ΣΑΒΒΙΔΗΣ Π. Γ.

ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΛΠΗΝΟΡΑ (ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΑΟΥΝΤ ΣΤΟΝ ΣΙΝΟΠΟΥΛΟ)
Παραδόξως, δεν υπάρχει, στην διεθνή βιβλιογραφία, καμιά ειδική μελέτη για την λογοτεχνική "τύχη" του Ελπήνορα στον αιώνα μας. Παραδόξως, διότι αυτός ο σπαρακτικός σύντροφος του Οδυσσέως απασχόλησε ξένους ποιητές και πεζογράφους της ολκής του Έζρα Πάουντ, του Ζιρωντού, του Τζόυς ή του Μακ-Λης. Αντικείμενο, λοιπόν, τούτης της φιλολογικής και κριτικής εργασίας μου είναι η νεοτερική "τύχη" του Ομηρικού Επλπήνορα, ιδιαίτερα στην ποίηση του Σεφέρη, του Ρίτσου, και του Σινόπουλου. [...] (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΒΑΣΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΑΒΑΦΗ
Τούτο το βιβλίο προεκτείνει και συμπληρώνει τα Μικρά Καβαφικά μου. Το κύριο σώμα του αποτελείται από το κείμενο τριών δίωρων μαθημάτων που έγιναν, στις 2, 4 και - μεσολαβούντος του Πάσχα - 18 Απριλίου 1990, στη Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη του Ηρακλείου Κρήτης. Χωρίς να αλλοιώσω την προφορικήν υφή τους, ξαναδιάβασα τώρα προσεκτικά το κείμενο, και επέφερα όσες διορθώσεις είτε προσθαφαιρέσεις έκρινα απαραίτητες. (. . .) (ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΡΟΛΟΓΟ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΚΑΒΑΦΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ, 1891-1932
Οδηγήθηκα προς τούτη την εργασία από ανάγκη πρακτική: σχεδιάζοντας μια κριτική διερεύνηση της θεματικής των καβαφικών ποιημάτων, διαπίστωσα πως έλειπαν δύο βασικά όργανα μελέτης: η φιλολογική έκδοση και το ευρετήριο λέξεων. Μια και δεν υπήρχε κανείς που να εργάζεται για την κατασκευή τους, σκέφτηκα να τα φτιάξω εγώ. Και αφού το αρχείο Καβάφη μου ήταν τότε απρόσιτο, πρώτη μου φροντίδα ήταν να ζητήσω να παραβάλω όλες τις αυθεντικές δημοσιεύσεις κάθε ποιήματος με αλλά λόγια: να συγκρίνω κάθε τυπογραφική εμφάνιση των ποιημάτων στηριγμένη σε χ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΧΡΟΝΟΓΡΑΦΙΑ Κ.Γ. ΚΑΡΥΩΤΑΚΗ
Η χρονογραφία Κ.Γ. Καρυωτάκη συντάχθηκε αρχικώς, από τον Γ. Π. Σαββίδη και τη Νανώ Χατζηδάκη, ως απαραίτητο συμπλήρωμα του δεύτερου τόμου των Ευρισκομένων (1966) του ποιητή. Στην Εισαγωγή της επισημαίνεται ότι η εργασία εκείνη "είναι μια πρώτη απόπειρα κριτικής σύνοψης είτε παράθεσης όλων των δημοσιευμένων, κατ' αρχήν, στοιχείων που γνωρίζουμε για τον δημόσιο και ιδιωτικό βίο του ποιητή. Με το επίθετο κριτική, εννοούμε πως δεν υιοθετήσαμε αβασάνιστα κάθε πληροφορία, οσοδήποτε αυθεντική και αν ήταν η πηγή της". Επίσης, διευκρινίζεται πως το...