ΡΗΓΑΤΟΣ Α. ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ

ΤΟ ΑΠΕΙΡΟ ΠΛΗΘΟΣ ΤΩΝ ΕΝΤΟΜΩΝ
Τα έντομα, από τους αρχαιότερους οντογονικά οργανισμούς, έχουν στενά συνδεθεί με το ανθρώπινο είδος τόσο για καλό όσο και για κακό. Χωρίς τα έντομα που γονιμοποιούν τα φυτά, δε θα μπορούσε να εξασφαλισθεί η τροφή των ανθρώπων. Αντιθέτως, άλλα έντομα μεταδίδουν επιδημικά νοσήματα με τεράστιους αριθμούς θυμάτων. Όμως εδώ "Το άπειρο πλήθος των εντόμων" εξετάζεται από τη γλωσσική, τη γραμματολογική και τη λαογραφική πλευρά. Ο Όμηρος με πολλαπλές αναφορές του στα Έπη, ο Αίσωπος, οι Κλασικοί και κυρίως ο Αριστοφάνης, ο Θεόκριτος, ο Αριστοτέλης, ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΥΓΕΙΑ ΡΕΜΕΝΤΙΑ ΚΑΙ ΓΙΑΤΡΟΙ ΣΤΙΣ ΚΡΗΤΙΚΕΣ ΜΑΝΤΙΝΑΔΕΣ
Οι μαντινάδες - αυτοσχέδια στιχουργήματα - είναι ένα ζωντανό στοιχείο του λαϊκού μας πολιτισμού, ένα μέρος του κρητικού λόγου βασισμένο στη ντοπιολαλιά και ακολουθούν τις εξελίξεις στη γλώσσα, την επιστήμη και τη ζωή. Η υγεία ως το πολυτιμότερο αγαθό του ανθρώπου καταγράφεται στη λαϊκή γνώση και αποτυπώνεται στις μαντινάδες άλλοτε ως ευχή, άλλοτε ως πόνος, άλλοτε σκωπτικά, σατιρικά, συμβουλευτικά. . . Στη γεια μας πίνω το κρασί, στη γεια μας και η παρέα, όλοι υγεία να 'χομε και να περνούμ' ωραία. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΛΟΓΟΤΕΧΝΕΣ ΜΕ ΨΥΧΙΚΗ ΝΟΣΟ ΚΑΙ ΕΓΚΛΕΙΣΜΟ
Αν και οι αιτίες είναι σκοτεινές και η αφετηρία απροσδιόριστη, αν και οι εκδηλώσεις της τρέλας εμφανίζουν ιδιάζουσα πολυμορφία, ένα τμήμα της διαδρομής που συνεπαίρνει κατηφορικά τους "τρελούς" την υπόλοιπη ζωή τους, είναι κοινό. Οι ασθενείς με ψυχική νόσο βίωναν (και συχνά βιώνουν ακόμα) σκληρά, δύσκολα, κάποτε και τραγικά γεγονότα στη μετά τη νόσηση ζωή τους: την απομόνωση, την άσκηση βίας, τη γελοιοποίηση, τη σωματική βάσανο, τον εγκλεισμό. "Εδώ έρχεται η αυγή θλιβερότατη [ ]. Εδώ πέφτει η νύχτα, δονώντας μιαν αόριστη ελπίδα ότι τάχα θα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΓΓΕΛΙΚΗ Γ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΤΟΥ (1878-1954)

Λοιμοί, Επιδημίες και Πανδημίες (χαρτόδετη έκδοση)
Η επιδημία με κορωνοϊό που τυποποιήθηκε ως Covid-19 και που έπληξε τον κόσμο τα τελευταία χρόνια, είχε ως συνέπεια χιλιάδες θανάτους παγκοσμίως και βαριά υγειονομικά προβλήματα που απαίτησαν νοσηλεία σε ΜΕΘ ή, άλλοτε, σε κοινές νοσοκομειακές κλίνες. Το νόσημα αναγνωρίστηκε αρχικά στην Κίνα (2019), ακολούθησε δε η διάδοσή του στις περισσότερες χώρες του κόσμου. Τα πρώτα κρούσματα στην Ελλάδα εκδηλώθηκαν σε ταξιδιώτες τον Φεβρουάριο 2020. Ακολούθησε συντονισμένος και πολύπλευρος αγώνας για την αντιμετώπιση του νοσήματος, στα ίδια πρότυπα της...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΑΡΧΑΙΑ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΤΗ ΛΑΙΚΗ ΜΑΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗ (Β' ΕΚΔΟΣΗ)
