδέση την δημιουργηκότητα με την εσωτερική άνοιξι και την ευθύνη. [...] Αν ο Παπαρρηγόπουλος εισηγήθηκε τον μύθο της ελληνικής αθανασίας, ο Διονύσιος Σολωμός διεκδίκησε το θαύμα της αναστάσεως, όχι ως φυσικό βεβαίως γεγονός αλλά ως εσωτερική αναγέννησι στον θρίαμβο της εκπλήξεως. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΚΑΙ ΓΡΑΜΜΑ
Η φιλοσοφία κινδυνεύει ακριβώς από την ρευστότητα των συμβεβηκότων, όταν τα αντιμετωπίζει ως δεδομένα ουσιαστικά. Εξ ου και επιλέγει τον αφηρημένο λόγο, προκειμένου να βαδίσει ανενόχλητα. Η ανάμιξη με τα περιστατικά και τα συμπαρομαρτυρούντα κάνει μία συνεπή σκέψη να φαίνεται ή και να γίνεται ασυνεπής. Ο φιλοσοφικός λόγος είναι μια πάλη με το χρόνο και το χώρο, που σχετικοποιούν την αλήθεια. Πρέπει να μην υποκύψει στη φθορά του σχετικού, οπότε προτιμά να διακυβεύεται η ουσία. Γι' αυτό και του μένει μόνο η ποίηση της ενοράσεως, η συμφωνία ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΑΝ ΔΙΦΟΡΟΥΜΕΝΟ ΑΓΓΙΓΜΑ
Ο τίτλος του βιβλίου δηλώνει τον διφορούμενο και γι' αυτό συχνά δραματικό χαρακτήρα ενός κόσμου ο οποίος ανασαίνει ελεύθερα και συγχρόνως ασφυκτιά στην ατμόσφαιρα των επιλογών του. Το ερώτημα είναι: πώς περνούμε από την τυραννική ανελαστικότητα των μονοσήμαντων αληθειών στην ωριμότητα της αποδοχής του πολυσήμαντου; Από τα περιεχόμενα τα πρώτα έξι κείμενα έχουν ήδη δημοσιευθή, ενώ το επίμετρο για το ρεμπέτικο και την καθολικότητα του μοναδικού μαζί με τέσσερα τελευταία κείμενα είναι ανέκδοτα. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΡΙΩΔΙΟΝ
Ο παρών τόμος περιλαμβάνει τα βιβλία: Τόπος υπερουράνιος, Η παλινωδία του Παπαδιαμάντη, Μελέτη θανάτου. Το πρώτο εκυκλοφόρησε αρχομένου του 1975 το δεύτερο τον Απρίλιο 1976 το τρίτο τον Οκτώβριο 1980. Ο Τόπος και η Μελέτη εκδίδονται τώρα για τρίτη φορά, ενώ η Παλινωδία για δεύτερη. Οι εργασίες αυτές αποτελούν ενότητα υπό την έννοια ότι ό αναγνώστης παρακολουθεί-προγραμματικά στο Τόπος υπερουράνιος, τοπογραφικά στα δύο αλλά- τα πρώτα φανερώματα ενός προβληματισμού, ό οποίος εξακολουθεί να αναπτύσσεται με μεθοδικώτερη έρευνα και πιο επίμ...
Διαβάστε περισσότερα...