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΚΑΒΑΦΗΣ ΤΟΥ ΣΕΦΕΡΗ (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Μια από τις γονιμότερες πνευματικές συναντήσεις δύο μεγάλων ποιητών, στην ιστορία της παγκόσμιας λογοτεχνίας, ήταν η συστηματική και παρατεταμένη απασχόληση του Γιώργου Σεφέρη με τον Κ. Π. Καβάφη. Ουσιαστικά, κανείς από όσους ασχολήθηκαν ως τώρα με το έργο του Καβάφη, δεν το εδιάβασε με περισσότερη συμπάθεια και αυστηρότητα, εμπειρία και σοφία, φαντασία και φρόνηση, από όση του αφιέρωσε ο Σεφέρης. Φτασμένος στην πλήρη ωριμότητά του, ο Σεφέρης θέλησε να συνθέσει σε ένα βιβλίο τις παρατηρήσεις του για τον Καβάφη αν και το δούλεψε περισσότερ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΙΚΡΑ ΚΑΒΑΦΙΚΑ (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Τούτη η δίτομη έκδοση συγκεντρώνει τις κυριότερες από τις ελάσσονες εργασίες (φιλολογικά μελετήματα, ανακοινώσεις, ομιλίες, κριτικά δοκίμια) που έγραψα, κατά τα τελευταία τριάντα χρόνια, για διάφορες όψεις του Κ. Π. Καβάφη και του έργου του. Τα περισσότερα κείμενα που συσσωματώνονται εδώ, δημοσιεύτηκαν σε περιοδικά και εφημερίδες ορισμένα τυπώνονται για πρώτη φορά. Όλα ξανακοιτάχτηκαν και κάπως ενημερώθηκαν, μα χωρίς να αλλοιωθεί ο αρχικός τους χαρακτήρας, διότι θέλησα με την συγκέντρωση αυτή να παρουσιάσω και ένα είδος απολογισμού, ψυχικ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΦΥΛΛΑ ΦΤΕΡΑ
ΤΟΥΤΟΣ Ο ΤΟΜΟΣ συνεχίζει την επιλεκτική συσσωμάτωση των ελασσόνων, μη ακαδημαϊκών δημοσιευμάτων μου, ανάλογα προς τους τρεις προηγούμενους: Πάνω Νερά (1973), Εφήμερον Σπέρμα (1978), Καστανόχωμα (1989). Και πάλι πρόκειται, ως επί το πλείστον, για αρχικώς επικαιρικά κείμενα ενός φιλολόγου που δεν αμελεί την θητεία του στην δημοσιογραφία, γραμμένα με αγάπη και πείσμα, κέφι και καημό. Ο διδακτικός σκοπός τους ελπίζω να είναι φανερός -ακόμη και στο επίπεδο λεξιλογίου-, όσο και η επιδίωξή μου να μην προξενήσω χασμουρητά. Επίσης φανερή, θαρρώ, εί...
Διαβάστε περισσότερα...

Κ. Π. ΚΑΒΑΦΗΣ ΚΑΙ ΓΡ. ΞΕΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ας θυμηθούμε, ξεκινώντας, ότι δύο από τους νεότερους συγγραφείς, με τους οποίους ο Κωνσταντίνος Δημαράς, ως κριτικός της λογοτεχνίας, ασχολήθηκε θετικότατα, είναι ο Κ. Π. Καβάφης και ο Γρηγόριος Ξενόπουλος. Η παρατεταμένη προσωπική σχέση αυτών των δύο σχεδόν ομηλίκων συγγραφέων (γενν. 1863 και 1867), αγκαλά και άρχισε να δημοσιοποιείται στα 1903, έχει, παραδόξως, μείνει σε μεγάλο βαθμόν αδιερεύνητη και ασχολίαστη στο σύνολό της. Με την συνδρομή της "Βιβλιογραφίας Κ. Π. Καβάφη" του Γ. Κ. Κατσίμπαλη (1943 & συμπλήρωμα 1944), και των δύο περα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ ΓΙΑΝΝΗ ΡΙΤΣΟΥ & ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑΣ ΤΟΥ ΡΙΤΣΟΥ