Οι λαϊκές αντιλήψεις για τη διατήρηση και την προαγωγή της υγείας, αλλά και για την αιτιολογία και την αντιμετώπιση των νοσημάτων, αποτελούν κράμα φυσικών και μεταφυσικών μεθόδων, λογικών και παράλογων αντιλήψεων και πρακτικών. Η συγκριτική εξέταση των κειμένων που μας άφησαν οι αρχαίοι Έλληνες ιατροί προς τα γραφόμενα σε δημοσιευμένα ή ανέκδοτα «ιατροσόφια», αλλά και προς τις καθημερινές πρακτικές των λαϊκών ανθρώπων, δείχνουν μιαν αδιάσπαστη συνέχεια. Οι ομοιότητες αυτές, που παρουσιάζονται και σχολιάζονται στο βιβλίο, εντυπωσιάζουν όχι ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΠΟΝΟΣ ΣΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ
Ο πόνος αποτελεί καθολικό βίωμα και διαχρονική πηγή δυστυχίας για το ανθρώπινο είδος. Το βιολογικό φαινόμενο αναπτύσσεται σε ένα φάσμα από κοινωνικές, φιλοσοφικές και πολιτιστικές παραμέτρους. Ένας πλούτος στοιχείων μπορεί να αντληθεί από τις μυθολογίες όλων των αρχαίων λαών, από τις θρησκείες, τη γλωσσική παρακαταθήκη, την ιστορία της ιατρικής και των επιστημών. Εξίσου αρχαίος είναι και ο αγώνας για την ανακούφιση του πόνου. Θεραπευτικές ουσίες γνωστές από χιλιάδες χρόνια εξακολουθούν να αποτελούν τη βάση για τα σύγχρονα φάρμακα, που εξελ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΗΔΕΙΑ
Οι μύθοι κρύβουν τις δικές τους αλήθειες: είτε είναι πρώιμη μορφή ιστορίας είτε αποτελούν μακρινή και αλλοιωμένη εκδοχή γεγονότων είτε ερμηνεύουν σε ανθρώπινα μέτρα το υπερφυσικό είτε εκφράζουν με συμβολική γλώσσα φυσικά φαινόμενα ή κοινωνικούς μετασχηματισμούς. Η Μήδεια, ανιψιά της Κίρκης, απόγονος και ιέρεια της Εκάτης, σημαντική ηγεμονίδα των χρόνων της μετάβασης από τη μητριαρχία προς τις πατριαρχικές δομές, δεν είναι μόνο το πρόσωπο-σύμβολο της παιδοκτονίας που καθιέρωσε η τραγωδία του Ευριπίδη. Είναι ταυτοχρόνως η έμπειρη γνώστις της...
Διαβάστε περισσότερα...

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΠΩΝΥΜΑ ΜΕ ΙΑΤΡΙΚΗ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ
(. . .) Πρόκειται για έργο συστηματικό, που ασφαλώς αποτελεί συμβολή στην ανθρωπωνυμική έρευνα στον τόπο μας. Τα επώνυμα είναι η ζωντανή ιστορία του ανθρώπου ως ατόμου και μέλους της πιο μικρής κοινωνικής ομάδας, της οικογένειας, του γένους ή γενιάς, η οποία δραστηριοποιείται υπό συγκεκριμένο όνομα στο χώρο της ευρύτερης κοινωνικής ομάδας, της κοινότητας. Η μελέτη των επωνύμων, όπως παρατηρεί ο ίδιος ο συγγραφέας της, από τη σκοπιά της Ιατρικής αποκαλύπτει εξαιρετικώς ενδιαφέροντα πράγματα: την εξειδίκευση στο χώρο της Ιατρικής, τις συνθήκ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΙΑΤΡΙΚΗ ΠΑΡΟΙΜΙΟΛΟΓΙΑ
Παροιμίες που αναφέρονται σε γιατρούς και σε αρρώστους, παροιμίες που αναφέρονται στην υγεία και την αρρώστια, που δηλώνουν εμπειρικές γνώσεις ή δίνουν υγιεινολογικές κατευθύνσεις. Κι ακόμα: παροιμίες που αναφέρονται στα μέρη και τις λειτουργίες του σώματος, σε ειδικά χαρακτηριστικά του, στα βιολογικά υγρά, στα νοσήματα και τις θεραπείες τους. Αυτά όλα συνιστούν την Ιατρική Παροιμιολογία. (. . .) (ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΡΟΛΟΓΟ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ)...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Η βελτίωση του ανθρώπινου είδους συνδέθηκε στενά με τη διατροφή του. Αναφέρεται ότι από τα χρόνια της προϊστορίας η αύξηση του ύψους και της διάρκειας ζωής συνδυάστηκαν με την πλουσιότερη διατροφή. Υποστηρίζεται επίσης ότι η κρεοφαγία και η μαγειρική συνετέλεσαν τόσο στην κοινωνική οργάνωση, όσο και στην ανάπτυξη του πολιτισμού. Στο βιβλίο αυτό εξετάζονται τα στοιχεία που περιγράφουν τη διατροφή κατά τους ομηρικούς χρόνους, τις σχετικές γνώσεις της προϊπποκρατικής ιατρικής, τα περί διαίτης βιβλία του Ιπποκράτη και των διαδόχων του, τα περί...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΡΧΑΙΟΙ ΜΥΘΙΚΟΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΕΣ
Η ανασφάλεια και η αδυναμία την οποία διαχρονικά αισθάνεται ο άνθρωπος απέναντι στην απώλεια της υγείας, τον ωθεί στο αίτημα βοήθειας από υπέρτερες δυνάμεις. Αν αυτό ισχύει ως τις μέρες μας, παρά τις προόδους που έχουν εν τω μεταξύ συντελεσθεί, γίνεται φανερό πόσο πιο επιτακτική ήταν η ανάγκη αυτή τους περασμένους αιώνες. Από την ελληνική αρχαιότητα είναι ευρύτερα γνωστός ο ρόλος του Ασκληπιού, η λατρεία του οποίου διατηρήθηκε αρκετούς από τους μεταχριστιανικούς αιώνες καθώς και των θεοποιημένων συμβόλων του ασκληπικού πανθέου (Ιασώ, Υγιεί...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΜΗΡΙΚΕΣ ΛΕΞΕΙΣ ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΙΑΤΡΙΚΗ
Στο μελέτημά του ο συγγραφέας αναζητά τις ομηρικές λέξεις που εξακολουθούν να είναι εν χρήσει στη σύγχρονη ιατρική, να δίνουν νέους όρους και να καλύπτουν σημερινές ανάγκες. Αποτέλεσμα εντυπωσιακό τόσο σε αριθμό όσο και σε ευρύτητα χρήσης των όρων. (Από τον εκδότη)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΕΡΟΙ ΚΑΙ ΓΡΙΕΣ
Η γήρανση του πληθυσμού αποτελεί ένα από τα διαρκώς μεγεθυνόμενα προβλήματα του τόπου μας, καθώς συνδυάζεται με την υπογεννητικότητα. Με αφορμή την "καμπύλη των ηλικιωμένων" εξετάζουμε αυτή την πληθυσμιακή ομάδα, τους γέρους και τις γριές, από την πλευρά της γλώσσας, της λογοτεχνίας, της λαογραφίας - της ζωής γενικότερα, χωρίς αυτές οι δύο ειδικές "ομαδοποιοί" λέξεις ("γέροι και γριές") να παίρνουν οποιαδήποτε απαξιωτική σημασία. Μάλιστα, παραδοσιακά οι ηλικιωμένοι ήταν αντικείμενο ιδιαίτερου σεβασμού και θεσμικής αντιμετώπισης. Γέροι και ...
Διαβάστε περισσότερα...

Άφτρα - καύτρα πάει στην Πόλη
Τα ξόρκια ή επωδαί - με ρίζες αρχέγονες - ως μια από τις θεραπευτικές μεθόδους της λαϊκής ιατρικής επιστρατεύονται ακόμη και σήμερα για να συμβάλλουν στη θεραπεία ενός πλήθους νοσημάτων, μικρής, μέτριας ή μεγάλης σοβαρότητας. Η δύναμη της επιβολής του θεραπευτή, η δύναμη που περικλείει το ψιθύρισμα ακατάληπτων μυστικών λόφων σε συνδυασμό με την αυθυποβολή του αρρώστου πολλές φορές ακόμη και στη θεραπευτική δράση των ξορκιών. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΒΑΔΙΖΟΝΤΑΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΤΡΕΛΑ
Οι κοινωνίες της συμβατικής λογικής αντιμετώπιζαν πάντα με διακριτό τρόπο εκείνους που εμφάνιζαν αποκλίσεις από αυτήν. Άλλοτε ένθεοι ή θεόληπτοι ή νυμφόληπτοι, άλλοτε δαιμονισμένοι και άλλοτε τρελοί, βίωσαν συχνά τον στιγματισμό, την απομόνωση, ακόμα και τη σωματική βάσανο. Ίσως, τελικά, η διαφορετικότητα να προκαλούσε τον φόβο των «γνωστικών» απέναντι στη διαφορετική λογική. Φαινόμενο διαχρονικό, αποτυπώθηκε πολύ συχνά και με διαφορετικούς τρόπους σε διάφορα έργα Τέχνης - και κυρίως στην Τέχνη του Λόγου. Στο βιβλίο αυτό καταγράφονται και ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ
«ΟΝΟΜΑΤΩΝ ΕΠΙΣΚΕΨΙΣ» Η ΠΡΟΣΦΩΝΗΣΗ ΑΔΕΛΦΗ ΟΙ ΚΡΥΜΜΕΝΕΣ ΑΛΗΘΕΙΕΣ ΤΩΝ ΜΥΘΩΝ Η ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΣΤΑ ΟΜΗΡΙΚΑ ΕΠΗ Η ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΣΤΟΥΣ ΑΡΧΑΙΟΥΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΥΣ ΛΑΟΥΣ Η ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΣΤΑ ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΑ ΙΠΠΟΚΡΑΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Η ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ Η ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΣΤΗ ΔΥΣΗ Η ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΣΤΟ «ΝΕΟ ΚΟΣΜΟ» 19ος ΑΙΩΝΑΣ 20ος ΑΙΩΝΑΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΙ ΤΗΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΝΟΣΗΛΕΥΤΩΝ (ICN) ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ . . .20ος ΑΙΩΝΑΣ ΤΑ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ ΧΡΟΝΙΑ . . . ΚΑΙ ΤΑ ΕΠΟΜΕΝΑ ΧΡΟΝΙΑ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ ΝΕΟΤΕΡΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ (1837-2004) ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΙΑΤΡΙΚΗ ΟΡΟΛΟΓΙΑ
Οι όροι τους οποίους συνθέτουν οι γιατροί για τη δήλωση μιας νέας παθολογικής οντότητας, ενός συμπτώματος ή διαφόρων στοιχείων που σχετίζονται με την Ιατρική, προέρχονται κατά μεγάλη αναλογία από την ελληνική γλώσσα. Οι όροι αυτοί αυξάνονται με τη δημιουργία παραγώγων και σύνθετων, είτε με τη χρήση δεύτερης ελληνικής λέξης, είτε με μικτούς τύπους με λατινική ή άλλη λέξη. Το φαινόμενο αφορά στην Ιατρική Ορολογία στο σύνολο των ευρωπαϊκών γλωσσών, καθώς μάλιστα συχνά οι ιατρικοί όροι παγκοσμιοποιούνται. Έρευνα σε ιατρικά βιβλία και σε ειδικ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΛΕΞΙΚΟ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑΣ
Οι μεταβολές της καθημερινής ζωής των ανθρώπων συντελούνται τις τελευταίες δεκαετίες με εξαιρετικά ταχείς ρυθμούς. Η γλώσσα, ακολουθώντας και εκφράζοντας τη ζωή, μεταβάλλεται με ανάλογη ταχύτητα. Η μη χρησιμοποίηση διαδικασιών, τεχνικών, εργαλείων ή μέσων συνεπάγεται και την απόσβεση από τη συλλογική μνήμη των λέξεων που τα δηλώνουν. Σε αντικατάστασή τους, νέες λέξεις, που δηλώνουν τις νέες καταστάσεις, μπαίνουν στην καθημερινότητά μας και καλύπτουν τις ανάγκες μας. Στο λεξικό αυτό καταγράφονται 4198 λέξεις σπάνιες, ξεχασμένες ή δυσεύρετες...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΕΤΕΙΝΟΙ, ΟΡΝΙΘΕΣ ΚΑΙ ΑΒΓΑ
Η εξοικείωση και η μακραίωνη αδιατάρακτη συμβίωση των παραδοσιακών κοινοτήτων με πετεινούς και όρνιθες ημέρευε τον χώρο και τη διάθεση και καθησύχαζε τις εντάσεις και τις ανησυχίες των ανθρώπων. Αντιθέτως, κατάλληλος μόνο για να αποδιωχθεί κάθε κακό ήταν ο τόπος "όπου κοκόρι δεν λαλεί, κότα δεν κακαρίζει". Έτσι, πετεινοί, όρνιθες και μαζί το αβγό απάρτιζαν τριάδα στενά συνδεδεμένη όχι μόνο με τη ζωή, αλλά και με τον παραδοσιακό μας πολιτισμό. Στο μελέτημα εξετάζεται κάθε σχετική πτυχή: Γλωσσικός πλούτος, παροιμίες, παραδόσεις, μύθοι, αινίγ...
Διαβάστε περισσότερα...