Η έκδοση του τιμητικού Αφιερώματος στον Γιάννη Ρίτσο μου δίνει την ευκαιρία να παρουσιάσω ένα μέρος της Εργογραφίας του: τα δημοσιεύματα στον ημερήσιο και περιοδικό τύπο. Στο μέρος αυτό έχω περιλάβει ποιήματα, πεζά, δοκίμια, κριτικές, ομιλίες, μεταφράσεις και προφορικές δηλώσεις, όχι συνεντεύξεις. Για τα ποιήματα που αργότερα κυκλοφόρησαν σε χωριστά βιβλία ή εντάχθηκαν σε συλλογές, και για τα δοκίμια που απαρτίζουν τον τόμο "Μελετήματα, δίνω τις πρώτες μόνον δημοσιεύσεις. Η Εργογραφία καλύπτει μια περίοδο πενήντα πέντε χρόνων: από τον Νοέμ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΑΣΤΑΝΟΧΩΜΑ
Τούτος ο τόμος συνεχίζει, ενημερώνοντας, την συσσωμάτωση μικρών δημοσιευμάτων μου, η οποία ξεκίνησε, στα 1973, με τα "Πάνω Νερά", και δευτέρωσε, στα 1978, με το "Εφήμερον Σπέρμα". Εδώ, βρίσκονται κείμενα γραμμένα ή δημοσιευμένα σποραδικώς κατά την περίοδο 1979-1989 επτά από αυτά τυπώνονται για πρώτη φορά. Παρατηρώ τώρα πως τα περισσότερά τους είναι γραμμένα κάτω από τον αστερισμό της φιλίας ή και του έρωτα. Ουδείς ψόγος, θα έλεγα, με την προϋπόθεση πως δεν χαριζόμαστε στους αγαπημένους μας. Τουναντίον, προσθέτω, συχνά με κατηγόρησαν πως "...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΔΩΔΙΜΑ ΑΠΟΙΚΙΑΚΑ
Το βιβλίο αυτό ολοκληρώνει την συναγωγή των ελασσόνων, μη φιλολογικών δημοσιευμάτων του Γ. Π. Σαββίδη (1929-1995), που είχε ξεκινήσει με τον τόμο "Πάνω Νερά" (Ερμής 1973), για να ακολουθήσουν τα "Εφήμερον Σπέρμα" (Ερμής 1978). "Καστανόχωμα" (Καστανιώτης 1989) και "Φύλλα Φτερά" (Ίκαρος 1995). Περιλαμβάνει αθησαύριστα πρώιμα κείμενα (άρθρα, ρεπορτάζ, συνεντεύξεις, επιστολές, βιβλιοκρισίες, κριτικές κινηματογράφου και εικαστικών) ενός νεαρού δημοσιογράφου που δεν αμελούσε την θητεία του στη φιλολογία επίσης όψιμα κείμενα (βιβλιοκρισίες, επισ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΙΚΡΑ ΚΑΒΑΦΙΚΑ (ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Ο προσεκτικός αναγνώστης που θα κάνει τον κόπο να συγκρίνει τον Πίνακα Περιεχομένων αυτού εδώ του τόμου με τον αρχικό κατάλογο περιεχομένων του (όπως είχε προδημοσιευτεί στο οπισθόφυλλο του πρώτου τόμου), ασφαλώς θα παρατηρήσει κάποιες ανακατατάξεις και προσθήκες. Η σχετική, χρονική και ειδολογική αυτοτέλεια του δεύτερου τόμου επιτρέπει την χωριστή αφιέρωσή του στην νωπή μνήμη δύο Ευρωπαίων επιφανών νεοελληνιστών, οι οποίοι στάθηκαν πρωτοπόροι στην μελέτη και διεθνή καταξίωση του Καβάφη: επικαλούμαι τις φιλικές σκιές του Samuel Baud-Bovy κ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΛΥΡΙΚΟ ΒΙΟ ΤΟΥ ΑΓΓΕΛΟΥ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΥ
"Τούτη η νέα έκδοση" είναι βέβαια ο εξάτομος, τελικώς, Λυρικός Βίος (1965 - 1969), πρώτος στη σειρά των Απάντων του Σικελιανού από τον "Ίκαρο", σε φιλολογική επιμέλεια Γ. Π. Σαββίδη. Η περιπέτεια της (μη) έκδοσης των Σημειώσεων στον Λυρικό Βίο, τις οποίες ο ΓΠΣ θα προλόγιζε με το παραπάνω σημείωμα, είναι λίγο-πολύ γνωστή. Λιγότερο έχει προσεχτεί το εξής: "Το αρχικό μας εκδοτικό σχέδιο προέβλεπε στον ίδιο τούτο τόμο [= τον Στ'] να συμπεριληφθούν οι βιβλιογραφικές και φιλολογικές σημειώσεις του επιμελητή για τα κείμενα και των έξι τόμων, καθ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΛΥΧΝΟΣΤΑΤΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟ
"Πολλοί θαρρούν πως ο κατεξοχήν ποιητής της κατοχικής γενεάς μας ήταν ο Παλαμάς ή ο Καβάφης", έλεγε ο Γ. Π. Σαββίδης στην τελευταία ομιλία του, την παραμονή του θανάτου του και συνέχιζε με αποφασιστικό τόνο: "Λάθος! Ο Σικελιανός - που δεν ετόλμησα ποτέ να τον συναντήσω προσωπικά - απλωνόταν σε όλον μας τον λυρικόν ορίζοντα. Δίπλα του δεν εχωρούσε άλλος". Με αυτή την εξομολογητική παρατήρηση έκλεισε ο κύκλος της πολυετούς εκδοτικής, φιλολογικής και κριτικής ενασχόλησης του Σαββίδη με τον Λευκαδίτη λυρικό ποιητή. Μιας ενασχόλησης αφοσιωμένη...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΦΗΜΕΡΟΝ ΣΠΕΡΜΑ (1973-1978)

ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ 1963-1993
Ο εορταστικός χυτός τόμος αποτελεί προέκταση παλαιότερης επιθυμίας και απόφασης του Τομέα Μεσαιωνικών και Νέων Ελληνικών Σπουδών να τιμηθεί ο Γ. Π. Σαββίδης, ομότιμος καθηγητής του Α.Π.Θ. και διδάσκαλος πολλών από τα μέλη του Τομέα. Καθ' υπόδειξη του τιμωμένου, στη θέση ακαδημαϊκού αφιερώματος που θα περιείχε συνεργασίες διαφόρων μαθητών και θιασωτών, προκρίθηκε ο εορταστικός αυτός τόμος, που περιλαμβάνει, σε χρονολογική σειρά, 33 μικρές είτε μεσαίες εργασίες του ακάματου ερευνητή και συγγραφέα, κατά κανόνα δημοσιευμένες από το 1963 έως το...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΤΑ ΧΝΑΡΙΑ ΤΟΥ ΚΑΡΥΩΤΑΚΗ
Τούτος ο τόμος συγκεντρώνει, βιβλιογραφικά ενημερωμένες, όσες εργασίες μου για τον Κ. Γ. Καρυωτάκη δημοσιεύτηκαν από το 1966 ως το 1988, χωρίς να λάβουν αυτοτελή εκδοτική μορφή: μικρά φιλολογικά μελετήματα, ομιλίες και κριτικά άρθρα, πλαισιωμένα από ανέκδοτα ή άγνωστα κείμενα. Η συγκέντρωσή τους αυτή, μου φάνηκε απαραίτητη για χρηστικούς κυρίως λόγους, διότι, σκορπισμένες καθώς ήταν σε ποικίλα έντυπα, είχαν γίνει ως επί το πλείστον άφαντες ή πάντως δυσπρόσιτες στους νεότερους ιδίως αναγνώστες και μελετητές του ποιητή - οι οποίοι, όπως ευχό...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΗΣ ΜΝΗΜΗΣ

ΣΧΕΔΙΑΣΜΑ ΧΡΟΝΟΓΡΑΦΙΑΣ Κ.Γ. ΚΑΡΥΩΤΑΚΗ (1896-1928)

ΟΙ ΚΑΒΑΦΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